Ыласын тот?ан баш?орттар

Википедия ? ирекле энциклопедия м??л?м?те
Викидатала элемент тултырылма?ан
М. А. Зичи. Ыласын тот?ан баш?орттар

Ыласын тот?ан баш?орттар ( рус.   Башкиры с соколами ) ? мадьяр р?ссамы Михаил Александрович Зичины? (Михай Зичи; 1827?1906) ???ре.

?ош с?й?? ? баш?орттар?ы? борон?о ш???л? [ ??г?ртерг? | сы?ана?ты ??г?рте? ]

Ыласын ?ош тот?ан

Баш?орттар быуаттар дауамында ?ош мен?н ?унар ите?, ?ош с?й?? мен?н ш???лл?нг?н, ?ыра?ай ?оштар?ы тотоу?а ??м ?йр?те??? ?ур т?жриб? тупла?ан. Шул у? ва?ытта ?оштар?ы бик аяп ?ына оянан ал?ан: бер оянан б?т? балаларын да т?гел, бер???е ген? алалар.

?ыра?ай ?ошто ?ул?а эй?л?штере?, уны ?унар?а ?йр?те? баш?орттар ?ына ш???лл?нм?г?н. Л?кин баш?орттар?ы? ?ош бала?ын оянан бик ?а?сыл алыу?ары и?тибар?а лайы?, улар ин?л?ре оя?ын ташлау?ан бик ?а?лан?андар.

Баш?орттар ?ош с?й????н бигер?к, улар?ы ?унар?а ?йр?теп, ?а?а?стан, Урта Азия далаларына сау?а итерг? й?р?й. ??м?м?н, ?йр?телг?н Урал аусы ?оштары ?а?а?стан мен?н Урта Азиянан тыш, К?нбайыш ??м К?нья? Себер халы?тарында, ?ытай?а, Монголияла, ???к Азияла ла ≪?унар ит?≫.

?ош мен?н сау?а ите? к?себе ар?а?ында баш?а тарма?тар ?а ??еш?. Бигер?к т? борон?о к?септ?р терге?ел?, бигер?к т? ауыл кешел?рен? яр?ам була был. Л?кин т?рл?с?б?пт?р ар?а?ында аусы ?оштар ?аны ла к?мей башлай, улар?ы? ха?ы арта. Шулай итеп, ?ош с?й?? тарихта ?ына тороп ?ала.

?ош с?й?? ? баш?орттар?ы? борон?о ш???л?. ?ай?ы бер баш?орт ырыу?арында ? к?л?ш алыр?а тейешле егет, ?йл?нер алдынан, ?ыра?ай ?ошто эй?л?штереп, уны ?унар?а ?йр?терг? тейеш бул?ан. Баш?орт хал?ында ?ош, бигер?к т? б?рк?т культы, баш?орт теленд? ?ош с?й??г? ??м ?ыра?ай ?оштар?а б?йле терминдар?ы?, шулай у? топонимик исемд?р?е? к?п кен? булыуы халы?ты? айырылы?ы?ы? бер ш???л? ик?нен ра?лай.

??р?тте? тарихы [ ??г?ртерг? | сы?ана?ты ??г?рте? ]

Р?с?й?? л? ?оштар мен?н ?унар ите? ки? тарал?ан була. Йышыра? был ма?сатта ыласын ?ош фай?аланыл?ан. ?мм? Х1Х быуат урталарына был ш???л популярлы?ын ю?алта бара, бигер?к т? батша Алексей Михайловия вафатынан ?у? ыласын ?йр?те?сел?р ?? к?мей, етм???, ва? мал?а тей? тип, йырт?ыс ?оштар?ы к?пл?п ?ырыу башлана.

Бик ?ир?к т?б?кт?р?? ген?, шул и??пт?н, Ырымбур губерна?ында ?ош мен?н ?унар?а й?р?? ?а?лана.

?у??ы тап?ыр р?сми р??ешт? батшаны? ыласын мен?н ?унар?а сы?ыуы 1856 йылда терк?лг?н [1] . Был М?ск???? император Александр II коронация?ына ? таж кей?ере?г? б?йле тантаналар ва?ытында бул?ан. 1856 йылды? сентябренд? Ырымбур генерал-губернаторы граф Перовский Василий Алексеевич император коронация?ына аусы ?оштары мен?н баш?орттар?ы еб?р? [2] . Баш?орттар?ан был тантана?а Ф?хретдин ?м?тбаев делегация алып бара. Таж кей?ере? тантаналарына б?йле саралар ва?ытында ыласын мен?н ?унар ите??е ойоштора Шуны? ?с?н император Александр II Ф?хретдин ?м?тбаев?а г????р й???к б?л?к ит? [3] .

Р?ссам Франц Рубо ошо ва?и?а ай?анлы ≪Баш?орттар?ы? император Александр II ?атнаш­лы?ында ыласындар мен?н ?унар ите?е≫ исемле картина?ын я?а. Ул 1911 йылда Н. И. Кутеповты? ≪Великокняжеская, царская и императорская охота на Руси≫ тиг?н 4 томлы? очерктарында ба?ылып сы?а [4]

Р?ссам тура?ында [ ??г?ртерг? | сы?ана?ты ??г?рте? ]

Михай Зичи гимназияны ??м университеттыв Будапештта тамамлай, шунда у? башта итальян р?ссам Маростони?ан р?сем т?ш?р?? ?аба?тары ала, артабан Вена Р?сем с?н??те академия?ында у?ый. Санкт-Петербург?а 1847 йылда кил?. Б?й?к кен?збик? Елена Павловнаны? ?ы?ын р?сем т?ш?р?рг? ?йр?т?.

1856 йыл да ул, батша ?арайы р?ссамы булара?, Александр II император?а таж кей?ере? к?ренешт?рен ??р?тк? т?ш?р?п ала. Быны? ?с?н Санкт-Петербург Р?сем с?н??те академия?ы у?а академик д?р?ж??е бир?. Был ??р?тт?р ара?ында ≪Ыласын тот?ан баш?орттар≫ тиг?не л? була.

Билд?ле булыуынса шул йылы Александр II император?а таж кей?ере? тантана?ына Ырымбур генерал-губернаторы Перовский ?ош с?й??се баш?орттар?ы ыласындары мен?н еб?р?. Делегация?а ата?лы ?м?тбаевтар?ан Ф?хретдин ?м?тбаев ет?кселек ит?. Баш?орт делегация?ы император?а ?ош с?й?п, ?унар ите? тамаша?ы к?р??т? ??м уны? б?л?кт?рен? лайы? була. Ф?хретдин ?м?тбаев?а бриллиант ?ашлы й???к б?л?к ител?. Тап ошо делегация а?заларын М. Зичи ??р?тл?г?н д? инде.

Сы?ана?тар [ ??г?ртерг? | сы?ана?ты ??г?рте? ]

  • ?ош с?й?п ?унар ите?. ? ≪Киске ?ф?≫, 29.07.14 [3]
  • Слюнькова И. Н. Проекты оформления коронационных торжеств в России XIX века. ? М.: БуксМарт, 2013. ? С. 35,44,83,120,121,133,134,266,353,356-359. ? 438 с. ? 1000 экз. ? ISBN 978-5-906190 -9.

?ылтанмалар [ ??г?ртерг? | сы?ана?ты ??г?рте? ]

И?к?рм?л?р [ ??г?ртерг? | сы?ана?ты ??г?рте? ]

  1. [1]
  2. [2]
  3. Апасова Г?лс?с?к. Ыласын ?унары о?та?ы . Баш?ортостан  : г?зит (15 август 2014). Дата обращения: 28 май 2018. 2017 йыл 26 август архивлан?ан .
  4. Последняя царская охота .