Гольф

Википедия ? ирекле энциклопедия м??л?м?те
Гольф уйынсы?ы

Гольф ( ингл. golf ) ? спорт уйыны , айырым уйынсы й?ки командалар минималь ?у?ыу ?аны мен?н б?л?к?й тупты с?к?н яр?амында махсус со?орсо??а индер?.

Тарихы [ ??г?ртерг? | сы?ана?ты ??г?рте? ]

Гольф уйнау Шотландияла барлы??а килг?н тип ?анала: к?т??сел?р тая? яр?амында ташты ?уян оя?ына индерг?н бул?ан. Бындай уйын XIV быуатта у? бар ине, ? XV быуатта Шотландияла ≪гоуф≫ уйынын уйнар?а тый?ан бер нис? закон сы?а. Нидерландта XVII быуатта у? с?к?н мен? туп уйна?андар. Уйын заманса р??ешенд? XIX быуатта Шотландияла килеп сы?а.

Мин династия?ы императоры Чжу Чжаньцзы уйна?ан чуйван уйынын ??р?тл?г?н р?сем

?мм? уйынды? борон?о т?р??ре б?х?ст?р тыу?ыра кил?. ?ай?ы бер тарихсылар [1] гольфты Рим империя?ыны? паганика ( paganica ) уйыны мен?н б?йл?й, унда уйынсылар ?анат тултырыл?ан тупты б?г?лг?н тая? мен?н ?у??ан. Бер теория буйынса, уйын тарихы бе??е? эраны? 1 быуаты эсенд? Рим империя?ыны? хакимлы?ы Европа буйлап таралыуы мен?н б?йле [2] . Баш?а н?кт??е я?тан да тора шул, ? тип предков гольф жебе барыр?а ?ытай уйын Суван ( ?ыт. ?丸  ? толкать шар), распространения осоронда 8-14 быуаттар [3] . Свиток осорынан династия?ы Мин , даими 1368 йыл исеме бул?ан ≪К??г? у??ыр?ан≫, изображать а?залары ?ытай император ишегалды, размахивающего н?м? похожим был клюшкин гольф ?с?н был попытка задать кескен? бер лонки. Бында, суван булды, билд?ле Ауропала Урта быуат . Та?ы бер ранних уйындары, тип и?к?рт? заманса ??т?р?к ?ушыла гольф уйнау ≪кама≫ (ингл. cambuca , франц. chambot ) [4] . Был уйын ине занесены" Т?б?нге ер, Германия ??м Англия.

Гольф май?аны [ ??г?ртерг? | сы?ана?ты ??г?рте? ]

1 Старт май?ансы?ы (teeing ground), 2 ?ыу ?аршылы?ы (water hazard), 3 Тиге??е? май?ансы? (rough), 4 Май?ансы? артында?ы ер (out of bounds), 5 ?омло зона (sand bunker), 6 ?ыу ?аршылы?ы (water hazard), 7 Тиге? ер (fairway), 8 Грин (putting green), 9 Флаг (flagstick), 10 Со?орсо? (libbie)

Гольф май?ансы?ы бер нис? со?орсо?тан тора, ??р бере?ене? ?? старт май?ансы?ы бар ( ингл. Teeing ground ) . Старт май?ансы?ы ике там?а мен?н билд?л?н?, улар туп ?а?ы?ын ?уйыу ?с?н р?хс?т ителг?н зонаны к?р??т? ( ингл. Tee ) . Шулай у? май?ансы?ты? бер ?л?ш? булып тиге? ??м тиге??е? ?ыр тора ( Fairway and rough (инг.)) ??м баш?а к?рт?л?р ( ингл. Hazard (golf) ) . И? а?а?та к?реп булыу ?с?н там?алан?ан со?орсо? була. Со?орсо? махсус ≪грин≫ ( Putting green (инг.)) а?ланында урынлаш?ан, унда ?л?н бейек т?гел. Баш?а ер?? ?аршылы?тар булдырыу ?с?н ?л?н ким?ле ю?арыра?.

Уйын ?а?и??л?ре [ ??г?ртерг? | сы?ана?ты ??г?рте? ]

Гольф май?аны

??р уйынсы билд?ле т?ртипт? со?орсо?тар ?анын ?терг? тейеш. Со?орсо? тип ер??ге со?ор?о ла, уйын май?анын да атай?ар. Май?ан:

  • старт ?л?ш? ? ≪ти≫ май?аны (≪Тэ≫);
  • т?п зона ( ингл. fairway , ≪тура й?н?леш≫);
  • со?ор?ар ?а?ыл?ан махсус май?ансы?тар ? ≪а?ландар≫ (green).

Май?ансы?та т?рл? ?аршылы?тар булыуы м?мкин ? ?ыу, ?омло бункер, ?ыуа?тар, а?астар, бейек ?л?н . Т???? билд?л?нг?н туп старт май?ансы?ында ?уйыла (≪ти≫ май?ансы?ы). ?а?и?? булара?, уйынсы беренсе ?у?ыу?ан тупты т?п май?ансы??а еб?рерг?, бер нис? ?у?ыу мен?н уны ?тк?рерг? ??м грин май?ансы?ы ? тиге? ?л?нле ерг? етерг? тейеш. Гриндан тупты со?орсо??а ?у?ыр ?с?н паттер с?к?не ?улланыла. ?а?и??л?р ниге?енд? намы?лылы? асылы ята. ?а?и??л?р туплан?ан т?п ба?ма тышында: ≪Тупты нисек ята, шулай ?у?, бул?ан май?ансы?та уйна, ни бул?а ла, намы?лы бул≫ тип я?ыл?ан.

?????к?р уйынсы статусына ??т?и сикл????р бар [5] . Асылда, ?асан да бул?а гольф уйынына ??р?те? ?с?н ха? ала й?ки а?са?а гольф уйна?ан ??р кем ?????к?р тип ?аналмай ??м ?????к?р??р ?с?н ?тк?релг?н ярыштар?а ?атнаша алмай. Л?кин ?????к?р??р сы?ым ?с?н билд?ле бер процедура?а ярашлы а?са ала ??м ?????к?р уйынсы статусы ?с?н билд?л?нг?н ?а?и??л?р сикт?ренд? а?салата булма?ан б?л?кт?р ?абул ит? ала.

Р?сми ?а?и??л?р??н тыш, гольф уйынсыларына гольф (инглизс? Golf etiquette) тип атал?ан ?а?и??л?р?е ??м йолалар?ы ?т?рг? к?р?к. Этикет ?а?и??л?ре х??еф?е?лек, намы?лылы?, уйын темпы ??м уйынсыны? гольф май?ансы?ы х??еф?е?леген к???те? бурысы ке?ек м?сь?л?л?рг? ?а?ыла. ? этикетты бо??ан ?с?н штраф м?р?й??ре булма?а ла, уйынсылар уйын?а ?ы?ы??ыныу?ы ??м я?ы уйнай башлаусылар ?с?н т?жриб? туплау м?мкинлеген ?а?лап ?алыр ?с?н уны ?т?рг? тырыша.

Гольф буйынса язалар билд?ле бер ситуациялар?а б?йле. Уйынсыны? и??бен? штраф туп?а ??т?м? ?у?ыу юлы мен?н ?улланыла. ?а?и??л?р?е бо??ан ?с?н й?ки туп ?у?ыу?ан ?у? уйын м?мкин булма?ан х?лд? бул?ан осра?тар?а м?мкинлект?р ??т?л?. Ю?алтыл?ан й?ки май?андан осоп сы??ан туп ?с?н бер ?у?ыу ??м дистанцияны ю?алтыу штрафы бирел?. ?г?р туп уйынсы ?орамалыны? нинд?й ?? бул?а ?л?ш? тей?? й?ки ошондай к?се?г? ?аршылы?ты б?т?р?рг? маташ?а, штраф та ?алына. Уйынсы ??ене? тупына ?у?ма?а, у?а ике тап?ыр штраф ?алына. Хо?у? бо?оу?ар?ы? к?бе?ен? штраф ?алына, ?мм? мутлы? ?ылыу, а?лы р??ешт? ?а?и??л?р?е бо??ан ?с?н дисквалификация булыуы ла ихтимал.

Терминдар [ ??г?ртерг? | сы?ана?ты ??г?рте? ]

  • Грин  ? (инглиз теленд? green ? ≪й?шел болон≫) бик ?ы??а сабыл?ан ?л?нде ?? эсен? ал?ан йомро формала?ы гольф-ба?ыу?ы? бер ?л?ш? (унда тишек урынлаша) [6] .
  • Фарватер ? (ингл. fairway ? ≪шыма ки?елг?н ?л?нле ???к аллея≫) ? ба?ыу?ы? са?ыштырмаса тиге? ?л?ш?, ?л?н уртаса о?онло?та була; май?анды? к?пселек ?л?ш?н бил?йФарватер ? (ингл. fairway ? ≪шыма ки?елг?н ?л?нле ???к аллея≫) ? ба?ыу?ы? са?ыштырмаса тиге? ?л?ш?, ?л?н уртаса о?онло?та була; май?анды? к?пселек ?л?ш?н бил?й [6] .
  • Раф ? фервей ??м грин мен?н сикт?ш бейек ?л?н участкалары [6] .
  • Патт ? гринда я?ал?ан е?елс? ?у?ыу, уны? т?п ма?саты ? тупты со?орсо??а индере?.
  • Сингл ? паттер?ан тыш, б?т? с?к?нд?р мен?н ?у?ыу?ы? т?п х?р?к?те. ?елкене? тая?ты ?елт????н, а??а табан х?р?к?т ите???н, ?у?ыу?ан ??м тамамлау?ан тора [7] .
  • Драйв ? гольфта старт май?ансы?ынан т?п ?у?ыу, уны? ма?саты ? тупты ≪драйвер≫ мен?н йыра??а ??м те??л итеп еб?ре?.
  • Слайс ? (инглизс? slice ? ≪ки?кен ?у?ыу≫) ? с?к?нде? асы? башы мен?н еб?релг?н туп-тура оса, ?мм? шунан ?у? у??а/?ул?а (у? я??а/?ул?а торошло уйынсы ?с?н) бик ны? тайпыла [8] .
  • Хук ? (инглиз теленд? hook ? ≪ыр?а?≫) с?к?нде? ≪слайс≫?а ?аршы ябы? башы мен?н баш?арыл?ан ?йр?лт?п бире?.
  • Фейд ? (инглиз fade) махсус р??ешт? уйынсы тарафынан баш?арыл?ан ?абыр?анан ?йр?лт?п ?у?ыу, тура траекториянан тайпылышы ≪слайс≫ мен?н са?ыштыр?анда бер а? к?сл?р?к. Икенсе ?????р мен?н ?йтк?нд?, е?ел ≪слайс≫.
  • Дро ? (инглизс? draw) уйынсы тарафынан махсус р??ешт? ситт?н ?йр?лт?п ?у?ыу ысулы мен?н баш?арыла. ≪хук≫ мен?н са?ыштыр?анда тура траекториянан а?ыра? тайпылыу к???тел?. Икенсе ?????р мен?н ?йтк?нд?, е?ел ≪хук≫.
  • Чип ? (инглизс? chip) тупты? ?ур булма?ан ?икерте? мен?н е?елс? ?у?ыу, шунан ?у? да т?г?р??ен дауам ит? (грин ситен?н 0 метр?ан 5 метр?а тиклем алы?лы?та баш?арыла).
  • Питч ? (инглиз теленд? pitch) тупты ?и?елерлек ?икерте? юлы мен?н к?сл?р?к ?у?ыу, шунан ?у? ул артабан да ?икере?ен дауам ит? (гринде? ситен?н 5 метр алып 50 метр?а тиклем алы?лы?та баш?арыла).
  • Пар ? (≪паритет≫ ???ен ?ы??артып) ?у?ыу?ар ?аны. ≪ПАР≫?ар?ы? ?с т?р? бар ? был пар-3, пар-4 ??м пар-5, улар?ы? т?п айырма?ы ти ?ан (башлан?ыс н?кт?н?н) со?орсо??а тиклемге арауы?та. Бик ?ир?к осрай, шулай ?а пар-2 ??м пар-6 осрай. Уртаса ал?анда, ара 100-??н 550 метр?а тиклем тирб?л?. М???л?н, пар-3 (110 метр), пар-4 (320 метр) ??м пар-5 (480 метр).
  • Хол-ин-ван/хоул-ин-уан (≪Бер юлы со?орсо??а≫) ? ти-бокстан со?орсо??а эл?ге?.
  • Бёрди (≪?ош≫) ? ?у?ыу?ар ?аны ПАР-?ан берг? к?мер?к.
  • Игл (≪Б?рк?т≫) ? ?у?ыу?ар ?аны ПАР-?ан икег? к?мер?к.
  • Альбатрос ? ?у?ыу?ар ?аны ПАР-?а ?ара?анда ?ск? к?мер?к (пар-5 ??м 4 тишект?рен? ген?)
  • Богги (bogey ≪?арас?ы≫) ? ?у?ыу?ар ?аны пар?ан берг? к?бер?к.
  • Кедди ? уйынсы яр?амсы?ы, уны? бурыстарына спорт ?орамалдарын й?р?т?? ??м к???шт?р мен?н яр?ам ите? ин?.

И??п [ ??г?ртерг? | сы?ана?ты ??г?рте? ]

И??п Атама?ы Тасуирлау
Хол-ин-уан (Hole in one) Ти бокстан тупты? со?орсо??а ине?е
?3 Альбатрос (Albatross) пар?ан ?с ?у?ыу?а ??ер?к
?2 Игл (Eagle) пар?ан ике ?у?ыу?а ??ер?к
?1 Бёрди (Birdie) пар?ан бер ?у?ыу?а ??ер?к
E Пар (Par) гольфсы со?орсо?то регламент буйынса ?терг? тейеш ?у?ыу?ар ?аны
+1 Богги (Bogey) пар?ан бер ?у?ыу?а к?бер?к
+2 Икел?т? богги (Double bogey) пар?ан ике ?у?ыу?а к?бер?к
+3 ?сл?т? богги (Triple bogey) пар?ан ?с ?у?ыу?а к?бер?к

?орамалдар [ ??г?ртерг? | сы?ана?ты ??г?рте? ]

С?к?нд?р. ?улдан у??а: вуд, паттер ??м айрон

С?к?нд?р [ ??г?ртерг? | сы?ана?ты ??г?рте? ]

Уйынды? ?ай?ы май?анда барыуына, тупты нинд?й алы?лы??а б?ре? ??м нинд?й ма?сат мен?н ?улланыуына ?арап, 14 т?рл? с?к?н була.

  • Вуд (инглизс? Wood) ? ?ур башлы ??м 7°-тан 15°-?а тиклем ?у?ыу м?й?ш? бул?ан с?к?н. Уйын?а туп вуд мен?н индерел?. Тупты 300 метр?а тиклем ара?а еб?рер? ала (≪Драйвер≫).
  • Айрон (инглиз теленд? Iron) ? тупты ?ы??а ара?а ма?сатлы р??ешт? еб?ре? ?с?н к?р?кк? о?шаш башлы е?елер?к с?к?н. ?у?ыу я?ылы?ыны? ауышлы? м?й?ш? ? 15°-тан 45°-?а тиклем. С?к?нд?р ?аны номер?ары буйынса айырыла. ?ур ?анлы?ы тупты ?ур м?й?ш я?ап, тупты офо??а табан б?л?к?й дистанция?а еб?рерг? м?мкинлек бир?. ?у?ыу дистанция?ы 70 ? 150 метр.
  • Веджи (инглизс? Wedge) ? айрондан ?у?ыу ??т?н?? та?ы ла ?урыра? м?й?ш? мен?н айырыла (45°? 64°) ??м тупты ?омдан (Sand Wedge) й?ки ?л?нд?н (Chipping Wedge) ?ы??а арауы?та ?у?ыу ?с?н к?р?к.
  • Паттер (инглизс? Putter) ? гринда уйнау ??м пат (тупты тишекк? т?г?р?теп ?у?ыу) ?у?ыу ?с?н Г форма?ында?ы е?ел башлы с?к?н.

Туптар [ ??г?ртерг? | сы?ана?ты ??г?рте? ]

Файл:Myachik dlya golfa.jpg
Гольф тубы

Й?н?леште д?р?? тотоу ?с?н ????ти тупты? ??т? со?орло.

Со?ор?ар?а ?ауа тот?арлана ??м к??г? к?ренм?г?н тышса барлы??а кил?, ул:


Со?ор?ар?а ?ауа ?а?лана ??м к??г? к?ренм?? ?абырса? барлы??а кил?, ул:

  • осош ва?ытында тупты? тирб?ле?ен к?мет?
  • тупты бороп ?у??анда к?т?ре? эффектын к?с?йт?
  • аэродинамик ??енс?лект?рен я?шырта ??м тупты? алы?ыра? осоу м?мкинлеген бир?

≪Со?ор ??т?н??≫ аэродинамик ??т?нл?г? ≪Ри??й?тт?р?е емере?сел?р≫ (≪Разрушители легенд≫) ф?нни-популяр телешоу сы?арылыштарыны? бере?енд? ошондай у? (масштаблы) япмалы автомобиль ми?алында тикшерел?; сы?арылышта к?р??телг?нс?, отош НАСА-ны? аэродинамик торба?ында миниатюр моделде ?ына?анда ла, юл ?ынау?ары ва?ытында тулы ?лс?мд?ге модификациялан?ан автомобилде? я?ыулы? сы?ымын к?мете? р??ешенд? л? алына [9] .

Икенсе я?тан, Сеул Милли университетыны? механика ??м аэрокосмик инженерия факультетынан Чхве Хэчон т?рк?м? ра?лауынса, ??к? ?атламыны? бындай фактура?ы ла етеш?е?лект?р??н м?хр?м т?гел ? б?л?к?й ген? со?ор?о? урта?ына с?к?н тей?ерг?нд?, шар бирелг?н й?н?лешт?н тайпылыуы ихтимал. Альтернатива сифатында тикшерене?сел?р шар?а уны? ??к? й???н т?рл? формала?ы сегменттар?а б?лгел?п, ула?тар?ы со?ор?ар ке?ек ?к принцип буйынса я?ар?а т??дим ит?. Ер ??т? май?аны со?ор?ар урынлаш?ан май?андан б?л?к?йер?к бул?анлы?тан, рационализатор?ар фекеренс?, с?к?н мен?н ≪д?р?? булма?ан≫ со?ор?а эл?ге? ихтималлы?ы к?мер?к, тип ра?лай рационализатор?ар [10] .

Турнир?ар [ ??г?ртерг? | сы?ана?ты ??г?рте? ]

Профессиональ ир-аттар ара?ында?ы и? м??им турнир?ар исемлеген?: Мастерс, А?Ш Асы? чемпионаты (US Open), Британия Асы? чемпионаты (The Open Championship) чемпионаты ??м Гольфсылар профессиональ берл?шм??е (PGA Championship) ин?.

2009 йылды? 9 октябренд? Халы?-ара олимпия комитетыны? 121 сессия?ында 2016 йылда Рио-де-Жанейрола ?тк?н Олимпия уйындары программа?ына гольфты индере? ?арал?ан [11] .

Мини-гольф [ ??г?ртерг? | сы?ана?ты ??г?рте? ]

Мини-гольф  ? XIX быуат урта?ынан башлап ??еш ал?ан уйын. Уйнау ?с?н грин май?ансы?ына т?рл? ?аршылы?тар ?уйыла. Уйынсы ма?саты ? тупты м?мкин тиклем ?? б?ре???р эсенд? со?орсо??а т?ш?р??. Уйын ≪паттер≫ с?к?не мен?н ген? алып барыла.

И?к?рм?л?р [ ??г?ртерг? | сы?ана?ты ??г?рте? ]

  1. Brasch, Rudolph. How did sports begin?: A look at the origins of man at play. ? McKay, 1970.
  2. paganica (game) ? Britannica Online Encyclopedia . Britannica.com. Дата обращения: 23 сентябрь 2010. Архивировано 16 сентябрь 2011 года.
  3. Golf (Chui wan) ? China culture . Kaleidoscope.cultural-china.com (25 сентябрь 2009). Дата обращения: 23 сентябрь 2010. Архивировано 11 май 2013 года. 2013 йыл 26 март архивлан?ан .
  4. The ultimate golf book . ? Houghton Mifflin Harcourt, 2006. ? P. 13. ? ISBN 978-0-618-71025-6 .
  5. Amateur Status . United States Golf Association . Дата обращения: 7 ноябрь 2007. Архивировано 1 октябрь 2007 года.
  6. 6,0 6,1 6,2 Краткий словарь гольфа .
  7. [golf.putter-club.com Краткий словарь гольфа] .
  8. Словарь гольф-терминов 2011 йыл 4 июль архивлан?ан . ?алып:Ru icon   (Тикшереле? к?н?: 15 август 2008)
  9. Mythbusters, 14-й эпизод 7-го сезона.
  10. Корейские ученые изобрели идеальный шар для гольфа
  11. Golf and Rugby Join 2016 Olympic Programme

???би?т [ ??г?ртерг? | сы?ана?ты ??г?рте? ]

  • Кевин Макгимпси, Дэвид Нич . Гольф: раритеты и реликвии. История гольфа в восемнадцати лунках. ? Перевод с английского Михаила Гребнева под общей редакцией Алексея Николова. ИД ≪Анатолия≫, 176 с. Москва 2006
  • Кевин Макгимпси . Гольф: история мяча. ? Перевод с английского Михаила Гребнева под общей редакцией Алексея Николова, ИД ≪Анатолия≫. 526 с. Москва 2006
  • Б. Галлахер, М. Уилсон . Гольф для начинающих. ? Перевод Т. Новиковой. Фаир-Пресс, М. 2005, 192 с.

?ылтанмалар [ ??г?ртерг? | сы?ана?ты ??г?рте? ]