Але?сь (Алякса?ндар Канстанц??нав?ч) Каско?
(10 сьнежня 1951, вёска
Чудз?н
,
Ганцав?цк? раён
Берасьцейскай вобласьц?
,
БССР
? 26 л?стапада 2017,
Жаб?нка
,
Беларусь
[1]
) ?
беларуск?
паэт
,
журнал?ст
, грамадзк? дзяяч. Адз?н з стваральн?ка? ? л?дэра? беларускага адраджэнскага руху ? Берасьц? ? на Берасьцейшчыне ? канцы 1980-х ? 1990-ыя. Сябра
БНФ
з 1989 году.
Нарадз??ся ? сялянскай шматдзетнай сям’? ? в. Чудз?н. Яго 40-гадовага дзеда закатавал? ? вайну немцы ? пал?ца? ? Чудз?не. Бацька Алеся Каско ? Канстанц?н Рыгорав?ч ? бы? партызанам, потым франтав?ком, бы? цяжка паранены ? прыйшо? з вайны з мэдалём ≪За адвагу≫. Бацька л?чы?ся сярод вяско?ца? майстрам на ?се рук?. Мац?, Ксен?я Вас?лье?на, працавала ? мясцовым калгасе трактарысткай.
У старэйшых клясах Чудз?нскай сярэдняй школы, куды Алесь пайшо? у 1958 годзе, яму пашанцавала быць вучнем беларускага п?сьменьн?ка
М?колы Купрэева
, як? працава? наста?н?кам л?таратуры ? ?жо тады бы? вядомым паэтам. Першы верш Алесь Каско нап?са? у шостай клясе, а будучы вучнем выпускнога клясы, надрукава? свой верш ≪Пралеск?≫ ? ганцав?цкай раённай газэце ≪Савецкае Палессе≫.
У 1968 паступ?? на беларускае аддзяленьне ф?ляляг?чнага факультэту
Берасьцейскага пэдагаг?чнага ?нстытуту ?мя А. С. Пушк?на
, дзе ? той час навучал?ся
М?кола Пракапов?ч
,
Алесь Разана?
,
Вас?ль Жуков?ч
,
Алесь Зайка
. У
Берасьц?
Алесь Каско далучы?ся да л?таратурнага жыцьця: пасябрава? з студэнтам?-паэтам?, наведва? пасяджэньн? ?нстытуцкага л?таратурнага гуртка ? Берасьцейскага абласнога л?таб’яднаньня, зьмяшча? свае вершы ? абласной газэце ≪Заря≫, а потым у агульнакраёвай ≪Чырвонай змене≫. У гады навучаньня ? Берасьцейск?м пэд?нстытуце лёс зьвё? яго з выдатным пэдагогам, вядомым п?сьменьн?кам, прафэсарам, загадчыкам катэдры беларускай л?таратуры
Уладз?мерам Калесьн?кам
. Ён аказа? моцны ?плы? на маладога паэта, дапамог яму разьв?ць творчыя здольнасьц?.
На пачатку 1971 Алесь Каско перапын?? навучаньне. Выклада? расейскую мову ? л?таратуру ?
Рагазьнянскай
сярэдняй школе
Берасьцейскага раёну
, беларускую мову ? л?таратуру ? Чудз?нскай сярэдняй школе. З восен? 1971-га два гады адслужы? у
войску
. Пасьля службы зно? наста?н?ча? у сваёй роднай Чудз?нскай сярэдняй школе ? працягва? завочнае навучаньне ? пэд?нстытуце. У 1974 перавё?ся на стацыянарнае аддзяленьне Берасьцейскага пэд?нстытуту. У гэтым жа годзе нак?раваны на Рэспубл?канск? сэм?нар маладых л?таратара? у Карал?шчав?чы. На апошн?м курсе ажан??ся зь Людм?лаю.
Пасьля заканчэньня пэд?нстытута ? Берасьц? ? 1976 годзе з жонкаю ? нема?ляткам сынам Вадз?мам Алесь Каско пераеха? жыць у
Жаб?нку
Берасьцейскай вобласьц?, дзе ? 1987 годзе ? сям’? нарадз?лася дачка Воля.
У 1976?1984 карэспандэнт
жаб?нка?скай
раённай газэты ≪Сельская пра?да≫. Алесь Каско зья?ля?ся спачатку сакратаром, а пасьля старшынём Жаб?нка?скага раённага л?таб’яднаньня ≪Плынь≫. 3 1984 году працава? у Берасьц? рэдактарам на абласной студы? тэлебачаньня ? аддзеле л?таратурна-драматычных праграм разам зь
М?колам Пракапов?чам
.
Сябра
Саюзу беларуск?х п?сьменьн?ка?
(1984). З 1991 году ?значальва? Берасьцейскае абласное аддзяленьне Саюзу п?сьменьн?ка? Беларус?. Знаходзячыся на гэтай пасадзе, у 2001 годзе выступ?? з дакладам на Друг?м М?жнародным кангрэсе
Беларускага ПЭН-цэнтру
, як? праходз?? у Доме творчасьц? п?сьменьн?ка? ≪?слач≫. Заснава? сэрыю паэтычных а?тарск?х кн?жак ≪Берасьцейскае вогн?шча≫. У 2007-ым годзе зно? вярну?ся ? жаб?нка?скую раённую газэту ≪Сельская пра?да≫. На яе старонках друкуюцца яго карэспандэнцы?, рэпартажы, ?нтэрв?ю, замалё?к?, нарысы, вершы. У гэты час Алесь Каско к?руе ? Жаб?нцы л?таратурнай студыяй ≪Вестка≫ пры раённай дз?цячай б?бл?ятэцы, акты?на дапамагае паэтам-пачатко?цам авалодаць словам, вучыць люб?ць беларускую мову. Ён часты госьць на л?таратурных вечарынах у школах, арган?зацыях, б?бл?ятэках Жаб?нк?, Берасьця, а таксама на сваёй радз?ме ? Чудз?не.
Пры акты?ным удзеле Алеся Каско ? Берасьц? пасьмяротна выйшла кн?га В. Праскурава ≪На?сьцяж вясковай вул?цы≫, нямала ён зраб?? па ?шанваньн? памяц? ? ?парадкаваньн? маг?ла? сва?х земляко? з Ганца?шчыны
М?хася Рудко?скага
,
?вана К?рэйчыка
, прыкла? шмат намаганьня?, каб на маг?ле ? вёсцы
Федзькав?чы
Жаб?нка?скага раёну зьяв??ся помн?к паэту
Вас?лю Гадульку
.
Памёр у Жаб?нцы 26 л?стапада 2017 году.
Л?таратурнай працай займаецца з 1968. Дэбютава? вершам? ? рэспубл?канск?м друку ? 1970 (газэта ≪
Чырвоная змена
≫). А?тар кн?г паэз?? ≪Вестка≫ (калекты?ны зборн?к ≪Нашчадк?≫, 1979),
≪Скразная л?н?я≫
(1982),
≪Набл?жэньне≫
(1989), ≪Час прысутнасьц?≫ (1994), зборн?ка выбранай паэз?? (1997),
≪Сорак пяць≫
(1996), ≪Трохкроп’е≫ (2001), кн?га верша? ≪Свой камень≫ (у калекты?ным зборн?ку ≪Трохперсьце≫ (2008), ≪Н?чога больш≫ (2011), ≪Прыадх?нуты небасх?л≫ (2012), ≪Межавыя знак?≫ (2014).
У 2001 годзе, насьледуючы свайго вядомага земляка этнографа ? фальклярыста
Аляксандра Сержпуто?скага
, Алесь Каско зап?са? казк? земляко?-чудз?нца? ? выда? ?х у зборн?ку народных казак ≪Чыстага ?сё нячыстае ба?цца≫, у 2004 годзе выйшла кн?жка верша? ? казак ≪Два сонцы≫.
Ля?рэат
Л?таратурнай прэм?? ?мя Аркадзя Куляшова
(1995) за кн?гу ≪Час прысутнасьц?≫,
Мядовай л?таратурнай прэм??
(2001).
- Беларуск?я п?сьменн?к? (1917?1990): Даведн?к; Склад.
А. К. Гардз?цк?.
Нав. рэд. А. Л. Верабей. ? Мн.: Мастацкая л?таратура, 1994. ? 653 с.: ?л.
ISBN 5-340-00709-X
.
- Беларуск?я п?сьменн?к?: Б?яб?бл?яграф?чны сло?н?к. У 6 т. / пад рэд.
А. ?. Мальдз?са
. ?
Мн.
:
БелЭн
, 1992?1995.