Ленин Владимир Ильич

Википедия ? ирекле энциклопедия м??л?м?те
( Ленин битен?н й?н?лтелде)
Владимир Ильич Ульянов (Ленин)
рус.   Владимир Ильич Ленин
Владимир Ильич Ульянов (Ленин)
Флаг
Флаг
СССР Халы? Комиссар?ары Советы председателе
30 декабрь 1922  ?  21 ?инуар 1924
Дауамсы: Алексей Иванович Рыков
Флаг
Флаг
РСФСР Халы? Комиссар?ары Советы председателе
8 ноябрь 1917  ?  21 ?инуар 1924
Алдан киле?се: вазифа ра?лан?ан; Ва?ытлы х?к?м?т р?йес-министры Александр Фёдорович Керенский
Дауамсы: Алексей Иванович Рыков
 
Дине: Атеист
Тыу?ан: 22 апрель 1870 ( {{padleft:1870|4|0}}-{{padleft:4|2|0}}-{{padleft:22|2|0}} )
Р?с?й империя?ы Сембер ?ала?ы
?лг?н: 21 ?инуар 1924 ( {{padleft:1924|4|0}}-{{padleft:1|2|0}}-{{padleft:21|2|0}} ) (53 й?ш)
СССР , М?ск?? губерна?ы, Подольск ?й??е, Суханов волосы, Горки усадьба?ы
Ерл?нг?н: Ленин мавзолейы, М?ск??
Династия: Семья Ульяновых [d]
Исеме: рус.   Владимир Ильич Ульянов
Ата?ы: Илья Николаевич Ульянов
?с??е: Мария Александровна Ульянова
?атыны: Надежда Константиновна Крупская
Партия: РСДРП → РКП(б) → ВКП(б)
Белеме: ?азан университеты, Петербург университеты
Профессия?ы: Юрист
 
Автограф:
 
Наградалары:
Хорезм Халы? Социалистик Республика?ыны? Хе?м?т ордены

Владимир Ильич Ленин (т?п фамилия?ы Улья?нов ; 22 апрель 1870 йыл  ? 21 ?инуар 1924 йыл  ? совет д??л?т эшм?к?ре ??м с?й?см?н , революционер, философ , марксист ??м публицист. Марксизм-ленинизм классиктарыны? бере?е, Р?с?й?? большевиктар партия?ын ойоштороусы, Совет д??л?тен? ниге? ?алыусы ??м Халы? Комиссар?ары Советыны? (СССР ??м РСФСР х?к?м?тене?) председателе. ?с?нс? (Коммунистик) Интернационалды ойоштороусы ??м уны? идеологы.

Биография?ы [ ??г?ртерг? | сы?ана?ты ??г?рте? ]

Бала са?ы, белеме ??м т?рби??е [ ??г?ртерг? | сы?ана?ты ??г?рте? ]

Владимир Ильич Ульянов 1870 йылды? 10, я?ы стиль буйынса 22 апреленд? Р?с?й Империя?ыны? Сембер ( русса Симбирск , 1924 йылдан ? Ульяновск) ошо исемд?ге губернаны? халы? училищелары инспекторы ?аил??енд? тыу?ан. Уны? ата?ы Ульянов Илья Николаевич ( 1831 ? 1886 ) сы?ышы мен?н Нижегород ?лк??е Сергач ?й??ен? ?ара?ан Андросово ауылынан, элекке крепостной кр??ти?н улы. ?с??е ? Мария Александровна Ульянова (?ы? фамилия?ы Бланк, 1835 ? 1916 ), ?с??е я?ынан швед- немец , ата?ы я?ынан, т?рл? фараздар буйынса, украин , немец й? й???д тамырлы. Владимир?ы? ?с??е я?ынан ?артата?ы Александр Дмитриевич Бланк, фараздар?ы? бере?ен? ярашлы, православие ?абул итк?н (су?ын?ан) еврей бул?ан [2] [3] . Икенсе фараз буйынса, ул Екатерина II Р?с?йг? са?ырып килтерг?н немец колонистары ?аил??ен?н [4] . Ленинды? н??елен тикшерг?н совет я?ыусы?ы Мариэтта Шагинян ра?лауынса, ≪Александр Бланк украин бул?ан≫.

1879 ? 1887 йылдар?а Владимир Ульянов Сембер??ге беренсе классик гимназияла у?ый ??м, уны алтын ми?ал?а тамамлап, ?азан университетыны? юридик факультетына у?ыр?а ин?. ??ене? у?ыусы?ыны? латинды ??м телде ??л?штере???ге ?ур у?ыштары ай?анлы у?а тарих-тел факультетына инерг? к???ш бирг?н гимназияны? ул са?та?ы ет?ксе?е Ф. М. Керенский (Р?с?й?е? 1917 йылдар?а?ы Ва?ытлы Х?к?м?те башлы?ы Александр Керенский?ы? ата?ы) Володя Ульяновты? был а?ымын т?р?н ??н???т?е?лек мен?н ?абул ит? [5] .

1878?1887 йылдар?а В. И. Ленин й?ш?г?н б?лм?. Х??ер Ульяновтар ?аил??ене? йорт-музейы

1887 йыл?а тиклем Владимир Ульяновты? нинд?й?ер революцион эшм?к?рлеге тура?ында бер ним? л? билд?ле т?гел. Был ва?ыт?а ул су?ын?ан була ??м 16 й?шен? тиклем урында?ы православие дине ойошма?ына ?арай. Уны? динд?н ситл?ше?е 1886 йыл?а тура кил? тип фаразлар?а к?р?к [6] . Уны? гимназияла?ы Дин предметы буйынса билд?л?ре тик ≪отлично≫ була [7] , ?ал?ан ф?нд?р буйынса ла шулай у? я?шы у?ый. Уны? ?лг?рг?нлек аттестатында бары бер ≪д?ртле≫ билд??е ? логиканан була. Гимназияны? 1885 йыл?ы у?ыусылары исемлегенд? Владимир ? ≪зир?к, тырыш ??м йыйна? у?ыусы. Бар предметтар буйынса ла бик я?шы ?лг?ш?. ??ен ?лг?л? тота≫ тип билд?л?нг?н. 1880 йылда у?, беренсе синыфты тамамла?андан ?у?, ул т??ге б?л?кк? лайы? була ? тышлы?ына ≪Инсафлылы? ??м у?ыштар ?с?н≫ тип ба?ып я?ыл?ан китап мен?н ма?тау ?а?ы?ы бирел?.

1887 йылды? 8 (20) майында ?лк?н а?а?ы Александр Ульянов, император Александр III -не ?лтерерг? тел??сел?р заговорында ?атнашыу?а ??йепл?неп, ?лем яза?ына х?к?м ител?. Александр?ы? революцион эшм?к?рлеге ха?ында бер ни белм?г?н Ульяновтар ?аил??е ?с?н был оло ?ай?ы була.

?азан университетында Владимир студенттар?ы? Лазарь Богораз ет?кл?г?н ≪Халы? азатлы?ы≫ (≪Народная воля≫) тиг?н й?шерен т???р?ген? й?леп ител?. ?с ай?ан ?у?, университетты? я?ы уставы ай?анлы сы??ан студенттар сыуалышында ?атнаш?аны ?с?н ул у?ыу?ан ?ыуыла [8] . Сыуалыштар?ан зыян к?рг?н инспектор ?????ренс?, Ульянов ?ау?асы студенттар?ы? беренсе р?тенд? була.

Был ва?и?алар?ан ?у? икенсе т?нд? баш?а ?ыр? студент мен?н берг? Владимир ?а ?ул?а алына. Улар бары?ы ла университеттан ?ыуыла ??м ??рг?нг? о?атыла. Владимир Ульянов 1888?1889 йылды? ?ышына тиклем ?азан губерна?ыны? Лайыш ?й??е Кокушкино ауылында (х??ер Татарстанды? Питр?ч районы Ленино-Кокушкино ауылы) й?ш?й.

Тикшере? ва?ытында, й?ш Ульяновты? алда телг? алын?ан Богораз т???р?ге мен?н б?йл?неше асы?лан?анлы?тан ??м уны? а?а?ыны? батша?а ?аршы бул?аны ?с?н, ?лем яза?ына тарттырыл?анлы?тан, ул полиция к???те?е а?тында булыр?а тейешле ≪ышаныс?ы??ар≫ исемлеген? эл?г?. Шул с?б?пт?н у?а университетта у?ыуын дауам итерг? р?хс?т ителм?й, ?с??ене? был турала юллау?ары бер-бер артлы кире ?а?ыла. Америка ?алимы, Р?с?й тарихы белгесе Ричард Пайпс билд?л??енс? [9] ,

Был осор?а Ленин к?п у?ый. Ул 1860?1870 йылдар?а сы??ан б?т? ≪прогрессив≫ журнал ??м китаптар?ы ентекл?п ?йр?н?, бигер?к т? Николай Чернышевский ???р??рен? ны?лы и?тибар бир?. Улар, Ленинды? ?? ?????ре буйынса, у?а м??им йо?онто я?ай. Был ва?ыт Ульяновтар ?аил??е ?с?н ауыр осор була: Сембер?? к?пт?р улар?ан ситл?ш?, кешел?р язалан?ан террорсы ?аил??е мен?н б?йл?неш полицияны? к?р?км?г?н и?тибарын й?леп итерен?н ?ур?а…

Революцион эшм?к?рлегене? башы [ ??г?ртерг? | сы?ана?ты ??г?рте? ]

Владимир Ульянов Сембер гимназия?ын тамамла?анда, 1887 йыл.

1888 йылды? к???нд? Ульянов ?азан?а ?айтыр?а р?хс?т ала, ?у?ыра? Р?с?й?? марксизмды т??ге пропагандалаусылар?ы? бере?е Николай Федосеев ойоштор?ан т???р?кк? ин?. Бында Карл Маркс , Фридрих Энгельс ??м Георгий Плеханов ???р??рен ?йр?н?л?р ??м тикшер?л?р. Был турала 1924 йылда Н. К. Крупская ≪Правда≫ г?зитенд? т?б?нд?гел?р?е я?ып сы?а: ≪Плехановты Владимир Ильич м?кибб?н булып ярата. Плеханов уны? ??ешенд? ?ур роль уйнай, д?р?? революцион ?араш табыр?а яр?ам ит?, шу?а ла Плеханов уны? ?с?н о?а? ва?ыт ю?ары ?лг? (ореол) була: Плеханов мен?н хатта ва? ?ына айырымлы?тар?ы ла ул ны? ауыр кисер?≫ [10] .

1889 йылды? майында М. А. Ульянова ?амар губерна?ына ?ара?ан Алакаевкала 83,5 дис?тин? (91,2 гектар ) ер бил?ме бул?ан имение ?атып ала, ??м ?аил? шунда й?ш?рг? к?сен?. ?с??ене? ны?ышмалы ?тенесен? ?аршы кил? алма?ан Владимир хужалы? мен?н идара итеп ?арай, ?мм? ?лл? ни эш ?ыра алмай [11] . Я?ын-тир?л? й?ш?г?н кр??ти?нд?р, я?ы хужалар?ы? т?жриб??е?леген?н фай?аланып, улар?ы? атын ??м ике ?ыйырын урлап алып кит? [11] . ????мт?л? Ульянова башта ер бил?м??ен, а?а?тан ?й?н д? ?ата [11] . Совет заманында был ауылда Ленинды? йорт-музейы булдырыла [12] .

1889 йылды? к???нд? Ульяновтар ?аил??е ?амар ?ала?ына к?сен?. Ленин бында ла урында?ы революционер?ар мен?н б?йл?неш тота.

Ричард Пайпс фекеренс?, 1887?1891 йылдар арауы?ында й?ш Ульянов, язалап ?лтерелг?н а?а?ы артынан, ≪Халы? азатлы?ы≫ (≪Народная воля≫) я?лы булып кит?. ?азанда ??м ?амар?а уны? а?заларын махсус э?л?п таба, улар?ан был ва?ытта ≪??н?ри революционер?ар?ы?≫ конспирациялы ??м дисциплиналы ойошма?ы булып к?ренг?н ошо х?р?к?тте? практик эшм?к?рлеге ха?ында белешм? ала.

1890 йылда властар йомшара ??м Владимир Ульянов?а экстерн р??ешенд? имтихан?а ??ерл?нерг? р?хс?т бир?. 1891 йылды? ноябренд? Ленин Петербург университетыны? юридик факультеты курсы буйынса экстерн формала имтихан тапшыра [13] . Бынан ?у? ул и?тисад тема?ына бик к?п хе?м?тт?р ?йр?н?, бигер?к т? ауыл хужалы?ы буйынса земство отчеттарына ?ур и?тибар б?л?.

1892 ? 1893 йылдар барышында Плеханов хе?м?тт?рене? ны?лы т?ь?ире а?тында Ленинды? фекер??ре ≪Халы? азатлы?ы≫ (≪Народная воля≫) х?р?к?те ?араштарынан социал-демократик й?н?лешк? ??г?р? башлай. Ул 1893 йылда у? заманы ?с?н я?ы доктрина эшл?й: унда хал?ыны? бишт?н д?рт ?л?ш? кр??ти?нд?р бул?ан Р?с?й ≪капиталистик ил≫ итеп и?лан ител?. Ленинизмды? т?п ?араштары (кредо?ы) 1894 йылда тулы?ынса формалаша: ≪рус эшсе?е, барлы? демократик элементтар?ы ет?кл??г? к?т?релеп, абсолютизмды ?олатаса? ??м рус пролетариатын б?т? илд?р?е? пролетарий?ары мен?н берг? асы? с?й?си к?р?ш юлынан е?е?ле коммунистик революция?а алып бараса?≫.

Тикшерене?се М. С. Восленский ≪Номенклатура≫ хе?м?тенд? билд?л??енс?,

Я?ы етештере? м?н?с?б?тт?ре ?с?н материаль шарттар ?лг?р??-?лг?рм??г? ?арама?тан, Р?с?й?? революция?а ?лг?ше? Ленинды? бынан ?у??ы тормошоно? т?п практик ма?сатына ??ерел?.

Ул ва?ытта?ы баш?а рус марксистары ?с?н тот?арлы? ??м ?амасау тыу?ыр?ан н?м? л? й?ш кешене у?ай?ы?ландырмай. Ярар, Р?с?й артта ?ал?ан, тей, уны? пролетариаты к?с???, тей, Р?с?й капитализмы ?лег? ??ене? барлы? етештере? к?ст?рен й?йелдерм?г?н ? эш бында т?гел. М??име ? революция я?ау!

… ≪Ер ??м ирек≫ (≪Земля и воля≫) т?жриб??е к?р??те?енс?, кр??ти?нд?рг? революцияны? т?п к?с? булара? ышаныу ??ен а?ламаны. Нинд?й?ер ?ур синыф?а таянмай, батша д??л?тен ?йл?ндереп ташлау ?с?н бер т?рк?м революцион интеллигенция бигер?к а? ?анлы булды: ≪народниктар≫ террорыны? ????мт??е?леге быны б?т? асы?лы?ы мен?н к?р??тте. XIX ??м XX быуаттар сигенд? ?ан я?ынан ти? ??к?н пролетариат ?ына ул шарттар?а Р?с?й?? бындай ?ур синыф була алыр ине. Производство?а тупланыуы ??м хе?м?т шарттары тыу?ыр?ан т?ртиплелеге ар?а?ында эшсел?р синыфы й?ш?п килг?н ?оролошто ?олатыу ?с?н т?п к?с итеп ?улланылырлы? и? я?шы социаль ?атлам.

1892?1893 йылдар?а Владимир Ульянов ?амар?а адвокат яр?амсы?ы була, башлыса ен?й?т эшт?рен алып бара" [14] .

1893 йылда Ленин Санкт-Петербургка к?с? ??м адвокат яр?амсы?ы хе?м?тен дауам ит? [15] . Петербургта ул марксистик политэкономия проблемалары, рус азатлы? х?р?к?те тарихы, Р?с?й империя?ы ауылдары ??м с?н???тене? реформанан ?у? капиталистик эволюция тарихтары буйынса хе?м?тт?р я?а. Улар?ы? бер ?л?ш? легаль донъя к?р?. Был ва?ытта шулай у? социал-демократик партия программа?ын эшл?й. В. И. Ленинды? публицист ??м бай статистик материалдар ниге?енд? Р?с?й?? капитализм ??ешен тикшере?се булара? эшм?к?рлеге у?а социал-демократтар ??м оппозицион ?арашлы либераль эшм?к?р??р ара?ында, шулай у? рус й?м?и?тене? баш?а к?п кен? даир?л?ренд? ки? билд?лелек килтер? [16] .

В. И. Ульяновты? полицияла эшл?нг?н фото??р?те, декабрь, 1895

Ричард Пайпс фекеренс?, 1893 йылда Петербургка килг?нд?, 23 й?шенд? Ленин ш?хес булара? тулы?ынса ?лг?р?:

… был ??йк?м??? тыш?ы ?и?ф?тле кешен?н шундай эске к?с б?рк?л?п тора, баш?алар ????рене? т??ге т?ь?ораттарын бик ти? онота. Ихтыяр к?с?, ны?лы т?ртип, энергия, аскетлы? ??м эшен? ?а?шама? ышаныс берг? ?ушылыу?ан барлы??а килг?н и? киткес к?сл? т?ь?ир?е бары тик к?п ?абатлан?ан ≪харизма≫ ???е (Хо?ай?ан бирелг?н ылы?тырыу ??л?те) мен?н тасуирлар?а м?мкин. Потресов ?????ренс?, был ≪килб?т?е? ??м тупа?ыра?≫, ??йк?мл?кт?н м?хр?м кеше, ≪гипнотик т?ь?ир≫ я?ай: ≪Плехановты ? ихтирам иттел?р, Мартовты ? яраттылар, ?мм? бер??н-бер б?х?с?е? юлбашсы ке?ек бары тик Ленин артынан ?ына ????е? бар?ылар. С?нки тик Ленин ?ына тимер ихтыярлы, яр?ыу энергиялы ??м х?р?к?тк?, эшк? фанатик ышаныу?ы унан к?м булма?ан ??ен? ышаныу мен?н берл?штерг?н ?ир?к осра?ан, бигер?к т? Р?с?й??, кеше ине≫

1895 йылды? майында Ульянов сит илд?рг? сы?ып кит?: Швейцарияла Георгий Плеханов, Германияла  ? Вильгельм Либкнехт, Францияла  ? Поль Лафарг ??м халы?-ара эшсел?р х?р?к?тене? баш?а эшм?к?р??ре мен?н осраша. Шул у? йылда, Петербург?а ?айт?ас, Юлий Мартов ??м баш?а й?ш революционер?ар мен?н берг? тар?ау марксистик т???р?кт?р?е "Эшсел?р синыфын азат ите? ?с?н к?р?ш союзы"на берл?штер? [17] . Плеханов йо?онто?онда Ленин, батша Р?с?йен ярым феодаль ил тип и?лан итеп, уны ≪капиталистик≫ ил тип ата?ан ??ене? элекке доктрина?ынан ?л?шл?т? баш тарта. Х??ер инде ≪Либераль буржуазия≫ мен?н берлект? самодержавиены ?олатыу уны? ?с?н и? я?ын ма?сат?а ?йл?н?. ≪К?р?ш союзы≫ эшсел?р ара?ында ???ем пропаганда эшм?к?рлеген й?йелдер?, 70-т?н арты? листовка ба?тырып тарата [18] . 1895 йылды? декабренд? "Союз"ды? баш?а к?п а?залары мен?н бер р?тт?н Ульянов ?ул?а алына. Йылдан арты? т?рм?л? тотол?андан ?у?, 1897 йылда Енисей губерна?ы Минусинск ?й??ене? Шушенское ауылына ?с йыл?а ??рг?нг? еб?рел?.

Бында ул йыйыл?ан материалдары ниге?енд? ≪Р?с?й?? капитализм ??еше≫ (≪Развитие капитализма в России≫) тиг?н китабын я?а, ул ≪легаль марксизм≫?а ??м ≪народниклы?≫ теория?ына ?аршы й?н?лтелг?н була [19] . Д?й?м ал?анда, ??рг?н осоронда 30-?ан арты? хе?м?т я?а [20] , Петербург, М?ск?? , Т?б?нге Новгород , Воронеж ??м баш?а ?алалар?ы? социал-демократтары мен?н б?йл?нешт?р?е яй?а ?ала. 1890 -сы йылдар а?а?ында ≪К. Тулин≫ псевдонимы мен?н В. И. Ульянов марксистик даир?л?р?? билд?лелек яулай. ??рг?нд? Ульянов кр??ти?нд?рг? юридик м?сь?л?р буйынса к???шт?р бир?, улар ?с?н т?рл? документтар т???й [14] .

Беренсе эмиграция?ы ( 1900 ? 1905 ) [ ??г?ртерг? | сы?ана?ты ??г?рте? ]

1898 йылда Минск ?ала?ында Петербург ≪К?р?ш союзы≫ лидер?арынан баш?а РСДРП-ыны? I съезы була, унда 9 делегат ?атнаша. Съезд Р?с?й социаль-демократик эшсел?р партия?ын (Российская социаль-демократическая рабочая партия) ойоштороу тура?ында Манифест ?абул ит? [21] . ???к Комитетты? съезда ?айлан?ан барлы? а?залары ??м делегаттар?ы? к?пселеге шунда у? ?ул?а алына, ?? делегаттарын съез?а еб?рг?н ойошмалар полиция тарафынан тар-мар ител?. "К?р?ш союзы"ны? Себер?? ??рг?нд?ге ет?ксел?ре ил буйынса тарал?ан к?п ?анлы социаль-демократик ойошмалар?ы ??м марксистик т???р?кт?р?е г?зит яр?амында берл?штерерг? ?арар ит?.

1900 йылды? февраленд?, ??рг?н ва?ыты б?тк?нд?н ?у?, Ленин, Мартов ??м Александр Потресов Р?с?й ?алаларын й?р?п сы?а ??м урында?ы ойошмалар мен?н б?йл?неш урынлаштыра. 26 февралд? Ульянов ??ен? ??рг?нд?н ?у? й?ш?рг? р?хс?т ителг?н Псков ?ала?ына кил?. Бында апрелд? д?й?м Р?с?й эшсел?р г?зите "Искра"ны булдырыу буйынса ойоштороу к???шм??е ?т?. Унда В. И. Ульянов-Ленин, Степан Радченко, Пётр Струве, Михаил Туган-Барановский, Юлий Мартов, Александр Потресов, Александр Стопани ?атнаша. Шул у? ай?а Ленин й?шерен р??ешт? бер к?нг? Псковтан Рига?а барып кил?. Латыш социал-демократтары мен?н ??йл?ше???р?? ≪Искра≫ г?зитен сит илд?н Р?с?йг? Латвия порттары аша индере? м?сь?л?л?ре тикшерел? ref> М. Мистре Ленин в Риге </ref>. 1900 йылды? май башында Владимир Ульянов Псковта сит илг? сы?ыу ?с?н паспорт ала. 19 май?а ул Петербургка кит?, ? 21 май?а уны полиция тот?арлай. Ульяновты? Псковтан Подольск ?ала?ына еб?рг?н багажы ла ентекле тикшерел?, ?мм? унда китаптар?ан баш?а бер ни тапмай [22] . Шулай итеп, полицияны? социаль-демократты ?ул?а алыу операция?ы у?ыш?ы?лы??а дусар була. Инде т?жриб?ле конспиратор В. И. Ленин ??ен? ?аршы ?улланылырлы? бер н?м?г? л? с?б?п бирм?й. Псков жандарм идаралы?ы м??л?м?тт?ре буйынса, ≪сит илг? китк?нсе, Псковта й?ш?? осоронда ??йепк? алырлы? бер ни ?ылманы≫. Ленинды? Псков губерна земство?ыны? статистика бюро?ында эшл??е ??м губернаны статистик тикшере? программа?ын ??ерл???? ?атнашыуы ла у?а ны?лы ≪ышы?лау≫ булып хе?м?т ит? [23] . Баш ?ала?а р?хс?т?е? барыуынан баш?а б?т?н ??йебе табылма?анлы?тан, ун к?нд?н ?у? уны еб?р?л?р [24] .

1900 йылды? июненд? Владимир Ульянов ?с??е Мария Александровна ??м оло апа?ы Анна Елизарова-Ульянова мен?н ?ф?г? , бында ??рг?нд? бул?ан ?атыны Надежда Константиновна Крупская янына кил? [25] .

1900 йылды? 29 июленд? Ленин Швейцария?а кит?, унда Плеханов мен?н г?зит ??м теоретик журнал сы?арыу тура?ында ??йл?ш? [26] . ≪Искра≫ г?зите редколлегия?ына (?у?ыра? ≪Заря≫ журналы ла сы?а башлай) ≪Освобождение труда≫ т?рк?м?н?? эмиграцияла бул?ан ?с в?киле ? Плеханов, Павел Аксельрод ??м Вера Засулич, шулай у? "К?р?ш союзы"нан ? Ленин, Мартов ??м Потресов ин?. Г?зитте? уртаса тиражы 8000 дана бул?а, ?ай?ы бер ?андары ? 10 000-г? тиклем ет?. Ба?маны таратыу?а Р?с?й империя?ы бил?м?л?ренд? й?шерен ойошмалар селт?ре булдырыу яр?ам ит?. ≪Искра≫ редакция?ы Мюнхенда урынлаша, ? Плеханов Женевала ?ала. Аксельрод элеккес? Цюрихта й?ш?й. Мартов мен?н Засулич та Р?с?й??н килеп етм?й. Мюнхенда а? ?ына й?ш?г?нд?н ?у? Потресов та уны ?алдырып кит?. ≪Искра≫ г?зитен сы?арыу буйынса т?п эшт?р?е Ульянов баш?ара. "Искра"ны? т??ге ?аны 1900 йылды? 24 декабренд? ба?ыла. 1901 йылды? 1 апреленд?, ?ф?л?ге ??рг?н?н тултырып, Н. К. Крупская Мюнхен?а кил? ??м ≪Искра≫ редакция?ында эшк? тотона" [27] .

1901 йылды? декабренд? ≪Заря≫ журналында ≪Аграрный вопрос и ?критики Маркса“≫ исемле м???л? донъя к?р? ? был Владимир Ульяновты? ≪Н. Ленин≫ тиг?н псевдоним мен?н ба?тыр?ан т??ге хе?м?те була [28] [29] .

1900 ? 1902 йылдар арауы?ында Ленин революцион х?р?к?тт? был осор?а башлан?ан д?й?м к?рс?к (кризис) т?ь?иренд? ≪?? иркен? бирелг?н революцион пролетариат ти???н, бары тик и?тисади талаптар мен?н ген? сикл?неп, батша самодержавие?ы мен?н к?р?шт?н баш тартаса?≫ тиг?н ?ы?ымта?а кил?.

1902 йылда ≪Что делать? Наболевшие вопросы нашего движения≫ тиг?н хе?м?тенд? Ленин ??ене? партия ха?ында?ы концепция?ын и?лан ит?: ул партияны ???кл?штерелг?н х?рби ойошма тип к??аллай (≪партия нового типа≫ ? ≪я?ы тип партия?ы≫). ≪Бе?г? революционер?ар ойошма?ы биреге?, ??м бе? Р?с?й?е т??к?р?с?кбе?!≫ (≪Дайте нам организацию революционеров, и мы перевернём Россию!≫) тип я?а ул. Был м???л??енд? Ленин шулай у? т??ге тап?ыр ??ене? ≪демократик централизм≫ доктрина?ын аны? итеп ?йтеп бир?: революционер?ар партия?ыны? ?аты (??т?и) иерархик т???л?ш? ? (строгой иерархической организации партии революционеров).

Батша разведка?ыны? сит илд?ге агентура?ы Мюнхенда ≪Искра≫ э?ен? т?ш?, шу?а ла 1902 йылды? апреленд? г?зит редакция?ы Лондон?а к?с?. Ленин мен?н Крупская, Мартов ??м Засулич та шунда кит? [30] . 1902 йылды? апрелен?н 1903 йылды? апрелен? тиклем В. И. Ленин Рихтер фамилия?ы а?тында Н. К. Крупская мен?н Лондонда й?ш?й. Улар башта йы?азлы б?лм?л?р??, а?а?тан Британ музейынан алы? булма?ан йортта фатир?а тора. Владимир Ильич музей китапхана?ында йыш була [31] . 1903 йылды? апреленд?, ≪Искра≫ г?зитен ба?ыу к?сереле? с?б?пле, Ленин да ?атыны мен?н Лондондан Женева?а к?сен? [32] . Унда улар 1905 йыл?а тиклем й?ш?й [33] .

РСДРП-ны? II съезында ?атнашыуы (1903 йыл) [ ??г?ртерг? | сы?ана?ты ??г?рте? ]

РСДРП ? РСДРП(б) ? РКП(б) ?
ВКП(б) ? КПСС

Партия тарихы
Октябрь революция?ы
(1917)
Х?рби коммунизм
(1918?1921)
Я?ы и?тисади с?й?с?т
(1921?1928)
Ленин ?нд?м??е
(1924)
Внутрипартийная борьба
(1926?1933)
Сталинизм
(1933?1953)
Хрущевская оттепель
(1953?1964)
Тор?онло? осоро
(1964?1985)
??г?ртеп ?ороу
(1985?1991)

Партия ойошма?ы
Политбюро
Секретариат
Оргбюро
???к Комитет
Обком
Окружком
Горком
Райком
Партком

Пария ет?ксел?ре
В. И. Ленин
(1917?1924)
И. В. Сталин
(1924?1953)
Н. С. Хрущёв
(1953?1964)
Л. И. Брежнев
(1964?1982)
Ю. В. Андропов
(1982?1984)
К. У. Черненко
(1984?1985)
М. С. Горбачёв
(1985?1991)

Баш?алары
Устав
Партия съездары
Партия конференциялары
ВЛКСМ
≪Правда≫ г?зите
Ленин гвардия?ы
ВКП(б)-ла оппозициялар
?ур террор
Партия?а ?аршы т?рк?м
Партияны? генераль линия?ы


КП РСФСР
Евсекция

1903 йылды? 17 июлен?н 10 авгус?а тиклем Лондонда РСДРП-ны? II съезы була. Ленин уны ??ерл???? ???ем ?атнаша: ≪Искра≫ г?зитенд? ??м ≪Заря≫ журналында м???л?л?р ба?тырыу мен?н бер р?тт?н 1901 йылды? й?йен?н алып Плеханов мен?н берг? партия программа?ы проекты ??т?нд? эшл?й, устав проектын ??ерл?й [34] . Программа ике ?л?шт?н тора ? программа-минимум ??м программа-максимум; улар?ы? беренсе?е батшалы?ты ?олатыу?ы ??м демократик республика т?????е, ауылда крепостнойлы? хо?у? ?алды?тарын б?т?р???е, атап ?йтк?нд?, крепостнойлы? хо?у?ты ю??а сы?ар?анда, помещиктар ки?еп ал?ан ер??р?е кр??ти?нд?рг? кире ?айтарып бире??е, ?иге? с???тлек эш к?н? индере??е, милл?тт?р?е? ??билд?л?неш хо?у?ын таныу ??м улар?ы? тиге?леген индере??е к?? у?ында тота; программа-максимум партияны? а?а??ы ма?сатын ? социалистик й?м?и?т т?????е ??м был ма?сат?а иреше? шарттарын ? социалистик революцияны ??м пролетариат диктатура?ын билд?л?й [34] .

Съезды? ??енд? Ленин бюро составына ?айлана, программа, ойоштороу ??м мандат комиссияларында эшл?й, бер нис? ултырышта р?йеслек ит? ??м к?н т?ртибенд?ге барлы? м?сь?л?л?р буйынса ла тиерлек сы?ыш я?ай [34] .

РСДРП-ны? ???к Комитетын ?айла?анда Ленин я?лылар к?пселек тауышты ала. Был осра?лы х?л, артабан?ы ва?и?алар к?р??те?енс?, партияны б?т?нл?йг? ≪большевиктар≫?а ??м ≪меньшевиктар≫?а б?л?.

Беренсе рус ин?илабы (1905?1907) [ ??г?ртерг? | сы?ана?ты ??г?рте? ]

1904 йылды? а?а?ына у?, ки??й? бар?ан стачка х?р?к?те фонында, ≪большевиктар≫ ??м ≪меньшевиктар≫ фракциялары ара?ында ойоштороу м?сь?л?л?рен?н тыш с?й?си й???тт?н д? ?апма-?аршылы?тар барлы??а кил? [35] .

Р?с?й??ге 1905?1907 йылдар революция?ын Ленин сит илд? ? Швейцарияла ?аршылай.

РСДРП-ны? 1905 йылды? апреленд? Лондонда ?тк?н III съезында Ленин был революцияны? т?п бурысы ? ≪Р?с?й?? самодержавиены ??м крепостнойлы? хо?у? ?алды?тарын б?т?р??≫ тип билд?л?й.

Революция осоро [ ??г?ртерг? | сы?ана?ты ??г?рте? ]

??рг?нл?кт?н ?отол?ас, ??л?к??? революцион эшс?нлекк? бирел?. ?ул?а алыныу?ан ?асып, эмиграцияла була, Р?с?й??ге революцион х?р?к?т, социал-демократик партия мен?н ситт?н тороп ет?кселек ит?, т?рл? оппортунистик а?ымдар мен?н к?р?ш алып бара, к?п т?рл? сы?ыштар, теоретик хе?м?тт?р я?а.

1917 йылды? апреленд? Ленин Р?с?йг? ?айта ??м, февраль айында у??ан буржуаз-демократик революцияны социалистик революция?а ??тере? ма?сатын к???? тотоп, эст?леге мен?н ?атлаулы, характеры мен?н ??й?т д?р?ж?л? ки? эшс?нлек алып бара башлай. Октябрь революция?ынан ?у? сама?ы? ауыр шарттар?а совет д??л?тен т???? эшен? кереш?. Граждандар ?у?ышын ту?татыу, эске ?аршылы?тар?ы йыра-йыра, Р?с?й ?с?н к?м?ете?ле солохты яулау, аслы? мен?н к?р?ш ойоштороу, х?р?б?л?р д?р?ж??енд? ?ал?ан с?н???тте, транспортты тор?о?оу, и?тисадты я?ынан, я?ы принциптар ниге?енд? ?ороу пландарын ??ерл??, партия эсенд? бар?ан дискуссиялар?а сик ?уйыу, б?х?сле проблемалар?ы х?л ите?, спекуляция, саботаж, ?орот?осло??а ?аршы к?р?ш асыу, съездар, к???шм?л?р, улар ?с?н резолюциялар ??ерл??. Сит ил делегацияларын, шулай у? Р?с?й?е? т?рл? т?б?кт?рен?н килг?н "ходок"тар?ы ?абул ите?, ата-?с??е? ?ал?ан й?тим балалар?а яр?ам ойоштороу, ?алимд?рг? хе?м?т шарттарын булдырып, ф?н ??ешен? юл асыу, к?п милл?тле д??л?тт? милли м?сь?л?не х?л ите?, ??р я?лап б?лг?нл?к ??м х?йерселек ба??ан й?ш, я?ы й?м?и?тте я?лау ??м уны ?а?лап ?алыу ?с?н, ?ораллы к?ст?р ойоштороу, социалистик й?м?и?т принциптарын тормош?а ашырыу юлында аяу?ы? к?р?ш алып барыу. О?а? йылдар дауамында интеллектуаль ??м физик я?тан ошондай к?т?ренке эш алып барыу Ленинды? с?л?м?тлеген ?а?шатмай ?алма?ан, ?лбитт?, ??м был глобаль к?л?мд?ге проблемалар, уй?ар сол?анышында й?ш?? уны ?отол?о?о? р??ешт? ва?ыт?ы? ?ле?г? алып бар?ан. Ленин гигант к?л?мле революцион ??м ойоштороу эше мен?н берг? теория, шул и??пт?н философия теория?ы ?лк??енд? эшл????н д? ситл?шм?г?н.

Т?н?ит [ ??г?ртерг? | сы?ана?ты ??г?рте? ]

Ленин к?п милл?тле д??л?тт? милли м?сь?л?не сисе? юлдарын э?л???? ??ж?йеп д?р?ж?л? тап?ыр р??ешт? ике ?апма-?аршы тенденцияны, практик эшс?нлект?, конкрет ?йтк?нд?, милли с?й?с?тт? быны? ?отол?о?о?ло?он, объективлы?ын и?т?н сы?арма?ка к?р?к тиг?н н?тиж? я?ай. Ленин теорияла, шулай у? ??м?ли эшс?нлегенд? л? хаталар еб?р?. Теория ?лк??енд? уны? империализмды? я?ын кил?с?кт?ге я?мышы тура?ында?ы, эшсел?р синыфыны? тел??? нинд?й ижтима?и шарттар?а ла революционлы?ы, уны абсолют?а ??ерелдере? ке?ек н?тиж?л?ре тарихи ысынбарлы? тарафынан и?батланманы.

И?к?рм?л?р [ ??г?ртерг? | сы?ана?ты ??г?рте? ]

  1. Лев Левинсон Вехи и судьбы фотографа и его героев К 140-летию со дня рождения М. С. Наппельбаума
  2. Штейн М. Г. Ульяновы и Ленины. Тайны родословной и псевдонима. ? СПб. : ВИРД, 1997. ? С. 10-46. ? 280 с. ? ISBN 5-89-559012-8 .
  3. Yohanan Petrovsky-Shtern (Йоханан Петровский-Штерн). [1] = Lenin's Jewish Question. ? 1-е. ? Издательство Йельского университета (Yale University Press), 2010. ? P. 224. ? ISBN 9780300152104 .
  4. Пейн Р. Ленин. М., 2008. С. 42.
  5. Елизарова-Ульянова А. И. Ленин Владимир Ильич. // Деятели СССР и революционного движения России: энциклопедический словарь Гранат. ? М .: Советская энциклопедия, 1989. ? С. 498.
  6. Смирнов М. Ю. Религия и Библия в трудах В. И. Ленина: новый взгляд на старую тему
  7. Логинов В. Т. Глава 1. Начало пути, Аттестат зрелости // Выбор пути. ? Республика, 2005. ? P. 448. ? 1500 экз.  ? ISBN 5-250-01891-2 .
  8. Ленин // Новый энциклопедический словарь: 48 томда. ? СПб. , Пг. : 1911?1916.
  9. Пайпс Ричард . Русская революция: В 3 кн. Кн. 2. Большевики в борьбе за власть. 1917?1918. Глава 1. Ленин и истоки большевизма 2014 йыл 13 июль архивлан?ан .
  10. Цит. по: Шуб В. Политические деятели России . ? С. 157.
  11. 11,0 11,1 11,2 Р.Сервис ≪Ленин. Биография≫ , с. 92
  12. Дом-музей В. И. Ленина в с. Алакаевка
  13. Логинов В. Т. Владимир Ленин. Выбор пути: Биография. ? М.: Республика, 2005. ? 447 с.
  14. 14,0 14,1 Е. Тетерев Октябрьская революция и адвокатура: путь к правовому государству и гражданскому обществу
  15. С 28.02.1889 г. М. Ф. Волькенштейн стал присяжным поверенным в Санкт-Петербурге.// Список присяжных поверенных округа Санкт-Петербургской судебной палаты и их помощников к 31 января 1914 г. Санкт-Петербург, 1914. ? С.17.
  16. История России XX ? начала XXI века / А. С. Барсенков, А. И. Вдовин, С. В. Воронкова; под ред. Л. В. Милова. ? М .: Эксмо, 2007. ? 960 с.
  17. Ленин В. И. Полное собрание сочинений. ? Т. 2. ? С. 660. ? ≪Даты жизни и деятельности В. И. Ленина≫.
  18. Костин А. Ф. Ленин ? создатель партии нового типа. (1894?1904 гг.). ? М ., 1970.
  19. В. И. Ленин ≪Развитие капитализма в России≫. 2010 йыл 18 декабрь архивлан?ан .
  20. Статья П. В. Волобуева из кн.: Политические деятели России 1917. Биографический словарь. ? М ., 1993.
  21. БСЭ
  22. И. Н. Лукина. Книги Ленинской библиотеки 2014 йыл 16 ?инуар архивлан?ан .
  23. И. Н. Лукина По поводу одной статьи о В. И. Ленине
  24. Синельников А. В. Шифры и революционеры России
  25. Ленин в Уфе
  26. В. И. Ленин, ≪Полное собрание сочинений≫, т. 4, стр. 553, разд. ≪Даты жизни и деятельности В. И. Ленина≫, подг. Никольской, Л. Ф.
  27. Е. Зазерский, А. Любарский ≪Ленин. Эмиграция и Россия≫. Политиздат, 1975. 2012 йыл 17 апрель архивлан?ан .
  28. ≪Аграрный вопрос и "критики Маркса"≫ ? ?ур совет энциклопедия?ында м???л? (3-е издание)
  29. Ленин: Жизнь и смерть / Роберт Пейн; Пер. с англ. О. Л. Никулиной; введ. авт.; от редакции. ? 3-е изд. ? М .: Молодая гвардия, 2008. ? 667[5] с.: ил. ? (Жизнь замечательных людей: сер. биогр.; вып.1120) ? ISBN 978-5-235-03137-1 .
  30. История газеты ≪Искра≫ в Советской исторической энциклопедии
  31. По ленинским местам Европы 2013 йыл 18 май архивлан?ан .
  32. Биохроника Ленина 1903 (январь-июль)
  33. Ленин в Женеве 2012 йыл 8 ?инуар архивлан?ан .
  34. 34,0 34,1 34,2 Большая советская энциклопедия  : [в 30 т.]  / гл. ред. А. М. Прохоров . ? 3-е изд. ? М . : Советская энциклопедия, 1969?1978.
  35. ???мт? хата?ы: <ref> там?а?ы д?р?? т?гел; shelokh т?ш?рм?л?ре ?с?н текст ю?

Сы?ана?тар [ ??г?ртерг? | сы?ана?ты ??г?рте? ]

Библиография [ ??г?ртерг? | сы?ана?ты ??г?рте? ]

?илми эшт?р [ ??г?ртерг? | сы?ана?ты ??г?рте? ]

Периодик матбу?ат [ ??г?ртерг? | сы?ана?ты ??г?рте? ]

Документтар тупланмалары [ ??г?ртерг? | сы?ана?ты ??г?рте? ]

Ленинды? хе?м?тт?ре [ ??г?ртерг? | сы?ана?ты ??г?рте? ]