Галадамор ( укр. : Голодомо?р ) ? тэрм?н , як? ?жываецца для азначэння масавага, штучна арган?заванага стал?нск?м рэжымам на тэрыторы? УССР голаду ? 1932?1933 гадах. Тэрм?н Галадамор ужываецца таксама ? дачыненн? да голаду 1921?1923 ды голаду 1946?1947 гадо? ^{[1] [2] [3] [4]} .

Галадамор ва Укра?не 1921?1923 [ прав?ць | прав?ць зыходн?к ]

Галадамор ва Укра?не 1921?1923  ? масавы голад , гало?ным чынам у па?днёвых абласцях Укра?ны , у 1921 ? 1923 гадах, выкл?каны вывазам збожжа ? Рас?ю савецкай уладай з Укра?ны, пад ц?скам улады Савецкай Рас?? , на тле засух? ? не?раджаю на по?дн? Укра?ны, Кубан? ? Паволжа .

Галадамор ва Укра?не 1932?1933 [ прав?ць | прав?ць зыходн?к ]

Галадамор ва Укра?не 1932?1933  ? масавы, на?мысна зарган?заваны савецкай уладай голад 1932?1933 гадо?, як? прывё? да шматм?льённых людск?х страт у сельскай мясцовасц? на тэрыторы? Укра?нскай ССР (земл? сучаснай Укра?ны, за выняткам сям? заходн?х абласцей, Крыма ? Па?днёвай Бесараб??, як?я ? той час не ?ваходз?л? ? склад УССР) ды Кубан?, дзе частку насельн?цтва складал?, акрамя ?ншых, ? ?кра?нцы. Выкл?каны свядомым? ? мэтанак?раваным? захадам? вышэйшага к?ра?н?цтва Укра?нскай ССР ? Савецкага Саюза на чале са Стал?нам , разл?чаным? на задушэнне ?кра?нскага нацыянальна-вызвольнага руху ? ф?з?чнага зн?шчэння частк? ?кра?нскага сялянства ^[5] .

Спланаваная канф?скацыя ?раджаю збожжавых ? ?с?х ?ншых прадукта? харчавання ? сялян прадста?н?кам? савецкай улады на працягу Галадамору 1932?33 гадо? непасрэдна прывяла да забойства сялян голадам у м?льённых маштабах, пры гэтым савецкая ?лада мела значныя запасы збожжа ? рэзервах ? ажыцця?ляла яго экспарт за мяжу падчас Галадамору ^[6] .

Нягледзячы на тое, што злачынныя дзеянн? прадста?н?ко? стал?нскай улады, як?я прывял? да смерц? людзей, квал?ф?кавал?ся згодна з нормам? тагачаснага савецкага крым?нальнага заканада?ства як забойства ^[7] , прычыны гэтага масавага злачынства н?кол? ? СССР не расследавал?ся ? н?хто з прадста?н?ко? улады, як?я маюць дачыненне да злачынства, не панёс пакарання пры тым, што нават у вышэйшым к?ра?н?цтве СССР ведал? пра факты г?бел? людзей ад голаду ^[8] . На працягу дзесяц?годдзя? масавае забойства людзей штучна выкл?каным голадам не тольк? на?мысна замо?чвалася савецкай уладай, але ? наогул ? забаранял?ся нават згадк? пра яго. Для пара?нання, голад у Паволжы 1921?1922 гадо? ? голад падчас блакады Лен?нграда ? гады Другой сусветнай вайны асвятлял?ся ? савецк?х сродках масавай ?нфармацы? ? г?старычнай л?таратуры. Бяздзейнасць савецкай пракуратуры ? ?ншых органа? улады па факце злачынства ярка дэманструе сапра?дны стан рэал?зацы? ≪савецкай законнасц?≫ ? татал?тарнай савецкай дзяржаве.

Нягледзячы на спробы савецк?х улад схаваць маштабы катастрофы, яна стала вядомая за мяжой дзякуючы публ?кацыям журнал?ста? Гарэта Джонса ? Малкалма Магерыджа , фатаграф?ям ?нжынера Аляксандра В?нербергера ? г.д. У адказ СССР разгарну? контрпрапаганду, кал? знакам?тасц?, так?я, як Бернард Шоу, Эдуард Эрыа ? шэраг ?ншых, ездз?л? ? СССР, а потым раб?л? заявы, што не бачыл? голаду.

Падчас нямецкай акупацы? артыкулы аб Галадаморы публ?кавал?ся ? акупацыйнай прэсе. Скарыста?шыся гэтай магчымасцю, аграном Сцяпан Сасновы апубл?кава? у 1942 годзе падрабязнае статыстычнае даследаванне аб колькасц? ахвяр Галадамору, заснаванае на звестках з савецк?х арх?ва?.

У пасляваенны перыяд, кал? л?к публ?кацый успам?на? аб Галадаморы за мяжой расце, пачынаюцца навуковыя даследаванн? пытання.

У даследаваннях Джэймса Мэйса ? Роберта Конквеста а?тары даказваюць, што Галадамор адпавядае агульнапрынятаму ^[9] вызначэнню генацыду . 24 кра?ны аф?цыйна прызнал? Галадамор генацыдам укра?нскага народу . Адпаведна з сацыялаг?чным апытаннем, праведзеным ? 2010 годзе, 60 % грамадзян Укра?ны л?чаць Галадамор генацыдам ^[10] .

У 2003 годзе ?кра?нск? парламент назва?, а ? 2006  ? аф?цыйна прызна? Галадамор генацыдам укра?нскага народа. У 2010 годзе судовым разглядам завяршылася крым?нальная справа па факце здзяйснення злачынства генацыду. В?наватым? суд прызна? 7 вышэйшых к?ра?н?ко? СССР ? УССР , ? канстатава?, што паводле даных навукова-дэмаграф?чнай экспертызы агульная колькасць чалавечых страт ад Галадамору складае 3.941.000 чалавек. Таксама паводле даных следства было вызначана, што страты ?кра?нца? у частцы ненароджаных складаюць прыбл?зна 6.122.000 чалавек ^{[11] [12]} .

Галадамор ва Укра?не 1946?1947 [ прав?ць | прав?ць зыходн?к ]

Галадамор ва Укра?не 1946?1947  ? трэц? галадамор, як? зладз?ла з укра?нск?м народам савецкая ?лада. Бы? выкл?каны як пасляваенным не?раджаем, так ? спланаванай акцыяй стал?нскага Пал?тбюро з мэтай забраць у сялян рэштк? збожжа ? прадаць яго брацк?м рэжымам у сацыял?стычным лагеры. Так, у 1946 годзе з СССР вывезена 350 тысяч тон збожжа ? Румын?ю , у 1947?600 тысяч тон збожжа ? у Чэхаславак?ю , за тыя два гады Польская народная рэспубл?ка атрымала з Савецкага Саюза 900 тысяч тон хлеба. А ? Малдове , Бесараб?? ? па?днёвых абласцях Укра?ны лютава? голад ? тольк? за першае па?годдзе 1947 года аф?цыйна зарэг?стравана 130 выпадка? людаедства.

Ушанаванне памяц? ахвяр Галадамору [ прав?ць | прав?ць зыходн?к ]

Ва Укра?не з 1998 года Указам Прэз?дэнта Укра?ны ^[13] вызначаны ≪Дзень памяц? ахвяр Галадамора?≫, як? адзначаюць штогод у чацвёртую суботу л?стапада.

Галерэя [ прав?ць | прав?ць зыходн?к ]

• 
  ≪Засв?ти св?чку≫ ля памятнага знака ? стал?цы Укра?ны  ? К?еве .
• 
  Эмблема жалобных дзён за ахвярам? Галадамору.
• 
  Юб?лейная манета ? гонар 75-й гадав?ны Галадамору.
• 
  Манумент у Абухаве К?е?скай вобласц? .
• 
  Манумент у сяле До?гала?ка В?нн?цкай вобл.
• 
  Мемарыяльны крыж у сяле Далатэцк?м В?нн?цкай вобл.
• 
  Мемарыял у В?н?пегу .
• 
  Плакат мастака Леан?да Дзян?сенк? з А?страл?? .
• 
  Мемарыял ва У?нсары , Антарыа .
• 
  Царква святога Андрэя ? Саут-Баунд-Брук . Збудавана ? 1965 годзе ? памяць Галадамору ва Укра?не.
• 
  Жалобная хада ? памяць ахвяр галадамору ? Мюнхене .
• 
  Мемарыял памяц? ахвяр Галадамору ва Укра?не 1932?1933, Плянты, Старое Място, Крака?, Польшча.
• 
  Манумент у Любл?не .
• 
  Пашана тым, хто пайшо? падчас Галадамору 1932?1933 гадо?.

Гл. таксама [ прав?ць | прав?ць зыходн?к ]

• Галадаморы ? Беларус?
• Голад у Паволжы (1921?1922)
• Генацыд
• Татал?тарызм
• Г?сторыя Укра?ны
• Закон аб трох каласках
• Прызнанне Галадамору генацыдам
• Голад 33 (ф?льм)
• Гарэт Джонс (ф?льм)

Крын?цы [ прав?ць | прав?ць зыходн?к ]

Л?таратура [ прав?ць | прав?ць зыходн?к ]

• Голодомори в Укра?н? 1921?1923, 1932?1933, 1946?1947. Матер?али до б?бл?ограф?? документальних публ?кац?й / Упорядники: Л. П. Одинока, Л. Ф. Приходько, Р. В. Романовський. ? К.:, 2005. ISBN 966-625-026-8
• Задн?провський О. Голод в ?стор?? Укра?ни: короткий нарис (Х-ХХ ст.). ? Донецьк: Укра?нський культуролог?чний центр, 1999. ? 88 с.
• Задн?провський О. ?. Хрон?ка голоду 1946?1947 рок?в у Донбас?. ? Донецьк: Сх?дний видавничий д?м, 2007. ? 372 с.
• Лук?н, Д. Галадамор: як Стал?н пастав?? сялян на кален? // Наша г?сторыя, № 4, 2018, с.22-27. ISBN 2617?2305

Спасылк? [ прав?ць | прав?ць зыходн?к ]

• На В?к?схов?шчы ёсць медыяфайлы па тэме Галадаморы (Укра?на)
• Gareth Jones' international exposure of the Holodomor, plus many related background articles (нявызн.) . Праверана 5 л?пеня 2006.
• Famine in Ukraine 1932?1933 Central State Archive of Ukraine ( photos , links )
• UKRAINIAN FAMINE
• Photos of Holodomor by Sergei Melnikoff
• The General Committee decided this afternoon not to recommend the inclusion of an item on the seventy-fifth anniversary of the Great Famine (Holodomor) of 1932?1933 in Ukraine.
• Case Study: The Great Ukrainian Famine of 1932-33 Nicolas Werth / CNRS ? France
• Holomodor ? Famine in Soviet Ukraine 1932?1933 Арх?вавана 9 снежня 2008.
• Famine in the Soviet Union 1929?1934 Арх?вавана 19 сакав?ка 2009.
• Holodomor: The Secret Holocaust in Ukraine Арх?вавана 27 л?пеня 2011.
• Holodomor Lies by Morgan Williams (недаступная спасылка)
• Lies and Confessions of David Marple Арх?вавана 12 жн??ня 2009.