Б?тва пад С?мб?рскам  ? буйное паражэнне мяцежн?ка? Сцяпана Раз?на царск?м войскам на чале з Юрыем Баратынск?м .

Перадг?сторыя [ прав?ць | прав?ць зыходн?к ]

У жн??н? 1670 года Раз?н на чале войска (каля 10 тыс. чал.) пайшо? уверх па Волзе, захап?? гарады Самара, Сарата? ? ?ншыя. Ён ? яго паплечн?к? абвяшчал?, што ? ?х войску н?быта знаходзяцца царэв?ч Аляксей Аляксеев?ч (сын Аляксея М?хайлав?ча ), як? паводле бацько?скага ?каза ?дзе на Маскву ≪паб?ць≫ баяр, дваран, ваявод ? купцо? ≪за здраду≫, а таксама звергнуты патрыярх Н?кан . У сва?х ≪спакусных л?стах≫ Раз?н закл?ка? паслужыць цару ? ≪чорным людзям даць свабоду≫.

Па?станн? ахап?л? вял?зную тэрыторыю да цэнтральных раёна? кра?ны: зн?шчал?ся памешчык? ? ?х прыказчык?, ваяводы ? ?ншыя прадста?н?к? ?лады, стваралася мясцовае самак?раванне.

Б?тва [ прав?ць | прав?ць зыходн?к ]

У пачатку верасня Раз?н паспрабава? узяць С?мб?рск .

Горад абараня? невял?к? гарн?зон, як?м камандава? акольн?чы князь ?ван Багданав?ч М?ласла?ск? . Таксама на дапамогу С?мб?рску спяшалася 1300 чалавек з Казан? на чале з Юрыем Баратынск?м. Ён прыйшо? да горада на 4 дн? раней мяцежн?ка?.

4 верасня па?станцы Раз?на прыплыл? да горада на лодках ? высадз?л?ся каля яго. Затым пайшл? на прыступ. Аднак князь Баратынск? паспрабава? яго спын?ць ? перакры? шлях. Пачалася жорсткая б?тва, якая до?жылася дзень. Н? адз?н з бако? не змог атрымаць перамогу. Абодва войск? разышл?ся ад стомы ? сутк? не раб?л? н?як?х дзеяння?, стоячы адз?н насупраць аднаго .Некаторыя з жыхаро? горада дапамагл? Раз?ну захап?ць умацаваную частку горада ? астрог. Новая спроба ?зяць прыступам С?мб?рск была спынена дзеянням? Баратынскага, як? удары? мяцежн?кам у сп?ну. Казак? скарыстал?ся прыладам? астрога, каб не падпусц?ць войска князя да горада, аднак ? сам? пры гэтым был? вымушаныя адступ?ць.

Усвядом??шы, што без пяхоты яму не перамагчы Раз?на, Баратынск? бы? вымушаны адступ?ць, пак?даючы М?ласла?скага ? крамл?, акружанага з ус?х бако? ворагам?.

За гэты час Раз?н ?мацава? астрог, выкапа? акопы, расстав?? прылады для аблог? крамля. У вын?ку сцякаючыхся добраахвотн?ка? яго войска расло ? дасягнула 20000 чалавек. У гэты час па?станне ахап?ла ?весь край Ак? ? Волг?. Невял?к?я атрады з войск? Раз?на разышл?ся з С?мб?рска ? розных напрамках, каб захап?ць ?ншыя гарады. Яны захап?л? Карсун , Саранск , Пензу , Алатыр , Вас?льсурск ? мног?я ?ншыя. Н?жагародск?я жыхары запрашал? Раз?на, абяцаючы аддаць горад, расправ??шыся з дзяржа?ным? службо?цам?. Гэта адкрыла б Раз?ну шлях да Масквы. Аднак Раз?н н? як не мог узяць С?мб?рск. Ён чатыры разы ня?дала штурмава? яго. М?ласла?скага трыма? горад цэлы месяц, 1 кастрычн?ка ён убачы?, што Баратынск? набл?жа?ся да горада для новай б?твы з Раз?на. ^[1]

Б?тва адбылася каля рак? Св?яг?. Царск?я войск? к?нул?ся на па?станца?. Сыйшо?шыся на 20 сажань, салдаты князя адкрыл? па раз?нцам агонь ? зб?л? ?х з поля. Аднак Раз?н змог спын?ць уцёк?. Баратынск? высла? наперад конн?цу, якая атакава?шы ворага, разгарнулася ? прытворны ?цёк ? навяла раз?нца? на парадк? пяхоты ? артылеры?. Бой до?жы?ся ?весь дзень. Зыход б?твы вырашыла атака конн?цы пад камандай самога князя Баратынскага. У вын?ку войска Раз?на было разб?та. Сам Раз?н бы? двойчы паранены ? ледзь не трап?? у палон. Ён пайшо? у астрог ? ? ноч на 4 кастрычн?ка зно? паспрабава? узяць горад прыступам з па?ночнага ? ?сходняга боку. Зно? было зроблена ?сё, каб запал?ць яго, аднак С?мб?рск выстая?. ^[2]

Баратынск? вырашы? звярнуцца да х?трасц?, загада?шы палко?н?ку Чубарёву зайсц? ноччу з палком за Св?ягу ? раб?ць там вокрык?, як быццам прыйшло новае царскае войска. Х?трасць удалася: на Раз?на напа? страх, ён наважы?ся на ?цёк? ?потай з адным? данск?м? казакам?. Тады князь выйша? з конн?цай ? поле, ? ста? каля горада, а пяхоту пусц?? на абоз ? астрог. Адначасова, М?ласла?ск? з другога боку напа? на астрог, як? запала? у розных месцах. Паражаныя з двух бако? ? Змяшча?шыяся агнём мяцежн?к? к?нул?ся да судо?, але мала каму з ?х удалося выратавацца, большасць была пераб?та ? ператоплена.

Вын?к? [ прав?ць | прав?ць зыходн?к ]

Гэта паражэнне паклала канец поспеху Раз?на, як до?г? час спадарожн?чала яму. Пад С?мб?рск ён страц?? свой уплы?, сваё войска, пасля чаго бы? схоплены. У Маскве 6 чэрвеня 1671 года ён бы? чвартаваны.

Цар усведамля? важнасць перамог? ? подзв?г М?ласла?скага з яго таварышам?. 10 снежня 1670 года ? С?мб?рск прыбы? Чырык, прынёсшы царскае слова ? хвалу за службу.

Зноск?