В?дкун Кв?сл?нг

З В?к?педы?, свабоднай энцыклапеды?
В?дкун Кв?сл?нг
нарв. : Vidkun Abraham Lauritz Jonssøn Quisling
м?н?стр абароны Нарвег?? [d]
12 мая 1931  ? 3 сакав?ка 1933
Папярэдн?к Torgeir Anderssen-Rysst [d]
Пераемн?к Jens Isak de Lange Kobro [d]
м?н?стр-прэз?дэнт [d]
1 лютага 1942  ? 9 мая 1945
сакратар пасольства [d]
з  верасень 1919
к?ра?н?к урада
9 красав?ка 1940  ? 15 красав?ка 1940
Нараджэнне 18 л?пеня 1887 ( 1887-07-18 ) [1] [2] […]
Смерць 24 кастрычн?ка 1945 ( 1945-10-24 ) [3] [1] […] (58 гадо?)
Бацька Юн Ла?рыц Кв?сл?нг [d]
Мац? Ганна Карал?на Банг [d]
Жонка Аляксандра Варон?на [d] ? Марыя Пасечн?кава [d]
Партыя
Член у
Адукацыя
А?тограф Выява аўтографа
Узнагароды
камандор ордэна Брытанскай імперыі Order of St. Sava
Лагатып Вікісховішча  Медыяфайлы на В?к?схов?шчы

В?дкун Кв??сл?нг ( нарв. : Vidkun Abraham Lauritz Jonssøn Quisling ; 18 л?пеня 1887 , Фюрэсдаль , Тэлемарк , Шведска-нарвежская ун?я ? 24 кастрычн?ка 1945 , Осла , Нарвег?я ) ? нарвежск? пал?тычны ? дзяржа?ны дзеяч, аф?цэр, дыпламат, нацыянал-сацыял?ст , к?ра?н?к нарвежскага ?рада пасля акупацы? Нарвег?? германск?м? войскам? ? перыяд Другой сусветнай вайны .

Б?яграф?я [ прав?ць | прав?ць зыходн?к ]

Упершыню Кв?сл?нг ста? вядомы ? свеце падчас цеснай супрацы з Фрыцьёфам Нансенам падчас арган?зацы? гуман?тарнай дапамог? пацярпелым ад масавага голаду ? 1921 годзе ? Паволжы . Ён бы? прызначаны дыпламатам ад Нарвег?? ? СССР ? некаторы час таксама выконва? дыпламатычныя даручэнн? Брытан??. У 1929 годзе ён вярну?ся ? Нарвег?ю. Заня? пост м?н?стра абароны ва ?радзе Педэра Колстада (1931?32) ? Енса Хундсейда (1932?33), прадста?ляючы партыю Цэнтра .

У 1933 годзе Кв?сл?нг выйша? з парты? Цэнтра, ствары? ? ?значал?? нацыянал-сацыял?стычную партыю ? Нарвег??, вядомую як ≪ Нацыянальнае яднанне ≫. Нягледзячы на тое што Кв?сл?нгу ?далося набыць некаторую папулярнасць сва?м? нападкам? на левых, яго партыя не змагла атрымаць месца? у Стортынгу (нарвежск?м парламенце) ? ? 1940 годзе яго партыя займала трох? больш чым другараднае станов?шча [ крын?ца? ] . 9 красав?ка 1940 года ? час уводу германск?х войска? у Нарвег?ю ён паспрабава? захап?ць уладу шляхам дзяржа?нага перавароту (як? ?першыню ? свеце суправаджа?ся радыётрансляцыяй). Ён ствары? ствары? уласны нацыянальны ?рад, у як?м заня? пост прэм’ер-м?н?стра ? м?н?стра замежных спра? (9 красав?ка ? 18 красав?ка 1940), аднак г?тлера?цы адмов?л?ся патрымаць урад Кв?сл?нга ? яго ?рад бы? распушчаны нямецк?м? акупацыйным? ?ладам?. Путч Кв?сл?нга пацярпе? паразу.

З 1 лютага 1942 па 1945 год Кв?сл?нг займа? пост м?н?стра-прэз?дэнта, узначальваючы нарвежскую грамадзянскую адм?н?страцыю супольна з нямецк?м адм?н?стратарам Нарвег?? ?озефам Тэрбавенам . У яго пранацысцк?м марыянеткавым урадзе дам?навал? м?н?стры з парты? ≪ Nasjonal Samling ≫ (≪ Нацыянальнае яднанне ≫), якую ён заснава? у 1933 годзе. Калабарацыян?сцк? ?рад бра? кдзел у ≪ канчатковым рашэнн? я?рэйскага пытання ≫. У ма? 1945 года бы? арыштаваны з ус?м ?ншым урадам. Падчас паваеннай чыстк? ? Нарвег?? Кв?сл?нг па?ста? перад судом ? бы? прызнаны в?наватым у крадзяжах, забойстве ? дзяржа?най здрадзе. 24 кастрычн?ка 1945 года Кв?сл?нг бы? расстраляны ля крэпасц? Акерсхус у Осла . З той пары слова ≪кв?сл?нг≫ стала с?нон?мам слова ≪калабарацыян?ст≫ ц? ≪здрадн?к≫.

Ранн?я гады [ прав?ць | прав?ць зыходн?к ]

Сям'я [ прав?ць | прав?ць зыходн?к ]

В?дкун Кв?сл?нг нарадз??ся 18 л?пеня 1887 года ? Фюрэсдале (акруга Тэлемарк ), у сям'? пастара дзяржа?най царквы , вядомага п?сьменн?ка, генеалога ? г?сторыка цэрквы Юна Лё?рыца Кв?сл?нга (1844?1930) ? яго жонк? Ганны Карал?ны Банг (1860?1941) [6] , дочк? Ёргена Банга, судна?ласн?ка ? да таго часу жыхара горада Грымстад на по?дн? Нарвег?? [7] . Гэта сям'я л?чылася адной з найболей шано?ных ? паважаных у Тэлемарку. У 1870-х Кв?сл?нг-бацька выступа? з прамовам? ? Грымстадзе, адной з яго верн?ц была Банг, з якой ён ? жан??ся 28 мая 1886 года пасля до?г?х змов?н. Маладыя адразу ж пераехал? ? Фюрэсдаль, дзе ? з'яв??ся В?дкун ? яго малодшыя браты ? сёстры [7] . Усяго ? сям'? было чацвёра дзяцей: В?дкун, Ёрген, Арнэ ? Эстэр [8] .

Прозв?шча Кв?сл?нг паходз?ць ад латын?заванага ?мя Ку?сл?нус (Quislinus), якое прыдума? продак Кв?сл?нга Лорыц ?бсен Кв?сл?нг ( дацк. : Laurits Ibsøn Quislinus ) (1634?1703), па назве вёск? Кв?слемарк на дацк?м па?востраве Ютландыя , адкуль ён эм?грава? у XVII стагоддз? [9] . У В?дкуна был? два малодшыя браты ? сястра [10] . Маленьк? В?дкун бы? ≪нясмелым ? ц?х?м, але разам з тым верным ? гатовым дапамагчы, за?сёды выя?ля? таварыскасць, цёпла ?см?ха?ся≫ [11] . Пазней г?сторык? знайшл? асаб?стыя л?сты, як?я паказвал?, што пам?ж сямейн?кам? В?дкуна был? цёплыя ? дал?катныя аднос?ны [12] . З 1893 па 1900 Кв?сл?нг-бацька займа? пост капелана акруг? Стромсэ мун?цыпал?тэта Драмен . Там В?дкун упершыню пайшо? у школу. ?ншыя вучн? здзекавал?ся з яго з-за яго тэлемарскскага акцэнту, але Кв?сл?нг паспяхова вучы?ся [13] . У 1900 годзе сям'я перабралася ? Шыен , дзе Кв?сл?нг-бацька бы? прызначаны старэйшым пастарам горада [14] .

В?дкун Кв?сл?нг бы? двойчы жанаты, ? абодва разы ? з руск?м?: Аляксандрай Варон?най ? Марыяй Пасечн?кавай   (англ.)  ( бел. [15] . Марыя Пасечн?кава дажыла да глыбокай старасц? ? памерла ? 1980 годзе [16] . Акал?чнасц?, лег?тымнасць ? нават сам факт другога шлюбу (з Марыяй Пасечн?кавай) часта падвяргаюцца сумневам [17] .

У час навучання Кв?сл?нг выяв?? сябе ? гуман?тарных навуках, асабл?ва ? г?сторы?, а ро?на ? прыродазна?чых навуках , спецыял?зуючыся ? матэматыцы. Потым Кв?сл?нг страц?? ясныя мэты ? жыцц? [18] . У 1905 годзе Кв?сл?нг паступ?? у нарвежскую ваенную акадэм?ю, атрыма?шы найвышэйшы бал сярод 250 аб?турыента? гэтага года [18] . У 1906 годзе ён бы? пераведзены ? нарвежск? вайсковы коледж ? скончы? яго з найвышэйшым балам з моманту заснавання коледжа ? 1817 годзе ? ганарава?ся а?дыенцы? ? караля Хокана VII [14] [18] . 1 л?стапада 1911 года Кв?сл?нг атрыма? прызначэнне ? генеральны штаб арм??. У час Першай сусветнай вайны Нарвег?я засталася нейтральнай. Кв?сл?нг ме? аг?ду да пацыф?сцкага руху, хоць вел?зарныя людск?я страты ? вайну ? памякчыл? яго пагляды [19] .

Аташэ ? Рас?? [ прав?ць | прав?ць зыходн?к ]

У сакав?ку 1918 года Кв?сл?нга ск?равал? ? Рас?ю ? якасц? аташэ нарвежскага дыпламатычнага прадста?н?цтва ? Петраградзе , бо да гэтага ён пяць гадо? прысвяц?? вывучэнню Рас?? [14] [20] . Нягледзячы на тое, што жыццёвыя ?мовы прыводз?л? Кв?сл?нга ? маркоту, ён прыйшо? да высновы, што ≪бальшав?к? зраб?л? надзвычай моцны ?плы? на рас?йскае грамадства≫ ? захапля?ся тым, як добра ?далося Льву Троцкаму маб?л?заваць Чырвоную Арм?ю [20] . Наадварот, Часовы ?рад Рас?? пад к?ра?н?цтвам Аляксандра Керанскага , паводле яго думк?, ≪дарава? зашмат право? народу Рас??≫, што прывяло да яго падзення. У снежн? 1918 года дэлегацыя Кв?сл?нга была адкл?кана. Пазней Кв?сл?нг ста? нарвежск?м вайсковым экспертам па рас?йск?х справах [21] .

Падарожжы [ прав?ць | прав?ць зыходн?к ]

Кв?сл?нг са сваёй другой жонкай Марыяй.

Аляксандра Варон?на ?спам?нае пра гутарку са сва?м будучым мужам:

Кв?сл?нг адказа?, [што] руск? народ мае патрэбу ? мудрым л?дарстве, адпаведнай падрыхто?цы [ад нястачы чаго ? пакутуе], бесстароннасц?, абмежаванай колькасц? выразна пэ?ных мэт, перакананасц?, аптым?зме ? л?чы?, што немагчыма дамагчыся чаго-небудзь без с?лы вол?, рашучасц? ? канцэнтрацы?.

? Yourieff 2007 , p. 93

У верасн? 1919 года Кв?сл?нг пак?ну? Нарвег?ю ? ста? аф?цэрам выведк? ? нарвежскай дэлегацы? ? Хельс?нк? , на гэтым пасту (як? ён займа? з кастрычн?ка 1920 года да мая 1921 года) трэба было сумяшчаць дыпламатыю ? пал?тыку [22] . Увосень 1921 года Кв?сл?нг ?зно? пак?ну? Нарвег?ю па просьбе даследн?ка ? ф?лантропа Фрыцьёфа Нансена . У студзен? 1922 Кв?сл?нг прыбы? у Харка? для аказання дапамог? гуман?тарнай м?с?? Л?г? Нацый [23] [24] . Асвятляючы наступствы благога к?равання ? ?зровень смяротнасц?, што склада? прыкладна дзесяць тысяч чалавек у дзень, Кв?сл?нг скла? даклад, што прадэманстрава? яго адм?н?страцыйныя здольнасц? ? сапра?ды бульдожую ?партасць у дасягненн? паста?леных мэт [25] . 21 жн??ня ён жан??ся з рускай жанчынай Аляксандрай Андрэе?най (Асяй) Варон?най, дачкой карабейн?ка [26] . Аляксандра нап?сала ? сва?х успам?нах, што Кв?сл?нг сказа?, што кахае яе [27] , але мяркуючы па яго л?стах дамо? ? роспытам яго стрыечных сваяко? пам?ж ?м? двума н?кол? не было н?якай рамантык?. В?даць, Кв?сл?нг усяго тольк? хаце? пазбыць дзя?чыну ад беднасц?, дарава?шы ёй нарвежск? пашпарт ? ф?нансавую стаб?льнасць [28] .

У верасн? 1922 года Кв?сл?нг ? Аляксандра пак?нул? Укра?ну. У лютым 1923 яны вярнул?ся ? Харка?, каб працягнуць сваю працу, якую сам Нансен ахарактарызава? як ≪абсалютна патрэбную≫ [28] [29] . Кв?сл?нг вырашы?, што с?туацыя значна палепшылася ? ? сувяз? з адсутнасцю новых выкл?ка?, прыйшо? да высновы, што гэта падарожжа больш нуднае, чым папярэдняе. Ён сустрэ? укра?нку Марыю Вас?лье?ну Пасечн?каву на дзесяць гадо? яго маладзей. Дзённ?к? Пасечн?кавай таго часу паказваюць, што падчас лета 1923 года ≪раман [бы?] у самым роскв?це≫, нягледзячы на тое, што за год да гэтага Кв?сл?нг жан??ся з Варон?най [28] . Пасечн?кава ?спам?нае, што была ?ражана, як Кв?сл?нг валодае рускай мовай, яго арыйск?м выглядам ? яго абыходл?вым? манерам? [30] . Кв?сл?нг, в?даць, жан??ся з Пасечн?кавай у Харкаве 10 верасня 1923 года, хоць юрыдычна значных дакумента?, што пацвярджаюць гэта, не было знойдзена. Б?ёграф Кв?сл?нга Даль мяркуе, што, па ?сёй ?мавернасц?, гэты друг? шлюб не бы? законным [31] . Тым не менш, пара паводз?ла сябе як законныя сужэнцы ? адзначыла ?годк? вяселля. Не?забаве пасля вяселля гуман?тарная м?с?я прыйшла да канца, ? трыа пак?нула Укра?ну. Улетку 1923 года яны планавал? правесц? год у Парыжы. Марыя хацела ?бачыць Усходнюю Е?ропу , Кв?сл?нг хаце? уладкаваць водпуск з прычыны прыступа? боля? у жываце, як?я мучыл? яго ?сю з?му [31] .

Парыж, Усходняя Е?ропа ? Нарвег?я [ прав?ць | прав?ць зыходн?к ]

Знаходжанне ? Парыжы прывяло да часовага звальнення з арм??. До Кв?сл?нга стала паступова даходз?ць, што гэта адста?ка пастаянная, ? з прычыны скарачэння арм?? для яго не знойдзецца пасады, кал? ён вернецца [32] [nb 1] .

Кв?сл?нг вырашы? прысвяц?ць больш часу свайго знаходжання ? стал?цы Францы? для вывучэння ? чытання прац па пал?тычнай тэоры? ? працы над сва?м ф?ласофск?м праектам, як? ён назва? ≪ун?верс?зм≫ ( Universism ). 2 кастрычн?ка 1923 ён дамогся таго, каб у штодзённай газеце горада Осла ≪ Tidens Tegn ≫ бы? апубл?каваны яго артыкул, у як?м ён выступа? за дыпламатычнае прызнанне савецкага ?рада [33] . Кв?сл?нгу не ?далося застацца ? Парыжы настольк? до?га, накольк? ён планава?, ? пад канец 1923 года ён ужо прыступ?? да працы над новым праектам Нансена па рэпатрыяцы? на Балканах ? ? л?стападзе прыбы? у Саф?ю . Наступныя тры месяцы ён правё? у пастаянных падарожжах разам са сваёй жонкай Марыяй. У студзен? ён вярну?ся ? Парыж, каб нагледзець за Асяй, якая ?зяла на сябе ролю прыёмнай дачк? пары. Кв?сл?нг далучы?ся да ?х у лютым [34] .

Летам 1924 года трыа вярнулася ? Нарвег?ю. Пасля Ася з'ехала з Нарвег??, каб пасял?цца разам са сваёй цёткай у Н?цы ? так н?кол? ? не вярнулася назад [35] . Хоць Кв?сл?нг абяца? яе ?трымл?ваць, яго грашовыя пераводы был? нерэгулярным?, падчас наступных гадо? ён выпусц?? масу магчымасцей, каб наведаць яе [36] . Пасля вяртання ? Нарвег?ю Кв?сл?нг далучы?ся да нарвежскага камун?стычнага рабочага руху (што пазней прыводз?ла яго ? н?якавасць). Адным з яго пал?тычных дзея? ста? беспаспяховы закл?к да стварэння народнай м?л?цы? для абароны кра?ны ад напада? рэакцыянера? [35] . Ён таксама пыта? члена? руху, ц? жадаюць яны ведаць, якая ёсць на ?х ?нфармацыя ? генеральным штабе, але не атрыма? адказу. Нягледзячы на гэта, кароткачасовае далучэнне Кв?сл?нга да вельм? правага крыла ?я?ляецца мала?маверным, асабл?ва кал? ?л?чыць наступную пал?тычную л?н?ю Кв?сл?нга. Даль мяркуе, што, пасля дзяц?нства, праведзенага ? кансерваты?ным асяроддз?, Кв?сл?нг да гэтага часу ≪заста?ся без працы ? бы? расчараваны… бы? моцна пакры?джаны Генеральным штабам …[?] знаходз??ся падчас пал?тычнай радыкал?зацы?≫ [37] . Даль дадае, што пал?тычныя пагляды Кв?сл?нга таго часу могуць быць абагульнены як ≪сумесь камун?зму ? нацыянал?зму≫ з пэ?ным? с?мпатыям? ? аднос?нах да савецкага рэжыму ? Рас?? [38] .

Рас?я ? рублёвы скандал [ прав?ць | прав?ць зыходн?к ]

У чэрвен? 1925 года Нансен ?зно? закл?ка? Кв?сл?нга на працу. Двое нарвежца? паехал? ? Армен?ю для аказання дапамог? этн?чным армянам у рэпатрыяцы? праз мноства праекта?, прапанаваных Л?гай нацый . Нягледзячы на значныя выс?лк? Кв?сл?нга, усе праекты был? адпрэчаны. У ма? 1926 года Кв?сл?нг знайшо? ?ншую працу ? Маскве дзякуючы старому сябру нарвежцу Фрэдэрыку Прыцу. Ён працава? як сувязны пам?ж Прицем ? савецк?м? ?ладам?, што набыл? палову ф?рмы Прыца Onega Wood [39] . Кв?сл?нг працава? да пачатку 1927 года, пакуль Прыц не памкну?ся закрыць б?знес. Тады Кв?сл?нг знайшо? працу дыпламатам. Нарвег?я прадста?ляла брытанск?я дыпламатычныя зац?ка?ленасц? ? Рас??, ? Кв?сл?нг ста? новым сакратаром м?с??. Марыя далучылася да яго пад канец 1928 года. Узн?к вял?к? скандал, кал? Кв?сл?нга ? Прыца зв?навац?л? ? выкарыстанн? дыпламатычных канала? для кантрабанды м?льёна? рублё? на чорныя рынк?, гэта часта па?таранае в?навачанне было выкарыстана для падтрымк? в?навачання ? амаральнасц?, але н? яно, н? в?навачанне ? шп?янажы Кв?сл?нга на карысць брытанцам гэтак ? не было пацверджана [40] .

Цвёрдая л?н?я, што праводз?лася тады ? савецкай пал?тыцы, прымус?ла Кв?сл?нга дыстанцыявацца ад бальшав?зму. Савецк? ?рад проста адпрэчы? яго прапановы па армянах ? абцяжары? спробы Нансена зраб?ць дапамогу ? сувяз? з голадам ва Укра?не ? 1928 годзе. Кв?сл?нг расцан?? гэтыя няшчасц? як асаб?стую абразу. У 1929 годзе, кал? брытанцы вярнул? кантроль над сва?м? дыпламатычным? справам?, Кв?сл?нг пак?ну? Рас?ю [18] . За сваю службу Брытан?? ён атрыма? ордэн камандора Брытанскай ?мперы? [18] (у 1940 годзе кароль Георг VI скасава? гэта ?знагароджанне) [41] . Таксама да гэтага часу Кв?сл?нг за сваю раннюю гуман?тарную дзейнасць атрыма? румынск? ордэн Кароны Румын?? ? югасла?ск? ордэн св. Савы [18] .

Пал?тычная кар'ера [ прав?ць | прав?ць зыходн?к ]

М?н?стр абароны [ прав?ць | прав?ць зыходн?к ]

У ма? 1931 года Кв?сл?нг пак?ну? партыю ≪ Nordisk folkereisning i Norge ≫, каб прыняць пост м?н?стра абароны ва ?радзе Педэра Кольстада, хоць ён не належа? да аграрнай парты? ? не бы? сябрам Кольстада [42] . Кандыдатуру Кв?сл?нга на пост м?н?стра абароны прапанава? Кольстаду Торвальд Аадахл, рэдактар газеты аграрнай парты? ≪ Nationen ≫, як? ? сваю чаргу дзейн?ча? пад уплывам Прыца [43] . Прызначэнне Кв?сл?нга стала нечаканым для мног?х дэпутата? нарвежскага парламента [44] . Першай справай Кв?сл?нга на пасту стала ?рэгуляванне канфл?кту ? Менстадзе (≪вельм? бязл?таснай≫ працо?най спрэчк?), ён адправ?? у Менстад войск? [43] [45] [46] . Ледзь ун?кшы крытык? з боку левага крыла, выкл?канага яго ?рэгуляваннем працо?нага канфл?кту ? выкрыццём яго ранн?х плана? стварэння ≪апалчэння≫, Кв?сл?нг звярну? сваю ?вагу на меркаваныя пагрозы з боку камун?ста? [47] . Кв?сл?нг ствары? сп?с л?дара? рэвалюцыйнай апаз?цы? прафсаюза?, што падазравал?ся ? дзеянн? актыв?стам? ? Менстадзе. Некаторыя з ?х был? ? вын?ку зв?навачаны ? падры?ной дзейнасц? ? нападам на пал?цыю [43] . Пал?тыка Кв?сл?нга таксама прывяла да стварэння рэгулярнай м?л?цы?, што атрымала назву Leidang , якая, нягледзячы на яго выточныя планы, стала контррэвалюцыйнай. Нягледзячы на вял?к? л?к маладых аф?цэра?, у рэзерве з-за бюджэтных скарачэння? был? заснаваны тольк? 7 падраздзялення? у 1934. Скарачэнне ф?нансавання азначала, што ? м?л?цы? будзе менш за тысячу чалавек [48] . У перыяд з 1930?1933 гг. Ганна, першая жонка Кв?сл?нга атрымала апавяшчэнне пра скасаванне шлюбу з ?м [49] .

У сярэдз?не 1932 года партыя ≪ Nordisk folkereisning i Norge ≫ была змушана пацвердз?ць, што хоць Кв?сл?нг заста?ся ? складзе яе каб?нета, ён не стане яе членам. Пазней к?ра?н?цтва парты? пацвердз?ла, што ? партыйнай праграме няма н?якай асновы, для якой б там н? было фашызму, улучаючы ? яго мадэль ? нацыянал-сацыял?зм [48] . Пасля гэтага крытыка Кв?сл?нга не змо?кла, ён увесь час згадва?ся ? газетных загало?ках, хоць паступова набы? рэпутацыю дысцыпл?наванага ? эфекты?нага адм?н?стратара [48] . 2 лютага 1932 года нейк? злачынец, узброены нажом, напа? на Кв?сл?нга ? яго каб?неце ? к?ну? яму ? твар молаты перац. Некаторыя газеты, замест таго каб засяродз?цца на самым нападзе, выказал? здагадку, што нападн?к з'я?ляецца ра?н?вым мужам адной з прыб?рачак Кв?сл?нга. ?ншыя газеты, асабл?ва тыя, хто был? злучаны з Рабочай партыяй, зая?лял?, што ?ся справа цалкам была ?нсцэнавана [50] [51] . У л?стападзе 1932 года пал?тык, дзеяч Рабочай парты? Ёхан Нюгарсвальд выказа? гэту перад парламентам [52] , высуну?шы здагадку, што в?навачанн? ? паклёпе высунуты супраць яго [53] . В?навачання? у паклёпе гэтак ? не было высунута, асоба нападн?ка гэтак ? не была ?сталявана. Пазней Кв?сл?нг заяв??, што гэта была спроба ?красц? вайсковыя паперы, няда?на пак?нутыя шведск?м падпалко?н?кам В?льгельмам Кл?нам [50] [nb 2] . Так званая ≪перачная справа≫ палярызавала думк? пра Кв?сл?нга. Урад бы? занепакоены дзейнасцю савецк?х агента? у Нарвег??, як?я падтрымл?вал? хваляванн? ? сферы прамысловасц? [55] .

Пасля смерц? Кольстада ? сакав?ку 1932 года Кв?сл?нг захава? пост м?н?стра абароны ? друг?м урадзе ад аграрнай парты? Енса Хундсейда па пал?тычных прычынах, хоць на ?с?м працягу працы яны заставал?ся ? рэзкай апаз?цы? [56] . Таксама, як ? пры Кольстадзе, Кв?сл?нг бра? удзел у мног?х справах урада Хундсейда [57] . 8 красав?ка 1932 года ? Кв?сл?нга была магчымасць выступ?ць з нагоды ≪перачнай справы≫ у парламенце, але замест гэтага атакава? Рабочую ? Камун?стычную парты?, заяв??шы, што названыя члены партый ? злачынцы ? ≪вораг? нашай бацька?шчыны ? народа≫ [55] . Нарвежск?я правыя падтрымал? Кв?сл?нга ? 153 сенатары запатрабавал? расследаванн? зая? Кв?сл?нга. У наступныя месяцы дзясятк? тысяч нарвежца? падтрымал? яго ?, кал? наступ?ла лета, Кв?сл?нг прама?ля? бясконцыя гаворк? на розных перапо?неных пал?тычных сходах [55] . Тым не менш у парламенце гаворка Кв?сл?нга была расцэнена як пал?тычнае самагубства, не тольк? з-за слабасц? довада?, але ? таму што ?стал? пытанн?, чаму ?нфармацыя не паступ?ла раней, кал? была такая сур'ёзная небяспека з боку рэвалюцыянера? [55] .

Канчатковае вяртанне ? Нарвег?ю [ прав?ць | прав?ць зыходн?к ]

Кв?сл?нг правё? 9 з апошн?х 12 гадо? за мяжой. У яго не было практычнага досведу ? партыйнай пал?тыцы за межам? нарвежскай арм??. У снежн? 1929 года Кв?сл?нг вярну?ся ? Нарвег?ю ? прывёз з сабой план рэформа?, як? ён назва? ≪ Norsk Aktion ≫ (≪ Нарвежскае дзеянне ≫) [58] . Паводле яго плана, будучая арган?зацыя пав?нна была складацца з нацыянальных, рэл?г?йных ? мясцовых блока? ? праводз?ць набор новых члена? у стыл? савецкай камун?стычнай парты? . Падобна правай французскай парты? ≪ Action Francaise ≫ мэтай арган?зацы? был? радыкальныя змены Канстытуцы?. Па праекце нарвежск? парламент ( стортынг ) пав?нен бы? стаць двухпалатным . Другая палата пав?нна была быць запо?нена абраным? прадста?н?кам? працо?нага насельн?цтва [59] . Кв?сл?нг засяродз?? выс?лк? хутчэй на арган?зацы?, чым на практычных пытаннях дзейнасц? ?рада. Прыкладам, усе члены Norsk Aktion был? абавязаны займаць месца ? м?л?тарыстычнай ?ерарх?? [60] .

Кв?сл?нг выстав?? на продаж вял?кую колькасць антыкварыяту ? твора? мастацтва, як?я ён танна набы? у парэвалюцыйнай Рас?? [61] . Яго калекцыя нал?чвала звыш 200 карц?н, улучаючы працы Рэмбранта , Го? , Сезана ? мног?х ?ншых майстро?. Калекцыя, якая ?ключала ? сябе ≪сапра?дныя ск,арбы≫, была ацэнена прыкладна ? 300 тыс. крон [61] . Увесну 1930 года Кв?сл?нг ?зно? далучы?ся да Прыца, як? вярну?ся ? Нарвег?ю. Яны брал? ?дзел у рэгулярных сходах групы, у якую ?ваходз?л? аф?цэры сярэдняга ?зросту ? прадпрыемцы. Групу ап?свал? як ≪фашысцкую ?н?цыяты?ную групу≫. В?даць, Прыц вырашы?, выкарысто?ваючы гэту групу, увесц? Кв?сл?нга ? пал?тыку [62] .

Пасля смерц? Нансена 13 мая 1930 года Кв?сл?нг дзякуючы сябро?ству з рэдактарам газеты Tidens Tegn апубл?кава? разбор б?яграф?? Нансена на першай старонцы. Артыкул, апубл?каваны 24 мая [63] ?шо? пад назвай ≪ Politiske tanker ved Fridtjof Nansens død ≫ (пал?тычныя роздумы з нагоды смерц? Фрыцьёфа Нансена). У артыкуле ён расказа? пра дзесяць пункта?, як?я магл? раскрыць нансена?скае бачанне Нарвег??. Сярод гэтых пункта? был?: ≪моцны ? справядл?вы ?рад≫ ? ≪асабл?вая ?вага да расы ? спадчыннасц?≫ [62] . Гэта тэма была агучана ? ? яго новай кн?зе ≪ Рас?я ? мы ≫ (≪ Russland og vi ≫), апубл?каванай у нумарах газеты Tidens Tegn улетку 1930 года [64] . Рас?сцкая кн?га, якая змяшчала закл?к? да вайны супраць бальшав?зму, прыцягнула ?вагу пал?тыка? да Кв?сл?нга [32] [62] [nb 3] . Нягледзячы на былую аг?ду да пал?тык?, Кв?сл?нг заня? месца к?равання парты? ≪ Л?га бацька?шчыны ≫ (якую раней узначальва? Нансен) па гораду Осла. Тым часам Кв?сл?нг ? Прыц арган?завал? новы пал?тычны рух ≪ Nordisk folkereisning i Norge ≫ (≪ Скандына?ск? народны ?зыход у Нарвег?? ≫). Цэнтральны кам?тэт склада?ся з 31 члена, Кв?сл?нг займа? пост фёрэра (выкана?чага кам?тэта з аднаго чалавека), хоць сам ён не надава? гэтаму асабл?вага значэння [66] . Першая сустрэча л?г? прайшла 17 сакав?ка 1931 года, мэта руху была зая?лена як ≪зн?шчыць занесены ? разбэшчвалы камун?стычны ?плы?≫ [67] .

Л?дар парты? [ прав?ць | прав?ць зыходн?к ]

У 1932?1933 гадах уплы? Прытца ? парты? ≪ Nordisk folkereisning i Norge ≫ саслабе? ? л?дарам ста? юрыст Ёхан Бернард Х'ёрт. Ён жада? працаваць разам з Кв?сл?нгам з-за набытай ?м папулярнасц?, ? яны разам распрацавал? новую праграму пал?тык? правага толку. Праграма агадвала так?я меры, як рэпрэс?? рэвалюцыйных партый, улучаючы тыя, як?я атрымл?вал? ф?нансаванне ад замежных арган?зацый, так?х як Кам?нтэрн , прыпыненне выбарчых пра? асоб, што знаходз?л?ся на сацыяльным забеспячэнн? , аблягчэнне сельскагаспадарчай запазычанасц? ? праверк? дзяржа?ных ф?нанса? [68] . У 1932 годзе Кв?сл?нг звярну?ся да прэм'ер-м?н?стра, каб выказаць цвёрдую паз?цыю па справе аг?татара пацыф?ста кап?тана Олафа Кульмана. Кв?сл?нг выказа? свае прапановы з нагоды эканам?чнай ? сацыяльнай рэформы ? мемарандуме, ск?раваным усяму каб?нету м?н?стра?. Таксама ? мемарандуме Кв?сл?нг прапанава? прэм'ер-м?н?стру сысц? ? адста?ку [69] . З пачаткам калапсу ?рада папулярнасць Кв?сл?нга дасягнула новых вышынь, ён бы? названы ≪чалавекам года≫, был? бачны прыкметы будучага поспеху на выбарах [69] .

Нягледзячы на новую праграму, некаторыя патужн?к? Кв?сл?нга ?сё яшчэ выступал? за ?радавы пераварот. Пазней Кв?сл?нг сказа?, што разгляда? магчымасць с?лавога ск?дання ?рада, але пад канец лютага гэту працу за яго выканала Л?беральная партыя . З дапамогай Х'ёрта ? Прыца рух ≪ Nordisk folkereisning i Norge ≫ хутка ператвары?ся ? пал?тычную партыю ≪ Nasjonal Samling ≫ (≪ Нацыянальнае яднанне ≫), гатовую да барацьбы на хутк?х кастрычн?цк?х выбарах. Сама партыя была створана 17 мая 1933 года, у дзень Канстытуцы? Нарвег??, з дапамогай нямецк?х нацыста?. Кв?сл?нг атрыма? членск? кв?ток парты? пад № 1. Ён заня? у парты? пасаду фёрэра ( нарв. : fører ≪правадыр≫). Кв?сл?нг бы? некальк? расчараваны, ён жада? стаяць на чале нацыянальнага руху, а не адной з сям? пал?тычных партый. Не?забаве ≪Нацыянальнае яднанне≫ абвясц?ла, што падтрымае кандыдата? з ?ншых партый, кал? тыя будуць дапамагаць дасягненню ключавой мэты ? ≪пабудове моцнага ? стаб?льнага нацыянальнага ?рада, незалежнага ад пасрэднай партыйнай пал?тык?≫. Хоць ? не адразу, але партыя стала атрымл?ваць усё большую падтрымку, знаходзячыся ? перапо?неным пал?тычным спектры. Партыя, што валодала натхнёнай нацыстам? верай у цэнтральную ?ладу моцнага фюрара, ? моцным? элементам? прапаганды, атрымала падтрымку мног?х прадста?н?ко? вышэйшых класа? Осла , ? стала раб?ць уражанне, што за ёй стаяць ≪вял?к?я грошы≫ [70] .

Сведчаннем узрослай падтрымк? парты? ста? зварот за ф?нансавай дапамогай парты? ≪ Bygdefolkets Krisehjelp ≫ (≪ Асацыяцыя дапамог? нарвежск?м фермерам ≫). У сваю чаргу Асацыяцыя прапанавала свой пал?тычны ?плы? ? эфекты?ную сетку добра падрыхтаваных партыйных аф?цэра?. Партыя Кв?сл?нга н?кол? не спрабавала зб?ць антысацыял?стычную каал?цыю, збольшага з-за саперн?цтва з Кансерваты?най партыяй за галасы выбарца? правага толку [71] . Хоць Кв?сл?нг гэтак ? не ста? прамо?цам, электарат бы? асвядомлены пра ?снаванне парты? ≪ Nasjonal Samling ≫ дзякуючы яго скандальнай рэпутацы?. У вын?ку партыя, праз усяго тры месяцы пасля стварэння, дамаглася тольк? ?меранага поспеху на кастрычн?цк?х выбарах 1933 года, набра?шы ?сяго 27 850 галасо? ? 2 % галасо? выбарца? кра?ны ? па 3,5 % галасо? у выбарчых акругах, дзе яна высунула кандыдата? [72] . Так?м чынам, партыя заняла пятае месца на выбарах у Нарвег??, апярэдз??шы камун?ста?, але саступ??шы кансерваты?най , рабочай, л?беральнай ? аграрнай партыям. ≪ Нацыянальнаму яднанню ≫ не ?далося атрымаць н?воднага крэсла ? парламенце [72] .

Заняпад парты? Кв?сл?нга [ прав?ць | прав?ць зыходн?к ]

Пасля зн?шчальнай паразы на выбарах Кв?сл?нгу давялося ?сц? на перамовы ? кампрам?сы. Ф?нальная спроба стварыць каал?цыю правых с?л у сакав?ку 1934 года правал?лася. З канца 1933 года ≪ Нацыянальнае яднанне ≫ Кв?сл?нга прыступ?ла да стварэння сваёй формы нацыянал-сацыял?зму. У парты? не было л?дара ? парламенце, тым не менш партыя спрабавала правесц? рэформу канстытуцы? для задавальнення сва?х высок?х амб?цый. Кал? Кв?сл?нг проста паспрабава? праштурхнуць закон, яму неадкладна было адмо?лена, партыя стала х?л?цца да заняпаду. Летам 1935 года газеты цытавал? заявы прац??н?ка? Кв?сл?нга, што як тольк? ён атрымае ?ладу, ≪пакоцяцца галовы≫. Гэта нанесла непапра?ную шкоду ?м?джу парты? ? ? наступныя месяцы некальк? высокапаста?леных члена? парты? пак?нул? яе шэраг?, улучаючы Карла Ф'еля ? брата Кв?сл?нга Юргена.

Кв?сл?нг пача? знаём?цца з м?жнародным фашысцк?м рухам ? ? снежн? 1934 года наведа? канферэнцыю фашыста? у Мантро . Кв?сл?нг знайшо? найгоршы час для асацыяцы? сваёй парты? з ?тальянск?м фашызмам , бо не?забаве грымну? аб?с?нск? крыз?с [73] . Па дарозе назад з Мантро Кв?сл?нг сустрэ?ся з нацысцк?м тэарэтыкам Альфрэдам Розенбергам . Хоць перад выбарам? 1936 года Кв?сл?нг л?чы? сваю пал?тыку с?нтэзам ?тальянскага фашызму ? германскага нацызму, апаненты до?г? час звал? яго ≪нарвежск?м Г?тлерам≫ [74] . Часткова гэта адбывалася з-за яго зацятых антысем?цк?х пераканання?, асацыяцы? ??да?зму з маркс?змам, л?берал?змам ? падабенствам яго парты? з германскай НСДАП , якое павял?чвалася. Нягледзячы на нечакана ?зрослую падтрымку пасля таго, як нарвежск? ?рад пагадз??ся з савецк?м? вымогам? пра арышт Льва Троцкага, выбарчая кампан?я ≪Нацыянальнага яднання≫ гэтак ? не набрала абароты. Хоць Кв?сл?нг шчыра л?чы?, што яго партыя мае падтрымку прыкладна ста тысяч выбарца? ? абвясц??, што партыя атрымае абсалютна гарантаваны м?н?мум у дзесяць месца? у парламенце, ≪ Nasjonal Samling ≫ набрала ?сяго тольк? 26 577 галасо?, менш чым нават у 1933 годзе, кал? яны высунул? кандыдата? тольк? ? палове акруг [75] [76] . Апыну?шыся пад ц?скам, партыя падзял?лася на дзве групы. Х'ёрт узначал?? члена?, як?я адшчап?л?ся, хоць спачатку за ?м рушыл? менш за палову; большая частка перайшла ? 1937 годзе [77] . На наступных выбарах 1936 года фашысцкая партыя, якая прапагандавала прагерманскую ? антысем?цкую пал?тыку, набрала каля 50 тысяч галасо?. Да 1945 года ? парты? нал?чвалася каля 45 тысяч члена?.

Скарачэнне парты? спарадз?ла шмат праблем для Кв?сл?нга, асабл?ва ф?нансавых. До?г?я гады ён выпрабо?ва? ф?нансавыя цяжкасц? ? меркава? на спадчыну. Сярод карц?н, як?х ён спрабава? прадаць, был? выя?лены шмат коп?й. В?дкун ? яго брат Арнэ прадал? адну карц?ну Франца Халса за ?сяго тольк? чатыры тысячы долара?, мяркуючы, што гэта коп?я (за арыг?нал яны магл? выбав?ць звыш пяц?дзесяц? тысяч). Пасля карц?на была пераацэнена як арыг?нал, яе кошт скла? сто тысяч долара?. У час Вял?кай дэпрэс?? нават за арыг?налы не ?давалася выбав?ць так?я сумы, на як?я разл?чва? Кв?сл?нг [78] . Яго расчараванне ? нарвежск?м грамадстве ?змацн?лася пасля з'я?лення нав?н пра планаваную канстытуцыйную рэформу 1938 года, што павял?чвала тэрм?н скл?кання парламента з трох да чатырох гадо?, рэформа набывала моц неадкладна, што сустрэла люты супрац?? парты? Кв?сл?нга [79] .

Другая сусветная вайна [ прав?ць | прав?ць зыходн?к ]

Пачатак вайны [ прав?ць | прав?ць зыходн?к ]

У 1939 годзе Кв?сл?нг звярну? увагу на падрыхто?ку Нарвег?? да чаканай е?рапейскай вайны. Ён л?чы?, што для гаранты? нейтральнасц? кра?ны трэба рэзка павял?чыць выдатк? на абарону. У той жа час Кв?сл?нг прадстав?? цыкл лекцый пад назвай: ≪ Я?рэйская праблема ? Нарвег?? ≫ [80] ? падтрыма? Адольфа Г?тлера ? насо?ваецца канфл?кце. Нягледзячы на тое, што Кв?сл?нг асуджа? ≪ Крыштальную ноч ≫, ён адправ?? Г?тлеру в?ншаванн? з пяц?дзесяц?гадовым юб?леем ? падзякава? яго за ≪выратаванне Е?ропы ад панавання бальшав?зму ? я?рэйства≫ [79] . У 1939 годзе Кв?сл?нг заяв??, што кал? англа-руск? саюз зроб?ць нейтрал?тэт немагчымым, то Нарвег?? варта ≪ пайсц? з Герман?яй ≫ [81] . Летам 1939 года Кв?сл?нг наведа? шэраг гарадо?. Асабл?ва цёплы прыём ён сустрэ? у Герман??, дзе яму абяцал? ф?нансаванне яго руху, дзякуючы чаму адпаведна пашырэ? бы нацысцк? ?плы?. З пачаткам вайны 1 верасня Кв?сл?нг выгляда? апра?даным як пачаткам вайны, гэтак ? перавагай, неадкладна прадэманстраванай германскай арм?яй. Ён бы? упэ?нены, што яго партыя, нягледзячы на яе сц?плыя памеры, хутка стане цэнтрам пал?тычнага ?плыву [81] .

Цягам наступных дзевяц? месяца? Кв?сл?нг працягва? к?раваць партыяй, якая ? лепшым разе гуляла другарадную ролю ? нарвежскай пал?тыцы [81] . Тым не менш, ён выя?ля? пал?тычную акты?насць ? ? кастрычн?ку 1939 года працава? разам з Прыцам над планам складання м?ру пам?ж Брытан?яй, Францыяй ? Герман?яй ? ?х магчымым удзелам у новым эканам?чным саюзе. Гэтаму плану не спадарожн?ча? поспех. Кв?сл?нг таксама разважа? над тым, як Герман?? варта ?сц? ? наступ супраць Савецкага Саюза, у той час саюзн?ка Герман??. 9 снежня ён паеха? у Герман?ю, каб прадстав?ць свае шматгранныя планы [82] . Яму ?далося ?раз?ць германск?я ?лады, ? ён ганарава?ся а?дыенцы? з сам?м Г?тлерам. Перад запланаванай сустрэчай з Г?тлерам 14 снежня Кв?сл?нг атрыма? ясны савет ад сва?х прых?льн?ка?, што самае карыснае з таго, што ён можа зраб?ць ? гэта прас?ць дапамог? ? Г?тлера ? прагерманск?м перавароце ? Нарвег?? [nb 4] , што дазвол?ць Герман?? выкарысто?ваць вайскова-марск?я базы ? Нарвег??. Пазней Нарвег?я як мага да?жэй аф?цыйна падтрымвала нейтрал?тэт, ? ? вын?ку кра?на трап?ла пад германск?, а не пад брытанск? кантроль [84] . Незразумела, накольк? Кв?сл?нг усведамля? тактычны падтэкст дадзенага кроку ? замест гэтага паклада?ся на Альберта Хагел?на, як? ста? м?н?страм унутраных спра? ва ?радзе Кв?сл?нга. Хагел?н свабодна валода? нямецкай мовай ? вё? перамовы ? Берл?не з германск?м? ?ладам? да сустрэчы Г?тлера з Кв?сл?нгам, хоць ? бы? пах?лены да перабольшання? [85] . В?давочна, што Кв?сл?нг ? яго германск?я суразмо?цы гэтак ? не сышл?ся ? паглядах адносна патрэбе германскага ?варвання [86] .

14 снежня 1939 года Кв?сл?нг сустрэ?ся з Г?тлерам. Германск? л?дар паабяца? адказаць на любое брытанскае ?варванне ? Нарвег?ю ( план R4 ) уводам германск?х войска?, магчыма нават пайсц? на прэвенты?нае ?варванне, але пал?чы? планы Кв?сл?нга пра пераварот у Нарвег?? ? м?ра пам?ж Англ?яй ? Герман?яй празмеру аптым?стычным?. Усё ж Кв?сл?нгу атрымалася дамагчыся ф?нансавання яго парты? ≪ Нацыянальнае яднанне ≫ [nb 5] . Праз чатыры дн? адбылася новая сустрэча Кв?сл?нга ? Г?тлера. Пасля Кв?сл?нг нап?са? мемарандум, дзе ясна паказа? Г?тлеру, што не з'я?ляецца нацыянал-сацыял?стам [86] . З працягам дзеяння? Герман?? Кв?сл?нг на?мысна пайшо? у цень. Таксама ён сур'ёзна захварэ?, магчыма, нефрытам , як? ?раз?? абедзве нырк?. Кв?сл?нг адмов??ся ад шп?тал?зацы?. Хоць ён прыступ?? да працы 13 сакав?ка 1940 года, некальк? тыдня? ён застава?ся хворым [88] . Тым часам ?нцыдэнт з германск?м суднам ≪ Альтмарк ≫ абцяжары? дзеянн? Нарвег?? па падтрыманн? нейтрал?тэту. Сам Г?тлер не мог вырашыць, варта ц? не заручыцца просьбай нарвежскага ?рада пра акупацыю Нарвег??. У вын?ку, 31 сакав?ка Кв?сл?нг атрыма? просьбу германск?х улад пра сустрэчу ? з нехаццю адправ??ся ? Капенгаген для сустрэчы з аф?цэрам? германскай разведк?, як?я распытал? яго пра с?стэму ? пратаколы абароны Нарвег??. 6 красав?ка Кв?сл?нг вярну?ся ? Нарвег?ю, а 8 красав?ка брытанцы распачал? аперацыю ≪ У?лфрэд ≫, што ?цягнула Нарвег?ю ? Другую сусветную вайну. Пасля пачатку Нарвежскай кампан?? ? высадк? с?л саюзн?ка? у Нарвег?? Кв?сл?нг чака? адказ Герман?? [89] .

Германскае ?варванне ? дзяржа?ны пераварот [ прав?ць | прав?ць зыходн?к ]

Ран?цай 9 красав?ка 1940 года германск?я войск? ?варвал?ся ? Нарвег?ю з мора ? па паветры (Аперацыя ≪ Везерубунг ≫ ( ням. : Fall Weserubung ), таксама: ≪ Вучэнн? на Везеры ≫ ц? ≪ Везерск?я мане?ры ≫). Мэтай г?тлера?ца? бы? захоп караля Хокана Сёмага ? ?рада прэм'ер-м?н?стра Ёхана Нюгарсвальда. Аднак старшыня парламента кансерватар Карл Хамбра , прадбачачы магчымасць уварвання, арган?зава? эвакуацыю караля ? ?рада ? вобласць Хамар на ?сходзе Нарвег?? [90] . Германск? цяжк? крэйсер ≪ Блюхер ≫ , як? нёс на борце большую частку часовай г?тлера?скай адм?н?страцы? Нарвег??, бы? пацеплены гарматным агнём ? тарпедам? ? Осла-ф?ёрде бл?зу крэпасц? Оскарбрук [nb 6] . Г?тлера?цы меркавал? на кап?туляцыю ?рада ? яго наступную замену. Гэтага не здарылася, але, тым не менш, уварванне працягнулася. Пасля шматгадз?ннага абмеркавання Кв?сл?нг ? яго германск?я калег? вырашыл?, што патрэбен неадкладны дзяржа?ны пераварот, хоць н? германск? пасланец у Нарвег?? Курт Бра?эр, н? германск? м?н?стр замежных спра? ?аах?м фон Рыбентроп не аддавал? перавагу дадзенаму варыянту [92] .

Апо?дн? германск? аф?цэр сувяз? Ганс В?льгельм Шэйт па?нфармава? Кв?сл?нга, што кал? той арган?зуе ?рад, то атрымае асаб?стую ?хвалу Г?тлера. Кв?сл?нг скла? сп?с м?н?стра? ? абвясц??, што нарвежск? ?рад бег, хоць ён знаходз??ся ?сяго тольк? ? 50 км адтуль у Эльверуме [nb 7] ?

Тымчасам г?тлера?цы занял? Осла. У 17:30 нарвежскае радыё спын?ла перадачы, выконваючы вымог? акупацыйных с?л [95] . Пры падтрымцы г?тлера?ца? прыкладна ? 19:30 Кв?сл?нг з'яв??ся ? радыёстуды? ? Осла ? абвясц?? пра стварэнне новага ?рада, а сябе назва? прэм'ер-м?н?страм. Ён таксама скасава? выдадзены раней загад пра маб?л?зацыю супраць германскага ?варвання [95] [96] . Кв?сл?нгу ?сё яшчэ бракавала лег?тымнасц?. Два яго загады ? адз?н яго сябру камандз?ру вайсковага палка ? Эльверуме палко?н?ку Хансу С. Хёрту [97] пра арышт урада, а ?ншы шэфу пал?цы? Осла Крысц?яну Вельхавену ? был? пра?гнараваны. У 22:00 Кв?сл?нг ?зно? выступ?? па радыё, па?тары?шы свой ранн? загад ? зачыта?шы сп?с м?н?стра?. Г?тлер выкана? сваё абяцанне ? зраб?? падтрымку ? цягам сутак прызна? новы ?рад Кв?сл?нга [95] . Нарвежск?я батарэ? ?сё яшчэ працягвал? весц? агонь па германск?х с?лах уварвання. 10 красав?ка ? 03:00 Кв?сл?нг пагадз??ся з германскай вымогай спын?ць супрац?? крэпасц? Болерн [nb 8] [99] . У вын?ку гэтых дзеяння? чул?ся заявы, што захоп улады Кв?сл?нгам ? прыход да ?лады марыянеткавага ?рада бы? з самага пачатку часткай германск?х плана? [100] .

Кв?сл?нг прыйшо? на вяршыню ?лады. 10 красав?ка германск? пасланец у Нарвег?? Курт Бра?эр паеха? у Эльверум, дзе знаходз??ся лег?тымны ?рад Нюгарсвальда. Выконваючы загад Г?тлера, Бра?эр запатрабава? ад караля Хокана прызначыць Кв?сл?нга к?ра?н?ком новага ?рада, забяспечы?шы м?рны пераход улады. Кароль адпрэчы? гэтую вымогу [101] , скл?ка? свой каб?нет ? на нарадзе заяв??, што хутчэй зрачэцца ад трона, чым зацвердз?ць як? б там н? было ?рад Кв?сл?нга. Выслуха?шы гэта заяву, урад аднагалосна падтрыма? паз?цыю караля [102] ? таксама настая? на працягу народнага супрац?ву. Апыну?шыся без народнай падтрымк?, Кв?сл?нг бы? ужо не патрэбны Г?тлеру. Г?тлера?цы адмов?л?ся ад падтрымк? яго ?рада ? замест гэтага сфармавал? ?ласную незалежную к?ро?ную кам?с?ю. Так?м чынам, Кв?сл?нг бы? адх?лены ад улады Бра?эрам ? каал?цыяй, што складалася з яго былых саюзн?ка?, улучаючы Х'ёрта, як? зараз бачы? у Кв?сл?нгу перашкоду. Кв?сл?нга пак?нул? нават яго былыя саюзн?к?, улучаючы Прыца [101] .

У сваю чаргу Г?тлер нап?са? Кв?сл?нгу л?ст, дзе дзякава? яму за сумленныя выс?лк? ? гарантава? яму пост у новым урадзе. Перадача ?лады на гэтых умовах прайшла належным чынам 15 красав?ка, пры гэтым Г?тлер усё яшчэ бы? упэ?нены, што Адм?н?страцыйны савет атрымае падтрымку караля [103] . Рэпутацыя Кв?сл?нга ? кра?не ? за яе межам? ?пала, ён прыдба? славу здрадн?ка ? няшчаснага [104] .

К?ра?н?к урада [ прав?ць | прав?ць зыходн?к ]

Асно?ны артыкул: Рэжым Кв?сл?нга

Пакольк? кароль абвясц?? германскую кам?с?ю незаконнай, стала ясным, што ён не згадз?цца з немцам?. 24 красав?ка Г?тлер прызначы? ?озефа Тэрбавена на новы пост рэйхскам?сара. Рэйхскам?сар падначальва?ся непасрэдна Г?тлеру. Нягледзячы на запэ?ненн? Г?тлера Тэрбавен хаце? быць упэ?неным, што н? Кв?сл?нг (з як?м Тэрбавен не ладз??), н? яго ≪ Нацыянальнае яднанне ≫ не атрымаюць месца? у нарвежск?м урадзе [105] . У вын?ку Тэрбавен пагадз??ся надаць месца ва ?радзе для ≪ Нацыянальнага яднання ≫, але не змян?? свайго рашэння па Кв?сл?нгу. Тэрбавен вымус?? Кв?сл?нга 25 чэрвеня пайсц? з паста л?дара ≪ Нацыянальнага яднання ≫ ? на час з'ехаць у Герман?ю [105] , дзе ён знаходз??ся да 20 жн??ня, пакуль Розенберг ? грос-адм?рал Эрых Рэдэр , з як?м? ён пазнаём??ся падчас ранейшага в?з?ту ? Берл?н, вял? перамовы ад яго асобы. Кв?сл?нг вярну?ся з перамогай, яму ?далося сустрэцца з Г?тлерам 16 жн??ня. Рэйхскам?сару давялося прызначыць Кв?сл?нга на пост к?ра?н?ка ?рада ? дазвол?ць яму перабудаваць сваё ≪ Нацыянальнае яднанне ≫ ? прывесц? больш сва?х людзей у каб?нет [106] . Тэрбавен пагадз??ся ? звярну?ся па радыё да нарвежскага народа, дзе заяв??, што ≪ Нацыянальнае яднанне ≫ будзе адз?най партыяй, дазволенай у кра?не [107] .

У вын?ку да канца 1940 года манарх?ю змян?? Парламент Нарвег??, заста?ся орган улады, як? напам?на? каб?нет м?н?стра?. Адз?най дазволенай партыяй у кра?не засталася прагерманская партыя ≪ Нацыянальнае яднанне ≫. Рэйхскам?сарыят Тэрбавена ме? усю па?нату ?лады. Кв?сл?нг займа? пост прэм'ер-м?н?стра, дзесяць з трынаццац? члена? яго каб?нета прыйшл? з яго парты? [108] . Кв?сл?нг абвясц?? пра запуск праграмы па выкараненн? разбуральных прынцыпа? вял?кай французскай рэвалюцы?, улучаючы плюрал?зм ? парламенцкае к?раванне. На ?зро?н? мясцовай пал?тык? мэры, абвясц?лыя пра лаяльнасць ≪Нацыянальнаму яднанню≫, был? нададзены значна больш шырок?м? па?намоцтвам?. Прэса тэарэтычна засталася свабоднай, але грошы ?кладал?ся ? культурныя праграмы, што прайшл? строгую цэнзуру. Кантрацэпцыя была сур'ёзна абмежавана дзеля падтрымк? шанца? на выжыванне нардычнага генатыпа [109] . Партыя Кв?сл?нга мела падыманне колькасц? звыш 30 тыс. чал., але, нягледзячы на яго аптым?зм, л?к члена? парты? так н?кол? не пераступ?? адзнаку ? 40 тыс.чал. [110] .

5 снежня 1940 года Кв?сл?нг злёта? у Герман?ю для абмеркавання пытання пра будучыню незалежнасц? Нарвег??, 13 снежня ён вярну?ся. Кв?сл?нг пагадз??ся абвясц?ць набор добраахвотн?ка? для ?дзелу ? баявых дзеяннях у складзе СС . У студзен? к?ра?н?к СС Генрых Г?млер здзейсн?? падарожжа ? Нарвег?ю для наз?рання за падрыхто?кай. Кв?сл?нг выя?на веры?, што кал? Нарвег?я падтрымае нацысцкую Герман?ю на палях б?тва?, то ? г?тлера?ца? не будзе прычын яе анексаваць. Таму ён выступа? супраць плана? знаходжання ? Нарвег?? германскай брыгады СС, лаяльнай тольк? Г?тлеру [111] . Ён таксама пастрожы? ста?ленне да Вял?кабрытан?? , кра?не, што атул?ла караля, як? бег. Кв?сл?нг больш не бачы? у Брытан?? саюзн?ка Скандынав??. Ён ухвал?? германскую пал?тыку ? дачыненн? да я?рэя? ? выступ?? па гэтай нагодзе з прамовай у Франкфурце 26 сакав?ка 1941 года, дзе выступ?? за прымусовае выгнанне, але выказа?ся супраць вын?шчэння [111] .

У ма? памерла мац? Кв?сл?нга Ганна, што выб?ла яго з каля?ны, бо яны был? асабл?ва бл?зк?я. У той жа час пал?тычны крыз?с у дачыненн? незалежнасц? Нарвег?? паглыб??ся, кал? Кв?сл?нг пагража? Тэрбавену адста?кай у сувяз? з ф?нансавым? пытанням?. У вын?ку рэйхскам?сар пагадз??ся на кампрам?с, але Кв?сл?нгу давялося саступ?ць у пытанн? пра стварэнне брыгады. Брыгада была фармавана, але ?жо як частка ≪Нацыянальнага яднання≫ [111] .

З часам урад пастрожы? пал?тыку. Л?дары камун?стычнай парты? был? арыштаваны, л?дары прафсаюза? запуджаны. 10 верасня 1941 года был? пакараны смерцю В?га Ханстэен ? Рольф В?кстрэм за ?дзел у ≪малочным страйку≫ у Осла, мног?я ?ншыя ?дзельн?к? был? к?нуты ? турмы. Пакаранне смерцю Ханстэена стала чырвонай л?н?яй, што падзял?ла час акупацы? на адносна бяскры?дную ? смяротную фазы [112] . У гэтым жа годзе была адно?лена дзяржа?ная пал?цыя (≪ Statspolitiet ≫) (скасаваная ? 1937 годзе) для дапамозе гестапа ? Нарвег??, па кра?не прайшла канф?скацыя радыёпрылад. Кв?сл?нг пагадз??ся з дадзеным? рашэнням? Тэрбавена ? таксама засудз?? урад у выгнанн? як ≪здрадн?ка?≫. У вын?ку ?змацнення жорсткасц? пал?тык? па?ста? т. зв. ≪ ледзяны фронт ≫ ? неаф?цыйны астрак?зм прых?льн?ка? ≪ Нацыянальнага яднання ≫ з боку грамадства [112] . Кв?сл?нг працягва? верыць, што антыгерманск?я настро? зн?кнуць, кал? Берл?н перадасць уладу ≪ Нацыянальнаму яднанню ≫. Адз?нае, чаго ён дамогся, то што ? 1941 годзе к?ра?н?к? м?н?стэрства? атрымал? аф?цыйны статус м?н?стра? урада ? незалежнасць ад партыйнага сакратарыята [113] .

A black and white image of a group of men, most of whom are dressed in the uniforms of military officers. One man, seated towards the front is the only man not in uniform and is dressed in a dark coloured suit.
В?з?т Генрыха Г?млера ? Нарвег?ю ? 1941 годзе. Злева направа сядзяць Кв?сл?нг, Г?млер ? генерал фон Фалькенхорст , камандуючы германск?м? войскам? ? Нарвег??.
В?дкун Кв?сл?нг (злева) ? рэйхскам?сар ?озеф Тэрбавен ?нспектуюць шыхт пал?цэйск?х аф?цэра?. 1942 год.
В?дкун Кв?сл?нг (злева) ? Тэрбавен (справа) перад ладам апалчээння арган?зацы? ≪ Х?рдэн ≫.
В?дкун Кв?сл?нг на сустрэчы з Адольфам Г?тлерам , люты 1942 года, Берл?н .
В?дкун Кв?сл?нг ? Альфрэд Розенберг , люты 1942 года, Берл?н .

У студзен? 1942 года Тэрбавен абвясц??, што германская адм?н?страцыя сканчае сваю дзейнасць. Ён абвясц?? Кв?сл?нгу, што Г?тлер ухвал?? перадачу ?лады з 30 студзеня. Кв?сл?нг усё яшчэ сумнява?ся, бо пам?ж Герман?яй ? Нарвег?яй працягвал?ся складаныя перамовы пра м?р, як?я не магл? скончыцца, пакуль на Усходн?м фронце не будзе складзены м?р. У той жа час Тэрбавен настойва?, што рэйхскам?сарыят пав?нен застацца ля ?лады, пакуль не наступ?ць м?р [113] . Тым не менш, Кв?сл?нг меркава?, што яго паз?цыя ? парты? ? перад Берл?нам вельм? трывалая, нават кал? ?л?чыць яго непапулярнасць у Нарвег??, пра што ён добра веда? [114] .

Пасля невял?кага адкладу 1 лютага 1942 было абвешчана, што каб?нет аб?рае Кв?сл?нга на пост м?н?стра-прэз?дэнта (к?ра?н?ка нацыянальнага ?рада) [115] [116] . Па гэтай нагодзе была ?ладкавана бяседа, на якую сабрал?ся ? ?ншыя члены парты? ≪Нацыянальнае яднанне≫. У сваёй першай прамове Кв?сл?нг закл?ка? урад мацаваць сувяз? з Герман?яй. У Канстытуцыю была занесена адз?ная змена ? адна?ленне забароны я?рэям на заезд у Нарвег?ю (была скасавана ? 1851 годзе) [116] .

М?н?стр-прэз?дэнт [ прав?ць | прав?ць зыходн?к ]

A black and white image of a large room, with two large windows on the back wall, with two more walls coming away from this wall at right angles. There are a number of large sofas spaced around the room, as well as single chairs, and a large desk surrounded by chairs. On the walls that do not have windows, one has a large map of northern Europe, whilst the other wall has a large doorway leading out of the room.
Каб?нет Кв?сл?нга ? карале?ск?м палацы, куды ён перабра?ся ? лютым 1942 года.

Заня?шы новы пост, Кв?сл?нг умацава? сваё станов?шча, хоць рэйхскам?сарыят заста?ся па-за яго кантролем. Праз месяц у лютым 1942 года Кв?сл?нг нанёс свой першы дзяржа?ны в?з?т у Берл?н . Падарожжа было прадукты?ным, падчас в?з?ту абмярко?вал?ся ?се ключавыя пытанн? незалежнасц? Нарвег??, хоць ?озеф Гебельс усумн??ся ? па?намоцтвах Кв?сл?нга ? адзначы?, што той ≪на?рад кал?-небудзь≫ стане ≪вял?к?м дзяржа?ным дзеячом≫ [117] .

Па вяртанн? дамо? Кв?сл?нг ужо менш сумнява?ся наконт колькасц? члена? ≪ Нацыянальнага яднання ≫ ? планава? правесц? чышчанне ? парты?, у прыватнасц? выгнаць з шэрага? п'ян?ц. 12 сакав?ка Нарвег?я аф?цыйна стала аднапартыйнай дзяржавай. З часам давялося пайсц? на прызнанне злачынствам крытык? ц? супрац?ву парты?, хоць Кв?сл?нг шкадава?, што распача? так? крок. Ён шчыра спадзява?ся, што кожны нарвежац самахоць падтрымае свой урад [117] .

Гэты аптым?зм падо?жы?ся нядо?га. Цягам лета 1942 года Кв?сл?нг страц?? якую б там н? было здольнасць уплываць на грамадскую думку пасля спробы прымус?ць дзяцей уступаць у моладзевую арган?зацыю ≪ Samlings Ungdomsfylking ≫, арган?заваную на ?зор ≪ Г?тлерюгенда ≫. Гэтыя дзеянн? спарадз?л? масавую адста?ку наста?н?ка? ? святаро? разам з маштабным грамадзянск?м пратэстам. Спроба Кв?сл?нга зв?навац?ць к?ра?н?ка Царквы Нарвег?? б?скупа Эйв?нда Бергграва   (англ.)  ( бел. таксама спарадз?ла спрэчк? нават сярод яго германск?х саюзн?ка?. Кв?сл?нгу давялося пастрожыць сваю паз?цыю: ён тлумачы? нарвежцам, што рэжым с?лай навязаны насельн?цтву, падабаецца ?м гэта ц? не. 1 мая германскае гало?накамандаванне адзначыла, што ≪пакладзены пачатак арган?заванаму супрац?ву Кв?сл?нгу≫, у вын?ку чаго нарвежска-германск?я перамовы пра м?р зайшл? ? туп?к [118] . 11 жн??ня Г?тлер адкла? усе перамовы пра свет да завяршэння вайны. Кв?сл?нгу было зая?лена, што Нарвег?я не атрымае незалежнасц?, якой ён так за?зята дамага?ся. У якасц? дадатковай абразы яму ?першыню было забаронена л?ставаць непасрэдна Г?тлеру [119] .

Раней Кв?сл?нг настойва? на ператварэнн? нарвежскага парламента (Стортынга), як? ён зва? Рыкстынгам. Парламент пав?нен бы? складацца з дзвюх палат: Нерынстынг (эканам?чная палата) ? Културтынг (культурная палата). Напярэдадн? восьмай (? апошняй) нацыянальнай канвенцы? ≪ Нацыянальнага яднання ≫ 25 верасня Кв?сл?нг усё больш прасяка?ся расчараваннем у прафес?янал?зме члена? парты? ? ? вын?ку змян?? свае планы. Рыкстынг ста? дарадчым органам, а Фёрэртынг (Савет фёрэра) ? палаты парламента стал? незалежным?, падначаленым? сва?м м?н?страм [nb 9] .

A middle-aged man in a dark coloured suit is writing on a pad of paper. Standing close to him and watching is a woman in her late twenties to earlier thirties. She is smiling, and wearing dark-coloured dungarees, with a shirt underneath and a scarf tied around her neck.
Кв?сл?нг став?ць а?тограф, 1943 год.

Пасля канвенцы? ≪ Нацыянальнае яднанне ≫ ? асаб?ста Кв?сл?нг зус?м страц?л? падтрымку. Канфл?кты пам?ж фракцыям? расл?, партыя страц?ла некальк?х чалавек (у тым л?ку памерлага Гулбранда Лундзе), г?тлера?цы праводз?л? цвёрдую пал?тыку (расстралял? дзесяцярых вядомых жыхаро? Трондэлага ? наваколля ? кастрычн?ку 1942 года). У жн??н? 1943 года бы? расстраляны пал?цыянт Эл?фсен, як? адмов??ся арыштаваць пяцярых дзя?чын. Для апра?дання яго забойства бы? задн?м днём прыняты закон, што атрыма? назву ≪ Лекс Эл?фсен ≫. Гэта было першае пакаранне смерцю, праведзенае к?руючыым рэжымам, большая частка грамадства ?спрыняла яе як абуральнае парушэнне Канстытуцы? ? знак рол? Нарвег?? ? г. зв. ≪ канчатковым рашэнн? я?рэйскага пытання ≫, гэта зн?шчыла працы канвенцы? па падтрыманн? марал? сярод члена? парты? [122] .

Пасля пада?лення ?рада ? пры асаб?стым удзеле Кв?сл?нга я?рэ? па германскай ?н?цыятыве падпал? пад рэг?страцыю ? студзен? 1942 года. 26 кастрычн?ка германск?я с?лы з дапамогай нарвежскай пал?цы? арыштавал? 300 зарэг?страваных я?рэя? мужчынскага полу ? адправ?л? ?х у канцэнтрацыйны лагер у Бергу, як?м к?равала ≪ Х?рдэн ≫ ? па?вайсковае крыло ≪ Нацыянальнага яднання ≫ [123] . Нарвежск? ?рад хутка вызвал?? звыш 65 я?рэя?. Найболей спрэчным было тое, што маёмасць я?рэя? была канф?скавана дзяржавай [nb 10] .

26 л?стапада зняволеныя разам з сем'ям? был? дэпартаваны. Хоць гэта адбылося цалкам па германскай ?н?цыятыве, а сам Кв?сл?нг заста?ся ? цен?, нягледзячы на дапамогу нарвежскага ?рада, нарвежскае грамадства верыла, што дэпартацыя я?рэя? у лагеры ? Польшчы была яго ?дэяй [122] . У лютым 1943 года был? дэпартаваны наступныя 250 зняволеных. Аф?цыйная паз?цыя парты? пра лёс 759 зняволеных, дэпартаваных з Нарвег??, застаецца невядомай. Ёсць падставы меркаваць, што Кв?сл?нг сумленна веры? аф?цыйнай л?н?? цягам 1943 ? 1944 гадо?, што яны чакал? рэпатрыяцы? на новую я?рэйскую радз?му [125] [nb 11] .

Арышт ? дэпартацыя я?рэя? зрынул? грамадства Нарвег?? ? стан шоку. А?тарытэт ≪ Нацыянальнага яднання ≫ пасля масавых арышта? я?рэя? звал??ся гэтак, што выкл?ка? пратэстныя рэакцы?, а форма грамадзянскага пратэсту дайшла да таго, што пасажыры сыходз?л? са сва?х месца? у цягн?ку, не жадаючы сядзець поруч з нацыстам?, членам? парты? ≪ Нацыянальнае яднанне ≫. На сценах п?сал? лозунг? тыпу: ≪ Нарвег?я ? для нарвежца?. А Кв?сл?нг ? нямецк? халуй ? хай коц?цца да чорт а≫ [127] .

У той жа час Кв?сл?нг меркава?, што адз?ны шлях вярнуць прых?льнасць Г?тлера ? збор добраахвотн?ка? для дапамог? Герман?? [128] . Ён шчыра жада? дапамагчы Герман?? весц? татальную вайну [129] . Пасля паразы г?тлера?ца? пад Стал?нградам у лютым 1943 годзе Кв?сл?нг пал?чы?, што Нарвег?я пав?нна згуляць сваю ролю ? падтрыманн? с?лы Германскай ?мперы?. У красав?ку 1943 года Кв?сл?нг сказа? прамову, дзе рэзка раскрытыкава? адмову Герман?? выказаць свае планы пра паваенную Е?ропу. Кал? ён выказа? гэта Г?тлеру, той н?чога не адказа?, нягледзячы на нарвежск? ?нёсак у вайсковыя выс?лк?. Кв?сл?нг пачува?ся ашуканым, бо г?тлера?цы адцягвал? прызнанне незалежнасц? Нарвег?? [130] , але ? верасн? Г?тлер канчаткова пагадз??ся з ?дэяй свабоднай паваеннай Нарвег??, ? непрыязь Кв?сл?нга пайшла на змяншэнне [131] .

Кв?сл?нг ста? стамляцца да канца вайны. У 1942 годзе ён выпусц?? 231 закон, у 1943 годзе ? 16 закона? ? ? 1944 годзе ? 139. Нязменную ?вагу ён надава? сацыяльнай пал?тыцы. Да восен? Кв?сл?нг ? Мюсерт у Н?дэрландах магл? быць задаволены тым, што хоць бы выжыл? [132] . У 1944 годзе Кв?сл?нг таксама пазбы?ся ад большай частк? праблемы з л?шняй вагой, якая мучыла яго два гады [133] .

Нягледзячы на ?сё больш жахл?выя вайсковыя перспектывы ? двухсэнсо?ныя аднос?ны з адм?н?страцыяй рэйхскам?сарыята, паз?цыя парты? ≪ Нацыянальнае яднанне ≫, змешчанай на чале ?рада, заставалася непрыступнай [132] . Тым не менш, немцы ?сё больш узмацнял? кантроль над законам? ? парадкам у Нарвег??. Пасля дэпартацы? я?рэя? улады Герман?? выслал? нарвежск?х аф?цэра? ? ? канцы паспрабавал? выслаць студэнта? ун?верс?тэта Осла. Нават сам Г?тлер бы? абураны маштабам? арышта? [134] . У пачатку 1944 года Кв?сл?нг апыну?ся ? заблытанай с?туацы?, запатрабава?шы ад члена? ваен?заванай арган?зацы? парты? ≪ Нацыянальнае яднанне ≫ адначаснай ваеннай службы, што вымус?ла шэраг яе члена? пайсц? ? адста?ку, каб пазбегнуць прызыву [135] .

20 студзеня 1945 года Кв?сл?нг наведа? Г?тлера, гэта сустрэча стала для ?х апошняй. Кв?сл?нг абяца? падтрымку Нарвег?? ? ф?нальнай стады? вайны, кал? Герман?я пагодз?цца на м?рную ?году, адмов??шыся ад умяшання ? нарвежск?я справы. Гэта прапанова выходз?ла з бояз?, што, кал? нямецк?я войск? адступяць на по?дзень праз Нарвег?ю, акупацыйнаму ?раду давядзецца змагацца за кантроль над Па?ночнай Нарвег?яй. Да жаху рэжыму Кв?сл?нга нацысты замест гэтага вырашыл? правесц? пал?тыку ≪выпаленай зямл?≫ у па?ночнай Нарвег??, справа даходз?ла нават да стральбы па нарвежск?х грамадзянск?х, як?я адма?лял?ся эвакуявацца з рэг?ёна [135] . У гэты перыяд таксама павял?чыл?ся страты ад ав?янапада? с?л саюзн?ка? ? рос супрац?? ураду ? межах акупаванай Нарвег??. Сустрэча з нямецк?м л?дарам аказалася беспаспяховай. На сустрэчы Кв?сл?нга папрас?л? падп?саць загад пра пакаранне смерцю тысяч нарвежск?х ≪ дыверсанта? ≫, але ён адмов??ся. Гэты акт непадпарадкавання так раззлава? Тэрбавена, што дзейн?ча? на загад Г?тлера, што той выбег з залы для перамо? [135] . Расказваючы пра падзе? падарожжа свайму сябру, Кв?сл?нг расплака?ся. Ён бы? упэ?нены, што адмова нацыста? падп?саць м?рнае пагадненне замацуе яго рэпутацыю здрадн?ка [136] .

Апошн?я месяцы вайны Кв?сл?нг прысвяц?? спробам выратаваць жыцц? нарвежца? падчас наважных сутыкнення? г?тлера?ск?х ? саюзных войска? у Нарвег??. Рэжым Кв?сл?нга працава? над бяспечнай рэпатрыяцыяй нарвежца?, як?я знаходзяцца ? германск?х лагерах для ваеннапалонных. Для сябе Кв?сл?нг да?но прызна?, што нацыянал-сацыял?зм пацерп?ць паразу. Пасля самагубства Г?тлера 30 красав?ка 1945 года Кв?сл?нг ста? публ?чна дамагацца выхаду з гульн?, зраб??шы на??ную прапанову ?раду ? выгнанн? падзял?ць уладу з дзейным урадам [137] .

7 мая Кв?сл?нг адда? загад пал?цы? не аказваць узброены супрац?? надыходным с?лам саюзн?ка?, апроч выпадка? самаабароны, ц? выступаць супраць выя?ных члена? нарвежскага руху супрац?ву. У гэты ж дзень г?тлера?ск?я с?лы абвясц?л? пра безумо?ную кап?туляцыю [138] . Бы?шы рэал?стам, Кв?сл?нг на наступны дзень сустрэ?ся з л?дарам? супрац?ву, каб абмеркаваць дэтал? свайго арышту. Ён абвясц??, што не жадае, каб з ?м звяртал?ся як са злачынцам. Ён не хаце? для сябе нейк?х палёгак у пара?нанн? з яго таварышам? па ≪ Нацыянальным яднанн? ≫. Кв?сл?нг сцвярджа?, што яго с?лы могуць ваяваць да канца, але ён вырашы? не падахвочваць ?х да гэтага, не жадаючы ператвараць ≪ Нарвег?ю ? поле б?твы ≫. Замест гэтага ён паспрабава? дасягнуць м?рнай перадачы ?лады. У сваю чаргу прадста?н?к? супрац?ву прапанавал? пасля вайны правесц? по?ныя судовыя разборы над ус?м? зв?навачаным? членам? ≪ Нацыянальнага яднання ≫ ? пагадз?л?ся, што Кв?сл?нг можа знаходз?цца пад хатн?м арыштам, а не ? турме [138] .

Арышт, суд ? пакаранне смерцю [ прав?ць | прав?ць зыходн?к ]

Кв?сл?нг бы? арыштаваны 9 мая 1945 года ва ?ласным асабняку ? Осла. Юрыст Свен Арнцэн, прадста?н?к грамадзянскага к?ра?н?цтва супрац?ву, запатрабава?, каб з Кв?сл?нгам звяртал?ся як з падазроным у забойстве. 9 мая Кв?сл?нгу ? яго м?н?страм давялося здацца пал?цы? [139] . Кв?сл?нга перавял? ? камеру № 12 Мёлергаты-19 гало?нага пал?цэйскага ?частка ? Осла. У камеры бы? тольк? малюсеньк? стол, таз?к ? н?ша ? сцяне для вядра з брудам [140] .

Пасля дзесяц?тыднёвага зняволення пад наз?раннем (каб вым?нуць спробы самагубства) Кв?сл?нг бы? перакладзены ? крэпасць Акерсхус, дзе чака? суд падчас чышчання ? Нарвег?? пасля сканчэння Другой сусветнай вайны [139] . Нягледзячы на страту ваг? ? ?змацнелы пол?не?рыт , Кв?сл?нг дзякуючы моцнаму целаскладу пача? працаваць над сваёй справай разам з юрыстам Генрыкам Бергам, як? ме? добрую рэпутацыю. Берг спачатку не выпрабо?ва? спагады да цяжкага станов?шча Кв?сл?нга, аднак пазней паверы? яго словам пра тое, што Кв?сл?нг бы? змушаны служыць дзеля зац?ка?ленасцей Нарвег??, ? вырашы? выкарыстаць гэта як пачатковую паз?цыю абароны ? судзе [141] .

Спачатку Кв?сл?нга зв?навац?л? ? арган?зацы? дзяржа?нага перавароту, у тым л?ку ? тым, што ён, бы?шы л?дарам парты? ≪ Нацыянальнае яднанне ≫, скасава? загад пра маб?л?зацыю, ? ? яго дзеяннях на пасту м?н?стра-прэз?дэнта, так?х, як дапамога ворагу ? спробы незаконнай змены Канстытуцы?. У вын?ку ён бы? зв?навачаны ? забойстве Гунара Эйл?фсена. Кв?сл?нг не аспрэчва? ключавыя факты, але адпрэчва? усе в?навачанн? на падставе таго, што працава? дзеля свабоднай ? кв?тнеючай Нарвег??, ? нап?са? шасц?дзесяц?старонкавы адказ [141] . 11 л?пеня супраць яго было высунута новае абв?нава?чае заключэнне, куды бы? дададзены шэраг новых в?навачання?, улучаючы ?ншыя забойствы, крадзеж, растрату ? в?навачанне ? змове з Г?тлерам пра акупацыю Нарвег?? 9 красав?ка, апошн? пункт асабл?ва турбава? Кв?сл?нга [142] .

≪ Я ведаю, што нарвежск? народ прысудз?? мяне да смерц?, ? самым лёгк?м шляхам для мяне было б аддаць уласнае жыццё. Але я хачу дазвол?ць г?сторы? вынесц? свой уласны вердыкт. Паверце мне, праз дзесяць гадо? я стану новым святым Олафам [143] . ≫

Суд пача?ся 20 жн??ня 1945 года [142] . Абарона Кв?сл?нга перамяншала яго супрацу з Герман?яй ? ?п?рала на тое, што абв?навачаны баран?? по?ную незалежнасць Нарвег??, што ?ваходз?ла ? по?ную супярэчнасць з успам?нам? мног?х нарвежца?. Паводле б?ёграфа Дахлю, Кв?сл?нгу давялося балансаваць ≪ на тонкай л?н?? пам?ж пра?дай ? хлуснёй ≫, ён выгляда? ≪ слабой ? нават часта жаласнай асобай ≫ [142] . У некальк?х выпадках ён перакручва? пра?ду, але большасць яго зая? был? пра?дай, дзякуючы чаму ён заваява? некальк?х прых?льн?ка? у кра?не, дзе яго па?сюдна пагарджал?.

У апошн?я дн? суда здаро?е Кв?сл?нга пах?снулася, гало?ным чынам з-за шэрага медычных абследавання?, як?м ён падвярга?ся [144] , яго абарона ? судзе таксама павагалася [144] . Пракурор прамов?? моцную апошнюю прамову, дзе ?скла? на Кв?сл?нга адказнасць за ≪канчатковае рашэнне я?рэйскага пытання ? Нарвег??≫, карыстаючыся матэрыялам? допыта? германск?х службо?ца?. Пракурор Аннэус Ск’ёт запатрабава? смяротнае пакаранне, паводле закона?, уведзеным урадам у выгнанн? ? кастрычн?ку 1941 ? ? студзен? 1942 гадо? [144] [145] .

Прамовы эрудыта? Кв?сл?нга ? ягo aдвакaтa Берга не змагл? змян?ць с?туацыю. Вердыкт бы? абвешчаны 10 верасня. Кв?сл?нг бы? прызнаны в?наватым амаль па ?с?х в?навачаннях, апроч шэрага невял?к?х в?навачання?, ? бы? прысуджаны да смяротнага пакарання .

Сцяна аднаго з будынка? крэпасц? Акерсхус , у якой бы? расстраляны Кв?сл?нг.

Адзо?, пададзены ? кастрычн?ку ? Вярхо?ны суд , бы? адх?лены [146] . А?тар Мэйнард Коэн адзначае, што працэс ста? ≪ узорам справядл?васц? ≫ [147] . Пасля сведчання? на працэсах па справах ?ншых члена? ≪ Нацыянальнага яднання ≫ Кв?сл?нг 24 кастрычн?ка 1945 года ? 02:40 бы? пакараны смерцю расстрэльным узводам ля крэпасц? Акерсхус у Осла [148] [149] . Яго апошн?м? словам? стал?: ≪Я асуджаны несправядл?ва, ? я пам?раю нев?наватым≫ [150] . Пасля расстрэлу яго цела было крэм?явана, а попел рассеяны над Фюрэсдалем [151] .

A large white building with a dark coloured roof. The building is surrounded by a number of trees.
В?ла Кв?сл?нга бл?зу Осла ? 1945 годзе.

Удава Кв?сл?нга Марыя жыла ? Осла да сваёй смерц? ? 1980 годзе [152] . Дзяцей у ?х не было. Яна адп?свала ?весь свой руск? антыкварыят перадаць пасля яе смерц? ? дабрачынны фонд, як? дзейн?чае ? Осла ? дасёння [153] . Большую частку часу сваёй пал?тычнай кар'еры Кв?сл?нг жы? у асабняку ? Бюгдэй у Осла, ён зва? яго ≪ Г?мл ≫, у нарвежскай м?фалог?? так завецца месца, дзе жывуць ацалелыя пасля вял?кай б?твы Рагнарок [154] . Цяпер у гэтым асабняку, што завецца В?л? грандэ, знаходз?цца музей Халакоста [155] . Партыя ≪ Нацыянальнае яднанне ≫ страц?ла пал?тычны ?плы? у Нарвег??, хоць пра самога Кв?сл?нга ва ?се часы п?сал? больш, чым пра любога з нарвежца? [156] . Слова ≪ кв?сл?нг ≫ стала с?нон?мам слова здрадн?к [157] [158] [159] . Сам тэрм?н бы? вынайдзены брытанскай газетай The Times , артыкул у выпуску ад 15 красав?ка 1940 года выйшла пад загало?кам ≪ Кв?сл?нг па?сюль ≫ [160] .

Асоба Кв?сл?нга [ прав?ць | прав?ць зыходн?к ]

Прых?льн?к? л?чыл? Кв?сл?нга сумленным высокаарган?заваным адм?н?стратарам, добра асвядомленым, як? ?н?ка? ва ?се дэтал?. Ён бы? ура?наважаным ? цярпл?вым да памылак, глыбока клапац??ся пра народ ? ?сё жыццё падтрымва? высок? стандарт марал? [161] . Прац??н?к? л?чыл? Кв?сл?нга не?ра?наважаным ? недысцыпл?наваным, грубым ? нават так?м, што звярта?ся да пагроз у камун?каванн?. Цалкам магчыма ён бы? ? так?м, ? так?м: мякк?м з сябрам? ? цвёрдым падчас супрацьстаяння з пал?тычным? апанентам?. Сябры ? прац??н?к? схадз?л?ся ? тым, што ён бы? сц?плым ? сарамл?вым чалавекам. Падчас фармальных абеда? ён часта адмо?чва?ся, але часам выбуха? каскадам драматычнай рыторык?. Сапра?ды, ён дрэнна ?спрыма? ц?ск ? часта па гэтай нагодзе дава? волю пачуццям. Звычайна ён бы? адкрыты для крытык?, але сх?ля?ся да таго, каб прызнаваць вял?к?я групы змо?н?цк?м? [161] .

Паваенныя ?нтэрпрэтацы? асобы Кв?сл?нга звычайна супярэчл?выя. Пасля вайны паводз?ны калабарацыян?ста? усенародна разглядал?ся як вын?к разумовай адсталасц?, што пак?дае ?тоенай асобу значна разумнейшага Кв?сл?нга. Замест гэтага ён разглядаецца як слабак, парано?к, разумова бясплодны ? ?ладалюб?вы: у вын?ку ≪чалавек, як? хутчэй заблыта?ся, чым цалкам карумпаваны≫ [162] .

Нарвежск? сацыёлаг Ёхан Галтунг ап?сва? Кв?сл?нга як маленькага Г?тлера з комплексам (абранасць ? м?ф ? пашкоджанне) ц? з мегаламан?яй , якую ? наш час вызначаюць як нарцыс?чнае засмучэнне асобы . Ён ≪ добра гуля? сваю ролю ≫, але людз? не пайшл? за ?м ? яго ?дэалог?яй. Коратка, ён бы? ≪дыктатарам ? блазнам на фальшывай сцэне па фальшывым сцэнары?≫ [163] . Дахл цытуе пс?х?ятра Габрыэля Лангфельта, як? зая?ляе, што канчатковыя мэты Кв?сл?нга ≪ больш дакладна адпавядал? клас?чнаму ап?санню парано?днай мегаламан??, чым у любым ?ншым выпадку, як? ён кал?-небудзь сустрака? ≫ [164] .

Знаходзячыся на пасадзе, Кв?сл?нг рана ?става?, часта праводзячы за працай некальк? гадз?н да прыбыцця ? каб?нет пам?ж 9:30 ? 10:00. Ён люб?? умешвацца фактычна ва ?се ?радавыя справы, прачытва? усе л?сты, адрасаваныя яму ц? яго асаб?стай канцыляры? ? планава? сабе дз??ную колькасць спра? [165] . Кв?сл?нг ме? незалежнае мысленне, не сходзячы з месца прыма? шэраг ключавых рашэння? ? ? адрозненне ад Г?тлера аддава? перавагу прытрыл?вацца працэдуры, каб гарантаваць, што ?рад застаецца ≪ годным ? цыв?л?заваным ≫ [165] . Кв?сл?нг выя?ля? асаб?стую ц?кавасць да спра? Фюрэсдаля, дзе ён нарадз??ся [161] .

Кв?сл?нг адпрэчва? ?дэю расавай пераваг? германскай нацы? ? замест гэтага л?чы? нарвежскую расу прабацькам насельн?цтва Па?ночнай Е?ропы , у свабодны час ён займа?ся ап?саннем фам?льнага дрэва [161] . Члены парты? не карыстал?ся нейк?м? асобным? палёгкам? [165] , хоць сам Кв?сл?нг не падзял?? пазба?лення ваеннага часу са сва?м народам. Тым не менш, Кв?сл?нг гэтак ? не выкарысто?ва? мног?я з падарунка?, як?я яму дарыл? ? зус?м не прытрыл?ва?ся экстравагантнага стылю жыцця [161] .

Рэл?г?йныя ? ф?ласофск?я пагляды Кв?сл?нга [ прав?ць | прав?ць зыходн?к ]

A black and white image of a room with a wood panelled ceiling, with a large fireplace and bookshelves on two sides of the room. At the far end of the room is a glass fronted double door leading away. There are a number of small chairs and tables around the room.
Б?бл?ятэка Кв?сл?нга ?трымл?вала шэраг твора? вядомых ф?лосафа?.

Кв?сл?нг ц?кав??ся навукай. Ён сабра? б?бл?ятэку з кн?г на тэму ?сходн?х рэл?г?й ? метаф?з?к?, знайшлося месца ? для прац ф?лосафа? Сп?нозы , Канта , Гегеля ? Шапенга?эра . Кв?сл?нг сачы? за разв?ццём квантавай ф?з?к? , але не за станам сучаснай ф?ласофскай навук?. Кв?сл?нг вынайша? новую рэл?г?ю, што завецца ?м ≪ ун?верс?зм ≫ (ц? ≪ ун?версал?зм ≫), што давала ?н?версальнае тлумачэнне для ?с?х паняцця?. Яго арыг?нальная праца расцягну?ся на больш чым дзве тысячы старонак [166] . Ён адпрэчы? базавую навуку артадаксальнага хрысц?янства ? прапанава? новую тэорыю ? ≪ ун?верс?зм ≫, сам тэрм?н ён пазычы? з падручн?ка дацкага к?та?ста Яна дэ Гроата аб к?тайскай ф?ласоф?? . У сваёй працы дэ Гроат сцвярджа?, што даас?зм, канфуцыянства ? будызм ёсць частк? сусветнай рэл?г??, якую а?тар назва? ≪ ун?верс?змам ≫. Кв?сл?нг расказа?, як яго ф?ласоф?я ≪…вын?кае з ун?версальнай тэоры? рэляты?насц? , для якой адмысловая ? агульная тэоры? рэляты?насц? з'я?ляюцца прыватным? выпадкам?≫. Кв?сл?нг хаце?, каб ун?верс?зм ста? аф?цыйнай дзяржа?най рэл?г?яй у яго новай Нарвег?? ? заяв?? па гэтай нагодзе: ≪Пастано?ка такой с?стэмы залежыць ад прагрэсу навук?≫ [166] .

Праца Кв?сл?нга падзялялася на чатыры частк?: уводз?ны, ап?санне бачнага прагрэсу чалавецтва ад ?ндыв?дуальнага да нарастальнай складанай свядомасц?, частк?, што ап?свае яго пагляды на прынцыпы марал? ? закона ? апошняя частка ? пра навуку, пал?тыку, г?сторыю, расу ? рэл?г?ю. Апошняя частка пав?нна была звацца: ≪сусветная арган?чная клас?ф?кацыя ? арган?зацыя≫, але праца засталася няскончанай. Зазвычай, Кв?сл?нг працава? над сваёй працай нячаста падчас сваёй пал?тычнай кар'еры. Б?ёграф Ханс Фрэдрык Даль мяркуе, што так здарылася ≪да шчасця≫ для Кв?сл?нга, таму што ён ≪так н?кол? ? не атрыма? бы прызнання як ф?лосаф≫ [166] .

Падчас судовага працэсу ? асабл?ва падчас зняволення Кв?сл?нг ?зно? зац?кав??ся ун?верс?змам. Ён бачы? падзе? вайны як частку руху да ?сталявання Царства нябеснага на зямл? ? паводле гэтага апра?два? свае дзеянн?. У першы тыдзень кастрычн?ка ён нап?са? пяц?дзесяц?старонкавы дакумент пад назвай ≪ Universistic Aphorisms ≫, што ?я?ля? ≪амаль экстатычнае прадказанне прыходу святла ? пра?ды, што гучала як шчыроты прарока≫ [167] . Таксама можна адзначыць нападк? Кв?сл?нга на матэрыял?зм ? грунт нацыянал-сацыял?зму. Апроч гэтага Кв?сл?нг адначасна працава? над казаннем ≪ Вечнае правасуддзе ≫, у якой па?тары? свае ключавыя перакананн?, улучаючы пера?васабленне [167] .

За?ваг? [ прав?ць | прав?ць зыходн?к ]

  1. ↑ Кв?сл?нг усё больш прасяка?ся незадаволенасцю тым лячэннем, якое атрымл?ва? ад арм??. У вын?ку ён у званн? кап?тана атрыма? пост у [аддзеле] па справах рэзерва? з падрэзаным пенс?ёнам. У 1930 ён бы? узведзены ? маёры [32]
  2. ↑ Спробы ?сталяваць дакладна, што ?далося ?ладам у Осла ? пошуках завадатара, зам?нала страта выточнага арыг?нала справы. Сам Кв?сл?нг адпрэчва? верс?ю, што за змовай стаяла магутная ваенная дзяржава, такая як СССР ц? Герман?я. [54]
  3. ↑ ≪У сусветнай вайне Рас?я страц?ла 2 м?льёны салдата?. Кал? ?л?чваць ? эм?гранта?, то бачна, што рэвалюцыя ? Рас?? панесла 30 м?льёна? чалавечых жыцця? … Рэвалюцыйны час у Ф?нлянды?, што до?жы?ся 5?6 месяца?, забра? больш чым 20 тысяч жыцця?. Згодна рускаму досведу, звычайная рэвалюцыя ? нас у Нарвег?? пав?нна абысц?ся прыкладна ? 300?400 тысяч ахвяр≫ [65] .
  4. ↑ Кв?сл?нг разгледзе? чацвёртую ? канстытуцыйна сумне?ную сес?ю нарвежскага парламента, адкрытую 10 студзеня 1940 года, як найболей ?маверны час для ≪ Nasjonal Samling ≫, каб сустрэць крыз?с. Цягам 1939 года ён зацвердз?? сп?с кандыдата? для новага ?рада [83]
  5. ↑ Неадкладна пасля сустрэчы 14 снежня Г?тлер загада? свайму штабу рыхтаваць уварванне ? Нарвег?ю [87]
  6. ↑ Даль мяркуе, што па?стала блытан?на, бо Кв?сл?нг ранне заяв?? г?тлера?цам, што ≪не верыць≫, што нарвежская берагавая абарона адкрые агонь без загаду [91]
  7. ↑ Варыянт ≪дацкага рашэння≫, в?таючага захопн?ка?, каб пазбегнуць канфл?кту, усё яшчэ разгляда?ся. Так?м чынам, нацысты ?н?кал? выбару пам?ж суперным? цэнтрам? ?лады [93] . Гэта стала немагчымым тольк? пасля аб'явы Кв?сл?нга ? 19:30 [94] ?
  8. ↑ Нягледзячы на тое, што ? наш час гэты факт прыняты, падчас суда над Кв?сл?нгам в?навачанне не змагло прэзентаваць перакана?чыя довады гэтаму факту ? некаторым ?ншым [98] .
  9. ↑ Тольк? Культурная палата фактычна па?стала з эканам?чнай палатай, адкладзенай з-за хвалявання? у прафес?йных органах, як?я яна пав?нна была прадста?ляць [120] [121] .
  10. ↑ Канф?скацыя ?ласнасц? была ?ведзена згодна закону ад 26 кастрычн?ка. Застаюцца невыразным? прычыны, што заахвоц?л? Кв?сл?нга прыняць так? закон: было гэта праявай калабарацыян?зму [123] , ц? ж спробай не дазвол?ць акупантам канф?скаваць я?рэйскую ?ласнасць [124] .
  11. ↑ Насамрэч пунктам прызначэння дэпартуемых ста? лагер смерц? ? А?шв?цы . Некаторыя а?тары (Хёйдаль) мяркуюць, што Кв?сл?нг разуме? рэал?? ≪ канчатковага рашэння я?рэйскага пытання ≫, але гэта тэорыя гэтак ? не была даказана [126] .

Крын?цы [ прав?ць | прав?ць зыходн?к ]

  1. ↑ а б Vidkun Quisling // Encyclopædia Britannica Праверана 9 кастрычн?ка 2017.
  2. ↑ Vidkun Abraham Lauritz Jonssøn Quisling // Norsk biografisk leksikon ? Kunnskapsforlaget . ? ISSN 2464-1502 Праверана 9 кастрычн?ка 2017.
  3. ↑ Квислинг Видкун // Большая советская энциклопедия : [в 30 т.] / под ред. А. М. Прохоров ? 3-е изд. ? М. : Советская энциклопедия , 1969. Праверана 27 верасня 2015.
  4. ↑ https://snl.no/Vidkun_Quisling
  5. ↑ Quisling - En fører blir til ? С. 158. Праверана 22 лютага 2024.
  6. ↑ Borgen 1999 , p. 273.
  7. ↑ а б Juritzen 1988 , p. 11
  8. ↑ Видкун Квислинг на сайце Norge.ru
  9. ↑ Juritzen 1988 , p. 12.
  10. ↑ Dahl 1999 , pp. 6, 13?14.
  11. ↑ Dahl 1999 , p. 21.
  12. ↑ Juritzen 1988 , p. 15.
  13. ↑ Hartmann 1970 , p. 10.
  14. ↑ а б в Borgen 1999 , p. 275.
  15. ↑ Квислинг и судьба евреев Норвегии Арх?вавана 28 студзеня 2022.
  16. ↑ Выставка, посвящённая Квислингу, вызвала в Норвегии неоднозначную реакцию…
  17. ↑ Yourieff, Alexandra Andreevna Voronine; Yourieff, W. George; Seaver, Kirsten A. (2007). In Quisling's shadow: the memoirs of Vidkun Quisling's first wife, Alexandra . Stanford, United States: Hoover Institution Press. ISBN   978-0-8179-4832-0 .
  18. ↑ а б в г д е Dahl 1999 , pp. 67?69.
  19. ↑ Dahl 1999 , p. 25.
  20. ↑ а б Dahl 1999 , pp. 28?29.
  21. ↑ Dahl 1999 , pp. 32?34, 38.
  22. ↑ Dahl 1999 , pp. 38?39.
  23. ↑ Maynard M. Cohen (1 September 2000). A Stand Against Tyranny: Norway's Physicians and the Nazis . Wayne State University Press. pp. 49?. ISBN   0-8143-2934-9 .
  24. ↑ Dahl 1999 , pp. 40?42.
  25. ↑ Dahl 1999 , pp. 43?44.
  26. ↑ Yourieff 2007 , p. 172.
  27. ↑ Yourieff 2007 , p. 100.
  28. ↑ а б в Dahl 1999 , pp. 45?47.
  29. ↑ Hartmann 1970 , p. 33.
  30. ↑ Quisling 1980 , pp. 30?31
  31. ↑ а б Dahl 1999 , pp. 48?49.
  32. ↑ а б в Dahl 1999 , p. 50.
  33. ↑ Hartmann 1970 , p. 30.
  34. ↑ Dahl 1999 , pp. 53?54.
  35. ↑ а б Dahl 1999 , pp. 54?56.
  36. ↑ Yourieff 2007 , pp. 450?452.
  37. ↑ Dahl 1999 , p. 57.
  38. ↑ Dahl 1999 , p. 58.
  39. ↑ Dahl 1999 , pp. 59?62.
  40. ↑ Dahl 1999 , pp. 62?66.
  41. ↑ "People" . Time Magazine . 24 June 1940. p. 1. Арх?вавана з арыг?нала 21 л?пеня 2013 . Праверана 28 April 2011 .
  42. ↑ Hartmann 1970 , p. 64.
  43. ↑ а б в Dahl 1999 , pp. 76?78.
  44. ↑ Cohen 2000 , p. 51.
  45. ↑ Ringdal 1989 , p. 31.
  46. ↑ Høidal 1989 , pp. 85?87.
  47. ↑ Hartmann 1970 , pp. 76?80.
  48. ↑ а б в Dahl 1999 , pp. 78?81.
  49. ↑ Yourieff 2007 , p. 467.
  50. ↑ а б Dahl 1999 , pp. 80?83.
  51. ↑ Hartmann 1970 , pp. 83?84.
  52. ↑ Hayes 1971 , p. 86
  53. ↑ Høidal 1989 , p. 109.
  54. ↑ Dahl 1999 , p. 83.
  55. ↑ а б в г Dahl 1999 , pp. 83?89.
  56. ↑ Cohen 2000 , pp. 52?53.
  57. ↑ Høidal 1989 , p. 91.
  58. ↑ Borgen 1999 , p. 278.
  59. ↑ Dahl 1999 , pp. 4?5.
  60. ↑ Dahl 1999 , p. 7.
  61. ↑ а б Dahl 1999 , pp. 12?13.
  62. ↑ а б в Dahl 1999 , pp. 70?73.
  63. ↑ Hartmann 1970 , p. 45.
  64. ↑ Hartmann 1970 , pp. 48?49.
  65. ↑ ≪Россия и мы≫
  66. ↑ Dahl 1999 , pp. 73?76.
  67. ↑ Hartmann 1970 , pp. 54?55.
  68. ↑ Dahl 1999 , pp. 89?90.
  69. ↑ а б Dahl 1999 , pp. 92?93.
  70. ↑ Dahl 1999 , pp. 93?97.
  71. ↑ Dahl 1999 , pp. 97?99.
  72. ↑ а б Dahl 1999 , pp. 99?100.
  73. ↑ Høidal 1989 , pp. 204?205.
  74. ↑ Dahl 1999 , pp. 110?117.
  75. ↑ Dahl 1999 , pp. 117?126.
  76. ↑ Høidal 1989 , p. 236.
  77. ↑ Dahl 1999 , p. 128.
  78. ↑ Dahl 1999 , pp. 130?133.
  79. ↑ а б Dahl 1999 , pp. 134?137.
  80. ↑ Maynard M. Cohen (1 September 2000). A Stand Against Tyranny: Norway's Physicians and the Nazis . Wayne State University Press. pp. 53?. ISBN   0-8143-2934-9 .
  81. ↑ а б в Dahl 1999 , pp. 137?142.
  82. ↑ Dahl 1999 , pp. 142?149.
  83. ↑ Dahl 1999 , p. 153.
  84. ↑ The German Northern Theater of Operations 1940-1945 . Brill Archive. pp. 8?. GGKEY:BQN0CQURHS1.
  85. ↑ Dahl 1999 , pp. 149?152.
  86. ↑ а б Dahl 1999 , pp. 153?156.
  87. ↑ Dahl 1999 , p. 157.
  88. ↑ Dahl 1999 , pp. 160?162.
  89. ↑ Dahl 1999 , pp. 162?170.
  90. ↑ Hayes 1971 , p. 211.
  91. ↑ Dahl 1999 , pp. 166, 171.
  92. ↑ Dahl 1999 , pp. 170?172.
  93. ↑ Dahl 1999 , p. 173.
  94. ↑ Hayes 1971 , pp. 212?217.
  95. ↑ а б в Dahl 1999 , pp. 172?175.
  96. ↑ Ringdal 1989 , p. 58.
  97. ↑ Høidal 1989 , p. 377.
  98. ↑ Høidal 1989 , p. 755.
  99. ↑ Hayes 1971 , p. 221.
  100. ↑ Block (ed.) 1940 , pp. 669?670.
  101. ↑ а б Dahl 1999 , pp. 175?178
  102. ↑ Høidal 1989 , p. 384.
  103. ↑ Dahl 1999 , p. 183.
  104. ↑ Dahl 1999 , pp. 183?188.
  105. ↑ а б Dahl 1999 , pp. 188?194.
  106. ↑ Dahl 1999 , pp. 194?200.
  107. ↑ "Norway: Commission State" . Time Magazine . 7 October 1940. p. 1. Арх?вавана з арыг?нала 11 чэрвеня 2013 . Праверана 31 May 2011 .
  108. ↑ Dahl 1999 , pp. 200?207.
  109. ↑ Dahl 1999 , pp. 207?212.
  110. ↑ Dahl 1999 , p. 215.
  111. ↑ а б в Dahl 1999 , pp. 219?225.
  112. ↑ а б Dahl 1999 , pp. 225?232.
  113. ↑ а б Dahl 1999 , pp. 232?237.
  114. ↑ Dahl 1999 , pp. 240?242.
  115. ↑ Borgen 1999 , p. 284.
  116. ↑ а б Dahl 1999 , pp. 247?249.
  117. ↑ а б Dahl 1999 , pp. 250?255.
  118. ↑ Dahl 1999 , pp. 255?264.
  119. ↑ Dahl 1999 , pp. 269?271.
  120. ↑ Dahl 1999 , pp. 271?276.
  121. ↑ Dahl 1999 , pp. 275?276.
  122. ↑ а б Dahl 1999 , pp. 279?287.
  123. ↑ а б Høidal 1989 , p. 597.
  124. ↑ Dahl 1999 , p. 285.
  125. ↑ Dahl 1999 , pp. 288?289.
  126. ↑ Dahl 1999 , p. 289.
  127. ↑ [1] Арх?вавана 28 студзеня 2022.
  128. ↑ Hayes 1971 , p. 289.
  129. ↑ Høidal 1989 , p. 609.
  130. ↑ Dahl 1999 , pp. 297?305.
  131. ↑ Dahl 1999 , p. 316.
  132. ↑ а б Dahl 1999 , pp. 306?308, 325.
  133. ↑ Dahl 1999 , p. 328.
  134. ↑ Dahl 1999 , p. 319.
  135. ↑ а б в Dahl 1999 , pp. 345?350.
  136. ↑ Dahl 1999 , p. 353.
  137. ↑ Dahl 1999 , pp. 358?360.
  138. ↑ а б Dahl 1999 , pp. 364?366.
  139. ↑ а б Dahl 1999 , pp. 371?373.
  140. ↑ Bratteli & Myhre 1992 , p. 43.
  141. ↑ а б Dahl 1999 , pp. 374?378.
  142. ↑ а б в Dahl 1999 , pp. 380?390.
  143. ↑ Dahl 1999 , p. 367.
  144. ↑ а б в Dahl 1999 , pp. 390?400.
  145. ↑ Cohen 2000 , p. 274.
  146. ↑ Dahl 1999 , pp. 400?407.
  147. ↑ Cohen 2000 , p. 276.
  148. ↑ "Justice?I" . Time Magazine . 5 November 1945. Арх?вавана з арыг?нала 5 верасня 2008 . Праверана 28 April 2011 .
  149. ↑ Dahl 1999 , pp. 414?415.
  150. ↑ Bratteli & Myhre 1992 , p. 198.
  151. ↑ Cohen 2000 , p. 279.
  152. ↑ Yourieff 2007 , p. 457.
  153. ↑ Dahl 1999 , pp. 129, 418.
  154. ↑ Bratteli & Myhre 1992 , pp. 50?51.
  155. ↑ Norway turns traitor Quisling's home into symbol of tolerance (недаступная спасылка) . Highbeam Research (archived from Associated Press ) (30 жн??ня 2005). Арх?вавана з першакрын?цы 25 кастрычн?ка 2012. Праверана 28 April 2011.
  156. ↑ Dahl 1999 , p. 417.
  157. ↑ Yourieff 2007 , p. xi.
  158. ↑ Block (ed.) 1940 , p. 669.
  159. ↑ Сколько весит квислинг?
  160. ↑ "Quislers" . Time Magazine . 29 April 1940. p. 1. Арх?вавана з арыг?нала 16 л?стапада 2010 . Праверана 28 April 2011 .
  161. ↑ а б в г д Dahl 1999 , pp. 328?331.
  162. ↑ Hoberman, John M. (1974). "Vidkun Quisling's Psychological Image" . Scandinavian Studies . 46 (3): 242?264. PMID   11635923 .
  163. ↑ Galtung 1997 , pp. 192?193.
  164. ↑ Dahl 1999 , p. 10.
  165. ↑ а б в Dahl 1999 , pp. 321?322.
  166. ↑ а б в Dahl 1999 , pp. 8?9.
  167. ↑ а б Dahl 1999 , pp. 410?412.

Л?таратура [ прав?ць | прав?ць зыходн?к ]

Спасылк? [ прав?ць | прав?ць зыходн?к ]

q: В?дкун Кв?сл?нг у В?к?цытатн?ку
s: В?дкун Кв?сл?нг у В?к?крын?цах
commons: В?дкун Кв?сл?нг на В?к?схов?шчы
Узята з " https://be.wikipedia.org/w/index.php?title=В?дкун_Кв?сл?нг&oldid=4752259 "