Сьцяг СССР
СССР
Сьцяг СССР
Прапорцы?	2:1 [d]
Прыняты	13 л?стапада 1923
Скасаваны	12 сакав?ка 1991

Сьцяг СССР  ? аф?цыйны сымбаль СССР (разам з Дзяржа?ным гербам ? Дзяржа?ным г?мнам ).

Г?сторыя [ рэдагаваць | рэдагаваць крын?цу ]

30 сьнежня 1922 году I Усесаюзны Зьезд Савета? прыня? дэклярацыю аб утварэньн? Саюза Сацыял?стычных Савецк?х Рэспубл?к ^[a] . У складзе СССР тады знаходз?л?ся Расейская СФСР , Укра?нская ССР , ССР Беларус?, Зака?каская СФСР (у апошнюю з 1922 году ?ваходз?л? Азэрбайджанская ССР, ССР Армэн?я, ССР Груз?я з Дамо?най АССР Абхаз??).

У артыкуле 22 Дамовы аб утварэньн? СССР было сказана, што ≪ Саюз Сацыял?стычных Савецк?х Рэспубл?к мае свой сьцяг, герб ? дзяржа?ную пячатку ≫.

Сярод шэрагу ?ншых кам?с?я?, створаных ЦВКам СССР , як?я ? 1923 годзе займал?ся падрыхто?кай Канстытуцы? СССР, працавала ? адмысловая кам?с?я, мэтай якой зья?лялася стварэньне дзяржа?ных гербу ? сьцягу СССР. Першыя праекты гербу ? сьцягу был? створаныя вядомым геральдыстам К. ?. Дун?ным-Барко?ск?м ? паступ?л? ? кам?с?ю ?жо 7 лютага 1923 году. У сярэдз?не ягонага палотн?шча бы? зьмешчаны шчыт з прапанаванга ?м гербу, як? бы? ухвалены кам?с?яй. Вельм? падобны праект сьцягу прапанава? А. Эвэрл?нг, як? прапано?ва?, каб для лепшай бачнасьц? сьцягу на моры эмблема сярпа ? молата была зьмешчаная на чорным фоне. Але кам?с?? не спадабалася ≪жалобнае≫ спалучэньне чырвонага ? чорнага колера?.

6 л?пеня 1923 году II сэс?яй ЦВК СССР 1-га скл?каньня была прынятая Канстытуцыя ( Асно?ны Закон) СССР , артыкулы 70 ? 71 якой абвяшчал?:

Арт.70 Дзяржа?ны сьцяг Саюза ССР складаецца з чырвонага або пунсовага палотн?шчу з малюнкам дзяржа?нага гербу.

Арт.71 Дзяржа?ны герб Саюза ССР складаецца зь сярпа й молата на зямным шары, намаляваным у прамянях Сонцы ? апра?леным каласам? з надп?сам на шасьц? мовах, згаданых у ст.34: ≪Пралетары ?с?х кра?н, злучайцеся!≫. Наверсе герба маецца пяц?канцовая зорка.

Чальцы ЦВК аднагалосна прагаласавал? за занясеньне ? Канстытуцыю ап?саньня? гербу ? сьцягу, ня бачачы ?х узора?.

Яшчэ 1 л?пеня 1923 году на адкрыцьц? Н?жагародзкага к?рмашу бы? падняты чырвоны сьцяг з суаднос?нам? бако? 1:4 з малюнкам пад залатой абрэв?ятурай ≪С. С. С. Р.≫ картуша са сярпом ? молатам.

Абстрактная здагадка аб тым, што сьцягам СССР можа быць чырвонае палотн?шча з выявай у ягоным цэнтры гербу СССР апынулася дрэнна рэал?заваным на практыцы. Паводле зьвестак К. А. ?ванова, на сьцягавай фабрыцы бы? замо?лены сьцяг з так?м? ж незвычайным? прапорцыям? (1:4), як у Н?жн?м Но?гарадзе . Аднак гэты сьцяг так ? ня бы? выраблены.

У арх?ве Н. Н. Семянов?ча захава?ся аддрукаваны шматколерны малафарматны сьцяг ап?санага выгляду, як?, в?даць, служы? у свой час узорам для вырабу дзяржа?ных сьцяго?. Пры спробах наладз?ць вытворчасьць такога сьцягу высьветл?лася, што гэта вельм? складана ? пры гэтым герб ня будзе досыць добра бачны, асабл?ва ? дэталях. Таму кап?тан Зьм?цер Лухмана? прапанава? два варыянты сьцягу з досыць буйным? знакам?. Зьмешчаны на адным з праекта? белы круг сымбал?зава? зямны шар. З ул?кам узьн?клых цяжкасьця? пры вырабе сьцягу СССР 3-я сэс?я ЦВК СССР 12 л?стапада 1923 году занесла зьмену ? тэкст Канстытуцы? СССР, ? артыкул 71 ста? гучаць так:

≪ У зьмену артыкула 71 Канстытуцы? Саюза ССР 3-я сэс?я Цэнтральнага выкана?чага Кам?тэта пастана?ляе: Дзяржа?ны сьцяг Саюза ССР складаецца з чырвонага або пунсовага палотн?шча, з выявай на яго верхн?м куце ля тронка залатых сярпа ? молата ? над ?м? чырвонай пяц?канцовай зорк?, апра?ленай залатой аблямо?кай. Суаднос?ны шырын? да да?жын?: 1:2. ≫

2-? зьезд Савета? СССР, як? зацьвердз?? 31 студзеня 1924 году Канстытуцыю СССР , пак?ну? гэтае ап?саньне сьцягу без зьмена?, але сталага малюнка сьцягу яшчэ не было.

12 красав?ка 1924 году газэта ≪Известия≫ № 68 (24175) апубл?кавала наступнае паведамленьне:

≪ Саюзны Са?наркам пастанав?? абвясьц?ць наступнае падрабязнае ап?саньне Дзяржа?нага сьцягу Саюза ССР: сьцяг чырвоны або пунсовы прастакутны, з суаднос?нам? да?жын? да шырын? як 2:1. У левым верхн?м куце крыж таго жа колеру, што ? сьцяг, да?жынёй, ро?най 2/6 да?жын? сьцягу, ? шырынёй напалову шырын? сьцягу. У крыжы залатыя серп ? молат радыюсам у 1/8 шырын? крыжу, над сярпом ? молатам ? чырвоная пяц?канцовая зорка, акружаная залатой аблямо?кай, дыямэтар якой ро?ны 1/5 шырын? крыжу. Крыж абрамлены залатой палоскай, ро?най 1/15 шырын? крыжу. ≫

Прэзыдыюм УЦВК выключы? крыж зь сьцягу, ? пасьля гэтай папра?к? малюнак сьцягу 18 красав?ка 1924 году бы? зацьверджаны.

11 жн??ня 1924 году Пастановай ЦВК ? СНК СССР ≪Аб сьцягах ? вымпэлах СССР для Працо?на-Сялянскага Чырвонага Флёту ? памежнай аховы АДПУ≫ зацьверджана ап?саньне Дзяржа?нага сьцягу СССР (па?торна зацьверджана 29 жн??ня 1924 году ^[1] ).

Канстытуцыя СССР 1936 году ?трымо?вала наступнае ап?саньне сьцягу:

Артыкул 144. Дзяржа?ны сьцяг Саюза Савецк?х Сацыял?стычных Рэспубл?к складаецца з чырвонага прастакутнага палотн?шчу з малюнкам на яго верхн?м куце ? тронка залатых сярпа ? молата ? над ?м? чырвонай пяц?канцовай зорк?, апра?ленай залатой аблямо?кай. Суаднос?ны шырын? да да?жын? 1:2.

19 жн??ня 1955 году ?казам Прэзыдыюму Вярхо?най Рады СССР была зацьверджаная ≪ Пастанова аб Дзяржа?ным сьцягу СССР ≫ у новай рэдакцы?, артыкул 2 якога абвяшча?:

≪ Дзяржа?ны сьцяг СССР складаецца з чырвонага прастакутнага палотн?шчу з малюнкам на ягоным верхн?м куце ля тронка залатых сярпа ? молата ? над ?м? чырвонай пяц?канцовай зорк?, апра?ленай залатой аблямо?кай. Суаднос?ны шырын? да да?жын? 1:2. Серп ? молат уп?сваюцца ? квадрат, бок якога ро?ны 1/4 шырын? сьцягу. Востры канец сярпа прыходз?цца пасярэдз?не верхняга боку квадрата, дзяржальн? сярпа ? молата ?п?раюцца ? н?жн?я куты квадрату. Да?жыня молата зь дзяржальням складае 3/4 дыяганал? квадрата. Пяц?канцовая зорка ?п?сваецца ? акружыну дыямэтрам у 1/8 шырын? сьцягу, датычную верхняга боку квадрата. Адлегласьць вэртыкальнай вос? зорк?, сярпа ? молата ад тронка ?ра?но?ваецца 1/3 шырын? сьцягу. Адлегласьць вэртыкальнай вос? зорк?, сярпа ? молата ад тронка ?ра?но?ваецца 1/3 шырын? сьцягу. Адлегласьць ад верхняй абзы сьцягу да цэнтра зорк? ? 1/8 шырын? сьцягу≫ .

Станов?шчам прадугледжва?ся сталы ?здым Дзяржа?нага сьцягу СССР тольк? на будынках Прэзыдыюму Вярхо?нага Савету СССР ? Рады М?н?стра? СССР. Акрамя таго, прадугледжва?ся пад’ём сьцягу на будынку, дзе праходз?ць сэс?я Вярхо?нага Савету СССР ? на ?весь пэрыяд сэс??, а на будынках Прэзыдыюма? Вярхо?ных Савета? ? Савета? М?н?стра? саюзных ? а?таномных рэспубл?к, саюзных ? рэспубл?канск?х м?н?стэрства? ? ведамства?, выкана?чых кам?тэта? мясцовых Савета? дэпутата? праца?н?ко? ? ?ншых дзяржа?ных установа?, грамадзк?х ар?ан?зацыя? ? ?станова?, а таксама на жылых хатах тольк? 8 сакав?ка, 22 красав?ка, 1 ? 2 тра?ня, 9 тра?ня, 7 ? 8 л?стапада ? 5 сьнежня. Акрамя таго, пунктам ≪е)≫ станов?шча прадугледжвалася выкарыстаньне Дзяржа?нага сьцягу СССР ≪ у якасьц? кармавога сьцягу на марск?х суднах, прып?саным да парто? СССР, а таксама на суднах, як?я плаваюць на ?нутраных водных шляхах СССР ≫. Увогуле пастанова 1955 году ня моцна адрозьн?валася ад пастановы 1924 году: бы? дададзены рытуал уздыму дзяржа?нага сьцягу ? дзень нараджэньня У. ?. Лен?на, зробленыя ?ншыя дробныя даданьн?.

30 л?стапада 1955 году пастановай Савету М?н?стра? СССР была зацьверджаная ≪?нструкцыя па ?жываньн? ?Палажэньня аб Дзяржа?ным сьцягу СССР“≫, пункт 12 якой прадугледжва?, што ≪ На караблях Вайскова-марскога флёту Дзяржа?ны сьцяг СССР узьн?маецца таксама падчас бою ? пры выглядзе непрыяцеля ≫. ^[2]

Канстытуцыя 1977 году ня ?несла зьмена? у ап?саньне сьцягу СССР. 15 жн??ня 1980 году ?казам Прэзыдыюму ВС СССР была прынятая новая рэдакцыя ≪ Пастановы аб Дзяржа?ным сьцягу СССР ≫, якая н?як?х зьмен у ап?саньне сьцягу таксама не занесла. Важным нова?вядзеньнем новага станов?шча стала тое, што пасьля яго прыняцьця рачныя судны ? ?ншыя плавальныя сродк? на ?нутраных водах СССР атрымал? права ? якасьц? кармавога сьцягу несьц? сьцяг адпаведнай саюзнай ССР, а ня сьцяг СССР, як гэта было сьпярша. Пасьля 1977 году адваротны бок сьцягу СССР ста? чыста чырвоным (хоць гэта выконвалася не за?сёды). Суаднос?ны шырын? сьцягу да да?жын?, ро?ныя 1:2, абраныя невыпадкова. Прыкладна так суаднос?л?ся памеры тэрыторы? СССР з по?дня на по?нач да працягласьц? з усходу на захад.

На першым зьезьдзе народных дэпутата? СССР увесну 1989 году абраны першы (? апошн?) прэзыдэнт СССР М?ха?л Гарбачо? . Адмысловых сьцяго? для прэзыдэнта не прадугледжвалася. Пры наведваньн? вайсковых караблё? найвышэйшым? службовым? асобам? дзяржавы (Старшын? Прэзыдыюму Вярхо?нага Савету, Старшын? Савету М?н?стра?, ?х намесьн?ка? ? прадста?н?ко?) на караблях узьн?ма?ся дзяржа?ны сьцяг СССР.

25 сьнежня 1991 году над рэзыдэнцыяй прэзыдэнта СССР бы? спушчаны дзяржа?ны сьцяг СССР. На наступны дзень СССР бы? аф?цыйна л?кв?даваны.

За?ваг? [ рэдагаваць | рэдагаваць крын?цу ]

Крын?цы [ рэдагаваць | рэдагаваць крын?цу ]