Сацыял?стычная Савецкая Рэспубл?ка Беларус?
(ССРБ)
,
Беларуская Сацыял?стычная Савецкая Рэспубл?ка
(БССР)
? дзяржа?нае ?тварэньне, якое ?снавала ? студзен? ? лютым 1919 году пад кантролем бальшав?цкага ?раду.
Уздым нацыянальна-вызваленчага руху на Беларус?, абвяшчэньне 25 сакав?ка 1918 году
Беларускай Народнай Рэспубл?к?
? дзейнасьць яе к?руючых органа? падштурхнул? бальшав?цк? ?рад у
Маскве
да фармальнага прызнаньня права беларускага народу на самавызначэньне й нацыянальную дзяржа?насьць.
Пратакол аб утварэньн? ССРБ у межах Менскага, Смаленскага, В?цебскага, Маг?лё?скага, Гомельскага, Гарадзенскага ? Баранав?цкага раёна?. Разьмежаваньне зь
летув?сам?
?
В?ленскай губэрн?
?
латышам?
?
В?цебскай губэрн?
мус?л? правесьц? адмысловыя кам?с?? паводле нацыянальнага складу насельн?цтва
Па пытаньн? самавызначэньня Беларус? сярод партыйных ? савецк?х работн?ка? не было адз?нага меркаваньня.
Аляксандар Чарвяко?
,
Зьм?цер Жылунов?ч
? ?ншыя л?дэры выступал? за стварэньне Беларускай Савецкай Сацыял?стычнай Рэспубл?к? й ?ваходжаньне яе ? склад РСФСР на правах а?таном??. К?ра?н?к? Па?ночна-Заходняга абкаму РКП(б) ? Заходняй вобласьц?
Аляксандар Мясьн?кян
,
В?льгельм Кнорыньш
, М. Калманов?ч,
Карл Ландар
? ?ншыя не прызнавал? ?снаваньня беларускага этнасу, ? ажыцьця?леньня права нацы? на самавызначэньне ва ?мовах набл?жэньня, як ?м здавалася, сусьветнай рэвалюцы? таксама не прызнавал?.
Пасьля заканчэньня нямецкай акупацы? Беларус? ? канцы 1918 году ?
заняцьця яе тэрыторы? Чырвонай Арм?яй
узьн?кла неабходнасьць тэрм?новага стварэньня на гэтых землях савецкай дзяржа?насьц?. Л?кв?дава?шы войскам? Чырвонай Арм??
БНР
, у сьнежн? 1918 году ЦК РКП(б) прыня? рашэньне пра стварэньне беларускай савецкай рэспубл?к?.
30?31 сьнежня 6-я Па?ночна-Заходняя канфэрэнцыя РКП(б) (гл.
Першы зьезд КП(б)Б
), якая адбылася ?
Смаленску
, прыняла рэзалюцыю пра абвяшчэньне самастойнай Савецай Рэспубл?к? Беларус?. У склад гэтага ?тварэньня ?вайшл? В?цебская, Гарадзенская, Маг?лё?ская, Менская губэрн?, большая частка Смаленскай, частк?
В?ленскай
(без В?льн?), Ковенскай, Сувальскай ? Чарн?га?скай губэрня?. Сфармаваны Часовы рабоча-сялянск? савецк? ?рад Беларус? (старшыня
Зьм?цер Жылунов?ч
), ман?фэстам якога 1 студзеня 1919 году Беларусь абвешчана Сацыял?стычнай Савецкай Рэспубл?кай, а
Рада
? ?рад БНР аб’я?леныя па-за законам. Так?м чынам, партыйная канфэрэнцыя ?зяла на сябе функцы? ?стано?чага сходу й парлямэнту Беларус?.
8 студзеня 1919 году ?рад ССРБ пераеха? са Смаленску ? Менск.
16 студзеня 1919 году ЦК РКП(б) без папярэдняга абмеркаваньня з урадам ССРБ ? ЦБ КП(б)Б пастанав?? выключыць са складу рэспубл?к? В?цебскую, Маг?лё?скую ? Смаленскую губэрн?.
22 студзеня 1919 году спецыяльна прысланы ? Менск эм?сар ЦК РКП(б) А.?офэ аб'яв?? рашэньне ЦК РКП(б) адносна трох беларуск?х губэрня?.
31 студзеня 1919 году ССРБ выйшла са складу РСФСР ? урад Савецкай Расе? прыня? пастанову ≪Аб прызнаньн? незалежнасьц? Сацыял?стычнай Савецкай Рэспубл?к? Беларус?≫. Пры гэтым усходнебеларуск?я земл? застал?ся ? складзе РСФСР.
?снаваньню беларускай дзяржа?насьц? прац?в?л?ся прых?льн?к? ?дэ? ?н?тарнай камун?стычнай дзяржавы, як у Маскве, гэтак ? на месцах.
На Першым Усебеларуск?м зьезьдзе Савета?, як? адбы?ся ?
Менску
2?3 лютага 1919 году, была прынята Канстытуцыя ССРБ, абраны Цэнтральны выкана?чы кам?тэт БССР, зьезд пацьвердз?? адры? ад ССРБ тэрыторый Смаленскай, Маг?лё?скай ? В?цебскай губэрня?, як?я застал?ся ? складзе
РСФСР
. Старшыня ВЦВК
Яка? Сьвярдло?
, што прыбы? на зьезд, абвясьц?? пастанову Прэз?дыума УЦВК ≪Аб прызнаньн? незалежнасьц? Сацыял?стычнай Савецкай Рэспубл?к? Беларус?≫, а таксама патрабава? аб’яднаньня Беларус? з савецк?м урадам Па?днёвай Л?твы, каб ≪засьцерагчы гэтыя рэспубл?к? ад небясьпек? прая?леньня ? ?х нацыянал?стычных ?мкненьня?≫.
Усебеларуск? зьезд Савета?
прыня? ? гэтае патрабаваньне.
27 лютага 1919 году на аб’яднаным паседжаньн? ЦВК Л?то?скай ССР ? ЦВК БССР у
В?льн?
было аформленае стварэньне
Л?то?ска-Беларускай Савецкай Сацыял?стычнай Рэспубл?к? (Л?тбел)
у складзе Менскай, Гарадзенскай, В?ленскай ? Ковенскай губэрня?. Фактычна ССРБ (БССР) перастала ?снаваць.