Трансплантацыя
? у
медыцыне
перасадка якога-небудзь
органа
ц?
тканк?
, напрыклад,
нырк?
,
сэрца
,
печан?
,
лёгкага
,
касцявога мозгу
,
ствалавых гемапаэтычных клетак
,
валасо?
.
Арган?зм, ад якога бяруць органы ? тканк?, называецца донарам, арган?зм, якому перасаджваюць ? рэцып?ентам.
Участак тканк? або орган, як? выкарысто?ваюць для трансплантацы?, можа быць перасажаны на месца выдаленага органа (
ортатап?чная трансплантацыя
) або ? ?ншае месца (
гетэратап?чная трансплантацыя
).
Каб папярэдз?ць тканкавую несумяшчальнасць пры трансплантацы?, выкарысто?ваюцб розныя в?ды ?мунадэпрэс??най тэрап??. Адз?н са шляхо? пераадолення б?ялаг?чнай несумяшчальнасц? трансплантата ? арган?зма рэцып?ента ? стварэнне штучных органа? (сэрца, падстра?н?кавай залозы ? ?нш.).
Робяць трансплантацыю
нырак
(больш за 500 тыс. перасадак у свеце),
печан?
,
сэрца
,
лёгк?х
, в?лачкавай залозы з грудз?най,
шчытападобнай залозы
, скуры,
мышца?
, сухажылля?, касцявой, храстковай, тлушчавай тканак, сасуда?,
нерва?
,
касцявога мозгу
, рагав?цы вока ? ?ншыя. Пашыраецца трансплантацыя клетачных элемента?, эмбрыянальных тканак ? ?нш. У эксперыментальнай анкалог?? робяць трансплантацы? пухл?н жывёлам.
У
расл?н
трансплантацыя ? перасадка розных частак расл?ны на ?ншую расл?ну ц? на ?ншае месца той жа расл?ны. Лепш разв?ваюцца расл?ны больш бл?зк?х с?стэматычных груп. Трансплантацыя выкарысто?ваецца ? садо?н?цтве (
прышчэпл?ванне
), для даследавання працэса? зрастання, узаемааднос?н прышчэпка ? прышчэпы. Бывае таксама натуральная трансплантацыя л?сця, кветак, пладо?, сцёбла?, каранё?.
Адрозн?ваюць наступныя в?ды трансплантацы?:
- а?татрансплантацыя
, ц? а?талаг?чная трансплантацыя ?
рэцып?ент
трансплантанта з'я?ляецца яго
донарам
для сябе самога. Напрыклад, а?татрансплантацыя скуры з непашкоджаных участка? на абпаленыя шырока ?жываецца пры цяжк?х апёках. А?татрансплантацыя касцявога мозгу ц? гемапаэтычных ствалавых клетак пасля высокадознай проц?пухл?ннай
х?м?ятэрап??
шырока ?жываецца пры
лейкозах
,
л?мфомах
? х?м?яадчувальных
злаякасных пухл?нах
.
- ?загенная трансплантацыя ? донарам трансплантанта з'я?ляецца 100 %
генетычна
?
?муналаг?чна
?дэнтычнае рэцып?енту аднаяйцавае бл?зня рэцып?ента.
- алатрансплантацыя
, ц? гоматрансплантацыя ? донарам трансплантанта з'я?ляецца чалавечы арган?зм, як? адрозн?ваецца генетычна ? ?муналаг?чна.