Фолклэндзк?я астравы
ц?
Мальв?нск?я астравы
(
па-ангельску
:
Falkland Islands
,
па-г?шпанску
:
Islas Malvinas
) ?
арх?пэляг
у па?днёва-заходняй частцы
Атлянтычнага ак?яна
, недалёка ад
аргентынскага
?зьбярэжжа
Па?днёвай Амэрык?
. Адм?н?страцыйны цэнтар ?
Стэнл?
.
Сьцьвярджаецца, што астравы был? адкрытыя ? 1591?1592 гадох
ангельск?м
марапла?цам
Джонам Дэйв?сам
, як? камандава? караблём у экспэдыцы? ангельскага карсара Кавэндыша, аднак на права быць першаадкрывальн?кам? арх?пэлягу прэтэндуюць таксама
г?шпанцы
. Пасьля астравы неаднаразова пераходз?л? з рук у рук?. У 1763?1765 гадох астравы дасьледава?
француск?
мараплавец
Лю? Антуан дэ Бугенв?ль
. Працяглы час астравы был? незаселеныя.
Падчас
Першай сусьветнай вайны
? раёне арх?пэлягу 8 сьнежня 1914 году адбы?ся бой пам?ж
нямецкай
крэйсэрскай эскадрай пад камандаваньнем в?цэ-адм?рала
Макс?м?л?яна фон Шпээ
?
вял?кабрытанскай
эскадрай (в?цэ-адм?рал Ф. Д. Стэрдз?).
Нямецкае камандаваньне спрабавала актыв?заваць дзеяньн? свайго флёту на марск?х камун?кацыях Вял?кабрытан?? ? Атлянтычным,
?ндыйск?м
?
Ц?х?м
ак?янах. В?цэ-адм?рал фон Шпээ к?рава? паходам эскадры (2 панцаранёсныя ? 3 лёгк?я
крэйсэры
, 2 транспарты ? шп?тальнае судна) да бераго? Па?днёвай Амэрык?, дзе 1 л?стапада 1914 году ? ба? ля мыса
Каранэль
разьб?? вял?кабрытанскую эскадру крэйсэра?.
Выкана?шы задачу па адцягненьн? значных с?ла? флёту Вял?кабрытан??, нямецкая эскадра атрымала загад прарывацца ?
Нямеччыну
. Ня ведаючы дысьлякацы? вял?кабрытанск?х караблё?, Шпээ вырашы? нанесьц? ?дар па ваенна-марской базе Вял?кабрытан?? ? Порт-Стэнл? на Фолклэндзк?х астравах, дзе знаходз?л?ся 1 л?нейны карабель, 2 л?нейныя, 3 панцаранёсныя ? 2 лёгк?я крэйсэры). Сустрэ?шы нечакана моцны супрац??, Шпээ спрабава? сыйсьц?, але вял?кабрытанск?я карабл? нагнал? яго. Шпээ загада? лёгк?м крэйсэрам ? транспартам сыходз?ць у розных к?рунках. ?х стал? перасьледваць вял?кабрытанск?я панцаранёсныя ? лёгк?я крэйсэры, а л?нейныя крэйсэры ?ступ?л? ? бой зь нямецк?м? панцаранёсным? крэйсэрам? ? патап?л? ?х. Был? зьн?шчаныя таксама 2 лёгк?я нямецк?я крэйсэры ? транспарты. Тольк? крэйсэру ≪Дрэздэн≫ ? шп?тальнаму судну ?далося сыйсьц?. У вын?ку перамог? вял?кабрытанскае камандаваньне вызвал?лася ад неабходнасьц? вылучаць значныя с?лы на другарадныя тэатры вайсковых дзеяньня?, а нямецкае камандаваньне страц?ла моцную крэйсэрскую эскадру. Сам Шпээ заг?ну? на флягманск?м крэйсэры ≪Шарнхорст≫.
У 1982 годзе вакол астраво? успыхну?
вял?кабрытана-аргентынск? канфл?кт
.
Аргентына
атрымала паразу, але працягвае аспрэчваць як назо? астраво?, так ? ?х тэрытарыяльную прыналежнасьць.
Цяпер зья?ляюцца
замежнай тэрыторыяй Злучанага Карале?ства
, але прыналежнасьць астраво? аспрэчваецца
Аргентынай
. Разглядаецца таксама пытаньне аб незалежнасьц? гэтае тэрыторы? (разам з
Па?днёвай Георг?яй
). На астравах разьмешчаная вял?кабрытанская ваенна-паветраная база Ма?нт Плезант.
Складаецца з двух буйных (Заходн? ? ?сходн? Фолклэнд) ? каля 200 дробных астраво? ? скал. Плошча 12 200 км². Вышыня да 706 м. Бераг? вельм? складанага абрысу. Кл?мат ак?ян?чны, прахалодны (сярэдняя месячная тэмпэратура ад 2,5 да 10 °С) ? ра?намерна в?льготны (у год 600?700 мм ападка?) з моцным? вятрам? ? частай смугой. Ак?ян?чныя зёлкавыя луг?, верасовыя пустк?, тарфяныя балоты. Шмат марск?х птушак.
Арх?пэляг уваходз?ць у так званую Патагонскую (ц? Магеланаву) заагеаграф?чную вобласьць Сусьветнага ак?яну. Патагонская вобласьць знаходз?цца пад уплывам магутных халодных плыня?. Адна зь ?х ? Фолклэндзкая (Мальв?нская) ? плыве ад Фолклэндз?х астраво? да заток?
Ля-Плята
. Хуткасьць плын? ? 1?2 км/г. Сярэдняя тэмпэратура вады ?з?мку ад 4 да 10 °С, улетку ад 8 да 15 °С. Нясе вял?кую колькасьць
айсбэрга?
, хоць пабл?зу астраво? айсбэрг? сустракаюцца рэдка.
-
Стэнл?
-
Фальварак на Кэмпе
-
Фолклэндзкае сугор’е
-
Джыпсы Ко?
Асно?ныя гал?ны эканом?к? арх?пэлягу ?
авечкагадо?ля
, здабыча марскога зьвера.
Насельн?цтва
? 2500 чалавек (1996).