Википедия ? ирекле энциклопедия м??л?м?те
Байышев Та?ир ??лл?м улы
(
15 август
1886 йыл
?
4 ноябрь
1974 йыл
) ?
баш?орт
тел белгесе. Филология ф?нд?ре кандидаты (1950).
Беренсе донъя ?у?ышында
?атнашыусы.
Хе?м?т ?ы?ыл Байра? ордены
кавалеры (1949).
Та?ир ??лл?м улы Байышев 1886 йылды? 15 авгусында
?ф? губерна?ы
Златоуст ?й??ене?
Х?лил (х??ерге
Баш?ортостан Республика?ыны?
Дыуан районы
И?ке Х?лил
) ауылында тыу?ан. Х?лил ауылы м??р?с??ен тамамлай ??м 1906 йылдан бында м???ллим булып эшл?й. 1906?1909 йылдар?а
Арый
ауылы м??р?с??енд? у?ыта
[1]
.
1933 йылда
К. А. Тимирязев исеменд?ге Баш?орт педагогия институтын
тамамлай.
1909 йылда
х?рби хе?м?тк? алына ??м
Иркутск
?ала?ында?ы артиллерия часында башта х?рби-фельдшерлы? м?кт?бенд? у?ый, ?у?ынан рота фельдшеры булып хе?м?т ит?.
1914 йылдан
Беренсе донъя ?у?ышыында
?атнаша,
1915 йылды?
февраленд? яралана, ?сирлекк? эл?г? ??м унан ?аса. 1915 йылды? й?йенд? кире Х?лил ауылына ?айта.
1916 йылды?
башында й?н? х?рби хе?м?тк? алына ??м Кавказ фронтына еб?рел?.
Р?с?й империя?ында?ы
1917 йыл?ы
революциялар осоронда
Иранда
була
[1]
.
1918 йылды?
мартында Баш?ортостан?а ?айта ??м
И?ке Х?лил
ауылында у?ыта башлай.
1918 йылды? 15?28 октябренд?
Баш?ортостан автономия?ыны?
Дыуан кантоны
съезы с?рк?тибе яр?амсы?ы була, Дыуан кантон баш?арма комитеты а?залы?ына кандидат итеп ?айлана.
1920?1925 йылдар?а
Дыуан-М?сетле
ауылында у?ыта ??м бер ?к ва?ытта фельдшер пункты м?дире булып эшл?й
[2]
.
1925 йылдан
М?ск????
ба?ыл?ан ≪Крестьянская газета≫ (≪Кр??ти?н г?зите≫) г?зитене? х?б?рсе?е булып эшл?й. 1927 йылдан
Баш?орт АССР?ыны?
М??ариф халы? комиссариат инспекторы вазифа?ын ?т?й.
1933?1957 йылдар?а СССР Ф?нд?р академия?ы Баш?ортостан филиалы Тарих, тел ??м ???би?т институтында эшл?й. Баш?орт диалектология?ы ??м лексикография?ы буйынса ф?нни тикшерене???р алып бар?ан.
- Д?р?? я?ыу к?неге???ре. ? М., 1930.
- Башкирские диалекты в их отношении к литературному языку/ под ред. Н. К. Дмитриева. ?
М
., 1955. ? 112 с.
- Саратов ??м Куйбышев ?лк?л?ренд? й?ш??се баш?орттар?ы? ??йл?ше буйынса ?ай?ы бер материалдар // Вопросы башкирской филологии. ? М., 1959.
- Поговорим о топонимике и топонимических названиях // Баш?ортостан у?ытыусы?ы. ? 1961, № 4. ? 38?41 бб.
- ?ф? ?ала?ына ?ара?ан Нагаево ауылында Та?ир Байышев х?рм?тен? урам исемл?нг?н.
- ↑
1,0
1,1
Р?шит Ш?к?р
.
Ар?а?лы баш?орттар. ?илми-биографик очерктар. Тулыландырыл?ан 2-се ба?ма?ы. ? ?ф?: Китап, 2005. ? 376 с. ?
ISBN 5-295-02098-3
.
- ↑
Мечетлинский район Республики Башкортостан: энциклопедия / Редкол.: Ю. Ю. Султанов (гл.ред.), Н. Ф. Ахкамова (сост.), Г. К. Бикташева (отв.ред.) и др. ? Уфа: Мир печати, 2010. ? 284 с.:илл.
ISBN 978-5-9613-0148-9
- Шафиков Г. Г.
Непокорное одиночество научного Робинзона // Дыхание жгучее истории. ? Уфа: Китап, 1998. ? С. 100?144.