Зьвестк? зь В?к?пэды? ? вольнай энцыкляпэды?
Мэмара?ндум слава?цкай на?цы?
? праграмны дакумэнт
славацк?х
канстытуцыйных, прававых, пал?тычных ? культурных патрабаваньня?, прыняты на
Славацк?м нацыянальным сходзе
6?7 чэрвеня 1861 року ?
Марц?не
. А?тарам Мэмарандуму бы?
Штэфан Марка Даксьнер
.
Мэмарандум славацкай нацы? ?ключа? у сябе як ?стотныя, гэтак ? менш важныя палажэньн?. Сярод менш важных палажэньня? был?:
- патрабаваньне стварэньня Прававой акадэм??;
- патрабаваньне стварэньня катэдры
славацкай мовы
?
л?таратуры
ва ?н?вэрсытэце
Пэшту
;
- патрабаваньне, каб у школах магло весьц?ся навучаньне па-славацку;
- патрабаваньне аб магчымасьц? выданьня славацк?х гаспадарчых часоп?са?;
- патрабаваньне аб дазволе на стварэньне славацк?х гаспадарчых арган?зацыя?;
? ?ншыя падобныя рэчы, як?я можна абагульн?ць тым, што за ?м? стаяла ?дэя нацыянальна-культурнай а?таном??.
Найбольш ?стотным было тое, што Мэмарандум славацкай нацы? пав?нен бы? сфармаваць юрыдычнае замацаваньне самастойнасьц? славацкай нацы? ? абвергнуць тэорыю ≪горнавугорскага народа≫ ? дачыненьн? да славака?. Але н?воднае з палажэньня? Мэмарандуму не патрабавала аддзяленьня
Славаччыны
ад
Вугоршчыны
. Гэта была тольк? першая спроба дасягнуць хоць якой культурнай ? адукацыйнай а?таном??. Аднак вугорск? парлямэнт адх?л?? Мэмарандум славацкай нацы?. Так?м чынам вугорск?я ?лады парушыл? абяцаньне, дадзенае ? Кастрычн?цк?м дакумэнце аб нацыянальным разьв?цьц? народа?. Мэмарандум славацкай нацы? зья?ля?ся формай дзяржа?на-прававых патрабаваньня? славака?. Супраць Мэмарандуму вугорск?я ?лады распачал? ≪проц?мэмарандумавую акцыю≫, падчас якой адм?н?страцы? славацк?х вёсак прымушал? дыстанцыявацца ад Мэмарандуму. У вын?ку славацк?я нацыянальныя л?дэры склал? новую праграму, якую прадстав?л? ?раду ?
Вене
. Друг? дакумэнт, створаны ? 1861 року, бы? прадста?лены 12 сьнежня 1861 г. ? ?вайшо? у г?сторыю як
Венск? мэмарандум
(
sk
)
.
- Predna?ka z Dejin ?tatu a prava na Slovensku z 8.3.2007 od Prof. JUDr. Dr. h. c. Petra Mosneho, Mgr.
(славацк.)