Карэла-Ф?нская Савецкая Сацыял?стычная Рэспубл?ка Karjalais-suomalainen sosialistinen neuvostotasavalta
Сьцяг Герб
Нацыянальны дэв?з : Kaikkien maiden proletaarit, liittykaa yhteen! ( Пралетары? ?с?х кра?н, яднайцеся! )
Аф?цыйная мова	карэльская , ф?нская , расейская
Стал?ца	Петразаводзк
Плошча  ? агульная	172,4 тыс. км²
Насельн?цтва  ? агульнае ( 1959 )  ? шчыльнасьць	651,3 тыс. чал. 3,8 чал./км²
Валюта	Савецк? рубель

Карэла-Ф??нская Саве?цкая Сацыял?сты?чная Рэспу?бл?ка , Карэла-Ф?нская ССР (КФССР) ? адна з рэспубл?к Саюзу Савецк?х Сацыял?стычных Рэспубл?к . ?снавала ? 1940?1956 гадах.

Утварэньне [ рэдагаваць | рэдагаваць крын?цу ]

Пасьля заканчэньня Савецка-ф?нскае вайны й падп?саньня Маско?скае м?рнае дамовы, 31 сакав?ка 1940 году на VI сэс?? Вярхо?нага Савету СССР бы? прыняты закон пра перадачу Карэльскай А?таномнай Савецкай Сацыял?стычнай Рэспубл?цы тых тэрыторыя?, як?я был? занятыя Савецк?м Саюзам (Карэльскага пярэсмыка й Па?ночнага Прыладажжа), а таксама пра ператварэньне КАССР у Карэла-Ф?нскую ССР. Стал?цай КФССР засталося места Петразаводзк .

На думку некаторых г?сторыка?, КФССР уя?ляла пагрозу для Ф?нлянды?, бо магла быць патэнцыйным ≪зачынам≫ для яе далучэньня да СССР ^[1] , падобна як ная?насьць у складзе СССР нацыянальных рэспубл?к БССР ? УССР стала прычынаю для далучэньня Заходняе Беларус? ? Заходняе ?кра?ны . На карысьць гэтае тэоры? кажа тое, што раней, 1 сьнежня 1939 году на тэрыторы? СССР бы? абвешчаны г. зв. Народны ?рад зь ф?нск?х камун?ста? на чале з Ота Куус?ненам , як? потым узначал?? КФССР ^[2] .

Г?сторыя [ рэдагаваць | рэдагаваць крын?цу ]

У ходзе савецка-ф?нскай вайны 1941?1944 гг. значная частка Карэла-Ф?нскай ССР (за выключэньнем тэрыторыя?, што раней належал? Ф?нлянды? ), была акупаваная ф?нск?м войскам ? часьцям? нямецкага вэрмахту. У гэты час стал?цай рэспубл?к? было места Беламорск , як? ня бы? узяты. Ф?нск?я войск? был? разгромленыя ? Карэл?? ?летку 1944 у вын?ку Выбарска-Петразаводзкай апэрацы?.

У 1944 годзе ? рамках агульнасаюзнай адм?н?страцыйнай рэформы Выбарск? й Кексгольмск? (Прыазерск?) раёны был? перададзеныя са складу КФССР да складу РСФСР ? ?вайшл? да Лен?нградзкае вобласьц? .

Нацыянальны склад [ рэдагаваць | рэдагаваць крын?цу ]

≪Тытульнае≫ карэльскае ? ф?нскае насельн?цтва , у адрозьненьне ад ?ншых савецк?х рэспубл?к, было нацыянальнай меншасьцю цягам усяго часу ?снаваньня рэспубл?к?. На 1939 год, яшчэ да вайны й далучэньня Карэльскага пярэсмыка й Прыладажжа, частка прыбалтыйска-ф?нскага насельн?цтва (карэлы, ф?ны ? вэпсы) у Карэльскай АССР склала 27% ^[3] , а згодна зь перап?сам 1959 году, праведзеным ужо пасьля скасаваньня рэспубл?к?, яна зьн?з?лася да 18,3% ^[4] . Ф?нскае ? карэльскае насельн?цтва далучаных у 1940 годзе заходн?х земля? Карэл?? (больш за 400 тыс. чал.), адразу эвакуявалася ? цэнтральныя раёны Ф?нлянды? , а, вярну?шыся, праз вайну зно? пак?нула Карэл?ю ? 1944 годзе.

Скасаваньне [ рэдагаваць | рэдагаваць крын?цу ]

16 л?пеня 1956 году КФССР была пан?жаная ? статусе да А?таномнай рэспубл?к? ? вернутая да складу РСФСР. Пры гэтым зь яе назвы было прыбранае слова ≪ф?нская≫ (Карэльская АССР).

Крын?цы [ рэдагаваць | рэдагаваць крын?цу ]

п а р Рэспубл?к? СССР Азэрбайджанская ССР Армянская ССР Беларуская ССР Груз?нская ССР Казаская ССР К?рг?ская ССР Латв?йская ССР Летув?ская ССР Малда?ская ССР Расейская СФСР Таджыцкая ССР Туркмэнская ССР Укра?нская ССР Узбэцкая ССР Эстонская ССР Карэла-Ф?нская ССР (1940?1956) Зака?каская СФСР (1922?1936)