Глагол?ца
Прыклады глагол?цы з ≪К?е?ск?х л?стко?≫ ? ≪Рэймскага Евангелля≫
Тып п?сьма	кансанантна-вакал?чнае п?сьмо
Мовы	стараславянская , царко?наславянская , ранн?я славянск?я мовы
Г?сторыя
Месца ?зн?кнення	Па?днёва-Усходняя Е?ропа
Стваральн?к	К?рыл ? Мяфодз?й
Дата стварэння	862
Перыяд	IX ? XII стст. (у Харваты? да XIX ст.)
Паходжанне	Ег?пецкае п?сьмо Протас?найскае п?сьмо Ф?н?к?йск? алфав?т Грэчаск? алфав?т ( Копцк? алфав?т )
Уласц?васц?
Напрамак п?сьма	злева направа
Дыяпазон Юн?кода	U+2C00?U+2C5F
ISO 15924	Glag
Медыяфайлы на В?к?схов?шчы

Глаго?л?ца  ? старажытны славянск? алфав?т. Назва паходз?ць ад стараславянскага слова ≪глаголъ≫ (слова, ма?ленне). Улучае 40 л?тар, як?я пераважна адпавядаюць назвам, адпаведным гукам ? размяшчэнням л?тар к?рыл?цы . Л?тары алфав?та адрозн?вал?ся ад к?рыл?чных нап?саннем. Глагол?ца выкарысто?валася на славянск?х землях разам з к?рыл?цай.

Цяпер глагол?ца не выкарысто?ваецца н? для адной славянскай мовы. Ва ?сходн?х ? па?днёвых славян выцеснена к?рыл?цай, у заходн?х ? лац?нск?м п?сьмом .

Ап?санне [ прав?ць | прав?ць зыходн?к ]

Мяркуюць, што гукавыя значэнн? мног?х л?тар перамясц?л?ся пад уплывам к?рыл?цы ц? пачал? блытацца з прычыны ранняга распаду на дыялекты, таму першапачатковые гукавое значэнне не за?сёды яснае. Напрыклад, глагал?чная л?тара ≪ю≫ ? першапачаткова мабыць абазначала гук [у], але была заменена на л?гатуру ≪оу≫ ? пад уплывам позняй к?рыл?цы. Некаторыя ?ншыя л?тары был? створаны пазней на к?рыл?чны ?зор.

У наступнай табл?цы перал?чаны ?се вядомыя л?тары глагол?цы ? сучасным парадку. Для кожнай глагал?чнай буквы таксама прыведзена выява кожнай л?тары (круглы варыянт), адпаведная сучасная к?рыл?чная л?тара, прыбл?знае гукавое значэнне (у IPA ), назва, ? здагадк? аб паходжанн?. Некальк? л?тар не маюць сучасных адпаведн?ка?.

Буква		К?рыл?чны адпаведн?к	Гук	Стараславянская назва	Беларуская назва [1]	Л?кавае значэнне [за?в 1] [2]	Паходжанне
?		А	/?/	Азъ	Аз	1	Ф?н?к?йск? Алеф ц? знак крыжа [3]
?		Б	/b/	Боукы	Бук?	2	Невядомае [3]
?		В	/?/	В?ди	Ведз?	3	Магчыма, лац?нскае V [3]
?		Г	/?/	Глаголи	Глаголь	4	Магчыма, курс??ная грэчаская гама γ [3]
?		Д	/d/	Добро	Дабро	5	Грэчаская дэльта Δ [3]
?		? , Е , Э	/?/	?стъ	Есць	6	Магчыма, самарыцянская   (англ.)  ( бел. хе ? ц? грэчаская самп? ? [3]
?		Ж	/?/	Жив?те	Жывеце	7	Невядомае [3] , магчыма копцкая джанджа ? [4] ц? астралаг?чнага знака рыб
?		?	/dz/	??ло	Зяло	8	Невядомае [3]
?		З	/z/	Земл?	Зямля	9	Магчыма, варыянт грэчаскай тэты θ [3]
?, ?	,	И , Й	/i, j/	Иже	?жэ	10	Магчыма, грэчаская ?ота з трэмаю ? [3]
?		? , ?	/i, j/	?	?	20	Невядомае [3] , магчыма, хрысц?янск?я с?мвалы ? круг ? трохвугольн?к
?		? , ?	/d?/	Гервь (Djervь, ?ervь)		30	Невядомае [3]
?		К	/k/	Како	Кака	40	Я?рэйская коф ?‎ [3]
?		Л	/l, ?/	Люди?	Людз?	50	Магчыма, грэчаская лямбда λ [3]
?		М	/m/	Мыслите	Мыслеце	60	Грэчаская мю μ [3]
?		Н	/n, ?/	Нашь	Наш	70	Невядомае [3]
?		О	/?/	Онъ	Он	80	Невядомае [3]
?		П	/p/	Покои	Пакой	90	Магчыма, ранн? варыянт грэчаскай п? Π [3]
?		Р	/r/	Рьци	Рцы	100	Магчыма, грэчаская ро ρ [3]
?		С	/s/	Слово	Слова	200	Невядомае [3] , магчыма, хрысц?янск?я с?мвалы ? круг ? трохвугольн?к
?		Т	/t/	Тврьдо	Тверда	300	Магчыма, перакладз?на грэчаскай тау τ [3]
?		У	/u/	ОУкъ	Ук	400	Л?гатура л?тар он ? ?жыца [3]
?		Ф	/f/	Фрьть	Ферт	500	Варыянт грэчаскай ф? φ [3]
?		Х	/x/	Х?ръ	Хер	600	Невядомае, л?тара падобна на глаголь ? лац?нскую h [3]
?		?	/?/	Отъ	От, Амега	700	Л?гатура л?тары онъ ? яе люстэркавай выявы [3]
?		Щ	/t?, ?t/	Шта/Шча	Шта/Шча	800	Л?гатура: л?тара ша над л?тарай тврьдо [3]
?		Ц	/ts/	Ци	Цы	900	Ф?нальная форма я?рэйскай цадэ ?‎ [3]
?		Ч	/t?/	Чрьвь	Чэрв	1000	Невядомае. Л?тара падобная на шта [3] , магчыма, ф?нальная форма я?рэйскай цадэ ?
?		Ш	/?/	Ша	Ша		Я?рэйская шын ?‎ [3]
?		Ъ	/?/	?ръ	Ёр		Магчыма, в?дазмененая л?тара онъ [3]
??		Ы	/?/	?ры	Еры		Л?гатура [за?в 2]
?		Ь	/?/	?рь	Ер		Магчыма, в?дазмененая л?тара онъ [3]
?		?	/æ, j?/	?ць	Яць		Магчыма, эп?граф?чная грэчаская альфа Α [3]
?		Ё	*/jo/	Невядомае [3] : г?патэтычны кампанент вял?кага ётаванага юса ; спалучэнне /jo/ было немагчымае ? той час
?		Ю	/ju/	Ю	Ю		Невядомае [3]
?		? , Я	/??/	Юсъ малыи	Юс малы		Грэчаская эпс?лон ε, якое таксама выкарысто?валася для абазначэння насавога характару гука [3]
?		?	/j??/		Юс малы ётаваны		Л?гатура естъ ? малога юса [3]
?		?	/??/	Юсъ большии	Юс вял?к?		Л?гатура онъ ? малога юса [3]
?		?	/j??/		Юс вял?к? ётаваны		Л?гатура невядомай л?тары ? малога юса [3]
?		?	/θ/	?ита	Ф?та		Грэчаская тэта θ [3]
?		?	/?, i/	Ижица	?жыца		Невядомае [3]

У ранн?х тэкстах ук ? тры з чатырох юса? часам зап?свал?ся як дыграфы, двума асобным? часткам?.

Парадак л?тар ≪?жэ≫ ? ≪?≫, а таксама юса? у розных крын?цах можа адрозн?вацца. Дакладная адпаведнасць пам?ж глагал?чным? ≪?жэ≫ ды ≪?≫ ? к?рыл?чным? ≪И≫ ды ≪?≫ невядомая ? падручн?к? ? сло?н?к? часта ?пам?наюць тольк? адз?н з двух магчымых варыянта?, н?чога не кажучы пра ?снаванне другога.

Глагол?ца ва Ун?кодзе [ прав?ць | прав?ць зыходн?к ]

Ва Ун?кодзе (пачынаючы з верс?? 4.1) для глагол?цы адведзены дыяпазон U+2C00 … U+2C5F .

За?ваг? [ прав?ць | прав?ць зыходн?к ]

Зноск? [ прав?ць | прав?ць зыходн?к ]

Л?таратура [ прав?ць | прав?ць зыходн?к ]

• Лось И. Л. Глаголица // Энциклопедический словарь Брокгауза и Ефрона : В 86 томах (82 т. и 4 доп.)  (руск.) . ? СПб. , 1890?1907.
• Ка?рус А. А. , Круталев?ч М. М. Славянск?я азбук?, ?х паходжанне // Стараславянская мова.. ? М?нск: Беларуская навука, 2005. ? С. 18?25.

Спасылк? [ прав?ць | прав?ць зыходн?к ]

• На В?к?схов?шчы ёсць медыяфайлы па тэме Глагол?ца
• Аф?цыйная кодавая табл?ца (PDF)