?атнашыусыны э??рл?? ?? хуплау тапмай тор?ан т?ртип, э??рл?нг?н ?атнашыусыла й? ?атнашыусылар?а кире хис-той?олар уятыу?а й?н?лтелг?н ??м?лд?р. Был т?ртип э??рл?нг?н кешел?рг? Википедияла эшл???е ?ыйынлаштырып, улар?ы к?м?етеп, ?ур?ытып, Википедияла эшл????н ?рк?т?рг?, унан сы?ып китерг? м?жб?рл?рг? тырышыу мен?н а?латыла.

Был ?а?и??л?р?? э??рл?? тип ?арала ал?ан ??м?лд?р?е? тулы исемлеге бирелм?й,?с?нки быны? мен?н ш???лл?не?сел?р ???рл???е? я?ынан-я?ы ысулдарын табып тора. Т?жриб? к?р??те?енс?, т?б?нд?ге ??м?лд?р э??рл??г? ин?:

1. Бер?й ?атнашыусыны? т???те???рен к???те? ??м улар?ы м?х?ррирл??, комментарий?ар я?ыу й?ки кире ?айтарыу (был т?ртип викисталкинг тип т? атала).

Э??рл??сене? м???лен я?шыртыр?а т?гел, ? ≪этл?шеп≫ маташыуы к?ренеп тора. Бы?а э??рл??г? дусар бул?ан ?атнашыусыны? т???те???рен ниге??е? кире ?айтарыу; {{ орисс }} , {{ стиль }} , {{ нейтраллек }} , {{ д?р??л?к }} ке?ек ?алыптар ?уйыу; ?атнашыусыны? м???л?л?рен й? бер?й тематика?а ?ара?ан м???л?л?р?е, тараф?ы? ?атнашыусылар фекеренс?, ниге??е? юй?ырыу?а ?уйыу; абсурд?а еткере? (м???л?н, ??р фраза?а тиерлек сы?ана? талап ите?); м???л?л?рг?, э??рл??се к??алла?анса, ?орбанына о?шама?тай объектив булма?ан фекер??р индере? ?.б.

Шул у? ва?ытта бер?й ?атнашыусыны? м???л?л?рен Википедия ?а?и??л?ре к???теле?г? тикшере?, ?алыптар ?уйыу (сы?ана?тар ?уйыу?ы талап ите?, м???л?не тараф?ы?ландырыу, стилен я?шыртыу ?.б.), хаталар т???те?, тараф?ы?ландырыу, юй?ырыу?а ниге?ле ?уйыу ??м изге ни?т мен?н баш?арыл?ан баш?а ??м?лд?р э??рл?? (≪викисталкинг≫) тип ?аналмай (бигер?к т? ?атнашыусы элект?н ?а?и?? бо?оу?ар мен?н билд?ле бул?а). Шулай у? теге й?ки был ?атнашыусыны? индерг?н ?л?ш? мен?н ябай танышыу ?а ≪викисталкинг?а≫ ?арамай. ??р ?атнашыус индерг?н ?л?шт? тел?г?н бер ?атнашыусы ?арай ??м тикшер? (шик а?тына ала) ала. ≪Викисталкинг≫?а шулай у? емерткес ни?тт?р, проект?а й? бер?й ?атнашыусы?а зыян килтере? тел?ге ин?.

2. Ма?сатлы ш?хси ??ж?мд?р

Ш?хеск? ??ж?мд?р ??м к?м?ете???р ??р бере?е ?атнашыусыны э??рл?? тип ба?алана алмай. Л?кин ?атнашыусы бер ?к ?атнашыусы й? ?атнашыусылар т?рк?м?н? даими ??ж?м итеп ??м уны к?м?етеп тор?а, уны? т?ртибе э??рл?? тип ?арала ала. К?м?ете???р ситл?теп й? й?шереп т? эшл?нерг? м?мкин, м???л?н, э??рл?? ?орбанына икенсе бер???е? ташланыуын ма?тау ??м хуплау р??ешенд?.

3. Янау?ар

Бер ?атнашыусыны? икенсе?ен? янауы ??р осра?та ла уны э??рл?? тип ба?алана. ?атнашыусы?а тормошонда зыян килтере? мен?н янау ?а, уны? Википедияла?ы эшен? ?амасаулау ?а, уны? хе?м?т емешт?рен ю? итерг? й? баш?а т?рл? зыян килтерерг? маташыу ?а э??рл??г? ин?. Янау?ар ?а й?шерен д?, ситл?теп т? я?алыр?а м?мкин, ?мм? улар самалатып танылып тора.

?атнашыусы?а, ?атнашыусылар т?рк?м?н? й? Википедия проектына суд д?????е мен?н янау махсус осра? булып тора ??м у?а ?а?ылышлы айырым ?а?и?? бар. У?а ярашлы, бындай ?атнашыусы?а м????т?е? бикл?? янай.?

4. Ш?хси м??л?м?тте асыу

Баш?а ?атнашыусыны? ш?хси м??л?м?тен (ысын исеме, ?й й? эш адресы, телефон номеры, E-mail-адресы й? баш?а б?йл?нешк? ине? м??л?м?те) асыу, улар?ы ?атнашыусы ?? ихтыяры мен?н Википедия битен? урынлаштырма?ан й? баш?а асы? сы?ана?тар?а ?уй?ан ш?хси м??л?м?те мен?н б?йл?м?г?н бул?а, уны э??рл?? тип ба?алана. Ш?хси м??л?м?тте асыу ?атнашыусыны тормошта насар э?емт?л?рг? килтере?е ихтимал булыуын а?лар?а к?р?к. Ш?хси м??л?м?т тура?ында ябы? сы?ана?тар?а ?ылтанма?ан имеш-мимеш, даими ??м б?йл?нсек т?? алма?а, ш?хси м??л?м?тте асыу тип ?аналмай.

5. Яла я?ыу/ троллинг

?атнашыусыны яманатлы итерг? тырышып, ял?ан х?б?р??р таратыу яла я?ыу булып тора ??м шулай у? ?атнашыусыны э??рл?? тип ?анала. ?мм? факттар?а ниге?л?неп ?йтелг?н ?ы?ымталар ??м фекер??р яла я?ыу булмай.

6. ?атнашыусыны уны? ш?хси битт?ренд? (?атнашыусыны? фекер алыгыу битенд?, ?атнашыусыны? яр?амсы битенд?, ш?хси битенд?) э??рл??

?атнашыусыны? фекер алышыу битенд? ниге??е? й? йомша? ниге?л?нг?н (тараф?ы? ?атнашыусылар фекеренс?) ≪и?к?рте???р≫ урынлаштырыу, м???н??е? текстар ??т??, шундай текстар?ы ?атнашыусы кире ал?андан й? архивла?андан ?у?терге?е?, ?атнашыусы битен? уны к?м?етк?н й? у?а о?шама?ан ?алыптар ?уйыу ?.б. э??рл???е? йыш осра?ан т?р??ре булып тора.

?атнашыусыны??бите ? уны? ??е тура?ында к?пмелер м??л?м?т ?уя тор?ан урыны. ?атнашыусыны? фекер алышыу бите проект ??т?нд? берлект?ге эшлекле аралашыу ?с?н т???йенл?н?. Улар?ы? бере?е л? ?атнашыусыны? ≪хурлы? та?та?ы≫ т?гел ??м ?атнашыусы?а ?а?ылышлы ??м?лд?ге й? уй?ырма проблемалар?ы элеп ?уйыу?а т???йенл?м?г?н, унда ?атнашыусыны? Википедия ?а?и??л?рен бо??аны ?с?н тараф?ы? хакимдар?ы? уны бикле?е тура?ында?ы х?б?р??ре ген? ?уйыла ала. ?г?р ?атнашыусыны? ш?хси битенд? й? фекер алышыу битенд? ?е??е? ?арама??а ысынлап та булыр?а тейешле й?, кире?енс?, юй?ырылыр?а тейешле м??л?м?т бар тип ?ана?а?ы?, ?у?ыш ас?ансы, был турала тараф?ы? (низа?та ?атнашма?ан) хакимдар?а еткереге?.

7. ?с?нс? кешел?р тура?ында фекер алышыу?а ?атнашыусыны э??рл??

Википедияла ??р ?атнашыусы баш?а ?атнашыусылар?ы? фекер алышыу битт?ренд? ??р б?х?ст? ?атнаша ала. Л?кин бер ?атнашыусы мен?н низа?та тор?ан икенсе ?атнашыусы беренсе?ене? ?с?нс? кешел?р мен?н фекер алышыу?арына даими ?ы?ыл?а (ш?хси к?м?ете???р?е? тыйылыуы тура?ында?ы ?а?и??не бо?оуы мотла? шарт т?гел), был т?ртип э??рл?? тип ?анала ала.

8. Коллектив фекер алышыу?ар?а ?атнашыусыны э??рл??

?г?р икенсе ?атнашыусы й? ?атнашыусылар мен?н низа?та тор?ан бер ?атнашыусы т?рл? ситуациялар?а был ?атнашыусыны? й? ?атнашыусылар?ы? т?ртибен? берлшм? й?ки хакимдар и?тибарын тарт?а (вандализмдан баш?а осра?тар?а), ?а?и??л?р?е бо?оу?а биг?к ниге??е? ??йепт?р та??а, уны? ??м?лд?ре э??рл?? тип табыла ала. Хатта ?а?и??л?р?е бо?оу осра?тары бул?ан х?лд? л?, ?атнашыусыны? хаталарына ?т? ны?ышмалы, к?р?ген?н арты? ?ур и?тибар бире? э??рл??г? индерелерг? м?мкин.

9. ?атнашыусыны у?а арнал?ан м???л?л? э??рл??

Википедияла шулай у? унда ?атнашыусылар тура?ында персоналий?ар?ы? ???ми?тлелеге критерий?арына яуап бирг?н м???л?л?р ?? булыр?а м?мкин. М???л?г? к?м?еткес, д?р??л?кк? тап килм?г?н, тарафлы, абруйлы сы?ана?тар?а ?ылтанма?ы?, нисб?т?е? м??л?м?т ?уйыу, шулай у? аерсоналий?ар?ы? ???ми?тлелеге критерий?арына тап килм?г?н м???л? булдырыу й? юйыл?анды терге?е? ?? ?атнашыусыны э??рл??г? индерел?. ?мм? был кешене? эшм?к?рлеге тура?ында к?м?ете?г? юл ?уймау тура?ында?ы ?а?и??г? тап килг?н, абруйлы сы?ана?тар мен?н ра?лан?ан ??м ВП:Н? талаптарына ярашлы бул?ан т?н?итле м??л?м?т ??т?? ?атнашыусыны ???рл?? була алмай.

10. Хаким й?ки тикшере?се (чекъюзер) в?к?л?тт?рен ?улланып ?атнашыусыны э??рл??

Википедия хакимдары Википедия ?а?и??л?рене? ?т?ле?ен к???терг? тейеш. Хаким ?? вазифаларын баш?ар?анда ш?хси симпатиялары ??м антипатияларынан, проект?а ?а?ылышы булма?ан с?й?си ?араштарынан сы?ып эш ит? алмай. Атап ?йтк?нд?, ?атнашыусы мен?н низа?та тор?ан хаким я?ынан Википедия ?а?и??л?ре мен?н ниге?л?нм?г?н й? йомша? ниге?л?нг?н, й? ?т? о?айлы м????тк? бикл?нг?н й? бикл?рг? янау ал?ан ?атнашыусы ла э??рл?не?се тип ?анала. ≪Низа?ты?≫ ним? ик?нен те??лер?к формалаштырыр?а к?р?к: ю?и?? ике я?тан да у?ал ни?тт? фай?аланыу?ар убулыр. Бындай осра?тар?а бикл???е? ниге?ле й? ниге??е? булыуын Ю?ары шура билд?л?й. Хаким в?к?л?тт?рен ?улланып, ?атнашыусыны э??рл?? хакимды ≪хаким≫ (sysop) тиг?н техник флагтан м?хр?м итерг? м?мкин.

?атнашыусы мен?н низа?та торма?ан хакимды? ?? в?к?л?тт?рен Википедия ?а?и??л?рен ??м Ю?ары шура ?арар?арын ?т???е т?ьмин ите? ?с?н ?улланыуы э??рл?? тип ?арала алмай.

Википедия чекъюзер?ары ?? в?к?л?тт?рен ?т?г?нд? Викимедиа фондыны? конфиденциаллек с?й?с?тен? таяныр?а тейеш. Чекъюзер?ы? теге й?ки был ?атнашыусыны ниге??е? тикшере?е (?а?и??л?р?е бо?оуына шикл?нерлек ниге? булма?анда), тикшере? ?а?и??л?рен бо?оуы, ?атнашыусыны тикшере? к?р?клеге тура?ында?ы ?тенес булма?ан к?й? (≪?ы?ы? к?реп≫) тикшере?, конфиденциаллек с?й?с?тен бо?оу (тикшере? барышында алын?ан ш?хси м??л?м?тте ниге??е? таратыу) ?атнашыусыны чекъюзер в?к?л?тт?рен фай?аланып э??рл??г? ин?.

Чекъюзер в?к?л?тт?рен ниге?ле ?тенес буйынса ??м тикшере? ?а?и??л?рен те??л ?т?п тикшере? ?с?н фай?аланыу э??рл?? булмай.

11. Хакимдар?ы, бей?р?е, шура а?заларыни чекъюзер?ар?ы улар?ы? в?к?л?тт?рен ?т?ен? б?йле э??рл??

Хакимды (бей?е, шура а?за?ын, тикшере?сене) э??рл??

?атнашыусыны? теге й?ки был хакимды? (бей?е?, шура а?за?ыны?, тикшере?сене?) нинд?й?ер ??м?лд?ре мен?н риза булма?ан?а т?рл? форумдар?а, фекер алышыу битт?ренд? даими ялыу?ар я?ыуы хакимды (бей?е, шура а?за?ын, тикшере?сене) э??рл?? тип ба?алана.

Ошо ?а?и??г? ярашлы, хакимды? (бей?е?, шура а?за?ыны?, тикшере?сене?) б?х?сле ??м?лен? (?арашына) (≪Вниманию участников≫ (ВП:ВУ), ≪Запросы к администраторам≫ (ВП:ЗКА) ) форумдарыны? бере?енд? й? ? тар м?сь?л?г? ?а?ыл?а ? ?атнашыусыны? фекер алышыу битенд? баш?а ?атнашыусылар?ы? и?тибарын тартыу ?с?н бер тап?ыр булдырыла тор?ан тема асыла ала.

Шул у? ва?ытта хакимды? (бей?е?, шура а?за?ыны?, тикшере?сене?) бер ?к ??м?лен ?ат-?ат тикшере?г? сы?арыу, шулай у? уны? баш?а фекер алышыу?ар?а?ы элекке ??м?лд?рен? ?ылтаныу тыйыла.

Был ?а?и??не бо??ан ?атнашыусылар?а хакимдар и?к?рте?, бикл?? , топик-бан ??м баш?а саралар ?уллана ала.

• Википедия:Я?ы килг?нд?рг? б?йл?нм?ге?
• Википедия:Тролд?р?е ашатма?ы?
• Википедия:Вандалдар мен?н ?рл?шм?ге?