Т?б?нге ?рмет
(
рус.
Нижнеарметово
) ?
Баш?ортостанды?
Ишембай районында?ы
ауыл.
2010
йылды? 14 октябрен? ?арата халы? ?аны 590 кеше
[1]
. [[
?рмет ауыл Советыны?
административ ???ге.
Почта индексы ? 453238,
ОКАТО коды
? 80231805001.
Тарихи ?рмет ? баш?орт ауылы.
1772 йылды?
21 июленд? унда й?ш??сел?р ????рене? а?аба ер??рен ер?е? баш?орттар?а, миш?р??рг? ??м татар?ар?а, барлы?ы 60 ихата?а, р?хс?т ит?. Бында индерг?н ?с?н 500 ?ум а?са ал?андар. Б?г?нг? к?нд? кер??шт?р?е? исемд?рене? к?бе?е фамилия булара? билд?ле.
XVIII быуатты?
70-се йылдарында ?рмет исемле ?с ауыл бул?ан: Т?б?нге ?рмет, И?ке ?рмет, ?рге ?рмет. 1839 йылда улус ауылдары исемлегенд? улар д?рт?? була:
Ст?рлетама?тан
40 километр?а урынлаш?ан я?ы ауыл Урта ?рмет барлы??а кил?. Уны 1834 йылда?ы VIII ревизия к?р??тм?й. Шулай итеп, ул был даталар ара?ында барлы??а килг?н. 1920 йылда халы? и??бен алыу?а 5 ауыл бар: ?рметр?хим (Губейкино, Моськино), ?рге ?рмет, Т?б?нге ?рмет, И?ке ?рмет, Урта ?рмет. Т?б?нге ?рмет ауылы элегер?к Р?химибрай исемен й?р?тк?н (исемене? т??ге терк?ле?е ? 1795 йыл), 1774 йылда улус старшиналарыны? бере?е бул?ан ?рмет ауылы а?аба?ы М?х?м?трахим Ибраев х?рм?тен? атал?ан. Уны? улдары 1816 йылда ауылда й?ш?г?нд?р: 39 й?шлек М?х?м?т (уны? балалары ?бдр?хим, ?бдрахман), 28 й?шлек ?бделм?нм?х?м?т (улы ?лм?х?м?т), 30 й?шлек ??бделва?ап, 25 й?шлек Абдулла Р?химовтар.
9-сы тирм? хал?ы й?йл????рг? сы?ма?ан, ауылда?ы ?й??ренд? й?ш?г?н. 1842 йылда ауылды? тик 123 а?аба-баш?орттары ?ына 224 бот к??г? ??м 1072 бот я??ы иген с?ск?нд?р.
V ревизия м??л?м?тт?ре буйынса, унда баш?орттар ??м типт?р??р й?ш?г?нд?р: 26 йортта 151 кеше й?ш?г?н, 20 ихатаны 122 типт?р бил?г?н, шулар?ы? 71-е Пугачев ихтилалында ?атнаш?ан. 1834 йылда 52 ихатала 147 а?аба-баш?орт ??м ер?е? баш?орттар ??м татар?ар ара?ынан 169 кер??ш й?ш?й. X ревизия м??л?м?тт?ре буйынса, 150 ихатала 400 а?аба-баш?орт ??м 356 кер??ш к?р??телг?н. Ике м?сет эшл?г?н (1839 й.). 1920 йыл?а типт?р??р ??т?нл?к ит?, шу?а к?р? ауыл типт?р??р ауылы тип атала: 1102 кеше ??м 227 йорт
[2]
.
2009 йылда ≪Ихлас≫ м?сете асыла. 1839 йылда ике м?сет булыуы билд?ле.
Ауылда урта м?кт?п, балалар ба?са?ы, фельдшер?акушерлы? пункты, м???ни?т йорто, китапхана, почта б?лекс??е, ведомство ян?ын ??ндере? б?леге, И. ?. ?изз?туллин музейы, м?сет бар
[3]
.
Б?т? Р?с?й ??м Б?т? Союз халы? и??бе алыу м??л?м?тт?ре буйынса халы? ?аны (кеше)
И??п алыу йылы ??м к?н?
|
Б?т? халы?
|
Ир-егетт?р
|
?атын-?ы??ар
|
Ир-егетт?р ?л?ш? (%)
|
?атын-?ы??ар ?л?ш? (%)
|
1897 йыл 9 февраль ( 26 ?инуар)
|
|
|
|
|
|
1920 йыл 26 август
|
1102
|
|
|
|
|
1926 йыл 17 декабрь
|
|
|
|
|
|
1939 йыл 17 ?инуар
|
1731
|
|
|
|
|
1959 йыл 15 ?инуар
|
1128
|
|
|
|
|
1970 йыл 15 ?инуар
|
|
|
|
|
|
1979 йыл 17 ?инуар
|
|
|
|
|
|
1989 йыл 12 ?инуар
|
783
|
|
|
|
|
2002 йыл 9 октябрь
|
754
|
|
|
|
|
2010 йыл 14 октябрь
|
590
|
|
|
|
|
Халы? ?аны буйынса а?латма
т?рл? йылдар?а и??п алыу т?ртибене? айырмалы?ы булыу с?б?пле халы? ?аныны? ??енс?леген? и?тибар итеге?.
- 1939
йыл ? бар бул?ан халы? ?аны.
- 1989
,
2002
,
2010
йылдар?а ? даими й?ш?г?н урыны булып и??пл?нг?н халы? ?аны
Халы? ?аны буйынса сы?ана?тар
Ауылда?ы халы? ?аны буйынса м??л?м?тте халы? и??бе буйынса алыу урынлы. Б?т? ил к?л?менд? ?тк?н
1897
,
1920
,
1939
,
1959
,
1970
,
1979
,
1989
,
2002
,
2010
йыл?ы халы? и??бе буйынса м??л?м?тт?р бар ??м асы? ?улланыу?а табыр?а була. ?ай?ы бер китаптар?ы электрон т?р?? асып ?арап була.
1926
йыл?ы халы? и??бе буйынса ??р ауыл тура?ында м??л?м?т осра?аны ю? ?ле. Унан баш?а ?ф? вил?й?тенд?
1865
,
1879
,
1886
йылдар?а урында?ы халы? и??бе алын?ан. Та?ы ла ревиз я?малары аша м??л?м?т бар.
- ?ф? вил?й?те ауылдарында халы? ?аны буйынса м??л?м?т 1859 ??м 1865 йылдар?а ?арата бар.
- Ырымбур вил?й?те ауылдарында халы? ?аны буйынса м??л?м?т 1866 йыл?а ?арата бар.
- Был китапта ?ф? вил?й?те ауылдары буйынса м??л?м?т бар. 500 кешен?н к?берек бул?ан ауылдар исемлеге.
- Был китап 1926 йыл?а ?арата т???лг?н, ?мм? халы? и??бе 1920 йыл?а ?арата бирелг?н.
- 1939 йыл ? БАССР. Административно-территориальное деление на 1 июня 1940 года ? Уфа:Государственное издательство, 1941. ? 387 с.
- Был китапта 1939 йыл?ы и??п алыу буйынса ??р ауыл буйынса м??л?м?т бар.
- 1897 йыл?ы халы? и??бен?н башлап ?алалар, ?ала т?р?нд?ге ?асабалар, райондар, район ???кт?ре буйынса халы? ?аны бар.
Б?т? Р?с?й халы? и??бен алыу (2002)
м??л?м?те буйынса ауылда
баш?орттар
й?ш?й (100 %)
[4]
.
Ауыл
Кесе ?рмет
йыл?а?ыны? ярында урынлаш?ан.
Алы?лы?ы:
[5]
- Район ???ген? тиклем (
Ишембай
): 46 км
- Я?ында?ы тимер юл станция?ы (
Ст?рлетама?
): 45 км.
Урам исеме
[6]
:
- М?кт?п урамы (
рус.
улица Школьная
)
- Ба?ар урамы (
рус.
улица Базарная
)
- ?изз?туллин урамы (
рус.
улица Гиззатуллина
)
- ?аран урамы (
рус.
улица Каран
)
- Йыл?а урамы (
рус.
улица Речная
)
- Ту?ай урамы (
рус.
улица Тугая
)
- Тир?кле урамы (
рус.
улица Тополиная
)
- Ибра?им ?изз?туллин
(
15 сентябрь
1918
?
13 май
1992
) ?
Б?й?к Ватан ?у?ышында
?атнаш?ан таныл?ан
баш?орт
я?ыусы?ы ??м ша?иры, ?у?ыш инвалиды, 1965 йылдан
СССР Я?ыусылар союзы
а?за?ы. III д?р?ж?
Дан
(1943), I д?р?ж?
Ватан ?у?ышы
(1985) ??м
Халы?тар ду?лы?ы
(1985) ордендары, х?рби ми?алдар мен?н наградлан?ан,
Баш?орт АССР-ыны?
ат?а?ан?ан м???ни?т хе?м?тк?ре (1988),
??лимов С?л?м исеменд?ге й?шт?р д??л?т премия?ы
лауреаты (1968). Республикала ?ына т?гел, элекке
Советтар Союзында
ла ≪Баш?орт Корчагины≫ исеме а?тында ки? билд?лелек ал?ан ир-у?аман.
- Назар??лиев М?хт?р Б?хти??ни улы
(
10 апрель
1930
, СССР, РСФСР, Баш?орт АССР-ны?
Ма?ар
(х??ер
Ишембай районы
) Т?б?нге ?рмет ауылы ?
27 май
1990
) ? совет нефть э?л??се?е, Л?нтор нефть ят?ылы?ын ас?ан ??м Л?нтор ?ала?ына ниге? ?ал?ан ш?хес.
- З?б?й?уллин Хисбулла ??м?р улы
(
28 октябрь
1929 йыл
?
31 декабрь
2001 йыл
) ?
баш?орт
бейе?се?е, балетмейстер, педагог.
Баш?орт АССР-ыны?
халы? артисы (
1969
).
Ишембай районы
Т?б?нге ?рмет
ауылында тыу?ан.
- Но?оманов Д?йл??и Сирай улы
(
6 октябрь
1922 йыл
?
12 октябрь
1944 йыл
) ?
Б?й?к Ватан ?у?ышында
батыр?арса ??л?к бул?ан яугир. Айырым инженер-танк полкыны? траллаусы танкылар взводы командиры, ?лк?н лейтенант.
Советтар Союзы Геройы
(1945, ?лг?нд?н ?у?).
Ст?рлетама? кантоны
?рмет ауылында тыу?ан.
- Сафин З?ки Закир улы
(
рус.
Сафин Заки Закирович
1922, баш?а м??л?м?тт?р буйынса, 1920
[
сы?ана? 1030
к?н к?р??телм?г?н
]
? октябрь 1994) ? 112-се Баш?орт кавалерия дивизия?ы яугиры, гвардия ?ы?ылармеецы, рядовой.
Ишембай районы
Т?б?нге ?рмет ауылында тыуа.
- Г?р?ев ?мир С?лимг?р?й улы
(
18 февраль
1928 йыл
?
2 ноябрь
2008 йыл
) ?
баш?орт
я?ыусы?ы, журналист. 1976 йылдан
СССР Я?ыусылар союзы
а?за?ы,
≪Почёт Билд??е≫ ордены
кавалеры (1986).
Ишембай районыны?
Т?б?нге ?рмет
ауылында тыу?ан.
- В?хитова Ж?ри? ?хм?тв?ли ?ы?ы
(1935), педагог. 1959 йылдан
Ишембай
??м
Ст?рлебаш районы
м?кт?пт?ре, 1983?1989 йылдар?а
Ст?рлетама? районы
Рощинский
урта м?кт?бене?
рус теле
??м ???би?те у?ытыусы?ы.
РСФСР м?кт?бене?
-?ы? (1987) ??м
Баш?орт АССР-ы
м?кт?бене? (1971) ат?а?ан?ан у?ытыусы?ы. Сы?ышы мен?н х??ерге
Баш?ортостан Республика?ыны?
Ишембай районы
Т?б?нге ?рмет
ауылынан.