Царко?наславянская мова

	Царко?наславянская мова
	славе?нск?й ??зы?къ
Дата стварэньня	V стагодзьдзе
Ужываецца ?	К?е?ская Русь ; Ба?гарыя ; Сэрб?я ; Чарнагорыя ; Польшча ; Расея ; Беларусь ; Укра?на ; Чэх?я ; Вял?кая Марав?я ; Па?ночная Македон?я ; Харватыя ; Румын?я ; Славен?я ; Б?зантыйская ?мпэрыя ; Босьн?я ? Герцагав?на ; Славаччына ; Летува ; Малдова ; Югаслав?я ;
Рэг?ён	Усходняя Э?ропа
Колькасьць карыстальн?ка?	?
Клясыф?кацыя	?ндаэ?рапейская сям’я Славянская гал?на Па?днёваславянская група Усходняя падгрупа ; ; ;
Аф?цыйны статус
Аф?цыйная мова ?	мова набажэнства? ( правасла?ная ? грэка-катал?цкая царква )
Статус :	6b Пад пагрозай [d]
П?сьмо	глагол?ца , к?рыл?ца , царко?наславянск? альфабэт [d] ? лац?нскае п?сьмо
Коды мовы
ISO 639 -1	cu
ISO 639-2(Б)	chu
ISO 639-2(Т)	chu
ISO 639-3	chu

Ня варта блытаць з стараславянскай мовай .

Царко??наславя?нская мо?ва ? адна з форма? старацарко?наславянскае мовы , асно?ная л?тург?чная мова Правасла?нае Царквы ? Расе? , Ба?гары? , ва ?кра?не ? ? Беларус? .

Зья?ляецца найбольш шырока ?жыванай л?тург?чнай мовай у правасла??.

Л?нгв?стычна разглядаецца як мова па?днёвае гал?ны славянскае групы ?ндаэ?рапейскае мо?нае сям’?. Г?старычна не зья?лялася жывою моваю ? выкарысто?валася ? кн?жных функцыях.

Г?сторыя [ рэдагаваць | рэдагаваць крын?цу ]

Г?старычна ёсьць вытворнай мовай ад старацарко?наславянскай шляхам адаптацы? выма?леньня й артаграф?? ды зьмяненьня некаторых старых альбо незразумелых слова? ? выраза? на ?х народныя адпаведн?к?. Узыходз?ць да па?днёваба?гарскага (салунскага) дыялекту ^[7], як? бы? родным для стваральн?ка? п?сьмовае стараславянскае мовы ? К?рылы ? Мятода ^[8]^[9].

Упершыню была ?ведзеная ?ва ?жытак у Вял?кай Марав?? ^[10]. Першай друкаванай кн?гай на царко?наславянскай мове была харвацкая праца Missale Romanum Glagolitice ( 1483 , харвацкая глагол?ца ). У 1491 у Кракаве было надрукавана пяць кн?га? на гэтай мове.

П?сьмовасьць [ рэдагаваць | рэдагаваць крын?цу ]

Прыклад царко?наславянскага друкаванага тэксту.

У п?сьмовасьц? царко?наславянскае мовы выкарысто?ваецца к?рыл?ца . Царко?наславянск? альфабэт зьмяшчае каля сарака л?тара?, некаторыя зь як?х прадста?леныя больш чым адным варыянтам нап?саньня (нявызначанасьць з колькасьцю л?тара? зьвязаная зь неадназначнасьцю мяжы м?ж розным? л?тарам? ды розным? варыянтам? адной л?тары). Ужываюцца шматл?к?я надрадковыя знак? (тры в?ды нац?ску, прыдыханьня, тры спалучэньн? прыдыханьня з нац?скам, ярок, кендэма, кароткая, простае тытла, разнастайныя л?тарныя тытлы).

Знак? прыпынку маюць шэраг адрозьненьня?: напрыклад, замест пытальн?ка выкарысто?ваецца кропка з коскай , замест кропк? з коскай ? дзьвюхкроп’е .

Адрозьн?ваюцца вял?к?я й маленьк?я л?тары, ужываньне як?х можа прытрымл?вацца старажытнай сыстэмы, паводле якой зь вял?кае л?тары п?салася пераважна першае слова ? абзацы .

Граматыка ды артаграф?я царко?наславянскае мовы досыць строг?я й аднастайныя, хоць у шэрагу выпадка? магчымыя варыянты нап?саньня, колькасьць як?х зь сярэдз?ны XVII стагодзьдзя ня?х?льна зьмяншаецца. Выпрацо?ка кадыф?каваных граматычных норма? адбывалася пад уплывам падручн?ка? граматык? грэцкае мовы ды лац?ны ^[11]. Усеабдымнага збору прав?ла? для царко?наславянскае мовы не ?снуе. Практычна адз?ным даступным даведн?кам зья?ляецца ≪Грамматика церковно-славянскаго языка≫ (ераманах Ал?п?, упершыню выдадзеная ? 1964 годзе ? Джорданв?ле , штат Нью-Ёрк , ЗША ). ?снуюць навучальныя сло?н?к?.

За сёньняшн?м часам сустракаюцца тэксты (напрыклад, мал?твасловы), надрукаваныя сучасным грамадзянск?м шрыфтам , ва ?н?ята? (асабл?ва ? закарпацк?х ды прэша?ск?х рус?на?) для зап?су царко?наславянск?х тэкста? выкарысто?ваецца таксама лац?нск? альфабэт .

Сучаснае выкарыстаньне [ рэдагаваць | рэдагаваць крын?цу ]

За нашым часам зья?ляецца асно?най л?тург?чнай мовай Правасла?нае Царквы ? Расейскай Правасла?най Царкве, Ба?гарскай Правасла?най Царкве, ва ?кра?нскай Правасла?най Царкве, у Беларускай Правасла?най Царкве.

Выкарысто?ваецца ? Беларускае а?такефальнае правасла?нае царкве , Сэрбскай Правасла?най Царкве ды Польскай Правасла?най Царкве , часткова выкарысто?ваецца ? Амэрыканскай ды Чэскай ? Славацкай Правасла?най Царквох. Выкарысто?ваецца таксама ? ?ншых рэл?г?йных супольнасьцях, прыкладам Македонская правасла?ная царква , Чарнагорская Правасла?ная Царква , ?сьц?нна-Правасла?ная Царква ? г. д. Мае ?жываньне ? Расейскай грэка-катал?цкай царкве , часам выкарысто?ваецца ва ?кра?нскай грэка-катал?цкай царкве (наро?н? з укра?нскай ) ? Беларускай грэка-катал?цкай царкве (зь беларускай ), ?ншых грэка-катал?цк?х ды рыма-катал?цк?х цэрквах славянск?х кра?на?.