Рэспубл?ка Беларусь прымала ?дзел у шматбаковым ? двухбаковым узаемадзеянн? на прадмет выхаду з югасла?скага крыз?су . У першыя гады канкрэтная паз?цыя кра?ны па гэтым пытанн? адсутн?чала. У наступным с?туацыя змян?лася: дзяржава выступ?ла за м?рнае ?рэгуляванне канфл?кту. Ужо ? рамках Коса?скага пытання канца 1990-х Беларусь стала на бок аф?цыйнага Бялграда.

Войны ? Босн?? ? Харваты? [ прав?ць | прав?ць зыходн?к ]

Аф?цыйная паз?цыя [ прав?ць | прав?ць зыходн?к ]

Г?сторык ? пал?толаг Павел Малашук вылучы? два этапы ? разв?цц? беларускай паз?цы? па Югаслав?? :

1. 1991?1994: адсутнасць канкрэтнай паз?цы?;
2. 1994?1998: курс на м?рнае ?рэгуляванне.

У 1992 годзе Рэспубл?ка Беларусь стала ?дзельн?кам Хельс?нкскага працэсу. Гэта падзея супала з уключэннем СБСЕ ( АБСЕ ) у м?рны працэс па Югаслав??. У той момант аф?цыйны М?нск мог падключыцца да ?рэгулявання канфл?кту, але беларуск?я ?лады бяздзейн?чал? ? не выкарысто?вал? гэты спрыяльны шанец. У сувяз? з гэтым, кра?на не сфармулявала выразную паз?цыю ? дачыненн? да М?жнароднай канферэнцы? па былой Югаслав?? ? М?жнароднай кантактнай групы па Босн?? ? Герцагав?не ^[1] . М?нск адстойва? тэз?с аб тым, што прымяненне с?лы ? югасла?ск?м канфл?кце не з’я?ляецца залогам яго паспяховага вырашэння, выступа? за яго м?рнае рашэнне, адна?ленне членства СРЮ ? ААН ? ?ншых м?жнародных арган?зацыях. Паз?цыя па рашэнн? м?ждзяржа?ных ? ?нутрыдзяржа?ных канфл?кта? была адназначная: войны пав?нны вырашацца не с?лавым? метадам?, а шляхам пераканання ? сумесным? дзеянням? сусветнай супольнасц? ^[2] . Кра?на выказвалася супраць узброенага ?дзелу ? канфл?кце трэц?х с?л ^[3] .

У студзен? 1995 года група дэпутата? Вярхо?нага Савета Беларус? ? Федэральнага сходу Рас?? па запрашэнн? к?ра?н?ка Рэспубл?к? Сербскай Радавана Караджыча наведала Югаслав?ю. Адбыл?ся сустрэчы з дзяржа?ным? ? пал?тычным? л?дарам? кра?ны, дэпутаты пабывал? на л?н?? размежавання супрацьлеглых бако? у размяшчэнн? рас?йскага батальёна м?ратворчых с?л ААН у г. Сараева , правял? шэраг перамо? ? кансультацый. У аф?цыйным заключэнн? па вын?ках паездк?, нак?раваным прэз?дэнту Аляксандру Лукашэнку ? старшын? Вярхо?нага Савета Мечыславу Грыбу , яны адзначал?, што ≪?се санкцы?, пачынаючы з тых, як?я был? ?ведзеныя на аснове рэзалюцы? Савета Бяспек? ААН № 820, прынятай 17 красав?ка 1993 года, пав?нны быць неадкладна скасаваны≫ , ? прапано?вал? актыв?заваць намаганн? М?нска ? Савеце Бяспек? ААН па л?кв?дацы? гэтых санкцый. Таксама гаварылася, што ≪разв?ццё падзей на Балканах паказала за?часнасць дыпламатычнага прызнання з боку м?жнароднай супольнасц? незалежнасц? Босн?? ? Герцагав?ны ≫ . Прычым беларуск?я дэпутаты л?чыл?, што выправ?ць памылку можна тольк? прызна?шы права басн?йск?х серба? на стварэнне самастойнай дзяржавы альбо дзяржа?нага ?тварэння ? рамках канфедэрацы? або федэрацы? з Югаслав?яй ^[4] .

Выступаючы 2 кастрычн?ка 1997 года ? агульнапал?тычнай дыскус?? на 52-й сес?? Генеральнай Асамбле? ААН , м?н?стр замежных спра? Рэспубл?к? Беларусь ?ван Антонав?ч заяв?? ^[2] :

Мы перакананы, што трывалы м?р у былой Югаслав?? магчымы тольк? пры ?мове адмовы ад гвалту, урэгулявання супрацьлеглым? бакам? сва?х супярэчнасця? м?рным? сродкам? шляхам перамова?. Рэспубл?ка Беларусь прапануе Генеральнай Асамбле? ААН даць Саюзнай Рэспубл?цы Югаслав?? як адной з дзяржа?-заснавальн?ц магчымасць аднав?ць свой удзел у рабоце Генеральнай Асамбле? ? ?ншых органа? Арган?зацы? Аб’яднаных Нацый.

Паста?к? збро? [ прав?ць | прав?ць зыходн?к ]

У 1995 годзе ? Адрыятычным моры перахоплены карабель са стралковай зброяй ? боепрыпасам?, як? нак?ро?ва?ся да зоны баявых дзеяння?. Тады дзейн?чала забарона ААН на паста?ку збро? ?дзельн?кам канфл?кту, а с?лы НАТА правярал? ?весь падазроны транспарт. Паводле дакумента?, зброю набыл? камерсанты-пасярэдн?к?, але крын?цу паставак вызначыл? аператы?на ? Беларусь. Аляксандр Лукашэнка заяв??, што кра?на легальна прадала ?збраенне, але яе пакупн?к? затым перапрадал? яго ^[5] .

Коса?ск? крыз?с [ прав?ць | прав?ць зыходн?к ]

Аф?цыйная паз?цыя [ прав?ць | прав?ць зыходн?к ]

Па коса?ск?м пытанн? Беларусь заняла бок СРЮ. Сваю пал?тыку ? аднос?нах да падзей кра?на каардынавала з Рас?яй ^[2] . 29 верасня ? г. Нью-Ёрк Антанов?ч сустрэ?ся з м?н?страм замежных спра? СРЮ Жывадз?нам Ёванав?чам , абмеркава?шы коса?скую с?туацыю. Югасла?ск? бок высока ацан?? падтрымку Беларус? ^[3] . 6 кастрычн?ка 1998 года беларуск? л?дар Аляксандр Лукашэнка заяв??, што гатовы аказаць Бялграду ≪?сялякую дапамогу≫ ^[6] .

Дзяржава выступала супраць любых ваенных аперацый супраць Югаслав??. Упершыню пра гэта было зая?лена 8 кастрычн?ка Нацыянальным сходам . У заяве ад 14 кастрычн?ка беларуск? МЗС закл?ка? НАТА адмов?цца ад плана? с?лавога ?мяшання, пакольк? ≪?жыванне с?лы ? дачыненн? да суверэннай дзяржавы без санкцы? Савета Бяспек? ААН з’я?ляецца грубым парушэннем Статута ААН , супярэчыць асноватворным прававым прынцыпам м?жнародных аднос?н ? падрывае с?стэму бяспек? ? даверу на е?рапейск?м кантыненце. Ваеннае ?мяшанне НАТА ва ?нутрыдзяржа?ны канфл?кт не тольк? не л?кв?дуе яго прычыны, а наадварот, паглыбляе супрацьстаянне бако? у Косаве≫ . 20 лютага 1999 года прэз?дэнт кра?ны заяв??, што гало?нае ? дадзенай с?туацы? ? захаваць перамо?ны працэс. Лукашэнка таксама па?тары? тэз?с аб захаванн? тэрытарыяльнай цэласнасц? Югаслав?? ? недапушчальнасц? ваеннай ?нтэрвенцы? ^[3] .

24 сакав?ка, кал? альянс НАТА ?сё ж разгарну? вайну супраць Бялграда , ён назва? дзеянн? Захаду ≪крайн?м? ? найбольш контрпрадукты?ным? мерам?≫ . Малашук адзнача?, што заява беларускага прэз?дэнта ? сувяз? з пачаткам бамбардз?ровак была размешчана на першых старонках ус?х цэнтральных югасла?ск?х газет ? перадавалася па ?с?х каналах нацыянальнага тэлебачання СРЮ. У Югаслав?? дадзенае выступленне было ?спрынята як магутны пс?халаг?чны фактар маральнай падтрымк? ^[7] .

З асуджэннем аперацы? таксама выступ?л? Палата прадста?н?ко? ? пастаянны прадста?н?к Рэспубл?к? Беларусь у ААН Аляксандр Сычо? . На фоне ваеннай аперацы? М?нск замароз?? аднос?ны з НАТА. 26 сакав?ка кра?на разам з Рас?яй ? ?ндыяй унесла на разгляд СБ ААН праект рэзалюцы?, у якой асуджалася ваеннае ?мяшанне кра?н альянсу ^[7] .

Экспертныя групы [ прав?ць | прав?ць зыходн?к ]

Са снежня 1998 года ? Косаве дзейн?чала спецыяльная група медыцынск?х эксперта?-патолагаанатама? з мэтай расследавання злачынства? супраць м?рнага насельн?цтва. У яе склад ад Беларус? ?вайшл? намесн?к гало?нага дзяржа?нага судова-медыцынскага эксперта Кузм?ча? ? загадчык Цэнтральнай медыка-крым?нал?стычнай лабараторы? гало?нага бюро Дзяржа?най службы судова-медыцынскай экспертызы Ля?ков?ч. Паралельна беларуск?я спецыял?сты (10 чалавек) працавал? ? ? якасц? наз?ральн?ка? м?с?? АБСЕ ^[3] .

Гуман?тарная дапамога [ прав?ць | прав?ць зыходн?к ]

13 красав?ка 1999 года ? прадмесц? Бялграда прыбыла калона а?тамашын з гуман?тарнай дапамогай з Рас?? ? Беларус?. Гэтаму папярэдн?чал? амаль тры дн? цяжбы на венгерскай мяжы. Улады Венгры? адма?лял?ся прапусц?ць канвой на сваю тэрыторыю. Канфл?кт бы? вырашаны тольк? пасля перамова? у Будапешце , як?я правё? м?н?стр па надзвычайных с?туацыях РФ Сяргей Шайгу ^[8] .

В?з?т Лукашэнк? [ прав?ць | прав?ць зыходн?к ]

14 красав?ка 1999 года, у разгар паветранай кампан?? НАТА, у Бялград з в?з?там прыбы? Аляксандр Лукашэнка. У стал?чным аэрапорце яго сустрэ? асаб?ста прэз?дэнт Югаслав?? Слабадан М?лошав?ч . На працягу шасц? гадз?н л?дары абедзвюх кра?н абмеркавал? мног?я двухбаковыя ? м?жнародныя пытанн?, у тым л?ку па ?рэгуляванн? крыз?су на Балканах. На праведзенай прэс-канферэнцы? па вын?ках перамова? было выказана, што югасла?ск? бок гатовы размясц?ць у Косаве м?жнародных наз?ральн?ка?, акрамя прадста?н?ко? тых кра?н, як?я ?дзельн?чаюць у агрэс?? супраць Югаслав??. Бялград таксама аф?цыйна заяв?? пра сваё жаданне далучыцца да Саюзу Рас?? ? Беларус? ^[9] .

Газета ≪ Правда ≫ адзначыла, што Лукашэнка ста? першым л?дарам, як? наведа? Бялград пасля пачатку заходн?х бамбардз?ровак. Камандаванне НАТА з неахвотай, але ?сё ж дало паветраны кал?дор для прэз?дэнцкага самалёта ^[9] . Аднак альянс так ? не гарантава? бяспеку палёту. Больш за тое, падчас знаходжання Лукашэнк? ? Югаслав?? на Бялград ажыццё?лены ав?яналёты (падчас перамова? паветраныя с?рэны гучал? двойчы) ^[10] .

Карэспандэнт газеты ≪ Независимая газета ≫ Антон Хадасев?ч п?са? пра гэты в?з?т, што Лукашэнка ? рамках паездк? ? Бялград прадста?ля? ?нтарэсы не стольк? М?нска, кольк? Масквы. Больш за тое, перад гэтым к?ра?н?к дзяржавы н?быта атрыма? адабрэнне прэз?дэнта Рас?? Барыса Ельцына ^[11] . Выданне ≪ Свободная пресса ≫ адзначала, што за кошт гэтага Лукашэнка заваява? а?тарытэт у Серб?? ^[12] .

Беларуск? пал?тычны аглядальн?к Валер Карбалев?ч на фоне в?з?ту Лукашэнк? ? Серб?ю ? 2019 годзе ?згада? паездку 20-гадовай да?н?ны ^[11] .

На наступны дзень, 4 снежня, прэз?дэнт Серб?? Аляксандр Вучыч сустракаецца ? Сочы з Пуц?ным . Дык вось цяперашн? шырока разрэкламаваны беларуск?м? дзяржа?ным? СМ? в?з?т Лукашэнк? ? Бялград ? гэта ? пэ?ным сэнсе спосаб, умо?на кажучы, выцерц? нос прэз?дэнту Рас??. К?м бы? Пуц?н у красав?ку 1999 года, кал? Лукашэнка ?жо здзяйсня? ≪гера?чныя ?чынк?≫? Ды н?к?м. Хай задумаецца над гэтым перад 7 снежня [дзень сустрэчы Пуц?на ? Лукашэнк? па пытаннях ?нтэграцы? дзвюх кра?н].

Пасляваенныя падзе? [ прав?ць | прав?ць зыходн?к ]

У 2000 годзе бы? ск?нуты Слабадан М?лошав?ч. У аф?цыйным М?нску дастаткова спакойна пастав?л?ся да змены ?лады ^[13] .

Паз?цы? Беларус? ? новых югасла?ск?х улада? па пытанн? пра лёс экс-л?дара разыходз?л?ся. Апошн?я фактычна пагадз?л?ся з арыштам М?лошав?ча ? выдачай яго Гаазе . Арышт былога прэз?дэнта, як? адбы?ся 1 красав?ка 2001 года, бы? рэзка адмо?на ?спрыняты беларуск?м к?ра?н?цтвам. Аляксандр Лукашэнка назва? яго ≪абуральным ? недэмакратычным фактам≫. К?ра?н?цтва кра?ны падтрымала ? гэтым пытанн? традыцыйна апаз?цыйная Беларуская сацыял-дэмакратычная партыя (Народная Грамада) ^[13] .

Старшыня парты? М?калай Статкев?ч у ?нтэрв’ю карэспандэнту ≪ Савецкай Беларус? ≫, якое было дадзена незадо?га да арышту экс-к?ра?н?ка Югаслав??, адзначы?, што ≪сама ная?насць патрабавання? аб выдачы Слабадана М?лошав?ча ? Гаагу выглядае, прынамс?, некарэктна≫ . Да таго ж, на думку пал?тыка, югасла?ск?я ?лады цалкам па с?лах магл? самастойна вызначыць ступень адказнасц? зрынутага л?дара. К?ра?н?к БСДП (НГ) л?чы? таксама, што ? выпадку кал? ≪цяперашняя ?лада ? Югаслав?? ?сё ж вырашыцца на выдачу М?лошав?ча, то нем?нуча страц?ць свой твар ? частку свайго а?тарытэту, пакольк? гэта ёсць яшчэ ? пытанне самадастатковасц? ? суверэннасц? дзяржавы≫ ^[14] .

15 снежня 2016 года ? царкве Святой Тройцы ? Бялградзе была асвечана мемарыяльная дошка са сп?сам руск?х добраахвотн?ка? , як?я заг?нул? ? войнах у былой Югаслав??. На цырымон?? прысутн?ча? таксама пасол Беларус? ? Серб?? Уладз?м?р Чуша? ^[15] .

Гл. таксама [ прав?ць | прав?ць зыходн?к ]

• Беларуска-югасла?ск?я аднос?ны

За?ваг? [ прав?ць | прав?ць зыходн?к ]

Л?таратура [ прав?ць | прав?ць зыходн?к ]

• П. В. Малашук.   Белорусско-югославское сотрудничество на международной арене // Вестник Полоцкого государственного университета . ? 2012. ? № 1. ? С. 102-111.