Гв?нэя-Б?са? лац. Gvineja-Bisa? Republica da Guine-Bissau
Сьцяг Герб
Нацыянальны дэв?з : ≪Unidade, Luta, Progresso≫ (≪Адз?нства, моц, прагрэс≫)
Дзяржа?ны г?мн : ≪ Esta e a Nossa Patria Bem Amada ≫
Аф?цыйная мова	партугальская
Стал?ца	Б?са?
Найбуйнейшы горад	Б?са?
Форма к?раваньня прэзыдэнт прэм’ер-м?н?стар	рэспубл?ка Малям Бака? Саньня Карлуш Гомэш
Плошча  ? агульная  ? адсотак вады	136-е месца ? сьвеце 36 125 км² 22,4
Насельн?цтва  ? агульнае ( 2009 )  ? шчыльнасьць	148-е месца ? сьвеце 1 611 000 44,1/км²
СУП  ? агульны ( 2008 )  ? на душу насельн?цтва	165 месца ? сьвеце $848 млн $486
Валюта	Франк КФА ( XOF )
Часавы пас	GMT ( UTC +0)
Незалежнасьць ? ад Партугал??	24 верасьня 1973
А?тамаб?льны знак	GNB
Дамэн верхняга ?зро?ню	.gw
Тэлефонны код	+245

Гв?нэ?я-Б?са?? ( па-партугальску : Guine-Bissau ) ? кра?на ? Заходняй Афрыцы , мае выхад да ?зьбярэжжа Атлянтычнага ак?яна . Мяжуе з Сэнэгалам ? Гв?нэяй . Да Гв?нэ?-Б?са? належаць таксама ? ?зьбярэжныя выспы ( арх?пэляг Б?сагас ).

Г?сторыя [ рэдагаваць | рэдагаваць крын?цу ]

У Сярэднявеччы на тэрыторы? Гв?нэ?-Б?са? ?снавала карале?ства Габу , якое зья?лялася часткай ?мпэры? Мал? . Карале?ства пра?снавала да XVIII стагодзьдзя. Тэрыторыя Гв?нэ?-Б?са? стала адным зь першых, дзе распачалася э?рапейская калян?зацыя Афрык? . Партугальцы апынул?ся тут у 1446 годзе. У XVII стагодзьдз? гэтыя земл? стал? цэнтрам гандлю рабам? . Тэрыторыя Гв?нэ?-Б?са? знаходз?лася пад к?ра?н?цтвам Партугал??, але паступова да яе рос ?нтарэс ? з боку Францы? ? Вял?кабрытан?? .

У 1908?1915 гадах тут адбылася па?станьне мясцовых жыхаро? супраць э?рапейца?. У 1954 годзе Гв?нэя-Б?са? атрымала статус заморскай тэрыторы? Партугал??.

Вызваленчы рух, як? дзейн?ча? з 1961 году прывё? да абвяшчэньня незалежнасьц? ? 1973 годзе. З 1980 да 1984 году ?лада наляжала Рэвалюцыйнаму савету. Першыя шматпартыйныя выбары адбыл?ся ? 1994 годзе. Вайсковы пераварот, як? адбы?ся ? 1998 годзе зруйнава? х?сткую стаб?льнасьць у кра?не, ? прывё? да грамадзянскай вайны. Наступныя выбары адбыл?ся ? 2000 годзе. Прэзыдэнтам ста? Кумба ?яла . У 2003 годзе адбы?ся путч. ?яла бы? арэставаны. Наступныя выбары адбыл?ся ? 2004 годзе, празь некальк? месяца? адбы?ся наступны пераварот.

Пал?тыка [ рэдагаваць | рэдагаваць крын?цу ]

Гв?нэя-Б?са? ? рэспубл?ка . Прэзыдэнт выб?раецца на ?сеагульных выбарах на пяц?гадовы тэрм?н. Па ?згадненьн? з асно?ным? партыям? прэзыдэнт назначае прэм’ер-м?н?стра . Заканада?чая ?лада належыць парлямэнту, як? складаецца са ста дэпутата?.

Адм?н?страцыйны падзел [ рэдагаваць | рэдагаваць крын?цу ]

Гв?нэя-Б?са? падзеленая на восем кантынэнтальных ? адну выспавую акруг?. Стал?ца выдзеленая ? асобную акругу.

Геаграф?я [ рэдагаваць | рэдагаваць крын?цу ]

Складаная ?зьбярэжная л?н?я разламаная вусьцям? рэк. Выспы Б?сагас, разьмешчаныя каля ?зьбярэжжа, утварыл?ся пры затапленьн? старажытнай дэльты рак? Жэба . На па?днёвым усходзе кра?ны знаходз?цца плято Фута-Джалон , вышынёй да 262 м. Ад яго з усхода на захад цягнецца марская н?з?на (месцам? забалочаная).

?снуюць карысныя выкапн? баксыта? , фасфарыта? , золата , а на шэльфе нафты ? прыроднага газу .

Кл?мат субэкватарыяльны мусонны зь в?льготным летам ? сухой з?мой. Сярэдняя тэмпэратура паветра + 26°С. Сярэднегадавая колькасьць ападка? ад 3000 мм на ?зьбярэжжы да 1200 мм на захадзе, дзе часта здараюцца засух? ? пылавыя буры.

У кра?не ёсьць густая рачная сетка. Асно?ныя рэк? гэта Жэба, Кашэ? , Карубал , Балана .

Уздо?ж узьбярэжжа растуць мангравыя лясы , далей ад мора пачынаюцца вечназялёныя лясы. Ня месцы вырубленых лясо? сустракаецца саванна . Лясы займаюць 37% тэрыторы? кра?ны ? штогод зьмяньшаюцца на 1%. З жывёльнага сьвету захавал?ся ? асно?ным птушк? , млекакормячыя ? асно?ным зьн?шчаныя чалавекам.

Эканом?ка [ рэдагаваць | рэдагаваць крын?цу ]

Гв?нэя-Б?са? належыць да самых бедных кра?на? сьвету. Эканом?ка была зруйнаваная пад час грамадзянскай вайны 1998?1999 гадо?. У наш час яна заснаваная на сельскай гаспадарцы ? рыбнай ло?л?. Зьнешняя запазычынысьць Гв?нэ?-Б?са? складае прыкладна м?льярд даляра? . Бюджэт кра?ны складаецца зь м?жнароднай дапамог?. Асно?ны экспартны прадукт, гэта земляны арэх .

Дэмаграф?я [ рэдагаваць | рэдагаваць крын?цу ]

Насельн?цтва Гв?нэ?-Б?са? складаецца зь некальк?х народнасьця?: фульбэ , мал?нке , манджак , пепель , балантэ . Каля 1% насельн?цтва гэта нашчадк? партугальск?х калян?ста?.

45% насельн?цтва вызнаюць ?слам , 8% ? хрысьц?янства , астатн?я прытрымл?ваюцца мясцовых вера? .

Сярэдняя працягласьць жыцьця складае прыкладна 50 гадо?.

Вонкавыя спасылк? [ рэдагаваць | рэдагаваць крын?цу ]