Яман?ол
(
рус.
Ямангулово
) ?
Баш?ортостан Республика?ыны?
К?й?рг??е районында?ы
ауыл.
2009 йылды?
1 ?инуарына
халы? ?аны 244 кеше бул?ан
[1]
.
Почта индексы ? 453350,
ОКАТО коды
? 80239840010.
- Милли составы
2002 йыл?ы и??п алыу?а ярашлы, халы?ты? к?пселеге ? баш?орттар (96 %)
[2]
.
Б?т? Р?с?й ??м Б?т? Союз халы? и??бе алыу м??л?м?тт?ре буйынса халы? ?аны (кеше)
| И??п алыу йылы ??м к?н?
|
Б?т? халы?
|
Ир-егетт?р
|
?атын-?ы??ар
|
Ир-егетт?р ?л?ш? (%)
|
?атын-?ы??ар ?л?ш? (%)
|
| 1897 йыл 9 февраль (26 ?инуар)
|
|
|
|
|
|
| 1900 йыл
|
172
|
|
|
|
|
| 1920 йыл 26 август
|
245
|
|
|
|
|
| 1926 йыл 17 декабрь
|
|
|
|
|
|
| 1939 йыл 17 ?инуар
|
264
|
|
|
|
|
| 1959 йыл 15 ?инуар
|
261
|
|
|
|
|
| 1970 йыл 15 ?инуар
|
|
|
|
|
|
| 1979 йыл 17 ?инуар
|
|
|
|
|
|
| 1989 йыл 12 ?инуар
|
224
|
|
|
|
|
| 2002 йыл 9 октябрь
|
244
|
|
|
|
|
| 2010 йыл 14 октябрь
|
237
|
|
|
|
|
Халы? ?аны буйынса а?латма
т?рл? йылдар?а и??п алыу т?ртибене? айырмалы?ы булыу с?б?пле халы? ?аныны? ??енс?леген? и?тибар итеге?.
- 1939
йыл ? бар бул?ан халы? ?аны.
- 1989
,
2002
,
2010
йылдар?а ? даими й?ш?г?н урыны булып и??пл?нг?н халы? ?аны
Халы? ?аны буйынса сы?ана?тар
Ауылда?ы халы? ?аны буйынса м??л?м?тте халы? и??бе буйынса алыу урынлы. Б?т? ил к?л?менд? ?тк?н
1897
,
1920
,
1939
,
1959
,
1970
,
1979
,
1989
,
2002
,
2010
йыл?ы халы? и??бе буйынса м??л?м?тт?р бар ??м асы? ?улланыу?а табыр?а була. ?ай?ы бер китаптар?ы электрон т?р?? асып ?арап була.
1926
йыл?ы халы? и??бе буйынса ??р ауыл тура?ында м??л?м?т осра?аны ю? ?ле. Унан баш?а ?ф? вил?й?тенд?
1865
,
1879
,
1886
йылдар?а урында?ы халы? и??бе алын?ан. Та?ы ла ревиз я?малары аша м??л?м?т бар.
- ?ф? вил?й?те ауылдарында халы? ?аны буйынса м??л?м?т 1859 ??м 1865 йылдар?а ?арата бар.
- Ырымбур вил?й?те ауылдарында халы? ?аны буйынса м??л?м?т 1866 йыл?а ?арата бар.
- Был китапта ?ф? вил?й?те ауылдары буйынса м??л?м?т бар. 500 кешен?н к?берек бул?ан ауылдар исемлеге.
- Был китап 1926 йыл?а ?арата т???лг?н, ?мм? халы? и??бе 1920 йыл?а ?арата бирелг?н.
- 1939 йыл ? БАССР. Административно-территориальное деление на 1 июня 1940 года ? Уфа:Государственное издательство, 1941. ? 387 с.
- Был китапта 1939 йыл?ы и??п алыу буйынса ??р ауыл буйынса м??л?м?т бар.
- 1897 йыл?ы халы? и??бен?н башлап ?алалар, ?ала т?р?нд?ге ?асабалар, райондар, район ???кт?ре буйынса халы? ?аны бар.
- Район ???ген? тиклем (
Ермолаевка
): 27 км
- Ауыл Советы ???ген? тиклем (
И?ке Отрада
): 7 км
- Я?ында?ы тимер юл станция?ы (Ермолаево): 28 км
Яман?ол ауылы тарихи документтар?а т?? башлап
1756 йылда
телг? алына. Ул ?
Вознесенск ба?ыр ирете? заводы
хужа?ы барон Фон-Сиверс?а а?аба ер??р?е ?атыу тура?ында?ы ≪купчий≫ ?а?ы?ы. Был документта, баш?а к?п кен? баш?орт а?абалары мен?н бер р?тт?н, Яман?ол ауылына ниге? ?алыусы оло? й?? башы, й??ни сотнигы Яман?ол У??аровты? да ?ултам?а?ы бар. Был ш?хесте? н??ел-н?с?бен? килг?нд?, Яман?ол ?ыуын-?ыпса? ырыуынан. Уны? 6-сы быуыны ? тыуасары ?м?камал Абдулла ?ы?ы И??н?олова (1920 йыл?ы) ин?й ??йл??енс?, Яман?ол, Иман?ол, И??н?ол бер ту?ан бул?андар. Иман?ол х??ерге
Ырымбур ?лк??е
Октябрь районына ине?се Баш?орт Иман?оло ауылын ниге?л?г?н. Ул й?ш я?ынан к?пк? оло бул?андыр, к?р??е?, с?нки улы Муса Иман?олов Яман?ол У??аров мен?н бер осор?а й?ш?г?н
Яман?олдо? улдары ? Атан?ол, Ишм?к?й. Был н??ел ир-заттары, ?кенеск? ?аршы, инде б?г?н ю??а сы?ыу сигенд?, тик г?з?л заттарыбы? ?ына дауам иттер? Яман?ол У??аровты? быуындар те?м??ен. Шулар?ы? бере?е ? бе? исемен ?ле телг? ал?ан ?м?камал ин?й.
?Яман?олда?ы м?сетте заманында олатайым Исха? ?алдыр?ан. 1918 йыл?а тиклем атайым Абдулла Исха?ов старшина булып тор?ан. Ул ?? ??меренд? 8 ?атын ал?ан, шулар?ан б?т??е 20 бала?ы тыу?ан. Ул н??елебе??е? ш?ж?р??ен бик ентекле алып бар?ан бул?ан. Тик ?тк?н быуатты? 30-сы йылдарында уны? был ?улъя?ма?ын ?улынан тартып алып, ю? ит?л?р, ти ул. Шулай ?а ?м?камал ин?й х?теренд? 10 быуынын ?а?лай ал?ан. У??ар ? Яман?ол ? Атан?ол -И??н?ол -Исха? -Атаулла -Абдулла ? Харис ? Ергис ? Рузин. ? Яман?ол У??аровты? Ишм?к?й тиг?н улынан т?б?нд?ге быуындар тарал?ан ? Абдулва?ап ? ??бдер?з?? ? Ш?ф??т.
Бе? ?ыуын-?ыпса? ырыуыны? т?рл? ш?ж?р?л?рен са?ыштырып ?йр?неп, улар?а индерелм?г?н быуындар?ы, бигер?к т?, ?у??ы быуындар?ы ??т?п, Яман?ол ауылын ниге?л??се тарихи ш?хесте?
Меш??ле ?ара?ужа?
кен?зде? 11-се быуын вари?ы ик?нлеген асы?лай алды?. Ло?ман Х?ким ? ?ыпса? ? Лас бей -?олд??л?т бей ? ?олсади? бей -Тулат бей ? Ба?тыш бей ? Торташ бей ? Килдуш бей ? Монаш бей -Йомаш бей ? Меш??ле ?ара?ужа? кен?з ? Шайын?ужа ? Жыян?ол ? ?олсади? ? Эт?о?то ? У??ар -Яман?ол ? Атан?ол -И??н?ол ? Исха? ? Атаулла -Абдулла ? Харис ? Ергис ? Рузин.
Яман?ол ауылыны? т?п н??ел-н?с?бе ?бс?л?мов, Д??л?тшин, Балхиев, М?мб?тшин, Ишм?к?ев, И??н?олов, С?л?йм?нов фамилияларын й?р?тк?н ??м й?р?т?. ?ыр?ан к?сеп килеп ултыр?андар ?а бик к?п. Юлбарисовтар ? монгол ара?ы, Юлсурин, ?лиевтар ? ?ырым татар?ары, Сатвалов ? сыуаш н??еле, Абдрахмановтар ?ар?алы татар?ары ара?ынан к?сеп килеп ултырып баш?ортлаш?андар.
?арт атайым Исха? мулла бул?ан, ул М?хм?т М?рс?лимовты? ата?ын Яман?ол?а м??зин итеп ситт?н алып килг?н. М?рс?лимовтар н??еле бына шулай барлы??а килг?н был ауылда. ?с??т ?хм?тов Ырымбур ?лк??е Т?йл?г?н районыны? М??с?т ауылынан к?сеп килг?н. Йосоповтар?ы? сы?ышы Урта Бабалар ауылынан, т?? к?сеп килг?н бабалары у?ытыусы бул?ан, ? тип ??йл?й ?м?камал ин?й.
?алим Азат ?хм??улла улы Камалов ≪Атайсал≫ китабында
[3]
Яман?ол ауылында ?ыпса? ??бил??ене? ?ыуын-?ыпса?, ?ары-?ыпса?, Кир?й-?ыпса? баш?орттары й?ш?г?нлеген айырып я??ан.
1786 йыл?ы картала Яман?ол м?х?лл? ???ге итеп к?р??тел?. 8-се ревизияла ауылда 42 йорт барлы?ы терк?лг?н. 1859 йылда 32 ?й булып, улар?а 154 кеше й?ш?г?н. 1920 йылда бында йорттар ?аны 53-к?, ? й?ш??сел?р ?аны 245 кешег? етк?н. ??м Яман?ол ауылы Етерыу кантоныны? Ту?ы?тимер оло?она инг?н.
Ауыл хал?ы,
малсылы?
мен?н бер р?тт?н, иген с?се? эшт?ре мен?н д? ш???лл?нг?н. М???л?н, 1842 йылда 189 кешег? 584 бот я??ы бой?ай с?селг?н.
Яман?олдар?ан 22 й?шлек Илек?й Яныбай улы Ары?ов
1812 йыл?ы Ватан ?у?ышынан
?йл?неп ?айта алма?ан. Был ауылда Турай Бикй?нов тиг?н ?ир?к осрай тор?ан исем-ш?рифле кеше л? й?ш?г?н. Уны? х??ерге
Яман?ары
ауылында й?ш??се й? шунда тыуып-??к?н Тураевтар?ы? н?с?бен?н булыуы ихтимал. ?ы??аныс?а ?аршы, ?лег? яман?олдар?ы? тулы ш?ж?р??е т???лм?г?н.
Яман?ол ауылы баш?орт ???би?тен? к?ренекле я?ыусы
Раил Байбулатовты
бир?е. Вафатынан ?у?, ??ип тыу?ан ауылында ерл?нде, башлан?ыс м?кт?пк? уны? исеме бирелде.
Исеме ?р?? телг? алын?ан ?м?камал ин?й?е? ?ы?ы Р?мил? И??н?олова ла ? бер нис? ши?ри йыйынты? авторы.
Яман?олдар, районыбы??ы? баш?а ауылдары хал?ы мен?н бер р?тт?н, б?г?нг?с? фажи??ле л?, данлы?лы ла ??еш юлы ?тте.
[4]
- ???к урам (
рус.
Центральная (улица)
)
- М?кт?п урамы (
рус.
Школьная ((улица)
)
[5]
- Раил Байбулатов
. Дала та?дары. Роман. ?ф?: Баш?ортостан китап н?шри?те, 1990.-368 бит.
- Р?мил? И??н?олова. ≪Ауылдаштар≫ ши?ыры.
≪Юшатыр≫
г?зите, 8 август, 2006 йыл.
- Раиль Байбулатов тура?ында белешм?
[7]
.
- Данлы?лы у?ытыусы и?т?леген? (Ф?тхелислам Мисбах улы Байбулатов)
[8]