?пац? Пацей

?пац? Пацей
	?пац? Пацей
	; Герб ≪ Вага ≫
Кашталян берасьцейск?
1588 ? 1592
Папярэдн?к	Крыштап Зянов?ч
Наступн?к	Рыгор Война
Б?скуп уладз?мерск? ? берасьцейск?
1593 ? 1613
Папярэдн?к	Мялец? Храптов?ч
Наступн?к	Я?х?м Марахо?ск?
II м?трапал?т к?е?ск?, гал?цк? й усяе Рус?
1600 ? 1613
Папярэдн?к	М?хал Рагоза
Наступн?к	Язэп Руцк?
Асаб?стыя зьвестк?
Нарадз??ся	12 красав?ка 1541 ; Ражанка Берасьцейскага ваяводзтва
Памёр	18 л?пеня 1613 (72 гады) ; Уладз?мер
Пахаваны	Усьпенск? сабор Уладз?мера-Валынскага [d] ;
Род	Паце?
Бацьк?	Ле? Пацей ; Ганна Лаза
Жонка	Ганна з Гала?нё?-Астрожацк?х
Дзец?	Ян , Пётар , Крыштап , Аляксандра , Кацярына
Дзейнасьць	п?сьменьн?к , катал?цк? сьвятар , правасла?ны сьвятар , тэоляг , правасла?ны манах , катал?цк? б?скуп
Подп?с

?пац? Пацей (сьвецкае ?мя Адам ; 12 красав?ка 1541, вёска Ражанка Берасьцейскага павету , цяпер Польшча ? 18 л?пеня 1613, Уладз?мер , цяпер Укра?на ) ? дзяржа?ны ? царко?ны дзяяч Вял?кага Княства Л?то?скага ^[1], багасло?, п?сьменьн?к-палем?ст. М?трапал?т к?е?ск?, гал?цк? ? ?сяе Рус? (з 1600).

Б?яграф?я [ рэдагаваць | рэдагаваць крын?цу ]

Паходжаньне ? сям’я [ рэдагаваць | рэдагаваць крын?цу ]

Паходз?? з правасла?нага роду Пацея? гербу ≪ Вага ≫, бы? сынам падскарб?я Льва Пацея й Ганны Лазы, якая пасьля сьмерц? мужа каля 1550 году выйшла замуж за кашталяна смаленскага Дам?н?ка Паца . Так?м чынам, ста? зводным братам ваяводы менскага Яна Паца . Бы? ахрышчаны як правасла?ны пад ?мем Адам.

Месцам нараджэньня л?чыцца прыбуская вёска Ражанка Берасьцейскага павету , якая сёньня ? Любл?нск?м ваяводзтве Польшчы . Аднак у той час гэтая вёска каля ?ладавы , за 60 км ад Берасьця была ?ладаньнем Гала?нё?-Астрожацк?х , Адам Пацей, ?маверна, у пасаг ад сваёй жонк? Ганны з Гала?нё?-Астрожацк?х. Менав?та ад таго часу Ражанка й сталася родавым гняздом Пацея? ^[2].

У 1561 годзе ажан??ся з Ганнай (памерла ? 1592 годзе), дачкой Хведара й Ганны з Адз?нцэв?ча? Гала?нё?-Астрожацк?х. Ме? зь ёй 6 дзяцей, трох сыно?: Яна , Пятра й Крыштапа ? ? стольк? ж дачок Аляксандру (Падгарадэнскую), Кацярыну (жонку Рафала Ляшчынскага ) й яшчэ адну невядомую па ?мю.

Жыцьцё да пострыгу [ рэдагаваць | рэдагаваць крын?цу ]

Бы? узяты пад апеку князем М?калаем Радз?в?лам Чорным , да якога пазьней перайшо? на службу сакратаром. Пад ягоным уплывам, верагодна, перайшо? у кальв?н?зм . Жы? пры двары князя ? Нясьв?жы , скончы? там кальв?нскую школу, пасьля навуча?ся ? Крака?ск?м ун?вэрсытэце .

У 1566 годзе прызначаны берасьцейск?м земск?м п?сарам. У 1569 годзе падп?са? акт Любл?нскае вун?? , а ? 1573 годзе ? Варша?скае канфэдэрацы? . Ад 1576 году берасьцейск? земск? судзьдзя, у 1578?1580 годох падатковы ?нспэктар Берасьцейскага ваяводзтва . У 1578?1579 удзельн?ча? у ?нфлянцкай вайне . У 1588 годзе прызначаны берасьцейск?м кашталянам, што давала яму права быць сэнатарам.

Каля 1574 году вярну?ся ? правасла?е. Акты?на ?ключы?ся ? рэл?г?йнае жыцьцё. Бы? братчыкам Льво?скага брацтва, у 1592 годзе ста? стваральн?кам ? фундатарам Берасьцейскага правасла?нага брацтва, апекава?ся берасьцейскай брацкай школай. Уваходз?? у кола князя Канстантына Вас?ля Астроскага .

Царко?ная дзейнасьць [ рэдагаваць | рэдагаваць крын?цу ]

У 1592 годзе па сьмерц? жонк? Адам Пацей пастрыгся ? манах? ? прыня? ?мя ?пац?, адмов??шыся ад пасады кашталяна ? сэнатара ? пал?тычнай кар’еры. У 10 тра?ня 1593 адбылася яго х?ратон?я на яп?скапа ?ладз?мерскага ? Берасьцейскага .

Яшчэ будучы сьвецкай асобай прыклада? намаганьн? да зьяднаньня правасла?ных ? катал?ко? у адной Царкве, але ? адрозьненьне ад князя Астроскага, як? жада? ун?? ?сеагульнай, Адам Пацей больш веры? у яе лякальны (у межах Рэчы Паспал?тай) варыянт. У 1588 годзе прас?? рыма-катал?цкага б?скупа Бэрнарда Мацяё?скага падчас знаходжаньня Канстантынопальскага патрыярха Ерамея ?? узьняць пытаньне пра ун?ю . У 1594 годзе ? Торчыне ? рэзыдэнцы? б?скупа Мацяё?скага ?пац? Пацей разам з Луцк?м яп?скапам К?рылам Тарлецк?м скла? ≪Акт аб вун??≫. У 1595 годзе ? В?льн? выда? свой першы пра?н?йны твор: ≪ Ун?я, альбо выклад преднейшых артыкулов, ку з’едночэнью Греков с костелом Рымск?м належащ?х ≫. Атрыма?шы падтрымку царко?ных герарха? К?е?скай м?трапол?? ? дазвол караля, 15 л?стапада 1595 году разам з К?рылам Тарлецк?м прыбы? у Рым з прапановам? да папы Кл?мэнта VIII . Дакумэнты пра ун?ю был? зацьверджаныя 21 студзеня 1596. Бы? гало?ным арган?затарам памеснага царко?нага Сабору ? Берасьц? , на як?м 8 (18) кастрычн?ка 1596 году ? катэдральнай царкве сьв. М?калая была абвешчаная царко?ная ун?я .

Праяв?? сябе акты?ным дзеячам ун??. Здоле? прыцягнуць на свой бок шмат сьвятаро? ? шляхецк?х сем’я?, але таксама прыбяга? у сваёй дзейнасьц? да царко?нага прымусу, як адм?н?страцыйнага, так ? гвалто?нага. За гэта бы? двойчы выкл?каны ? суд (у 1598 ? 1600 гадох).

Надава? шмат уваг? асьвеце ? адукацы?. Спрабава? ператварыць берасьцейскую правасла?ную школу ? духо?ную сэм?нарыю, прызначы?шы туды наста?н?кам доктара багасло?я Пятра Аркудз?я . Запачаткава? у 1599 годзе падтрыхто?ку сьвятаро? пры Сьвята-Траецк?м манастыры ? В?льн?, у 1601 годзе заснава? там сэм?нарыю.

У 1600 годзе, ста?шы К?е?ск?м м?трапал?там , узначал?? Ун?яцкую Царкву ? Рэчы Паспал?тай. Захава? за сабой пасаду ?ладз?мерска-Берасьцейскага яп?скапа. У 1599 годзе займе? таксама годнасьць арх?мандрыта К?ева-Пячорскае Ла?ры , аднак у 1603 годзе кароль Жыг?монт Ваза адмян?? сваё ранейшае рашэньне. 3 сакав?ка 1605 году прызнаны адз?ным законным першагерархам Усходняе царквы ? Рэчы Паспал?тай. За месяц да таго атрыма? уладаньн? К?ева-Пячорскае Ла?ры, што знаходз?л?ся ? межах Вял?кага княства Л?то?скага .

У 1609 годзе перамог анты?н?яцкую апазыцыю, атрыма?шы ад караля ?н?вэрсал на прызначэньне парахам? ? параф?ях тольк? тых, хто атрыма? на гэта згоду ад м?трапал?та. У тым самым годзе 21 жн??ня на яго бы? зьдзейсьнены замах збоку в?ленскага правасла?нага братчыка ?вана Тупек? . У 1611 годзе далучы? да ун?? Перамышальскую япарх?ю . Удзельн?ча? у заснаваньн? Ордэну базыляна? .

Памёр 18 л?пеня 1613 году ва ?ладз?меры , спачы? ? мясцовай катэдры.

Творчасьць [ рэдагаваць | рэдагаваць крын?цу ]

А?тар шэрагу палем?чных твора?, ск?раваных у падтрымку Ун?? й супраць яе апанэнта?. Праяв?? сябе таленав?тым п?сьменьн?кам-палем?стам. П?са? па-беларуску й па-польску .

Ун?я, альбо выклад преднейшых артыкулов, ку з’едночэнью Греков с костелом Рымск?м належащ?х (В?льня, 1595);
Каляндар рымск?х нав?на? (1596);
Отп?с на л?ст н?якого кл?р?ка Острожского без?менного (1598?1599);
Антырэс?с (1599 па-беларуску, у 1600 па-польску; ск?раваны супраць твору Х. Ф?лалета ≪ Апокрыс?с ≫);
Размова Берасьцейца з Братчыкам (1604);
Уваскрэшаны Нал?вайка (1607);
Ерас?, невуцтва ? пал?тыка папо? ? мяшчана? в?ленскага брацтва (1608);
Гармон?я, альбо соглас?е веры, сакраментов ? церемон?ей святое Восточное церкв? с костелом Рымск?м (1608).
Kazania y Homilie m??a bo?ego Niesmertelnej Slavy y Pami?ci Hipacyusza Pocieja Metropolity Kijowskiego, Halickiego y calaey Rusi, Biskup Wlodzimierskiego y Brzeskiego .
Respons Hipacyusza Pocieia Metropolity całey Rusi, Biskupa Włodzimierskiego y Brzeskiego, na List Melecyusza Patryarchi Alexandryiskiego .

Апроч таго, бы? а?тарам шматл?к?х л?сто? да Канстантына Астроскага, Льва Сапег? й ?ншых. Ягонаму пяру належаць некальк? сотня? казаньня?, гутарак ? павучэньня?. Першае выданьне 74 ягоных казаньня? было зробленае ? 1674 годзе па-беларуску. Яны пад назовам ≪Казаньн? й гам?л??≫ был? выдадзеныя Львом К?шкам ? Супрасьл? ? 1714 годзе. У 1772 годзе зборн?к бы? перавыдадзены ? Пачаеве .

У 1605 годзе апубл?кава? знойдзены ?м л?ст к?е?скага м?трапал?та М?са?ла (1475?1480), у як?м выказвалася ?мкненьне правасла?нага клеру да ун?? з Рымам.

Галерэя [ рэдагаваць | рэдагаваць крын?цу ]

?канаграф?я ?пац?я Пацея
Невядомы мастак, XVII ст.
Невядомы мастак, 1714 г.
Я. Пятро?ск?, 1754?1768 гг.
Невядомы мастак, XIX ст.

Невядомы мастак, XIX ст.
Ю. Свабода, 1840 г.
К. Дзбанск?, 1879 г.
Невядомы мастак, 1930-я гг.

Папярэдн?к Крыштап Зянов?ч	Кашталян берасьцейск? 1588?1592	Наступн?к Рыгор Война
Папярэдн?к Мялец? Храптов?ч	Б?скуп Уладз?мерск? ? Берасьцейск? 1593?1613	Наступн?к Я?х?м Марахо?ск?
Папярэдн?к М?хал Рагоза	М?трапал?т к?е?ск?, гал?цк? й усяе Рус? 1600?1613	Наступн?к Язэп Руцк?

Крын?цы [ рэдагаваць | рэдагаваць крын?цу ]

^ Ла?рык Ю. Пацей ?пац?й // ВКЛ. Энцыкл . ? Мн. : 2005 Т. 2. С. 421.
^ Izabela M. Jabło?ska. Włodawa: kalendarium dziejow. Cz??? pierwsza 1243?1794 // Zeszyty Muzealne Muzeum Pojezierza Ł?czy?sko-Włodawskiego we Włodawie. T. 12, 2004. S. 65.

Л?таратура [ рэдагаваць | рэдагаваць крын?цу ]

Вял?кае княства Л?то?скае: Энцыклапедыя. У 3 т. / рэд. Г. П. Пашко? ? ?нш. ? Мн. : Беларуская Энцыклапедыя, 2005. ? Т. 2: Кадэцк? корпус ? Яцкев?ч. ? 788 с. ? ISBN 985-11-0378-0
Ла?рык Ю. ?пац? Пацей // Спадчына . № 2, 1992. С. 58?65.
Падокшын С. ?пац?й Пацей: царко?ны дзеяч, мысл?цель, п?сьменн?к на пераломе культурна-г?старычных эпох. ? Менск : Беларуская навука, 2001. ? 118 с. ISBN 985-08-0393-2 .
Энцыклапедыя г?сторы? Беларус?. У 6 т. / Беларус. Энцыкл.; Рэдкал.: Г. П. Пашко? (гал. рэд.) ? ?нш.; Маст. Э. Э. Жакев?ч. ? Мн. : БелЭн , 1999. ? Т. 5: М ? Пуд. ? 592 с. ? ISBN 985-11-0141-9

[1] Ла?рык Ю. Пацей ?пац?й // ВКЛ. Энцыкл . ? Мн. : 2005 Т. 2. С. 421.

[2] Izabela M. Jabło?ska. Włodawa: kalendarium dziejow. Cz??? pierwsza 1243?1794 // Zeszyty Muzealne Muzeum Pojezierza Ł?czy?sko-Włodawskiego we Włodawie. T. 12, 2004. S. 65.

[1]

[2]