Икенсе донъя ?у?ышыны? Урта ди?ге? ??м Я?ын К?нсы?ыш х?рби х?р?к?тт?р театры
(
1940
?
1945
) ?
Икенсе донъя ?у?ышы
ва?ытында
Урта ди?ге???
,
Бал?анда
,
Я?ын К?нсы?ышта
, Т?нья? Африкала,
Италияла
??м К?нья? Францияла бар?ан х?рби х?р?к?тт?р.
Урта ди?ге? ??м Я?ын К?нсы?ыш театр?ары Икенсе донъя ?у?ышы осоронда х?рби х?р?к?тт?р?е? т?п театр?арыны? бере?е була. Был х?рби х?р?к?тт?р театрында Урта ди?ге?, Т?нья? Африка, Африка Рогы,
Я?ын К?нсы?ыш
??м К?нья? Европаны контролд? тотоу буйынса х?рби-ди?ге?, ?оро ер ??м ?ауа кампаниялары ?тк?рел?. ?у?ыштар 1940 йылды? 10 июнен?н, Италия Германия я?лы булып ?у?ыш?а инг?нд?н алып, 1945 йылды? 2 майында Италияла?ы Берлин ? Рим ? Токио Гитлер коалиция?ыны? б?т? к?ст?ре е?елг?нг? тиклем дауам ит?. Шу?а ?арама?тан, ?у?ыш
Греция
ла дауам ит? ? Британия ??ск?р??ре Грецияла?ы граждандар ?у?ышыны? т??ге осор?арында грек х?к?м?тен? яр?ам?а еб?рел?. Театр?ы? ?урлы?ына ?арама?тан, т?рл? кампаниялар операциялар?ы? ентекле б?ленг?н райондары булара? т?гел, ? ?ур х?рби х?р?к?тт?р театрыны? бер ?л?ш? булара? ?арала.
Фашист Италия?ы я?ы
Рим империя?ын
ойошторор?а ынтыла, шул у? ва?ытта Британия к?ст?ре баштан у? статус-квоны ?а?лап ?алыр?а ынтыла. Италия Греция?а, немец ??ск?р??ре Греция?а индерелг?с ??м
Югославия
ба?ып ал?ас ?ына, ??ск?рен индер?. Союздаштар?ы? ??м Рим ? Токио Гитлер коалиция?ы илд?ре к?ст?ре б?т? Т?нья? Африка буйлап х?рби ??м?лд?р?? ?атнаша. ??т??ен?, коалиция илд?рене? ?ы?ылыуы Я?ын К?нсы?ышта х?рби ??м?лд?р башланыу?а килтер?. Я?ын К?нсы?ышты ба?ып ал?андан ?у?, немец командование?ы, к?р??е?,
Советтар Союзыны?
к?нья? сиген? ??ж?м итерг? ни?тл?й. ?с йыллы? алыштар барышында коалиция илд?ре Т?нья? Африкала е?ел?, ? улар?ы? Я?ын К?нсы?ышта ал?а барыуы ту?татыла. ?у?ынан Гитлер?а ?аршы коалиция Италия?а ба?ып ин? башлай, ????мт?л? итальяндар Муссолини?ы ?олата ??м союздаштар?а ?ушыла. К?нья?-К?нсы?ыш Европала стратегик х?л ??г?рг?с, британ ??ск?р??ре Греция?а кире ?айта.
Был ?у?ыш театры баш?алары ара?ында и? о?айлы?ы була. Ул Италия империя?ыны? емереле?ен? килтер? ??м Германияны? стратегик х?лен ??г?рт?. Уны? ????мт??енд? немец
дивизия
лары Африкала ??м Италияла й?йелдерел?, ? немецтар?ы? д?й?м ю?алтыу?ары (?ул?а алын?андар?ы и??пк? алып) ике миллиондан ашыу т?шкил ит?. Италияны? ю?алтыу?ары
177 000 человек
сама?ы кеше т?шкил ит?. Т?рл? походтар барышында та?ы ла бер нис? й?? ме? кеше ?сирлекк? эл?г?. Британияны? 300 ме?д?н ашыу кеше?е ??л?к була, яралана й?ки ?сирлекк? алына, ? Американы? т?б?кт? д?й?м ю?алтыу?ары 130 000 кеше т?шкил ит?.
Мысыр?а ба?ып ине?. Греция?а беренсе тап?ыр ба?ып ине? (1940 йылды? июне ? 1941 йылды? марты)
[
??г?ртерг?
|
сы?ана?ты ??г?рте?
]
1940 йылды?
10 июненд?
, немецтар?ы? ??ж?ме Францияла ?ы??ан м?лд?, Италия
Б?й?к Британия?а
??м Франция?а ?у?ыш и?лан ит?. 11 июнд? Италия авиация?ы Британияны? ?ур х?рби-ди?ге? база?ы урынлаш?ан
Мальта
утрауына беренсе ??ж?мен я?ай. Франция капитуляциялан?ас ??м
Виши режимы
?с?нс? рейх
мен?н килеше?г? ?ул ?уй?андан ?у?, Франция флотын Германияла ??м Италияла фай?аланыу ?ур?ынысы барлы??а кил?. 1940 йылды? 3 июленд? инглизд?р Алжир?ы? Мерс-Эль-Кебир?а ??м баш?а порттарында тор?ан француз флотына ??ж?м ит? (?ара "Катапульта"операция?ы), Францияны? б?т? х?рби караптарын тиерлек ба?ып ала й?ки батыра.
1940 йылды?
13
сентябренд?
итальян
армия?ы
Ливия
территория?ынан
Мысыр?а
Александрияны
??м
Суэц каналын
ба?ып алыу ма?сатында ба?ып ин?, ?мм? ти???н ул ту?татыла.
28 октябр??
Италия
Греция?а
Албания
территория?ынан ба?ып ин?. ?мм? грек армия?ы ??ж?мде ту?тата, контр??ж?мг? к?с? ??м итальяндар?а емергес ??ж?м я?ай, улар?ы илд?н ?ыуып сы?ара ??м К?нья? Албанияны бил?й. 11 ноябр?? инглизд?р Тарантола Италия флотын е?? караптар?ы? к?бе?е ны? зыян к?р?), бынан ?у? Италия?а ди?ге? аша х?р?к?т ите? ауырлаша. 1940 йылды? 9 декабренд? британ ??ск?р??ре Мысыр?а ??ж?мг? к?с?, б?т? Киренаиканы ба?ып ала, ? 1941 йылды? феврале башында Эль-Агейла районына барып ет?. Шунан ?у? инглизд?р Т?нья? Африкала?ы ??ж?мен ту?тата ??м ??ск?р??рен Греция?а к?сер? башлай.
Италия кампания?ы (1943 йыл, май ? 1945 йыл, май)
[
??г?ртерг?
|
сы?ана?ты ??г?рте?
]
1943 йылды?
10
июленд? инглиз-америка ??ск?р??ре Сицилия утрауына т?ш? башлай. Ди?ге??? ??м ?ауала абсолют ??т?нл?кк? эй? булып, август урта?ына Сицилияны ба?ып алалар, сентябрь башында
Апеннин ярымутрауы
на сы?алар. Италияла
фашистик режимды
б?т?р?? ??м ?у?ыштан сы?ыу ?с?н х?р?к?т арта. Инглиз-америка ??ск?р??рене? ??ж?ме ??м фашизм?а ?аршы х?р?к?тте? к?с?йе?е ????мт??енд? июль а?а?ында Муссолини режимы ?олай. Уны Бадольо х?к?м?те алмаштыра ??м 3 сентябр??
А?Ш
??м Б?й?к Британия мен?н ярашыу т???й. Яуап итеп, немецтар Италия?а ??т?м? ??ск?р еб?р?, итальян армия?ын ?орал?ы?ландыра ??м илде ба?ып ала. 1943 йылды? ноябрен?, Салерно?а англо-американ ??ск?р??рен т?шк?нд?н ?у?, немец командование?ы ?? ??ск?р??рен фронт тоторо?лан?ан Рим районына сы?ара. Тик 1944 йылды? майында ?ына союздаштар
Римдан
к?нья?тара? немец оборона?ын йырып сы?а ??м
Анцио?а
алдан т?шк?н десант к?ст?ре мен?н ?ушылып, 1944 йылды? 4 июненд? Италияны? баш ?ала?ын ба?ып ала. Бынан ?у? К?нья? Франция?а т?ш?? ?с?н фронттан 2 француз ??м 3 Америка дивизионы са?ырыла. А?Ш-тан ??м Т?нья? Африканан да ??т?м? подразделениелар кил?. 15 августа К?нья? Франция яр буйына 6-сы армия т?рк?м? ? америка-француз ??ск?р??ре т?ш?. Немец ??ск?р??ре арты? ?аршылы? к?р??т? алмай, с?нки К?нбайыш фронтта д?й?м х?л улар ?с?н у?ыш?ы? була, 19 августа К?нья? Франция бил?м??ен?н сиген? башлай. 11 сентябрг? тиклем 6-сы армия т?рк?м? Урта ди?ге? буйы союздаш командование?ына (AFHQ) буй?она, ? Дижон районында Францияны? к?нья?ына т?шк?н союздаш к?ст?р Францияны? т?нья?ынан ??ж?м ите?се союздаш к?ст?р мен?н б?йл?нг?н була. Бынан ?у? 6-сы армия т?рк?м? К?нбайыш Европа союздаш командование?ына (SHAEF) буй?она башлай ??м К?нья? Франция операция?ы К?нбайыш Европа х?рби х?р?к?тт?р театрыны? бер ?л?ш?н? ?йл?н?.
Бынан ?у?,
1945 йылды?
я?ына тиклем, Италияла ?у?ыш позицион була, ?у?ыштар ≪Гот ?ы?ы?ы≫ районында бара.
1945 йылды? апрель айыны? беренсе ярты?ында союздаштар Италияны? т?нья?ында х?л иткес ??ж?м башлай. Бер нис? алыштан ?у? Болоньяны ба?ып ала ??м
По
йыл?а?ы аша сы?а. Апрель а?а?ында союздаш ??ск?р??р ??ж?ме а?тында ??м б?т?н Т?нья? Италияны сол?ап ал?ан халы? ихтилалы т?ь?иренд? немец ??ск?р??ре ти? сиген? башлай. 2 май?а
немец армия?ыны?
≪Ц≫ т?рк?м? баш ?ала.
- Кессельринг А.
Война в бассейне Средиземного моря. В кн.: Итоги второй мировой войны. М.: Издательство иностранной литературы, 1957. ? стр. 89-110
- ≪
Сахара (фильм, 1995)≫
, Австралия ? США, 1995
- ≪
Английский пациент≫
, США, 1996
- ≪
Выбор капитана Корелли≫
, США ? Франция ? Великобритания, 2001
- ≪
Малена≫
, Италия, 2000
- ≪Indigenes≫, Франция 2006.
- ≪Муссолини и я≫, телесериал, США, Франция, Италия, ФРГ, Швейцария, 1985.
- Поля сражений: Битва за Средиземноморье / Battlefield: Battle of Mediterranean (2005)
- Поля сражений: Битва при Эль-Аламейне / Battlefield: Battle of El Alamein (2005)
- Поля сражений: Тунис / Battlefield: Tunisia (2005)
- Поля сражений: Битва при Монте-Кассино / Battlefield: Battle of Monte Cassino (2005)