Абарончая аперацыя на Беларус? ? баявыя дзеянн? Чырвонай Арм?? супраць войск нацысцкай Герман?? на тэрыторы? Беларус? з 22 чэрвеня да пачатку жн??ня 1941 ? ходзе Вял?кай Айчыннай вайны .

Напярэдадн? вайны [ прав?ць | прав?ць зыходн?к ]

На пачатак вайны ? прыгран?чнай зоне Заходняй асобнай ваеннай акруг? (22 чэрвеня пера?творана ? Заходн? фронт, камандуючы генерал арм?? Дз. Р. Па?ла? ) знаходз?лася 26 дыв?з?й 3-й (генерал-лейтэнант В. ?. Кузняцо?), 10-й (генерал-маёр К. Дз. Голубе?) ? 4-й (генерал-маёр А. А. Карабко?) арм?й прыкрыцця. Усе стралковыя ? 1 кавалерыйская дыв?з?? гэтых арм?й размяшчал?ся ? раёнах, што прымыкал? да дзяржа?най мяжы; 13 дыв?з?й (8 танкавых, 4 матарызаваня ? 1 кавалерыйская) складал? друг? эшалон арм?й. Акрамя гэтага, у распараджэнн? камандуючага акруг? было 18 дыв?з?й, у т. л. 12 недакамплектаваных стралковых дыв?з?й. Большасць дыв?з?й другога эшалона размяшчал?ся за 400 ? 600 км ад дзяржа?най мяжы. З 8 танкавых дыв?з?й 2 был? ?камплектаваны танкам? прыкладна на 50%, 4 ? менш чым на 50%, 2 не мел? танка?.

Першыя дн? вайны [ прав?ць | прав?ць зыходн?к ]

22 чэрвеня 1941 пам?ж 3.00 ? 3.30 вермахт перасёк мяжу з СССР. Па?гадз?нны прамежак пачатку наступлення бы? звязаны з дыферэнцыяцыяй часу ?зыходу сонца ?здо?ж усёй л?н?? фронту. З 44 дыв?з?й, большасць размяшчал?ся ? казармах, вучэбных лагерах альбо знаходз?л?ся ? стане пераходу да раёна? дыслакацы? пабл?зу дзяржа?най мяжы ^[1] .

У Заходняй асобнай ваеннай акрузе паветраным налётам падверглася 26 аэрадрома?, ? ? першыя дн? вайны яна страц?ла 738 самалёта? (41 %). Станов?шча ?складнялася тым, што прац??н?к нанёс удары пераважна па аэрадромах, дзе баз?равал?ся самалёты новых тыпа?. Вял?к?я страты савецкай ав?яцы? ? якасная перавага нямецк?х самалёта? дазвол?л? немцам захап?ць ?н?цыятыву ? паветры. Часц? ? злучэнн? акруг? не был? адмаб?л?заваныя ? разгорнутыя на рубяжах, прадугледжаных планам прыкрыцця, войск? не был? своечасова прыведзеныя ? баявую гато?насць. Нападзенне прац??н?ка застала войск? ? раёнах раскватаравання ? ? лагерах.

Супраць дыв?з?й першага эшалону прац??н?к ран?цай 22 чэрвеня перайшо? у наступленне с?лам? каля 40 дыв?з?й групы арм?й ≪Цэнтр≫ (камандуючы Ф. фон Бок ). Першым? ? бой з перадавым? нямецк?м? часцям? ?ступ?л? савецк?я пагран?чн?к?; маючы тольк? стралковую зброю, яны аказал? зацятае супрац??ленне. На правым фланзе Заходняга фронту, дзе дзейн?чал? войск? 3-й арм??, пачал? выходз?ць ? ахопл?ваць яго злучэнн?, што прарвал?ся на левым крыле Па?ночна-Заходняга фронту (3-я танкавая група, левафланговыя карпусы 9-й арм?? вермахта). Гэта нямецкая групо?ка нал?чвала 11 дыв?з?й, з 26 чэрвеня яна ?жо цалкам дзейн?чала супраць Заходняга фронту. У вын?ку с?лы прац??н?ка на Заходн?м фронце склал? больш за 50 дыв?з?й. У ходзе аперацы? ? б?тву пачал? ?ступаць 18 дыв?з?й другога эшалону Заходняга фронту, а з нямецкага боку ? 7 ? 8 дыв?з?й, вылучаных з рэзерву гало?нага камандавання сухапутных войск. Усяго ? баявых дзеяннях на заходн?м напрамку ? першы тыдзень вайны з савецкага боку ?дзельн?чал? 44 дыв?з??, не ?камплектаваных да штату ваеннага часу, а з боку прац??н?ка ? 60 дыв?з?й, у т. л. 9 танкавых ? 7 матарызаваных. Асабл?ва значнай была перавага нямецк?х войск на сувалка?ска-маладзечанск?м ? брэсцка-баранав?цк?м напрамках, дзе ?шл? вырашальныя ба?.

Цяжкае станов?шча склалася на левым крыле Заходняга фронту, дзе супраць чатырох дыв?з?й першага эшалону 4-й арм?? наступала 10 дыв?з?й прац??н?ка. Войск? 4-й арм?? не был? своечасова разгорнуты ? не выкарыстал? для абароны зручную мясцовасць у раёне Брэста . 42-я ? 6-я стралковыя дыв?з?? адступал? з раёна Брэста пад ударам? ав?яцы? ? артабстрэлам. Частка гэтых дыв?з?й ? некаторыя падраздзяленн? пагран?чнага атрада, абап?раючыся на ?мацаванн? Брэсцкай крэпасц? , аказал? ворагу стойкае супрац??ленне.

Пад вечар 22 чэрвеня ?зн?кла пагроза глыбокага ахопу нямецк?м? танкавым? злучэнням? абодвух фланга? Заходняга фронту, цэнтр якога бы? моцна высунуты на захад. Цяжкае станов?шча склалася на беластоцк?м выступе, дзе абарону займала 10-я арм?я, якая, не вытрыма?шы нац?ску, пачала адыходз?ць.

У сва?х дзеяннях камандаванне было ? значнай ступен? звязана ?казанням? наркома абароны СССР С. К. Ц?машэнк? пра неабходнасць разгрому ?дарных груповак нямецк?х войск. Аднак спробы нанясення контрудара? 22 ? 23 чэрвеня с?лам? друг?х эшалона? арм?й прыкрыцця ? 11-м механ?заваным корпусам у паласе 3-й арм?? ? 14-м механ?заваным корпусам у паласе 4-й арм?? на брэсцк?м напрамку мел? нязначны поспех.

Для выканання дырэктывы наркома абароны СССР камандуючы фронтам ствары? конна-механ?заваную групу ? складзе 11-га механ?заванага корпуса 3-й арм??, як? ?жо дзейн?ча?, 6-га механ?заванага корпуса ? 36-й кавалерыйскай дыв?з?? 10-й арм?? пад агульным камандаваннем намесн?ка камандуючага фронтам генерал-лейтэнанта ?. В. Болдз?на. Контрудар гэтай групы, праведзены 23 ? 24 чэрвеня, тольк? скава? 4 пяхотныя дыв?з?? прац??н?ка ? на некальк? дзён затрыма? ?х у раёне Гродна . Разам з тым, контрудар затрыма? у беластоцк?м выступе не менш як на 2 дн? савецкую 3-ю ? 10-ю арм??, што ? тым станов?шчы было немэтазгодным, бо ?х войскам пагражала по?нае акружэнне.

Перамяшчэнне савецк?х войск з маладзечанскага напрамку ? раён Л?ды з мэтай арган?зацы? наступлення супраць сувалскай групо?к? прац??н?ка прывяло да таго, што 24 чэрвеня, кал? асно?ныя с?лы 3-й танкавай групы пасля заняцця В?льнюса рушыл? да М?нска , напрамак В?льнюс ? М?нск апыну?ся амаль непрыкрытым. Таму дыв?з?ям, сканцэнтраваным у М?нску, было загадана тэрм?нова заняць абарону М?нскага ?мацаванага раёна.

Недастаткова зладжаным? был? дзеянн? савецк?х войск ? на баранав?цк?м напрамку. Нямецк?я танкавыя дыв?з?? захап?л? рубеж па р. Шчара ? падышл? да Баранав?ч , а зтым, разв?ваючы наступленне, апярэдз?л? савецк?я войск? ? 27 чэрвеня занял? Слуцк . 28 чэрвеня баранав?цкая групо?ка Заходняга фронту пад ударам? нямецк?х танкавых дыв?з?й адступ?ла на 20 км на по?нач ад Баранав?ч.

Пад вечар 28 чэрвеня с?лы прац??н?ка, як?я наступал? ад Гродна на по?дзень ? з раёна Бельска на па?ночны ?сход, злучыл?ся ? раёне Крынак (на р. Св?слач ) ? адрэзал? шлях? адыходу савецк?м войскам, што знаходз?л?ся ? раёне Беластока . Адначасова з боку Бельска прац??н?к выйша? да Ва?кавыска , а рухомыя злучэнн? 2-й нямецкай танкавай групы занял? Слон?м . На наступны дзень вораг акружы? левафланговыя часц? 10-й арм?? на па?днёвы ?сход ад Ва?кавыска.

Са складу 3-й ? 10-й савецк?х арм?й адыход на ?сход працягвал? тольк? 4 стралковыя, 1 танкавая ? 1 кавалерыйская дыв?з??. Астатн?я войск? гэтых арм?й змагал?ся ? тыле ворага.

Абарона М?нска [ прав?ць | прав?ць зыходн?к ]

Ба? на подступах да М?нска был? кравапрал?тныя ? скарацечныя. Да 28 чэрвеня пераважаючым с?лам ворага проц?стаял? разрозненыя, абяскро?леныя часц? ? падраздзяленн? з арм?й прыкрыцця, механ?заваныя ? пяхотныя карпусы ? дыв?з?? 13-й арм?? пад камандаваннем П. М. Ф?латава. Ад нямецкага бамбардз?равання з самалёта? М?нск пацярпе? няшмат ^[2] . Аднак увесь горад, за выняткам прыгарада?, згарэ? ад падпала? савецк?м? спецкамандам?, як?я мел? за мэту пак?нуць ворагу зн?шчаны горад ^[3] .

28 чэрвеня ? 17 гадз?н нямецк?я танк? ? мотапяхота ?варвал?ся ? М?нск. Цераз сутк? нямецк?я войск? замкнул? чарговы ≪кацёл≫ вакол дыв?з?й Заходняга фронту, што абаранял? М?нск.

Вын?к? першага тыдня вайны [ прав?ць | прав?ць зыходн?к ]

Грунто?ная падрыхто?ка да агрэс??, нечаканасць ? магутнасць удару, высокая маб?льнасць нямецк?х войск на рашаючых напрамках, грубейшыя прал?к? вярхо?нага пал?тычнага ? ваеннага к?ра?н?цтва СССР дазвол?л? нямецкаму камандаванню авалодаць стратэг?чнай ?н?цыятывай ? хутк?м? тэмпам? прасо?вацца ? глыб савецкай тэрыторы?.

Да канца чэрвеня 1941 г. войск? Заходняга фронту пацярпел? сур'ёзнае паражэнне. 30 чэрвеня яго с?лы складал? 16 значна аслабленых дыв?з?й ? 150 самалёта? (у т. л. 52 зн?шчальн?к?). Войск? Заходняга фронту, што застал?ся, ужо не магл? стварыць суцэльнага фронту абароны на ?сход ад М?нска.

Каб апра?даць страты ? ня?дачы ? пачатку вайны, ?. В. Стал?н вырашы? абв?навац?ць у гэтым камандаванне Заходняга фронту. 2 л?пеня бы? абв?навачаны ? расстраляны камандуючы фронтам Дз. Р. Па?ла? . На яго месца прызначаны маршал С. К. Ц?машэнка . Для правядзення ≪праф?лактычных≫ мерапрыемства? на Заходн? фронт у якасц? члена Ваеннага савета нак?раваны нарком Л. З. Мехл?с . 6 л?пеня Стал?ну была паслана тэлеграма за подп?сам Ц?машэнк?, Мехл?са ? першага сакратара ЦК КП(б)Б П. К. Панамарэнк? пра ≪злачынную дзейнасць≫ камандавання фронту, у т. л. начальн?ка штаба, намесн?ка камандуючага ВПС ? начальн?ка артылеры?, камандуючага 4-й арм?яй ? ?нш.

Ста?ка гало?нага камандавання фактычна пачала фарм?раванне другога складу Заходняга фронту.

Зноск?

Л?таратура [ прав?ць | прав?ць зыходн?к ]

• Андрющенко, Н. К. На земле Белоруссии летом 1941 года / Н. К. Андрющенко; АН Белорусской ССР, Ин-т истории; Под ред. Я. С. Павлова. ? Мн.: Наука и техника, 1985. ? 234, [1] с.
• Гал?цын А. С. Абарончая аперацыя на Беларус? 1941 // ЭГБ, Т. 1.
• История Великой Отечественной войны Советского Союза, 1941 ? 1945: в 6 т. / [Ин-т марксизма-ленинизма при ЦК КПСС, Отдел истории Великой Отечественной войны]; Ред. комиссия: П. Н. Поспелов (предс.) [и др.]. Т. 3: Коренной перелом в ходе Великой Отечественной войны (ноябрь 1942 г. ? дек. 1943 г.) / [Л. Н. Абаева и др.]. ? М.: Военное издательство, 1961. ? 658, [4] с., [66] л. ил., карт.
• История второй мировой войны, 1939 ? 1945: в 12 т. / [Ин-т военной истории Мин-ва обороны СССР и др.]; Гл. ред. комиссия: А. А. Гречко (предс.) [и др.]. Т. 4: Фашистская агрессия против СССР. Крах стратегии ≪молниеносной войны≫ / [Н. Г. Андроников и др.; Редкол.: Н. Г. Андроников (гл. ред.) и др.] ? М.: Военное издательство, 1975. ? 535 с., [54] л. ил., карт.
• На земле Беларуси: канун и начало войны. Боевые действия советских войск в начальном периоде Великой Отечественной войны / Абатуров В. В., Бушуева Т. С., Виноградова Н. Н. и др.; Ред. Абатуров В. В. ? МО РФ, Институт военной истории МО РФ, МО РБ, Военно-научное управление ВС РБ.? М., 2006.
• Пасэ У. С. Вял?кая Айчынная вайна // ЭГБ, Т. 2.

Спасылк? [ прав?ць | прав?ць зыходн?к ]

• История Витебска и Беларуси
• Каля Парыча? паднял? рэштк? першага ? Беларус? бран?раванага карабля
• Карабель вытворчасц? ЗША падымаюць з Бярэз?ны
• Раманцо? В. А. Г?бель карабля ≪В?нн?ца≫ ? клас?чная трагедыя ? вайсковым стыл?