Беларуская народная самапомач (БНС) ? грамадская нацыянальная арган?зацыя, якая дзейн?чала ва ?мовах нацысцкай акупацы? ? Генеральнай акрузе ≪Беларусь≫ . Паводле нямецкай задумы, арган?зацыя мус?ла пераняць усе функцы? Чырвонага Крыжа ^[1] .

Г?сторыя [ прав?ць | прав?ць зыходн?к ]

Беларуская народная самапомач была створана 13 кастрычн?ка 1941 паводле загаду генеральнага кам?сара Беларус? В. Кубэ .

БНС узначальвал? ?. Ермачэнка (22.10.1941 ? красав?к 1943), В. ?вано?ск? (30.6.1943 ? л?стапад 1943), Ю. Сабале?ск? (л?стапад 1943 ? 1.2.1944). К?руючы орган ? Цэнтральная рада (Цэнтраль, складалася з 13 аддзела?-рэферата?), якой падпарадко?вал?ся акруговыя, раённыя ? валасныя аддзелы.

БНС дзейн?чала пад кантролем ? к?ра?н?цтвам нямецк?х акупацыйных улад. Склад цэнтральнай рады зацвярджа? Кубэ, пра?ленн? акруговых, раённых ? старшыня? валасных аддзела? прызначал? адпаведныя г?бетскам?сары, раённыя ? валасныя нямецк?я к?ра?н?к?.

Статут БНС абвяшча? яе як дабрачынную народную арган?зацыю, якая став?ць за мэту ≪памагаць пацярпелым беларусам ад ваенных дзеяння?, бальшав?цкага ? польскага панавання, памагаць адбудаваць зруйнаваны чужынцам? беларуск? край, пашырыць ? разв?ць беларускую культуру≫. БНС займалася зборам грашовых ? матэрыяльных кашто?насцей, прадукта? харчавання, абутку ? з?мовай вопратк?, аказвала матэрыяльную дапамогу пацярпелым ад вайны, займалася арган?зацыяй устано? аховы здаро?я, даста?кай друкаваных выдання? у акруг? ? паветы (напрыклад, газеты для сялян ≪ Голас вёск? ≫).

У пачатку 1942 бы? праведзены з’езд ус?х лекара? Беларус?. На ?м было пастано?лена стварыць беларускую лекарскую прафес?йную арган?зацыю, адкрыць беларуск? медыцынск? ?н?верс?тэт ? арган?заваць матэрыяльную дапамогу мясцовым дактарам у цяжк? ваенны час.

БНС утрымл?вала мног?я шп?тал?, праводз?ла рассяленне дзяцей у прытулк?, арган?заваныя на базе савецк?х санаторый (да 10000 дзяцей). ^[2]

Члены БНС удзельн?чал? ? гвалто?ным медыцынск?м аглядзе для высылання рабочай с?лы ? Герман?ю. ^[3]

З’езд к?ра?н?ко? БНС (л?пень 1942 ), у як?м удзельн?чал? Мужы Даверу, к?ра?н?к? БНС з акруг ? вядучыя бурм?стры ? к?ра?н?к? беларускай пал?цы?, дамага?ся ?нясення змен у статут БНС ? прызнання за ёй права самак?равання. На з’ездзе Цэнтральнай рады ? акруговых к?ра?н?ко? БНС (сакав?к 1943 ) бы? выпрацаваны мемарандум, як? патрабава? по?най а?таном?? Беларус?, стварэнне беларускага ?рада ? войска. Падкрэсл?валася, што ≪?рад абвясц?ць аддзяленне Беларус? ад СССР ? аб’яв?ць яму вайну, як ворагу беларускага народа≫. Пры садзейн?чанн? БНС ствара?ся Беларуск? корпус самааховы . Аднак нямецкая акупацыйная адм?н?страцыя распараджэннем ад 18.3.1943 абмежавала дзейнасць БНС тольк? аховай здаро?я ? матэрыяльнай дапамогай насельн?цтву. ?. Ермачэнка бы? зняты з пасады к?ра?н?ка БНС ? высланы з Беларус?.

У чэрвен? 1943 БНС рэарган?завана ? Беларускую самапомач, дзейнасць якой у адпаведнасц? з новым статутам была абмежавана зборам ахвяравання?, матэрыяльнай дапамогай, вярбо?кай новых члена?. К?ра?н?ком арган?зацы? ста? Юрый Сабале?ск? , былы пасол у польск?м сейме.

1 сакав?ка 1944 БНС перададзеная ? падпарадкаванне Беларускай цэнтральнай рады .

Вядомыя асобы-дзеячы БНС: Ян Станкев?ч (намесн?к к?ра?н?ка), В?нцэнт Гадле?ск? , Радасла? Астро?ск? , арх?еп?скап Ф?лафей (Нарко) , Вацла? ?вано?ск? , Антон Адамов?ч , Уладз?сла? Казло?ск? , ?ван Касяк , Юльян Саков?ч (сябры Гало?най Рады), Надзея Абрамава (узначальвала дз?цячы сектар).

Члены Цэнтральнай рады [ прав?ць | прав?ць зыходн?к ]

• ?ван Ермачэнка
• Антон Адамов?ч
• кс. В?нцэнт Гадле?ск?
• Грынкев?ч
• Вацла? ?вано?ск?
• Сымон Кандыбов?ч
• Уладз?сла? Казло?ск?
• арх?еп?скап Ф?лафей (Нарко)
• Н?калаев?ч
• Язэп Найдзюк
• Юл?ян Саков?ч
• Ян Станкев?ч
• Павел Св?рыд

Колькасць члена? [ прав?ць | прав?ць зыходн?к ]

Колькасць члена? БНС (канец 1942) ^[4]

Зноск?

Л?таратура [ прав?ць | прав?ць зыходн?к ]

• Найдзюк Я., Касяк ?. Беларусь учора ? сяньня: Папулярны нарыс з г?сторы? Беларус? / Пасьлясло?е А. Грыцкев?ча; Уклад. Н. Дашкев?ч. ? Мн.: Навука ? тэхн?ка, 1993. ? 414 с.: ?л.
• Сервачынск?, ?. Беларуская народная самапомач (з г?сторы? калабарацыян?зму на Беларус?) Арх?вавана 29 чэрвеня 2020. // Весн?к Беларускага дзяржа?нага ун?верс?тэта. Серыя 3. Г?сторыя, ф?ласоф?я, пал?тыка, сацыялог?я, эканом?ка, права. ? 1997. ? № 3. ? С. 11-14.
• Туронак Ю. Беларусь пад нямецкай акупацыяй / пераклад з польскага В. Жданов?ч; каментары? А. М. Л?тв?на. ? Мн.: Беларусь, 1993. ? 236 с.
• Рудак А., Вайна пасля вайны // Наша г?сторыя, № 2, 2018, с. 16-17. ISBN 2617?2305

Спасылк? [ прав?ць | прав?ць зыходн?к ]

• О. Романько. ≪Части охраны правопорядка: от самообороны до белорусской полиции≫ (руск.)