Вайскова-марск? флёт СССР
рас . Военно-морской флот СССР
Вайскова-марск? сьцяг СССР ( ru ) (з 27 тра?ня 1935 г.)
Гады ?снаваньня	1924?1991
Кра?на	СССР
Падпарадкаваньне	М?н?стэрства абароны СССР (з 15 сакав?ка 1953 г.)
Уваходз?ць у	Узброеныя с?лы СССР
Тып	Марское войска
Уключае ? сябе	па 2 ак?ян?чных ? марск?х флёты, Касьп?йскую флятыл?ю ? Лен?нградзкую базу
Функцыя	Стратэг?чная
Колькасьць	467 тыс. чалавек (1984)
Камандная структура	Гало?ны камандз?р ? Гало?ны штаб ВМФ
Дысьлякацыя	CCCР, 3 кра?ны Аз?? ( В?етнам , Па?днёвы Емэн , Сырыя ), 7 кра?на? Афрык? ( Ангола , Гв?нэя , Л?б?я , Самал? , Тун?с , Эг?пет , Этыёп?я ), 2 кра?ны Э?ропы ( Альбан?я , Ф?нляндыя )
Мянушка	Чырвоны флёт
Узбраеньне	895 караблё? ? 1172 самалёты (1990)
Войны	Савецка-японск? памежны канфл?кт (1938?1939), Другая сусьветная вайна (1939?1945), Карэйская вайна (1950?1953), вайна ? В?етнаме (1959?1975), Самал?йска-этыёпская вайна (1977?1978), грамадзянская вайна ? Анголе (1975?1989)
Вядомыя камандз?ры	М?калай Кузьняцо? ( be ) , Сяргей Гаршко? ( uk )

Вайско?ва-марск?? флёт СССР (ВМФ СССР) ? марское войска СССР, заснаванае ? сакав?ку 1924 г. пад назовам Вайскова-марск?я с?лы Рабоча-сялянскай Чырвонай арм?? (ВМС РСЧА; да сьнежня 1937 г.). Ме? ?стотны ?плы? на большасьць сутыкненьня? Халоднай вайны , бо тыя пераважна засяроджвал?ся на марск?х войсках. Улуча? 2 ак?ян?чныя флёты (Па?ночны ? Ц?хаак?янск?), 2 марск?я флёты (Балтыйск? ? Чарнаморск?), Касьп?йскую флятыл?ю ? Лен?нградзкую вайскова-марскую базу. Склада?ся з падлодак, надводных караблё?, марской ав?яцы?, берагавой артылеры? ? марской пяхоты. Пасьля скасаваньня СССР 8 сьнежня 1991 г. пераважна скла? Вайскова-марск? флёт Расе? . Частка Чарнаморскага флёту СССР склала Вайскова-марск?я с?лы ?кра?ны ? Вайскова-марск? флёт Груз?? . Частка Касьп?йскай флятыл?? адышла Вайскова-марск?м с?лам Азэрбайджана ( en ) .

Склад [ рэдагаваць | рэдагаваць крын?цу ]

На 1990 г. Вайскова-марск? флёт СССР улуча? 5 радо? войска?:

• падводныя лодк? (210) ? 63 бал?стычна-ракетныя ( en ) , 72 з крылатым? ракетам? , 64 атамныя тарпэдныя , 65 звычайных ? 9 дапаможных;
• надводныя карабл? (623) ? 4 ав?яносцы , 2 верталётаносцы, 4 л?нейныя крэйсэры, 30 крэйсэры , 45 эсьм?нца? , 113 фрэгата? , 425 вартавых караблё?;
• марскую ав?яцыю (1172 самалёты );
• берагавую артылерыю;
• марскую пяхоту (12,6 тыс. чалавек).

Ме? у сва?м складзе дапаможны флёт ? дапаможныя службы на сушы. Зь вясны 1956 г. улуча? адмысловыя падводныя выведвальна-падры?ныя злучэньн? ? частк? ( Падводныя дывэрс?йныя с?лы ? сродк? ( ru ) ). Гало?ны штаб месьц??ся ? Маскве ( Расейская СФСР ). Нал?чва? 6 аб’яднаньня?: 2 ак?ян?чныя фляты ? Па?ночны ( be ) ( Севераморск , Мурманская вобласьць ; з 11 тра?ня 1937 г.) ? Ц?хаак?янск? ( Уладз?васток ; з красав?ка 1932 г.), 2 марск?я фляты ? Балтыйск? ( Кал?н?нград ; з 1935 г.) ? Чарнаморск? ( Севастопаль ; з 1935 г.), Касьп?йскую флятыл?ю ( be ) ( Астрахань ; з 27 чэрвеня 1931 г.) ? Лен?нградзкую вайскова-марскую базу ( ru ) .

Замежныя базы [ рэдагаваць | рэдагаваць крын?цу ]

Вайскова-марск? флёт СССР ме? базы ? 12 кра?нах за мяжой:

• Э?ропа (2) ? Альбан?я (1955?1962; Влёра ), Ф?нляндыя (1940?1941, 1944?1956; Ханко ( en ) , Поркала ( be ) );
• Аз?я (3) ? В?етнам (з 1979 г.; Камрань ( en ) ), Па?днёвы Емэн (з 1971 г.; Адэн , Сакотра ), Сырыя (з 1969 г.; Латак?я , Тартус );
• Афрыка (7) ? Ангола (з 1976 г.; Луанда ), Гв?нэя (1970?1981; Конакры ), Л?б?я (з 1975 г.; Бардыя ( en ) , Табрук, Трыпал? ), Самал? (1964?1977; Бэрэра), Тун?с (з 1972 г.; Б?зерта , Сфакс ), Эг?пет (1969?1976; Александрыя , Мэрса-Матрух ( en ) , Порт-Са?д , Салум ( en ) ) ^[1] , Этыёп?я (з 1977 г.; арх?пэляг Дахлак ? востра? Нокра).

М?ну?шчына [ рэдагаваць | рэдагаваць крын?цу ]

28 сакав?ка 1924 г. народны кам?сар ваенных ? марск?х справа? СССР ( ru ) Ле? Троцк? (1923?1925) ствары? Управу Вайскова-марск?х с?ла? Рабоча-сялянскай Чырвонай арм?? (ВМС РСЧА). Прызначэньне 1-м начальн?кам Управы ВМС РСЧА атрыма? Эдуард Панцаржанск? ( ru ) . 25 тра?ня 1925 г. народны кам?сар ваенных ? марск?х справа? М?ха?л Фрунзэ сваёй Дырэктывай зацьвердз?? 1-ы Статут карабельнай службы ВМС РСЧА. Статутам вызначал?ся абавязк? начальн?цкага, старшынскага ? шэраговага асабовага складу, як? падзяля?ся паводле спэцыяльнасьця?. 26 лютага 1926 г. Рада працы ? абароны ( ru ) СССР зацьвердз?? 1-ю праграму ваеннага караблебуда?н?цтва на 1926?1932 гг., у тым л?ку 12 падлодак на Балтыйск?м заводзе ? Лен?нградзе. За 1926?1941 гг. пабудавал? 133 падлодк?. 1 л?пеня 1927 г. Навукова-статутны аддзел Штаба РСЧА выда? Статут артылерыйскай службы берагавой абароны.

3 верасьня 1932 г. начальн?к ВМС РСЧА Уладз?мер Арло? ( ru ) (1931?1937) зацьвердз?? Загад аб стварэньн? Навукова-дасьледчага ?нстытута ваеннага караблебуда?н?цтва ( ru ) ? Лен?нградзе. 27 тра?ня 1935 г. Цэнтральны выкана?чы кам?тэт (ЦВК) ? Савет народных кам?сара? СССР зацьвердз?л? супольную Пастанову № 1982/341 ≪Аб вайскова-марск?х сьцягах Саюза ССР≫. 30 сьнежня 1937 г. ЦВК ? СНК СССР зацьвердз?л? Пастанову ≪Аб утварэньн? Народнага кам?сарыяту Вайскова-марскога флёта СССР≫, паводле якой перайменавал? ВМС РСЧА ? Вайскова-марск? флёт СССР. На 1 студзеня 1938 г. ВМФ СССР нал?чва? 24 надводныя карабл? (3 л?нкары, 3 крэйсэры, 1 л?дэр ? 17 эсьм?нца?) ? 150 падлодак: 10 вял?к?х, 10 м?нна-зарараджальных, 78 сярэдн?х ? 52 малыя. Падчас З?мняй вайны 1939?1940 гг. супраць Ф?нлянды? Балтыйск? флёт СССР пераважна выкарысто?ва? крэйсэры ? л?нкары для абстрэлу ф?нск?х парто?.

Напярэдадн? Нямецка-савецкай вайны , на 21 чэрвеня 1941 г., Вайскова-марск? флёт СССР нал?чва? 3 л?нейныя карабл?, 7 крэйсэра?, 59 л?дэра? ? эсьм?нца?, 218 падлодак, 269 тарпэдных катэра?, 22 вартавыя карабл?, 88 тральн?ка? ( be ) ? 77 паля?н?чых на падлодк?. 22 чэрвеня 1941 г., а 3-й гадз?не ночы, Паветранае войска ( de ) Нямецкай дзяржавы ажыцьцяв?ла налёт на гало?ную базу Чарнаморскага флёта СССР у Севастопал?. А 3:06 22 чэрвеня начальн?к штаба Чарнаморскага флёта ?ван Ел?сее? ( ru ) адда? 1-ы ? СССР баявы загад адкрыць агонь па нямецк?х самалётах. Цягам Нямецка-савецкай вайны 1941?1945 гг. ВМФ СССР пераважна супрацьстая? паветранаму ? сухапутнаму войскам Нямецкай дзяржавы. Карабельная артылерыя СССР выдаткавала каля 85% боезапасу па берагавых мэтах. Марская ав?яцыя СССР ажыцьцяв?ла каля 40% вылета? для ?дара? па сухапутных войсках Нямеччыны. 23 з 88 ваенных апэрацыя?, у як?х удзельн?ча? ВМФ СССР падчас вайны, был? армейск?м? ? франтавым? на сушы. Вайскова-марск? флёт СССР нак?рава? на сухапутныя франты Чырвонай арм?? звыш 400 тыс. марако?. Доля ВМФ у савецк?х выдатках на ?збраеньн? ?пала з 11,5% у 1941 г. да 6,6% у 1944 годзе. Цягам 1941?1945 гг. Па?ночны флёт СССР суправадз?? 76 арктычных канвое? ха?русьн?ка? з 1463 транспартам? ? Архангельск ? Мурманск . Балтыйск? флёт СССР большую частку вайны ?дзельн?ча? у абароне Лен?нграда падчас яго блякады ?зброеным? с?лам? Нямецкай дзяржавы цягам 1941?1944 гадо?. Чарнаморск? флёт СССР правё? 1941?1943 гг. за пераважна дэсантным? апэрацыям? на Крымск?м па?востраве ? Кубан? .

ВМФ СССР удзельн?ча? у Карэйскай вайне 1950?1953 гг. на баку Па?ночнай Карэ? ( Карэйская Народна-Дэмакратычная Рэспубл?ка ), у В?етнамскай вайне 1959?1975 гг. на баку Па?ночнага В?етнама ( Дэмакратычная Рэспубл?ка В?етнам ), у Самал?йска-этыёпскай вайне 1977?1978 гг. на баку Этыёп?? ? ? грамадзянскай вайне ? Анголе ( en ) з 1975 г. на баку Народнага руха за вызваленьне Анголы ( pt ) .

Гало?ныя камандз?ры [ рэдагаваць | рэдагаваць крын?цу ]

• Эдуард Панцаржанск? (1924)
• Вячасла? Зоф ( uk ) (1924?1926)
• Рамуальд Муклев?ч ( be ) (1926?1931)
• Уладз?мер Арло? ( ru ) (1931?1937)
• М?ха?л Уладз?мерав?ч В?ктара? ( ru ) (1937?1938)
• Пётар Сьм?рно? ( ru ) (1938)
• Пётар Сьм?рно?-Сьвятло?ск? ( ru ) (1938, в. а.)
• М?ха?л Фрыно?ск? ( ru ) (1938?1939)
• М?калай Кузьняцо? ( be ) (1939?1947, 1951?1956)
• ?ван Юмаша? ( ru ) (1947?1951)
• Сяргей Гаршко? ( uk ) (1956?1985)
• Уладз?мер Чарнав?н ( uk ) (1985?1991)

Беларусь [ рэдагаваць | рэдагаваць крын?цу ]

У 1946?1991 гг., за 46 гадо?, каля м?льёна жыхаро? Беларускай ССР прайшл? службу ? Вайскова-марск?м флёце СССР (1/5 мужчынскага насельн?цтва). На красав?к 2012 г. у Беларус? пражывал? звыш 200 тыс. чалавек, як?я адслужыл? ? ВМФ СССР ^[2] (4,2% мужчынскага насельн?цтва).

Крын?цы [ рэдагаваць | рэдагаваць крын?цу ]

Гэта ? нак?д артыкула па г?сторы? . Вы можаце дапамагчы В?к?пэды?, пашыры?шы яго .