Ибн Х?лд?н

Википедия ? ирекле энциклопедия м??л?м?те
Абдуррахман ибн М?х?мм?т ибн Х?лд?н ?л-Х?драми
??р. ??? ?????? ?? ???? ?? ????? ???????
Ибн Хәлдүн Марокко маркаһында
Ибн Х?лд?н Марокко марка?ында
Тыу?ан к?н?

27 май 1332 ( {{padleft:1332|4|0}}-{{padleft:5|2|0}}-{{padleft:27|2|0}} )

Тыу?ан урыны

Тунис

Вафат к?н?

17 март 1406 ( {{padleft:1406|4|0}}-{{padleft:3|2|0}}-{{padleft:17|2|0}} ) (73 й?ш)

Вафат урыны

?а?ир?

?илми даир??е

и?тисад, тарих

Нинд?й ?лк?л? таныл?ан

Ибн Х?лд?н

?бу З?йед Абдуррахма?н ибн М?х?мм?т ибн Х?лд?н ?л-Х?др?ми ?л-?шби?ли ( ??р. ??? ??? ??? ?????? ?? ???? ?? ????? ??????? ???????? ‎) й? Ибн Х?лд?н ( ??р. ??? ????? ‎ - ?йтелеше [1] ; 27 май 1332 ( 13320527 ) , Тунис ? 17 март 1406 , ?а?ир?; 732?808 ?ижри йылдар) ? ??р?п мосолман философы, тарихсы?ы, ижтима?и фекер эй??е [2] .

Биография?ы [ ??г?ртерг? | сы?ана?ты ??г?рте? ]

Ата-?с??е ?л-?нд?л?ст?н к?сеп килг?н кешел?р. Тыу?ан ?ала?ы Туниста ??рь?н , х??ист?р , хо?у? , грамматика, пиитика ?йр?н?. Ф?ст? ?б?-Инан солтан?а хе?м?т ит?. 1382 йылдан ?а?ир?л? й?ш?й. А??а? Тимер С?ри?г? ба?ып инг?с, Мысыр солтаны уны? мен?н осрашыу?а бар?анда о?атып й?р?й. А??а? Тимер Ибн Х?лд?нде кире Мысыр?а ?а?ый вазифа?ына ?айтара.

Артабан Ибн Х?лд?н Тунис ??м Ф?с хакимдарыны? хат ташыусы?ы бул?ан. 1382 йылдан ул ?а?ир?л? й?ш?г?н ??м профессор вазифа?ын бил?г?н, ? ?у??ара? м?лики??р?е? баш ?а?ыйы бул?ан ( ш?ри??т буйынса судья). Намы?лылы?ы ар?а?ында уны? дошмандары к?б?й?, шу?а к?р? у?а бер нис? тап?ыр эшен?н алып, й?н? вазифа?ына ?айтаралар. Мысыр солтаны бил?м??е С?ри?г? А??а? Тимер ба?ып инг?с, хакимын о?атып бар?ан Ибн Х?лд?н А??а?ты? к??елен яулай ала ??м уны кире ??ене? вазифа?ында ?алдыралар (1400).

Хе?м?тт?ре [ ??г?ртерг? | сы?ана?ты ??г?рте? ]

Тарихсы булара? таныл?ан. Т?п ???ре ? "М???ддим?" ("Инеш ???"). Оло ?алим Бартольд ?зене? хе?м?тт?ренд? Ибн Х?лд?н ха?ында былай дип я?а: ≪Ибн Х?лд?н бары тик Ислам тарихында ?ына т?гел, х?тта б?т? донъя тарихында тарих ф?лс?ф?сене? и? б?й?к заты, социология ке?ек ф?нг? ниге? ташы ?алыусы≫, тип ба?алай. [3]

Ба?ыл?ан ???р??ре ??м т?ржем?л?ре [ ??г?ртерг? | сы?ана?ты ??г?рте? ]

Ибн Х?лд?нде? хе?м?тт?рен ?йр?не? XIX быуатты? т??ге ти?т?л?ренд? француз ш?р?и?тсел?ре тарафынан башлана, оулар?ы? бере?е Сильвестр де Саси була [4] .

М?хм?т Пиризад? уны? ≪М???ддим?≫?ен стилистик й???тт?н эшк?ртеп т?р?к телен? т?ржем? ит? [5] .

Этьен Катрмер тотош ≪М???ддим?≫не ??р?п теленд? ≪Notices et extraits≫ ба?ма?ында сы?ара (tt. XVI?XVIII, Пар. 1858); ???р?е? тулы французса т?ржем??ен Вильям де Слэн ба?тыра: ≪Prolegomenes≫ (Париж, 1862); ш?ре?т?ге ба?малар ? ?а?ир?л? (2-е, 1886) ??м Б?йр?тт? (1882) сы?а.

Икенсе ?л?ш?н аббато Арри ??р?п ??м итальян телд?ренд? ба?тыра. ?с?нс? ?л?ш?н ентекле итеп Рено (Reinaud) ??ерл?й: ≪Memoire sur les populations de l’Afrique septentrionale, leur langage, leurs croyances et leur etat social≫ (в ≪Nouv. annales des Voyages≫, 1858, февр.); ??р?п ба?ма?ы ≪Hist. des Berberes≫ (Алжир 1847 ??м 1851) ??м французса т?ржем?(1852?1856, 4 том).

Д?ртенсе ?л?ш? ки??кл?п Noel des Vergers: ≪Histoire de l’Afrique sous la dynastie Aghiabide et de la Sicile sous la domination musulmane≫ (Париж 1841) сы?а; т?ре походтары ? Торнберг т?ржем? итк?н ??м ба?тыр?ан: ≪Narratio de expeditione Francorum≫ (Упсала 1841, в ≪Академ. Зап.≫).

Ибн Х?лд?нде? ≪?ур тарих≫ тексы ?а?ир?л? сы??ан ( 1867, 7 т.).

  • ≪Autobiographie d’Ibn-Khaldoun≫, traduite par de Slane (≪Journale Asiatique≫, Paris, 1844).
  • ≪Histoire des berberes et des dynasties musulmanes de l’Afrique septentrionale≫, traduite de l’arabe par de Slane, Algiers, 1852?1856, 4 volumes.
  • ≪Les Prolegomenes≫, traduite par de Slane. Paris, 1934?38. 3 volumes. Reproduction of 1862?1868 edition.
  • ≪Lubab al-Muhassal fi usul ad-din≫, edited by Luciano Rubio. Tetuan, 1952.
  • ≪The Muqaddimah; An Introduction to History≫, translated from the Arabic by F. Rosenthal, New York, London, 1958. 3 volumes.
  • ≪Введение (фрагменты)≫. Перевод С. М. Бациевой // Избранные произведения мыслителей стран Ближнего и Среднего Востока. IX?XIV в. М., 1961, С. 559?628.
  • Пролегомены к ≪Книге поучительных примеров и дивану сообщений о днях арабов, персов и берберов и их современников, обладавших властью великих размеров≫ // Мировая экономическая мысль: Сквозь призму веков: В 5 т. Т.1: От зари цивилизации до капитализма / Ред. Г. Г. Фетисов.; Моск. гос. ун-т им. М. В. Ломоносова, Благотвор. фонд ≪Благосостояние для всех≫. ? М.: Мысль. ? 2004. ? 718 с. ? (250 лет Московскому Государственному Университету им. М. В. Ломоносова.) ? ISBN 5-244-01039-5 .
  • ≪Введение (ал-Мукаддима)≫. Составление, перевод с арабского и примечания А. В. Смирнова // Историко-философский ежегодник 2007. М., 2008. С. 187?217.
  • Введение в историю (ал-Мукаддима). Фрагменты. Перевод с арабского, комментарии и примечания И. Л. Алексеева, А. В. Душак и А. Ш. Столыпинской // Pax Isamica, 1/2008, c.15-21.

≪Китаб ?л-Иб?р≫ ?лег?с? уры? телен? тулы?ынса т?ржем? ителм?г?н.

И?к?рм?л?р [ ??г?ртерг? | сы?ана?ты ??г?рте? ]

  1. [1]
  2. Сорокин П. А. Человек. Цивилизация. Общество / Общ. ред., сост. и предисл. А. Ю. Согомонов: Пер. с англ. ? М.· Политиздат, 1992. С. 176
  3. Т?р?-б?рел?р, динн?р ??м халык (недоступная ссылка)
  4. Бациева, С. М., 1965 , с. 66
  5. Этот перевод и большинство приводимых далее изданий трудов Ибн Хальдуна указаны в библиографии к переводу ≪Мукаддима≫, выполненному Францем Роузенталем.

???би?т [ ??г?ртерг? | сы?ана?ты ??г?рте? ]


  • Fischel, Walter Joseph. Ibn Khaldun in Egypt. His public functions and his historical research: An essay in Islamic historiography . Berkeley, 1967;
  • Graberg Af Hemso, Jakob Grefve. Notizia intorno alla fimoza ;
  • Кремер Альфред фон (Kremer, Alfred, Freiherr Von). Ibn Chaldun und seine Kulturgeschichte der islamischen Reiche . Wien, 1879;
  • Жорж Лабика (Labica, Georges). Politique et religion chez Ibn Khaldoun. Essai sur l’ideologie musulmane . Alger, Societe nationale d'edition et de diffusion, 1968;
  • Лакост Ив (Lacoste, Yves). Ibn Khaldoun. Naissance de l’Histoire, passe du tiers monde Paris, 1965, 1998;
  • Mahdi, Muhsin. Ibn Khaldun’s Philosophy of History: A Study in the Philosophic Foundation in the Science of Culture . London, 1957;
  • Chapra, Umer M. Ibn Khaldun’s theory of development: Does it help explain the low performance of the present-day Muslim world? // The Journal of Socio-Economics. Volume 37, Issue 2, April 2008, pp. 836?863 ;
  • Boulakia, J.D.C. Ibn Khaldun: a fourteenth century economist // Journal of Political Economy. 1971. (September/October). pp. 1105?1118;
  • Talbi, M. Ibn Khaldun // The Encyclopedia of Islam, vol. 3. Leiden: Brill, 1986. pp. 825?831.

?ылтанмалар [ ??г?ртерг? | сы?ана?ты ??г?рте? ]