Маргары?та Яф??мава (25 сьнежня 1927, Ворша ? 21 студзеня 2015, Менск ) ^[1] ? л?таратуразна?ца , пэдагог , адна з пачынальн?ка? стварэньня г?сторы? беларускай дз?цячай л?таратуры , кандыдат ф?ляляг?чных навук (1956) ^[2] , дацэнтка БДУ (1968), чалец СБП (1993).

Жыцьцяп?с [ рэдагаваць | рэдагаваць крын?цу ]

Нарадз?лася ? сям’? наста?н?ка?. Да вайны вучылася ? беларускай сярэдняй школе № 2 г. на вул. Астро?скага ? Воршы ( 54°30′48.62″ пн. ш. 30°25′34.38″ у. д. ? / ? 54.5135056° пн. ш. 30.4262167° у. д. ? / 54.5135056; 30.4262167 ), потым эвакуацыя ? Расею . У 1946 стала студэнткай ф?ляляг?чнага факультэту БДУ . У 1951 скончыла ?н?верс?тэт, у 1955 ? асьп?рантуру БДУ. Працавала выкладчыцай на катэдры беларускай л?таратуры й катэдрах факультэту пэдагог?к? й мэтодык? пачатковага навучаньня ? Маг?лё?ск?м пэд?нстытуце (1955?1966). ^[3] 3 1966 дацэнтка катэдры беларускай л?таратуры ф?ляляг?чнага факультэту БДУ , выкладчыца г?сторы? беларускай дз?цячай л?таратуры, практыкума па мастацкаму чытаньню, курса? па мэтодыцы выкладаньня л?таратуры.

Творчасьць [ рэдагаваць | рэдагаваць крын?цу ]

Першы артыкул Маргарыты Яф?мавай, прысьвечаны творчасьц? Макс?ма Багданов?ча , надрукаваны ? 1957 годзе. А?тар кн?г ≪Цэлы сьвет ? дзецям≫, ≪Янка Ма?р≫, ≪Беларуская дз?цячая л?таратура≫, ≪Л?таратурныя вечары ? школе≫, ≪Гучыць жывое слова≫, ≪3ь верай у дз?цячае сэрца≫. Складальн?ца кн?г пра Франц?шку Скарыну ≪Народу свайму ?слугуючы≫ ? ≪Адкрыць нашчадкам Скарыну≫. Адна з а?тара? вучэбных дапаможн?ка? для студэнта? ≪Беларуская дз?цячая л?таратура≫, ≪Г?сторыя беларускай савецкай л?таратуры≫ ? ?нш.

Ёй належаць прадмовы да кн?г Алены Вас?лев?ч , Вас?ля В?тк? , Па?ла Кавалёва , Уладз?мера Л?пскага , Янк? Ма?ра , ?вана Муравейк? , Тараса Хадкев?ча , Алеся Як?мов?ча ; артыкулы пра творчасьць Эдз? Агняцвет , Макс?ма Багданов?ча , Вас?ля В?тк? , Н?ны Гал?но?скай , Зоськ? Верас , Кла?дз?ю Кал?ну , Якуба Коласа , Янк? Купала , М?колы Чарня?скага , Алеся Як?мов?ча , Я?ген?ю Ян?шчыц .

Дасьледчыца г?сторы? беларускай л?таратуры, пытаньня? дз?цячай л?таратуры й п?сьменьн?цкага майстэрства, праблемы эстэтычнага выхаваньня, мэтодык? выкладаньня л?таратуры, майстэрства мастацкага чытаньня й пэдагаг?чнага лектарскага майстэрства, а таксама пытаньн? мэтодык? правядзеньня л?таратурных вечаро?. А?тарка шматл?к?х сцэнарыя? л?таратурных вечаро? па творчасьц? п?сьменьн?ка?, л?таратурных кампазыцый, зьмешчаных ? пэдагаг?чных часоп?сах ≪Роднае слова≫ , ≪Пачатковая школа≫ , ≪Пралеска≫ ? ? рэпэртуарных зборн?ках ≪Л?таратурныя вечары ? школе≫ (1977), ≪Гучыць жывое слова≫ (1983), ≪Зь верай у дз?цячае сэрца≫ (1983), ≪Зямля бацько? ? зямля сьвятая≫ (1987), ≪Слова ? краска, слова ? зьзяньне≫ (2000) ? ?ншыя..

Заснавальн?ца, к?ра?н?ца, рэжысэрка ф?лфака?скага тэатра-студы? ≪Летуценьн?к≫. ^[4]

Сям’я [ рэдагаваць | рэдагаваць крын?цу ]

• Бацька ? Барыс Дзьм?трыев?ч Яф?ма?. Нарадз??ся ? 1895 годзе ? Падольскай губэрн? . Скончы? В?цебскую г?мназ?ю . З 1919 да 1940 гады працава? наста?н?кам на В?цебшчыне, першы дырэктар школы № 2 у Воршы . ^[5] У 1940 годзе скончы? Смаленск? дзяржа?ны пэдагаг?чны ?нстытут ? працава? старэйшым выкладчыкам пэдагаг?чнага вучыл?шча ? Воршы . У гады Вял?кай Айчыннай вайны ? войску, адзначаны ордэнам Айчыннай вайны 2-й ступен?. Пасьля вайны, у 1946?1947 гадах, працава? намесьн?кам дырэктара ? Берасьцейк?м наста?н?цк?м ?нстытуце. З 1947 году й да сыходу на пэнс?ю ? 1954 годзе ён працава? дэканам л?таратурнага факультэта, загадчыкам катэдрай расейкай мовы ? Гомельск?м пэдагаг?чным ?нстытуце . ^{[6] [7]}
• Мац? ? В?кторыя Сьцяпана?на, працавала наста?н?цай у школе № 2 ? Воршы , выкладала мэтодыку л?таратуры ? Гомельск?м пэд?нстытуце з 1947 году.
• Муж ? Марлен Рыгорав?ч Ка?хута (07.11.1929, Глуск ?24.03.2007, Менск ) ? беларуск? ф?зыка-географ. Кандыдат геаграф?чных навук (1968). ^[8] А?тар ? суа?тар некальк?х дзесятка? навуковых прац ? падручн?ка?. Яго ?мем названы 15 в?да? бруханог?х.
• Сын ? Андрэй Ка?хута, (нарадз??ся ? л?стападзе 1960 году ? Маг?лёве) геоляг, м?н?стар прыродных рэсурса? з 2015 да 2017 г. Скончы? БДУ (1983). Ад 1983 да 2004 года працава? ?нстытуце геалёг?? Акадэм?? навук Беларус?. Пасьля перайшо? на працу ? М?н?стэрства прыроды ? аховы навакольнага асяродзьдзя. ^[9]
• Дачка ? В?кторыя Ляшук (нарадз?лася ? 1963 годзе ? Маг?лёве) ? мовазна?ка, перакладчыца, кандыдатка ф?ляляг?чных навук (28.12.1993?10.02.2002), дацэнтка катэдры славянск?х мо? ф?лязофскага факультэту ун?верс?тэта Мацея Бела ? Банскай Быстрыцы ? Славак?? ). Працавала дацэнткай катэдры сучаснай беларускай мовы ф?ляляг?чнага факультэта БДУ. ^[10]

Кн?гап?с [ рэдагаваць | рэдагаваць крын?цу ]

• Янка Ма?р: (жыццё ? творчасць). ? М?нск : Дзяржа?нае выдавецтва БССР , 1960. ? 127 с. ? 7000 ас.
• Рэцэнз?я: Зубко?ск? Б.  Кн?га пра старэйшага п?сьменьн?ка. // Л?М  : газэта. ? 1960, 14 тра?ня.
• Рэцэнз?я: Шкраба Р.  Пачатак размовы. // Полымя  : часоп?с. ? 1960. ? № 5.
• Цэлы свет ― дзецям: творчы партрэт Янк? Ма?ра. ? М?нск : БГУ , 1983. ? 135 с. ? 2550 ас. .
• З верай у дз?цячае сэрца: (да 100-годдзя з дня нараджэння Я. Ма?ра). ? М?нск : 1983. ? 20 с. ? 1000 ас.
• Маргарыта Яф?мава.  У сьвятле пара?наньня. (Рэцэнз?я) // Полымя  : часоп?с. ? 1985. ? № 8 (676). ? С. 218?221.
• Маргарыта Яф?мава.  Будзе вечна бл?зк?м рэхам зв?нець твой голас малады! (Я?ген?я Ян?шчыц). // Б?бл?ятэка прапануе  : часоп?с. ? 2003. ? № 6. ? С. 14?17.
• Маргарыта Яф?мава Уладз?м?р Л?пск?: ≪Не выжываю, а жыву!.≫ : дапамож. для педагога?, выхавальн?ка?, вучня? шк., навучэнца? вучыл?шча?, каледжа?, л?цэя?, студэнта? ВНУ. ? М?нск : Адукацыя ? выхаванне , 2005. ? 223 с. ? 985?471?166?8 ас.

Крын?цы [ рэдагаваць | рэдагаваць крын?цу ]

Л?таратура [ рэдагаваць | рэдагаваць крын?цу ]

• Яф?мава Маргарыта. / б?яграф?чныя зьвестк? Гарэл?к Л. М. ; б?бл?яграф?я Грышкев?ч В. М. // пад рэдакцыяй А. В. Мальдз?са . Беларуск?я п?сьменн?к?. Б?яб?бл?яграф?чны сло?н?к: у 6 т.. ? Менск : Беларуская энцыклапедыя ?мя ПетрусяБро?к?, 1995. ? Т. 5, Талалай?Яф?ма?. ? С. 530?531. ? ISBN 5-85700-061-0 .
• Эдвард Карбанов?ч.  В?ншуем юб?ляра! Маргарыта Яф?мава. // Роднае слова  : чштомесячны навуковы ? метадычны часоп?с. ? 2007. ? № 12 (240). ? С. 42.
• Ка?хута А. М. Шаруха ?. М.   Каротк? навуковы жыццяп?с М. Р. Ка?хуты: да 55-годдзя Маг?лё?скага аддзела геаграф?чнага таварыства. // Маг?лё?ск? мерыдыян . нататк? Маг?лё?скага аддзялення Беларускага геаграф?чнага таварыства  : навукова-метадычны часоп?с. ? Маг?лё? : 2014. ? Т. 14. ? № 1?2(24?25). ? С. 159, 160. ? ISSN 2311-3014 .
• Луго?ск?, А. ?. Сло?н?к студэнта-ф?лолага па методыцы выкладання беларускай л?таратуры . ? М?нск : БДПУ , 2008. ? С. 104. ? 107 с. ? ISBN 978-985-501-667-1
• Алесь Макарэв?ч.   Слова пра Маргарыту Яф?маву. // Роднае слова  : штомесячны навуковы ? метадычны часоп?с. ? 2015. ? № 2. ? С. 29.
• Русецк?, А. У.; Русецк?, Ю. А.  Шчасце ? навуцы ? жыцц?, кал? мэта дасягаецца. // Беларуская мова ? л?таратура ? славянск?м этнакультурным кантэксце  : матэрыялы рэспубл?канскай навукова-практычнай канферэнцы?, 21―22 кастрычн?ка 2010 года. ? В?цебск : 2010. ? С. 205―208.
• Русецкий, А. У.; Русецкий, Ю. А. От земли поозерской... Творчество витебских литераторов в послевоенной период (1946?1965 гг.) Монография . ? Вицебск : ВДУ , 2010. ? С. 159?161. ? 303 с.

Вонкавыя спасылк? [ рэдагаваць | рэдагаваць крын?цу ]

• У М?нску адбы?ся вечар памяц?, прымеркаваны да 85-годдзя паэта Артура Вольскага. (недаступная спасылка) 26.09.2009 БелаПАН. Фатограф Тацьцяна Зяньков?ч.