Верхнеурал ?й??е

Википедия ? ирекле энциклопедия м??л?м?те
Верхнеурал ?й??е (?рге Урал ?й??е)
?й?? ???ге гербы Губерна гербы
Герб уездного центра
Герб уездного центра
Герб губернии
Герб губернии
Губерна Ырымбур губерна?ы
???ге Верхнеурал
Барлы??а килг?н 1781
Б?т?р?лг?н 1923
Май?аны 49 962 км²
Хал?ы 223 245 [1] ( 1897 )

Верхнеурал ?й??е (?рге Урал ?й??е) , 1781 йылда ?ф? наместниклы?ы составында ойошторола.

Административ у??ге ? Верхнеурал ?ала?ы.

Тарих [ ??г?ртерг? | сы?ана?ты ??г?рте? ]

?й??г? ?ф? провинция?ыны? к?нья?-к?нсы?ыш ?л?ш? ин?. 1796 йылда алып Ырымбур губерна?ы составында. Административ у??ге ? Верхнеурал ?ала?ы. Идара ите??е? кантон система?ы индерелг?с, Верхнеурал ?й??е территория?ында 6?сы баш?. кантоны ойошторола; Ырымбур ?ы?ы?ыны? 1?2?се дистанциялары частары урынлаша. 1866 йылда ?й?? территория?ында 237 торама пункт, 4 стан була. 1890 йылда ? 9 оло? ( Белорет , К?б?л?к-Тил??, ?а?ы, ?атай, Тамъян-Т??г??ер, Типт?р-Учалы, Тирл?н, ???н, ??ж?н-Петровск) ??м 9 станица (Березин, Варшавка, Велико-Петровск, Верхнеурал, ?ара?ай, ?ы?ыл, Магнит, Наследницкий, Николаевка), 1917 йылда 10 оло? терк?лг?н. Халы?ты? т?п ?л?ш? игенселек мен?н ш???лл?нг?н. 10??а я?ын й?рминк? ?тк?рел?. 94 м?сет, 34 сирк?? ??м 5 часовня була ( 1866 ). ?й?? 1919 йылда б?т?р?л?, территория?ы Тамьян-?атай кантоны ??м Сил?бе губерна?ы составына ин?. 1919 йылда т???лг?н БАССР -?ын Тамъян-?атай кантонына Верхнеурал ?й??е ?ара?ан Тамъян, ?атай, Т??г??ер, К?б?л?к, Теле? (???ге ? ?ара?ужа ), К???й (???ге - ??й?р?ол ), ?ара?ай-?ыпса?, Б?рй?н, Учалы-типт?р (???ге ? Учалы ) оло?тары ин? [2] .

География [ ??г?ртерг? | сы?ана?ты ??г?рте? ]

1784 йылда Верхнеурал ?й??е т?нья? ?л?ш? ? Троицк ?й??ен? , 1865 йылда к?нбайышы ? ?ф? ?й??ен? ??м Ст?рлетама? ?й??ен? , к?нья?ы Орск ?й??ен? ин?. XVIII быуат а?а?ында т?нья?-к?нбайышта ? ?ф? ?й??е , т?нья?-к?нсы?ышта ? Троицк ?й??е , к?нсы?ышта ? Урта ?а?а? й??? , к?нья?та ? Ырымбур ?й??е , к?нбайышта Ст?рлетама? ?й??е мен?н сикт?ш була. Май?аны ? 49 962 км² (1897).

Хал?ы [ ??г?ртерг? | сы?ана?ты ??г?рте? ]

Хал?ы: 1795 йылда ? 30157 кеше (шул и??пт?н 18790 баш?орттар ), 1897 йылда ? 223245 ( баш?орттар  ? 44025, миш?р??р  ? 2528, мордвалар  ? 2945, татар?ар  ? 12102, типт?р??р  ? 13276, уры?тар  ? 146126 ??м баш?а). XIX быуат а?а?ында ?й???? 112787 кр??ти?н и??пл?н?, мещандар ? 25768, дворяндар ? 869 ??м баш?а; мосолмандар  ? 56705, православие диненд?гел?р ? 157321 (шул и??пт?н 1129 старообрядсы) ??м баш?а.

Милл?т Халы?, кеш. %
Баш?орттар 44 025 19,72
Уры?тар 146 126 65,45
Татар?ар 12 102 5,42
Миш?р??р 2528 1,13
Типт?р??р 13276 5,95
Мордвалар 2945 1,32
Б?т??е 223 245 100,00

И?тисад [ ??г?ртерг? | сы?ана?ты ??г?рте? ]

XX быуат башында Белорет заводы, ?а?ы заводы, Тирл?н заводы, ???н заводы, ?рге ??ж?н-Петровск заводы эшл?й.

И?к?рм?л?р [ ??г?ртерг? | сы?ана?ты ??г?рте? ]

?ылтанмалар [ ??г?ртерг? | сы?ана?ты ??г?рте? ]

???би?т [ ??г?ртерг? | сы?ана?ты ??г?рте? ]

  • Список населённых мест по сведениям 1866 года. Т.28: Оренбургская губерния. СПб., 1871;
  • Волости и гмины 1890 года. Оренбургская губерния. СПб., 1890;
  • Первая всеобщая перепись населения Российской империи, 1897 г. Т.28: Оренбургская губерния. Т.28. СПб., 1904.