Гэтая назва мае некальк? сэнса?. Кал? вас ц?кавяць ?ншыя сэнсы, глядз?це таксама Маг?лё?скае па?станьне .

Маг?лё?скае па?станьне
Вайна Расе? з Рэччу Паспал?тай 1654?1667 гадо?
Дата: 1 лютага 1661 Месца: Маг?лё? , Вял?кае Княства Л?то?скае Вын?к: вызваленьне места ад маско?скага войска ? вяртаньне Маг?лёву магдэбурскага права
Суперн?к?
Вял?кае Княства Л?то?скае	Царства Расейскае
Страты
невядома	3000?7000 чалавек

Маг?лё?скае па?ста?ньне адбывалася 1 лютага 1661 року, падчас вайны 1654?1667 рока? . Жыхары акупаванага маско?ск?м? войскам? Маг?лёва за некальк? гадз?на? зьн?шчыл? шматтысячны гарн?зон ? вызвал?л? места. Пасьля гэтага кароль Рэчы Паспал?тае Ян Каз?мер Ваза вярну? Маг?лёву Майдэборскае права , адабранае ? 1654 року пасьля таго, як маг?лё?цы здал?ся маскав?там бяз бою.

Перадумовы [ рэдагаваць | рэдагаваць крын?цу ]

У 1660 року, заключы?шы м?р са Швэцыяй , Рэч Паспал?тая нак?равала свае с?лы супроць маско?скага войска ? атрымала некальк? бл?скучых перамога?, прасуну?шыся на ?сход ад Ляхав?ча? да Бярэз?ны .

У занятым маско?ск?м? войскам? местах расла незадаволенасьць мясцовага насельн?цтва сва?м паднявольным станов?шчам, што прывяло да шэрагу хваляваньня?. Пасьля таго, як войска Вял?кага Княства й Кароны разьб?ла расейца? на рацэ Бас? , зручны момант для па?станьня зьяв??ся ? Маг?лёве ^[1] .

Па?станьне [ рэдагаваць | рэдагаваць крын?цу ]

Бы? распрацаваны плян па?станьня, паводле якога ?се гаспадары, у як?х стаял? па хатах маско?ск?я ратн?к?, мус?л? абясшкодз?ць ?хнюю зброю, даста?шы крэмень ц? ?ншым чынам папсава?шы яе. Датай пачатку па?станьня было прызначанае 10 лютага. Да апошняе хв?л?ны расейцы не здагадвал?ся пра змову месьц?ча?.

Прычынай за?часнага (ня 10, а 1 лютага) пачатку па?станьня называюцца зьняважл?выя паводз?ны расейск?х жа?нера? на гандлёвай плошчы. У звычайны рынкавы дзень царск?я вайско?цы пачал? кры?дз?ць ? зьневажаць гандлярак. Паводле легенды, умо?ны закл?к ≪Пара!≫ тады вымав?? ля ратушы бурм?стар Язэп Леванов?ч, што к?рава? падрыхто?кай па?станьня. На гук? звону зьбегл?ся местачко?цы, не?забаве ?м на дапамогу прыйшл? выпушчаныя з турмы ваеннапалонныя, ? за некальк? гадз?на? напружанага бою была зьн?шчаная практычна ?ся маско?ская залога (па розных ацэнках, ад трох да сям? тысяча? чалавек). Уцякл? тольк? некальк? чалавек, як?я, дабегшы да Рослава , паведам?л?, што ≪могилевские мещане… изменили… ратных людей в Могилеве всех порубили≫ ^[2] . Тры ваяводы ? некальк? аф?цэра? был? захоплены ? палон ? адпра?лены ? Варшаву.

Вын?к? [ рэдагаваць | рэдагаваць крын?цу ]

За па?станьне Маг?лёву было вернутае Майдэборскае права , адабранае ? 1654 року пасьля таго, як места было аддадзенае маско?скаму войску бяз бою, а таксама места атрымала новы герб ≪у блак?тным пол? тры срэбныя меск?я вежы, у адчыненай сярэдняй браме ? рыцар з узьнятым мячом, а над ?м герб ? Пагоня ≫ ^[3] ? вял?кую пячатку. Найбольш акты?ныя ?дзельн?к? па?станьня атрымал? шляхецтва .

Падобныя па?станьн? адбыл?ся ? Дз?сьне , Себежы , Гомел? й ?ншых местах, што яскрава сьведчыла пра незадаволенасьць ?хн?х жыхаро? новай уладай ^[1] .

Месца пахаваньня [ рэдагаваць | рэдагаваць крын?цу ]

Целы заб?тых маско?ца? пахавал? на сучаснай пл. Арджан?к?дзэ, у вын?ку чаго гэтае месца да сярэдз?ны XX стагодзьдзя нас?ла назву ≪Касьцярня≫. У 2007 годзе на месьце спачыну маско?ск?х стральцо? мясцовым? ?ладам? была пабудаваная а?тазапра?ка. Парэштк? расейск?х жа?нера? был? ск?нутыя экскаватарам у ро? ^[4] .

Л?таратура [ рэдагаваць | рэдагаваць крын?цу ]

• 1661 г. № 361-й. Марта 4. ? Отп?ска, в?стовая, кн. П. А. Долгорукова объ изм?н? могилевскихъ м?щанъ и о захват? ими города. / Д. Я. Самоквасовъ // Акты Московскаго государства. Изданные Императорскою Академ?ею наукъ. Разрядный приказъ. Московск?й столъ. 1660 ? 1664. . ? Санктпетербургъ : Типограф?я Императорской Академ?и наукъ, 1901. ? Т. 3. ? С. 333.
• И. П.   Забытая могила / И. Пятницк?й // Могилевск?я епарх?альныя ведомости . ? Маг?лё? : 15.04.1909. ? № 8. ? С. 294?296.
• Бацюко?, А. На маг?ле маско?ск?? стральцо? // Наша г?сторыя, №3, 2018, с.48-52. ISBN 2617-2305

Крын?цы [ рэдагаваць | рэдагаваць крын?цу ]

Вонкавыя спасылк? [ рэдагаваць | рэдагаваць крын?цу ]

• Г. Саганов?ч . Невядомая вайна: 1654?1667. Пералом . Б?бл?ятэка г?старычных артыкула? ≪Жыве Беларусь≫