Г?драт метану
- супрамалекулярнае злучэнне
метану
з
вадой
, устойл?вы пры н?зк?х тэмпературах ? падвышаных ц?сках, найболей шырока распа?сюджаны ? прыродзе
газавы г?драт
.
У
40-я
гады савецк?я навуко?цы выказваюць г?потэзу пра ная?насць паклада? газавых г?драта? у зоне
вечнай мерзлаты
. У
60-я
гады яны ж выя?ляюць першыя радов?шчы газавых г?драта? на по?начы
СССР
. З гэтага моманту газавыя г?драты пачынаюць разглядацца як патэнцыйная крын?ца пал?ва. Паступова высвятляецца ?х шырок? распа?сюд у ак?янах ? нестаб?льнасць пры падвышэнн? тэмпературы. Таму цяпер прыродныя газавыя г?драты прыцягваюць асабл?вую ?вагу як магчымая крын?ца выкапнёвага
пал?ва
, а таксама адз?н з чынн?ка?
змены кл?мату
.
Газавыя г?драты знешне нагадваюць спрасаваны
снег
, могуць гарэць, лёгка распадаюцца на ваду ? газ пры падвышэнн? тэмпературы. Дзякуючы сваёй клатратнай структуры газавы г?драт аб'ёмам 1 см
2
можа ?трымо?ваць да 160-180 см
2
чыстага газу.
Большасць
прыродных газа?
(
CH
4
,
C
2
H
6
,
C
3
H
8
,
CO
2
,
N
2
,
H
2
S
,
?забутан
, ? да т.п.) утвараюць
г?драты
, як?я ?снуюць пры вызначаных тэрмабарычных умовах. Месца ?х ?снавання - пабл?зу марск?х дновых асадка? ? месц залягання
шматгадовамерзлых
парод. Пераважным? прыродным? газавым? г?дратам? з'я?ляюцца г?драты метану ?
дыякс?д вугляроду
.
Фазавая дыяграма ? поле ?стойл?васц? г?драту метану ?
морах
? на
кантынентах
. У моры дыяпазон устойл?васц? г?драту метану вызначаецца тэмпературай вады ? прыдновым пласце ?
геатэрм?чным градыентам
. Тэмпература вады ля дна ? па?ночных морах складае +4 °C. Н?жэй, у асадкавых пародах, ён нарастае ? адпаведнасц? з геатэрм?чным градыентам, ? пры нейкай тэмпературы г?драт метану станов?цца ня?стойл?вы ? распадаецца на ваду ? метан. Аналаг?чны малюнак наз?раецца на кантынентах, але глыб?ня распаду г?драта? на ?х залежыць ад глыб?н? разв?цця
вечнай мерзлаты
.
Распа?сюд г?драту метану ?
морах
Распа?сюд г?драту метану ?
морах
? на
кантынентах
.
Як вын?кае з фазавай дыяграмы г?драту метану, для яго ?тварэння патрабуюцца н?зк?я тэмпературы ? адносна высок? ц?ск, ? чым больш ц?ск, тым вышэй тэмпература, пры якой г?драт метану ?стойл?вы. Так, пры 0 °C ён стаб?льны пры ц?ску парадку 25
бар
? вышэй. Так? ц?ск дасягаецца, напрыклад, у ак?яне на глыб?н? каля 250 м. Пры атмасферным ц?ску для ?стойл?васц? г?драту метану патрэбна тэмпература каля -80 °C. Аднак, метанг?драты ?сё ж могуць давол? до?га ?снаваць ва ?мовах н?зк?х ц?ска? ? пры больш высокай тэмпературы, але абавязкова адмо?най - у гэтым выпадку яны знаходзяцца ?
метастаб?льным стане
, ?х ?снаванне забяспечвае эфект самакансервацы? - пры раскладанн? метанг?драты пакрываюцца ледзяной скарынкай, што мяшае далейшаму раскладанню.
Пры павел?чэнн? магутнасц? асадка? у моры, ц? памяншэнн? магутнасц? мерзлаты, г?драт метану распадзецца, ? на невял?кай глыб?н? ?творыцца газавы рэзервуар, з якога газ можа праб?цца на паверхню. Так?я выбух? сапра?ды наз?раюцца ?
тундры
? часам у морах.
Катастраф?чны распад г?драту метану па меркаванн? некаторых вучоных з'я?ляецца чынн?кам
Позне-палеацэнавага тэрмальнага макс?муму
, геалаг?чнай падзе?, на мяжы
палеацэну
?
эацэну
, як? выкл?ка? вым?ранне шматл?к?х тыпа? жывёл, змену кл?мату ? седыментацыю.
Працэс прарыву метану з марск?х паклада? газавых г?драта? бы? выкарыстаны для тлумачэння зн?кнення
караблё?
у
Бярмудск?м трохвугольн?ку
? некаторых ?ншых месцах. Справа ? тым, што пры ?здыме метану да паверхн? вада насычаецца бурбалкам? газу ? шчыльнасць сумес? рэзка змяншаецца. У вын?ку карабель губляе плавучасць ? тоне.
Падчас здабычы газу г?драты могуць утварацца ? ствалах св?драв?н, прамысловых камун?кацыях ? маг?стральных
газаправодах
. Адкладаючыся на сценках труб, г?драты рэзка памяншаюць ?х прапускную здольнасць. Для барацьбы з утварэннем г?драта? на газавых здабычах уводзяць у св?драв?ны ? трубаправоды розныя
?нг?б?тары
(
метылавы сп?рт
,
гл?кол?
, 30%-ны раствор CaCl
2
), а таксама падтрымл?ваюць тэмпературу струменя газу вышэй тэмпературы г?драта?тварэння з дапамогай падагравальн?ка?, цепла?заляцыяй трубаправода? ? падборам рэжыму эксплуатацы?, як? забяспечвае макс?мальную тэмпературу газавага струменя. Для папярэджання г?драта?тварэння ? маг?стральных газаправодах найболей эфекты?ная газаасушка - ачыстка газу ад пары вады.
- Дж. Кэрролл, Гидраты природного газа, пер. с англ., Издательство Технопресс, 2007.- 316с., ил.
Арх?вавана
10 сакав?ка 2016.
/ Дж. Кэрал, Г?драты прыроднага газу, пер. з анг., Выдавецтва Тэхнапрэс, 2007.- 316с., мал.
- Пра магчымае разбурэнне частк? сусветных запаса? метанавых газаг?драта? ? ?л?ку некаторых зваротных сувязя? пры прагназаванн? кл?матычных змен
Алег ?вашчанка
- Where are Natural Methane Hydrates Found?
Арх?вавана
16 снежня 2005.
/ Дзе знаходзяцца прыродныя г?драты метану?