한국   대만   중국   일본 
Грамадзянская вайна ? Анголе ? В?к?педыя Перайсц? да зместу

Грамадзянская вайна ? Анголе

З В?к?педы?, свабоднай энцыклапеды?
Грамадзянская вайна
Асно?ны канфл?кт: Халодная вайна
Савецкая ваенная тэхніка ў Анголе.
Савецкая ваенная тэхн?ка ? Анголе.
Дата 1975 ? 2002
Месца Ангола , часткова Нам?б?я
Вын?к Падп?санне мемарандума аб узаемаразуменн?
Прац??н?к?
МПЛА
SWAPO (да 1989)
  СССР (да 1991)
  Куба (да 1991)
Замежныя найм?ты [1] [2] [3] 		УН?ТА
ФНЛА
ФЛЕК
ПАР (да 1989)
Рэспубл?ка За?р (да 1997)
Замежныя найм?ты [1] [2] [3]
С?лы бако?
у розны перыяд 30?130 000 салдат МПЛА ? УС НРА, звыш за 35 000 куб?нск?х ваенных, звыш за 10 000 савецк?х ваенных (цалкам за 1975 па 1991) , абмежаваныя кантынгенты ваенных спецыял?ста? з ГДР, КНДР ? СРВ. звыш за 65 000 апаз?цыянера?, 20 000 па?днёваафрыканск?х ваенных
Страты
невядома невядома
Агульныя страты
300 000?500 000 заб?тых
Лагатып Вікісховішча  Медыяфайлы на В?к?схов?шчы

Грамадзянская вайна ? Анголе ? буйны ?зброены канфл?кт на тэрыторы? Анголы пам?ж трыма групо?кам?: МПЛА , ФНЛА ? УН?ТА . Вайна пачалася ? 1975 годзе пасля завяршэння вайны за незалежнасць Анголы ? працягвалася да 2002 года.

Ход вайны [ прав?ць | прав?ць зыходн?к ]

Першы перыяд (1975?1979) [ прав?ць | прав?ць зыходн?к ]

Пасля таго, як узброеныя с?лы МПЛА напярэдадн? абвяшчэння незалежнасц? ?сталявал? кантроль над Луандай , ста? в?давочны зры? Алворск?х пагаднення? аб каал?цыйным ?радзе. Тры ангольск?х руху ? МПЛА, ФНЛА, УН?ТА ? звярнул?ся па дапамогу да сва?х знешн?х саюзн?ка?.

25 верасня 1975 года з по?начы на тэрыторыю Анголы ?ступ?л? войск? За?ра . Прэз?дэнт Мабуту Сесе Сека аказва? ваенную дапамогу ФНЛА ? свайму сваяку Халдэну Раберта. Узброеныя фарм?раванн? ФНЛА ? Арм?я нацыянальнага вызвалення Анголы (ЭЛНА) ? пры за?рскай падтрымцы разгарнула наступленне на Луанду.

Пакольк? маркс?сцкая МПЛА супрацо?н?чала з SWAPO , 14 кастрычн?ка арм?я ПАР уварвалася на тэрыторыю Анголы з по?дня, аказваючы падтрымку УН?ТА ? каб засцерагчы свой акупацыйны рэжым у Нам?б?? .

У той жа час з тэрыторы? Нам?б?? ангольск?м мяжу перасекл? нешматл?к?я, але акты?ныя атрады Партугальскай арм?? вызвалення (ЭЛП), як?я выступал? на баку с?л, варожых МПЛА [17] . У складзе ФНЛА ваявал? таксама баев?к?-камандас Дэмакратычнага руху за вызваленне Партугал?? (МДЛП) пад камандаваннем Жылберту Сантуш ? Каштру. Мэтай ?х прасо?вання была Луанда.

У гэтай с?туацы? старшыня МПЛА Агасц?на Нета звярну?ся па дапамогу да СССР ? Кубы . Куб?нск? л?дар Ф?дэль Кастра адрэагава? адразу ж, нак?рава?шы ? Анголу на дапамогу МПЛА добраахвотн?цк?я куб?нск?я атрады. Прыбыццё ? Анголу куб?нск?х ваенных спецыял?ста? дало магчымасць МПЛА ? самыя каротк?я тэрм?ны сфарм?раваць 16 пяхотных батальёна? ? 25 зен?тных ? м?намётных батарэй узброеных с?л Народнай Рэспубл?к? Ангола (НРА). СССР да канца 1975 г. нак?рава? на дапамогу МПЛА каля 200 ваенных спецыял?ста?, да ангольск?м берагах таксама прыбыл? баявыя карабл? ВМФ СССР. СССР ? яго саюзн?к? пастав?л? МПЛА шмат рознага ?збраення.

Куб?нская ? савецкая падтрымка забяспечыл? МПЛА значную ваенную перавага над фарм?раванням? ФНЛА. Войск? Халдэна Раберта был? ?камплектаваны дрэнна навучаным? салдатам? ? аснашчаны ? асно?ным састарэлай к?тайскай зброяй. Найбольш баяздольным падраздзяленнем ФНЛА з’я?ля?ся атрад найм?та?, завербаваных у Заходняй Е?ропе пад камандаваннем Костаса Георг?я, але ён бы? нешматл?к?м ? не ме? цяжкага ?збраення.

У ноч з 10 на 11 л?стапада войск? ФНЛА ? За?ра пацярпел? вырашальнае паражэнне ? б?тве пры К?фангонда . Камандз?р ЭЛНА Тонта Афансу Каштру ?скла? по?ную адказнасць на гало?накамандуючага Раберта з яго некампетэнтным? авантурным? загадам?.

Тым часам 12 л?стапада калона па?днёваафрыканск?х войска? ≪Зулу≫ перайшла ? наступленне. За 20 дзён па?днёваафрыканск?я войск? прасунул?ся на больш чым 700 км углыб ангольской тэрыторы?. Аднак ?жо 17 л?стапада войскам МПЛА, пры падтрымцы куб?нца?, удалося спын?ць па?днёваафрыканскую бранятанкавую калону каля моста праз раку Кеве, на по?нач ад горада Гангула. Праз некальк? дзён войск? МПЛА пачал? наступленне ? раёне Порту-Амба?н. Да 5 снежня аб’яднаныя с?лы МПЛА ? куб?нск?х добраахвотн?ка? адк?нул? прац??н?ка? на по?нач ? по?дзень ад стал?цы на 100 км.

Да канца сакав?ка 1976 года ?зброеным с?лам Народнай Рэспубл?к? Анголы пры прамой падтрымцы 15-тысячная кантынгенту куб?нск?х добраахвотн?ка? ? дапамог? савецк?х ваенных спецыял?ста? атрымалася выцесн?ць з тэрыторы? Анголы войск? ПАР ? За?ра. Вайну працягну? рух УН?ТА на чале з Жонаш Сав?мб? , як? здоле? хутка пера?тварыцца ? партызанскую арм?ю.

27 мая 1977 года ? Анголе адбылася ня?далая спроба дзяржа?нага перавароту на чале з Н?ту Алв?шэмам.

Друг? перыяд (1980?1990) [ прав?ць | прав?ць зыходн?к ]

Улады Анголы заф?ксавал? са студзеня па чэрвень 1980 года 529 выпадка? парушэння ангольской мяжы ?зброеным? с?лам? ПАР [18] .

У жн??ня 1981 г. матарызаваныя калоны ПАР колькасцю да 5 тыс. чалавек пры падтрымцы цяжкай артылеры?, самалёта? ? верталёта? ?варвал?ся ? ангольск?м прав?нцыю Кунене, прасуну?шыся ? асобных участках на 150-200 км [19] . У ходзе гэтай аперацы?, якая атрымала найменне ≪Пратэя≫, заг?нул? 831 вайско?ца? узброеных с?л Анголы ? партызан SWAPO. Акрамя таго, у ходзе сутыкнення? заг?нул? 9 савецк?х вайско?ца? ? 4 грамадзянск?х спецыял?ста, а адз?н вайсковец, прапаршчык М?калай Пестрэца?, бы? захоплены ? палон. У канцы лета 1982 гады сюды был? дадаткова перак?нуты 4 мотапяхотныя брыгады, 50 самалёта? ? 30 верталёта? [20] .

Праз год, у канцы 1982 года, ангольск? ? па?днёваафрыканск? ?рады пачал? перамовы аб спыненн? агню, але 31 студзеня 1983 года часц? арм?? ПАР пран?кл? ? прав?нцыю Бенгела ? ?зарвал? г?драэлектрастанцыю, што прывяло да новага в?тка эскалацы? канфл?кту. Тольк? ? сакав?ку 1984 года бак? падп?сал? пагадненне аб спыненн? агню ? Лусака. Але вайна з УН?ТА працягнулася.

Летам-восенню 1987 года правал?лася чарговае буйнамаштабнае наступленне УС НРА, мэтай якога было канчаткова пакончыць з партызанам? УН?ТА. У л?стападзе 1987 г. войск? УН?ТА напал? на ?радавы гарн?зон у Кв?та-Кванавале . На дапамогу ?радавым войскам прыйшл? куб?нск?я часц?, ? тады ? б?тву ?мяшалася арм?я ПАР. Ба? працягвал?ся да 5 жн??ня 1988 года, кал? ? Жэневе было заключана пагадненне з па?днёваафрыканск?м урадам аб спыненн? агню. Выб?ць урадавыя войск? па?днёваафрыканца? ? УН?ТА так ? не змагл?. Сав?мб? не прызна? рашэння? м?рнага пагаднення ? працягну? вайну.

Трэц? перыяд (1991?2002) [ прав?ць | прав?ць зыходн?к ]

У 1991 годзе заключана Л?сабонскага м?рная дамова пам?ж МПЛА ? УН?ТА аб правядзенн? свабодных выбара?. Выбары адбыл?ся восенню 1992 года, было абвешчана пра перамогу МПЛА. Сав?мб? адмов??ся прызнаць сваё паражэнне ? запатрабава? па?торнага галасавання. У вын?ку арган?заванай МПЛА разн? на Хэло??н заг?нул? дзясятк? тысяч чалавек, у асно?ным члены УН?ТА, а таксама ФНЛА. Пасля гэтага баявыя дзеянн? аднав?л?ся з новай с?лай.

Найбольш моцныя ба? адбывал?ся ? прав?нцы? Уамба. У вын?ку вайны 55 дзён войск? УН?ТА нанесл? паражэнне ?радавым войскам ? ? сакав?ку 1993 зно? захап?л? горад Уамба [21] . Гэта стала апошняй буйной перамогай УН?ТА.

Напружаныя ба? працягвал?ся да сярэдз?ны 1994 года, кал? ? Лусака было заключана новае м?рнае пагадненне, не?забаве сарванае абодвума бакам?. Мас?раванае наступленне ?радавых войска? разгарнулася ? 1998 - 1999 гг.

Да пачатку 2000 года ?радавым? войскам? был? ?зятыя асно?ныя апоры УН?ТА, уключаючы горада Ба?лунда (пал?тычная стал?ца апаз?цы?) ? Джамба (асно?ная ваенная база).

22 лютага 2002 года Сав?мб? заг?ну? у перастрэлцы з урадавым? войскам? непадалёк ад мястэчка Лукусе. Яго пераемн?к А. Дэмба абвясц?? аб працягу ?зброенай барацьбы, аднак не?забаве памёр ад ранення?, атрыманых у тым жа ба?, дзе заг?ну? Сав?мб?. К?ра?н?цтва УН?ТА перайшло да Па?лу Лукамбе, як? бы? прых?льн?кам кампрам?су з урадам.

Папярэдн?я перамовы пачал?ся ? горадзе Касамба 15 сакав?ка [22] . 20 сакав?ка перамовы працягнул?ся ? Луэне. 4 красав?ка бы? падп?саны ? пацверджаны ? Луандзе ≪Мемарандум аб узаемаразуменн?≫ [23] ? пагадненне аб спыненн? грамадзянскай вайны ? пал?тычным урэгуляванн? пам?ж урадам МПЛА ? рухам УН?ТА.

Наступствы [ прав?ць | прав?ць зыходн?к ]

Мемарандумам аб узаемаразуменн? пацвярджал?ся прынцыпы Лусакскаму пратаколу. УН?ТА легал?завалася як пал?тычная партыя пад агульнадэмакратычныя лозунгам?. Ваен?заваныя фармаванн? УН?ТА часткова дэмаб?л?завал?ся, часткова ?ключал?ся ? склад урадавых узброеных с?ла?. На гэты раз м?рныя дамо?ленасц? был? выкананы, пакольк? ва УН?ТА ?зяла верх група, арыентаваная на кампрам?с ? легал?зацыю.

Адной з умо? м?ру групо?ка УН?ТА прад’яв?ла патрабаванне пра перапахаванне з ма?залея забальзамаванага цела Агасц?на Нета . Канчатковае заканчэнне баявых дзеяння? у Анголе супадае з спыненнем Другой кангалезскай вайны , у якой с?лы ДРК ? Анголы ?заемна падтрымл?вал? адз?н аднаго, у проц?вагу альянсу ранейшых улада? За?ра ? УН?ТА (раней падтрымо?ваных таксама ЗША ? ПАР).

Адным з цяжк?х наступства? вайны стал? супрацьпяхотныя м?ны, бескантрольна ?жывальныя ?с?м? бакам? канфл?кту.

Удзел СССР [ прав?ць | прав?ць зыходн?к ]

Асно?ны артыкул: Група савецк?х ваенных спецыял?ста? у Анголе

Савецк? Саюз ме? сувяз? з МПЛА яшчэ ? перыяд вайны за незалежнасць, падчас якой забяспечва? яе партызан зброяй ? боепрыпасам?. З пачаткам грамадзянскай вайны ? кра?ну был? нак?раваныя ваенныя ?нструктары. Першая група савецк?х ваенных спецыял?ста? ? каля 40 чалавек пад камандаваннем палко?н?ка Вас?ля Траф?менка ? прыбыла ? Анголу 16 л?стапада 1975 года. У яе ?ваходз?л? спецыял?сты па ?жыванн? рознай баявой тэхн?к?, пераносных зен?тных ракетных комплекса?, сувяз?сты ? ваенныя перакладчык?. Акрамя таго, да бераго? Анголы прыбылi баявыя карабл? ВМФ СССР, уключаючы вял?к?я дэсантныя карабл? з падраздзяленням? марской пяхоты [24] .

У пачатку 1976 года савецк?я транспартныя карабл? ? самалёты перак?нул? ? Анголу 320 танка?, 300 бронемашын, 22 самалёта?, а таксама верталёты, артылерыйск?я с?стэмы, стралковую зброю ? боепрыпасы. Штатная колькасць ваенных спецыял?ста? ?зрасла да 344 чалавек, у тым л?ку 58 байцо? спецпадраздзялення?. Таксама з СССР была нак?равана змяшаная ав?ядыв?з?я, якая ?ключала 120 баявых ? транспартных самалёта? ? верталёта? [24]

Усяго з 1975 па 1991 год у Анголе пабывал? 10 985 савецк?х ваенных. Страты СССР склал? 54 заг?нулых [24] .

Беларусы [ прав?ць | прав?ць зыходн?к ]

Асно?ны артыкул: Беларусы ? грамадзянскай вайне ? Анголе

Немалая колькасць этн?чных беларуса? , ураджэнца? кра?ны розных нацыянальнасця? ? вайско?ца? БВА прынял? ?дзел у гэтых падзеях у рол? ваенспеца? ? ваенных саветн?ка? на баку МПЛА.

Па даных навуковага супрацо?н?ка ?нстытута г?сторы? НАН Беларус? ? кандыдата г?старычных навук Аляксандры Кузняцовай-Ц?монавай, на 2020 год вядомы ?мёны 167 удзельн?ка? ангольск?х падзей, як?я маюць дачыненне да кра?ны: ураджэнцы, беларусы па нацыянальнасц?, грамадзяне Рэспубл?ка Беларусь з 1991 года. Па звестках, атрыманых з абласных ? раённых ваенных кам?сарыята? ? ?ласна ветэрана? вайны, у самой дзяржаве ?х пражывала 145 чалавек. Сярод заг?нулых савецк?х вайско?ца? прадста?н?ко? Беларус? выя?лена 6; трое пахаваны на тэрыторы? кра?ны, адз?н ? у Падмаско?е , адз?н ? у Лен?нградская вобласць , адз?н ? у Крыме [25] .

Гл. таксама [ прав?ць | прав?ць зыходн?к ]

Крын?цы [ прав?ць | прав?ць зыходн?к ]

  1. ↑ а б Владимир Воронов, Павел Мороз. Слуги смерти: Русские наёмники в Африке // Собеседник : газета. ? 28 мая 2001.
  2. ↑ а б Георгий Филин . Гусь в лампасах : Бывшие российские военные признаны лучшими в мире наёмниками // Версия : газета. ? 13 декабря 2014.
  3. ↑ а б ≪Псы войны с кровавыми мордами≫. Луандийский процесс над наёмниками
  4. ↑ Mitchell, Thomas G. (2013). Israel/Palestine and the Politics of a Two-State Solution . Jefferson: McFarland & Company Inc. pp.  94 ?99. ISBN   978-0-7864-7597-1 .
  5. ↑ а б The Last Hot Battle of the Cold War: South Africa vs. Cuba in the Angolan Civil War
  6. ↑ 앙골라 內戰 : 知識百科   (кар.) . Terms.naver.com. Праверана 4 August 2014.
  7. ↑ Maxwell, Kenneth (1997). The Making of Portuguese Democracy . Cambridge University Press. ISBN   0521585961 .
  8. ↑ Завоюет ли Беларусь позиции на глобальных рынках оружия? (10 сентября 2011)
  9. ↑ Белорусские поставки оружия в третьи страны - любопытные факты и цифры
  10. ↑ Brazil-South Africa Nuclear Relations | Wilson Center . www.wilsoncenter.org . Арх?вавана з першакрын?цы 31 March 2022. Праверана 1 September 2021.
  11. ↑ Selcher, Wayne A. (1976). "Brazilian Relations with Portuguese Africa in the Context of the Elusive "Luso-Brazilian Community" ". Journal of Interamerican Studies and World Affairs . 18 (1): 25?58. doi : 10.2307/174815 . JSTOR   174815 .
  12. ↑ KWACHA UNITA PRESS THE NATIONAL UNION FOR THE TOTAL INDEPENDENCE OF ANGOLA UNITA STANDING COMMITTEE OF THE POLITICAL COMMISSION 1999 ? Year of Generalised Popular Resistance ? COMMUNIQUE NO. 39/CPP/99 . Federation of American Scientists . Арх?вавана з першакрын?цы 5 August 2022. Праверана 3 December 2022.
  13. ↑ Camara, Francisco (1993). Dos Captiulos de la Diplomacia Mexicana . Mexico City: National Autonomous University of Mexico. p. 73. ISBN   978-968-36-2914-2 .
  14. ↑ Never Ending Wars , 2005, p. 24.
  15. ↑ Al?Amin Mazrui, Ali (1977). The Warrior Tradition in Modern Africa . p. 228.
  16. ↑ "All the Presidents Men". Global Witness.
  17. ↑ ФНЛА в антиколониальной борьбе и гражданской войне в Анголе . Региональная общественная организация участников оказания интернациональной помощи республике Ангола. Арх?вавана з першакрын?цы 17 лютага 2012.
  18. ↑ Kalley, Jacqueline Audrey (1999). Southern African Political History: a chronological of key political events from independence to Mid-1997 . pp. 13?14.
  19. ↑ Зотов 1985 , p. 99.
  20. ↑ Зотов 1985 , p. 100.
  21. ↑ A Renewal of Civil War Ruins an Angolan City
  22. ↑ Diplomatas da UNITA acusam Luanda de ter os generais ≪prisioneiros≫ no terreno
  23. ↑ Identical letters dated 25 April 2002 from the Permanent Representative of Angola to the United Nations addressed to the Secretary-General and the President of the Security Council. Copy of the memorandum of understanding between the Government of the Republic of Angola and UNITA on the peace process, signed on 4 April 2002 Арх?вавана 27 лютага 2017.
  24. ↑ а б в Война в Анголе
  25. ↑ Кузнецова-Тимонова, А. В. Белорусские воины-интернационалисты: на примере ветеранов войны в Анголе (1975 ? 1992) / А. В. Кузнецова-Тимонова // Вестник Полоцкого государственного университета. Серия A, Гуманитарные науки. - 2020. - № 9. - С. 85-87.

Л?таратура [ прав?ць | прав?ць зыходн?к ]

  • Зотов Н. М. Ангола: борьба продолжается (от национального фронта к авангардной партии). ? М .: Наука, 1985.

Спасылк? [ прав?ць | прав?ць зыходн?к ]

Узята з " https://be.wikipedia.org/w/index.php?title=Грамадзянская_вайна_?_Анголе&oldid=4766386 "