Зьвестк? зь В?к?пэды? ? вольнай энцыкляпэды?
Ля-Манш
(
па-француску
:
la Manche
? ≪рука?≫), таксама
Ангельск? канал
(
па-ангельску
:
English Channel
) ?
пратока
пам?ж узьбярэжжам
Францы?
? выспай
Вял?кабрытан?я
.
Разам з
Па-дэ-Кале
злучае
Па?ночнае мора
з
Атлянтычным ак?янам
. Да?жыня 578 км, шырыня на захадзе 250 км, на ?сходзе 32 км, найменшая глыб?ня на фарватэры 23,5 м. Пад Ля-Маншам (пам?ж
Дуврам
?
Кале
) збудаваны тунэль (агульная да?жыня 52,5 км, у тым л?ку 38 км пад дном прал?ва). Асно?ныя парты:
Портсмут
,
Са?тгэмптан
,
Га?р
,
Шэрбур
.
Плы?цы праз пратоку Ля-Манш перасякаюць яго ? цяжк?х умовах: халодная вада (15?18 °C летам), хвал? ? вецер (заплывы праходзяць пры хваляванн? да 4 бала? па шкале Бофарта ?ключна), а таксама плын?, выкл?каныя прыл?ву ? адл?ву. У сувяз? з гэтым за ?сю г?сторыю прал?? Ля-Манш змагл? пераадолець каля 900 чалавек (па стане на пачатак 2008 г.) ? гэта менш за колькасьць людзей, як?я пакарыл?
Эвэрэст
.
Першым у г?сторы? чалавецтва пратоку Ля-Манш пераплы? брытанск? плывец Мэт’ю ?эб ?
1875
годзе за 21 гадз?ну 45 хв?л?н. Першая жанчына пераплыла пратоку ?
1926
годзе за 14 гадз?н 39 хв?л?н (Гертруда Эдэрле,
ЗША
).
Рэкорд сярод мужчын належыць ба?гарскаму плы?цу Пятру Стойчаву (
2007
год, 6 г. 57 хв. 50 с.); Сярод жанчын ? чэскай плы?чых? ?вэты Главачавай (
2006
год, 7 г. 25 хв. 15 с.). Таксама адзначаюцца ? самыя марудныя заплывы праз прал??. Рэкорд складае 28 г. 44 хв. (Джэк? Кобэл, Вял?кабрытан?я, 2010 год). Француз Лю? Блэр?я
25 л?пеня
1909
першым пераляце? празь Ля-Манш.
42-гадовы француз Ф?л?п Круазон ста? першым чалавекам бяз рук ? ног, якому атрымалася пераплысьц? празь Ля-Манш. Для гэтага ён выкарыста? спэцыяльныя пратэзы, як?я дапамагал? яму падтрымл?ваць ра?навагу на вадзе, ? трэн?рава?ся па 35 гадз?н у тыдзень. Ф?л?п пача? заплы? з брытанскага порта
Фолькстан
? скончы? яго ? раёне францускага гораду
В?сан
.