Иван Сергеевич Аксаков
(
26 сентября
[
8 октября
]
1823
,
Ырымбур губерна?ы
?
27 января
[
8 февраля
]
1886
,
М?ск??
[6]
) ? публицист, ша?ир, й?м???т эшм?к?ре, славянофилдар х?р?к?те лидер?арыны? бере?е.
Иван Сергеевич Аксаков
1823 йылды?
26 сентябренд?
26 сентября
(
8 октября
)
1823
[7]
Надеждино ауылында (Куроедово)
Б?л?б?й ?й??е
, Ырымбур губерна?ы
(х??ерге Баш?ортостанды? Б?л?б?й районы) Надеждино ауылында
[8]
) тыуа. Я?ыусы
Сергей Тимофеевич Аксаковты?
?с?нс? улы. Иван тыу?андан ?у? ?с йыл ?тк?с, улар?ы? ?аил??е
М?ск??г?
к?с?. ?й?? башлан?ыс белем ала; 10 й?шт?н ?к г?зит у?ый. Артабан белем алыр ?с?н
Санкт-Петербург?а
шул са?та ?ына ниге?л?нг?н Хо?у? белеме училище?ына (1836?1842) у?ыр?а кит?.
Ырымбур
дворян депутаттары йыйылышы тарафынан
1840 йылды?
20 июненд? а?алары Константин, Григорий ??м Михаил мен?н берг? Ырымбур дворяндар ш?ж?р??е китабыны? VI ки??ген? индерелеп ?уйыл?ан.
1842 йылда
И. С. Аксаков
М?ск??г?
?йл?неп ?айта ??м 18 июнд? титуляр к???шсе чинында Сенатты? 6-сы ен?й?т эшт?ре департаменты икенсе б?лекс??енд? с?рк?тип яр?амсы?ы булып эшл?й башлай. Был йылдар?а ул ≪Жизнь чиновника, мистерия в 3-х действиях≫ китабын я?а.
1844 йылда
кен?з П. П. Гагарин ет?кселек итк?н
?стерхан
ревизия комиссия а?за?ы итеп т???йенл?н?. Иван Сергеевичты? ду?ы барон Бюлер,
[9]
уны? тура?ында ≪ул т??леген? 16-шар с???т эшл?й, даими р??ешт? у?ый, я?а, Закондар йыйылма?ын ?йр?н?, ? эше тамамлан?ас ?ына ял итк?н са?ында ши?ыр?ар я?ыу мен?н булыша≫ ? тип я?а. Кен?з П. П. Гагарин уны коллежский асессор чинына к?т?р? (18.06.1845) ??м
1845 йылды?
июленд? Иван Сергеевич
Калуга
ен?й?т эшт?ре палата?ына р?йес ипт?ше итеп к?серел?;
1847 йылды?
майында М?ск?? Сенатына ? 6-сы департаментты? II б?лекс??е , ? 5 ай?ан ?у? ? I б?лекс??ене? обер-секретары итеп т???йенл?н?.
1848 йылда
Эске эшт?р министрлы?ы начальнигы граф Л. А. Перовски?ы? айырым йомоштар ?т??се чиновнигы итеп т???йенл?н? ??м Бессарабия?а ревизия я?ар?а еб?рел?.; бында у?а йэшерен р??ешт? дини секталар?ы тикшере? эше л? й?км?тел?.
Петербург?а
1849 йылды?
башында ?айта ??м
17 мартта
?ул?а алынып, жандармдар корпусына килтерел?. ?ул?а алыныуыны? с?б?бен Аксаков?а ?йтм?й??р; уны? славянофиллы? тура?ында?ы с?й?си фекере мен?н ?ы?ы??ыналар. Аксаковты? ?орау ал?анда бирг?н яуаптарын у?ы?андан ?у? император
Николай I
А. Ф. Орлов?а: ≪??е?? са?ырт, яуаптарын у?ы, а?ыл ?йр?т ??м азатлы??а сы?арып еб?р≫- тип я?а;
1849 йылды?
22 мартында
И. С. Аксаков азат ител?, л?кин полицияны? й?шерен к???те?е а?тында ?ала.
1849 йылды? май айында Ярославль губерна?ына ?ала идаралы?ы эшен? ??м бер??м бер динлелек м?сь?л?л?рен? ревизия я?ар?а кил?. Стенбок граф, секталар?а й?ки бегун странник. И. С. Аксаков бер??м бер динлелекк? ?аршы бул?ан архиепископ Евгений мен?н риза бул?ан була
[10]
.
Аксаков ??ен? ?ушыл?ан эшт?р?е бик етди ?т?й ??м сы?амлылы? к?р??т?. Ревизия эшт?ре ва?ытында у?а м??им бик к?п ен?й?тт?р асыла
[Комм 1]
. Ярославлд? ул урында?ы зыялылар мен?н я?ынлаша, ша?ир? Жадовская в. ю. ?й?нд? ?аланы? бик к?п интеллигенттары мен?н осраша.
1888 йылда
уны? урында?ы халы?ты ?ылы??ырла?ан хаттары н?шер ител?
[11]
.
1851 йылды? февраленд? Эске эшт?р министры граф Л. А. Перовский И. С. Аксаков?а ши?ыр?ар я?ыу мен?н булышыу д??л?т чиновнигына ярай тор?ан эш т?гел, тип ?йт?. Бы?а яуап итеп, И. С. Аксаков надворный советник чинында отставка?а сы?а ??м
М?ск??г?
кит?. М?ск???? был са?та славянофилдар т???р?ге барлы??а килг?н була ??м ул ≪Московский сборник≫ н?шер ит?.
1952 йылда
сы??ан был китапты? беренсе томыны? редакторы Иван Сергеевич Аксаков була. 1853 йылды? мартында йыйынты?ты? икенсе томын ба?ыу?ы цензура тыя, ? Аксаков поилиция к???те?е а?тына ?уйыла ??м м?х?ррирлек эше мен?н булышыу хо?у?ынан м?хр?м ител?. Бынан ?у? уны? ???би эшм?к?рлеге байта? йылдар буйына ту?талып ?ала. Аксаков х?рби карапта ер шары буйынса с?й?х?тк? сы?арып еб?ре???рен ?орай, ?мм? был да у?а тыйыла. Шунлы?тан
1853 йылда
ул География й?м?и?тене?
украин
й?рминк?л?ренд?ге сау?а эшт?рен я?ыр?а тиг?н т??димен ?абул ит?. 1853 йыл а?а?ында И. С. Аксаков Малороссия?а кит?. Был с?ф?р?е? ????мт??е булып уны? ≪Исследование о торговле на украинских ярмарках≫ (1859) китабы сы?а. Был ?ур китабы ?с?н ул География й?м?и?тене? Почетлы награда?ына лайы? була: у?а Константиновский ми?алы тапшырыла, ? Ф?нд?р академия?ы ? Демидов премия?ыны? ярты?ын б?л?к ит?.
Малороссиянан М?ск??г?
?ырым ?у?ышыны?
и? ?ы?ыу м?ленд? ?айт?ан И. С. Аксаков
1855 йылда
ополчение?а кит? ? унда?ы Серпухов дружина?ында кен?з Гагарин командалы?ы а?тында Бессарабия?а ?ына барып ет?. Солох т???л??е тура?ында ишетк?н И. С. Аксаков 1856 йылды? мартында М?ск??г? ?айта, л?кин шул у? йылды? майында кен?з В. И. Васильчиков са?ырыуы буйынса ?айтанан
?ырым?а
кит? ??м бында генерал-интендант Затлер?ы? ?у?ыш ва?ытында?ы?ы ен?й?тт?рен тикшере?се комиссия?а эшк? кил?.
1856 йылды?
декабренд? ул М?ск??г? ?айта.
Статистика хе?м?те ?с?н 1857 йылды? мартында Аксаков Ггеография й?м?и?тен? ??ене? статистика хе?м?тт?рен тапшыра ??м сит илг? сы?ып кит?. Бында ул А. И. Герцен мен?н таныша ??м биш йыл дауамында уны? й?шерен х?б?рсел?рене? бере?е була.
1858 йылда
≪Русская беседа≫ журналыны? й?шерен м?х?ррире
[12]
[13]
;
1858 йылда
у?а м?х?ррирлек эше мен?н булышыр?а р?хс?т ител? ??м 1859 йылда ул а?налы? ≪Парус≫ г?зитен сы?арыр?а була. Н?шри?тсе уйынса, ≪Парус≫ славян фекерене? ???к органдарыны? бере?е булыр?а тейеш була. ?мм? с?й?си мотивтар буйынса г?зитте? ике ?инуар номер?ары сы?ыу мен?н ба?ма ту?татыла. Уны алмаштыр?ан ≪Пароход≫ Аксаковты ??н???тл?ндер? алмай ??м ул ≪Русская беседа?а≫ ?айта, артабан 1859 йыл эсенд? алты китап сы?ара.
1860 йылда
ауырыу ту?аны Константинды сит илд? о?атып й?р?й, сит славяндар й?ш?г?н сит илд?р?е? к?ренекле с?й?си эшм?к?р??ре ??м ???би славянлы? эшм?к?р??ре мен?н ш?хс?н таныша. 1861 йылды? урта?ында ул М?ск??г? ?айта ≪К?н≫ а?налы? г?зитен н?шер итерг? р?хс?т ала. Г?зитте с?й?си б?лек?е?, цензура тарафынан мотла? тикшереле? ?теп кен? н?шер итерг? р?хс?т ител?. Г?зит
1861 йыл
а?а?ында н?шер ител? башлай ??м ул ва?ыт ?с?н г?зитте? бик к?п бул?ан 4 ме? я?ылыусы?ы була, г?зит бик ти? арала ?ур популярлы? яулап ала. У?ышты? т?п с?б?пт?рене? бере?е м?х?ррир-н?шерсене? славяндар ?с?н абруйлы м?сь?л?л?р?е тикшере?е, кр??ти?н, суд, земство, шулай у? Польша м?сь?л?л?ре тура?ында я?ыуында була
[14]
. И. С. Аксаковты? эшм?к?рлек осоронда был ва?ыт и? й?нлел?р?е? бере?е була.
1862 йылда
И. С. Аксаков г?зитк? я??ан бер автор?ы? фамилия?ын цензура?а асыу?ан баш тарта, шунлы?тан м?х?ррирлект?н сы?арыла.
1866 йылды? 12 ?инуарында И. С. Аксаков ша?ир
Ф.
И.
Тютчевты?
?ы?ы ? фрейлина Анна Федоровна Тютчева?а ?йл?н?.
1867 йылды?
1 ?инуарынан
я?ы ≪М?ск??≫ к?нд?лек г?зитен сы?ара башлай. Г?зит
1868 йылды?
21 октябрен?
тиклем ба?ылып сы?а, ошо ва?ыт эсенд? бер нис? тап?ыр ки??те?г? эл?г? ??м ?с тап?ыр ту?татылып тороу?а дусар була. 22 ай й?ш?? осоронда г?зит барлы?ы ту?ы? ай?а я?ын ?ына ва?ыт сы?а. Ул са?та?ы Эске эшт?р министры Е. А. Тимашев И. С. Аксаковты? ≪М?ск??≫ г?зитенд? т?рл? Балтик буйы м?сь?д?л?ре тура?ында ба?ыл?ан м???л?л?ре ?с?н г?зитте яптырыу?ы ?орап Сенат?а м?р?ж???т ит? ??м Аксаков И. С. г?зит сы?арыу хо?у?ынан м?хр?м ител?; был 12 йыл дауамына ?у?ыла.
1860-сы йылдар а?а?ында Аксаков М?ск?? славян комитеты эшен ??тере? ??м Икенсе М?ск?? ??-ара кредит й?м?и?те эшм?к?рлеге мен?н булыша, унда Аксаков 1878?1886 йылдар?а й?м?и?т идара?ы р?йесе булып тора. Был осор?а ул ≪Ф. И. Тютчев≫ тиг?н биографик очерктар китабын я?ып ба?тыра. 1872?1874 йылдар?а ул Р?с?й ???би?тен яратыусылар й?м?и?те р?йесе була.
1858 йылда
ойошторол?ан Славян комитетында И. С. Аксаков Погодин тере са?та башта секретарь булып тора, секретары, ? ул ?лг?нд?н ?у? ? р?йеск? ?йл?н? (1875?1878); был осор?а ул рус й?м?и?тене? славяндар?а ??й??ен к?р??те?се итеп ?абул ит?л?р. Хатта уны? кандидатура?ы бер са?
болгар
т?хетен? болгар ?айлаусылары тарафынан т??дим ител?. 1878 йылды? 22 июненд? Берлин конгресында Р?с?й дипломаттарын шелт?л?п телм?р тот?ан ?с?н Аксаковты М?ск????н Владимир губерна?ын Юрьев ?й??ене? Варварино ауылына ??рг?нг? еб?рел?, ? М?ск????ге Славян комитеты бынан ?у? ябыла.
1878 йылды? декабренд? И. С. Аксаков М?ск??г? ?айта, ?мм? й?м???т эшм?к?рлеген? 1880 йыл а?а?ында ?ына тотона, граф М. Т. Лорис-Меликов яр?амы мен?н ≪Русь≫ г?зитен н?шер ите?г? р?хс?т алыу?а иреш?. 1880 йылды? 15 ноябрен?н башлап И. С. Аксаков вафат бул?ансы был г?зит сы?ып тора.
1885 йылда
м?х?ррир сирл??е ар?а?ында г?зит ярты йыл т?н?фест? була. 1883 йылда ≪Русь≫ а?налы? ба?ма?ы ике а?на аша сы?а тор?ан ба?ма?а ??ерел? ??и ике йыл буйына ??г?ртелг?н формала сы?а. 1885 йылда И. С. Аксаков башлан?ыс а?налы? форма?ына кире ?айта. Ошо т?п эше ара?ында Аксаков М?ск?? ?ала дума?ы гласныйы (1877?1880); М?ск?? биржа?ы й?м?и?тене? ?айланыусы?ы (1879?1882) була
[15]
.
1885 йылды?
я?ында физик ??м а?ыл я?ынан ары?ан Иван Сергеевич г?зит ба?ыу?ы бер нис? ай?а ту?татып.
?ырымда
ял ит?, л?кин й?р?к ауырыуынан ?отола алмайынса,
1886 йылды?
8 февраленд?
(и?ке стиль буйынса йылды? 27 ?инуары)
М?ск????
вафат була. Уны? вафаты ха?ында?ы х?б?р??р б?т? рус, К?нбайыш
Европа
й?м?и?тт?ре даир??ен? ны? т?ь?ир ит?. И. С. Аксаков М?ск?? янында?ы
Сергиев Посадты? Изге-Троица Сергий Лавра?ы
территория?ында ерл?н?.
И. С. Аксаков ???р??ре уны? ?атыны тарафынан 7 томда н?шер ителг?н. Бынан тыш уны? ши?ыр?ары йыйынты?ы ??м хаттары 2 томда ба?ылып сы?арыла.
И. С. Аксаков славянофил, ≪ысын д?р??л?к≫ тура?ында фекер й?р?т??се, монархизм я?лы бул?а ла д??л?т власын т?н?итл??се була
[16]
1842 йылдан
алып И. С. Аксаков ши?ыр?ар я?а, улар?ы? к?бе?е ≪Московский Сборник≫ китабында 1846, 1847, 1852 йылдар?а н?шер ител?, ≪Русская Беседа≫ журналында (1856?1860 йылдар?а) ??м ≪Парус≫ г?зитенд? ба?ылып сы?а. 1886 йылда ? ≪Русь≫ г?зитен? ?ушылды? р??ешенд? ба?ыла. Вафатынан ?у? сы??ан ике томлы китабына ла ши?ыр?ары индерелг?н.
Уны? т??ге ба?ыл?ан ши?ыры ≪Колумб≫ 1845 йыл?ы ≪Москвитянин≫ журналыны? 1-се ?анында була. 1848 йылда я?ыл?ан и? я?шы ≪Бродяга≫(тамамланмай ?ал?ан) поэма?ынан ???кт?р "М?ск?? йыйынты?ы"нда 1852 йылда ??м ≪Парус≫ г?зитене?
1859 йылды?
10-сы ?анында ба?ыла
1857 йылда
Лондонда
, ≪Полярная звезда≫ альманахында (автор ризалы?ынан тыш-??л?п), уны? ≪Судебные Сцены, или Присутственный день Уголовной Палаты≫ ???ре донъя к?р?.
Айырым ба?малары:
- Биография Ф. И. Тютчева. (Биографический очерк). ? М. 1874.
- Сборник стихотворений. М., 1886;
- Сочинения. ? М., 1886?1887. Т. 1?7. (
Том 1
(недоступная ссылка)
,
Том 2
(недоступная ссылка)
,
Том 3
(недоступная ссылка)
,
Том 4
(недоступная ссылка)
,
Том 5
(недоступная ссылка)
,
Том 6
(недоступная ссылка)
,
Том 7
2016 йыл 9 октябрь
архивлан?ан
.
)
- Иван Аксаков в его письмах. ? М. 1888?1896. (
Часть 1. Том 1
2016 йыл 9 октябрь
архивлан?ан
.
,
Часть 1. Том 2
2016 йыл 9 октябрь
архивлан?ан
.
,
Том 3
2016 йыл 9 октябрь
архивлан?ан
.
,
Часть 2. Том 4
(недоступная ссылка)
)
- Стихотворения и поэмы. Вступит. статья А. Г. Дементьева и Е. С. Калмановского. ≪Библиотека поэта≫, Большая серия. Л., 1960.
- Отчего так нелегко живется в России?
? М., 2002.
- Аксаков И. С. Биография Федора Ивановича Тютчева. ? 1886
(недоступная ссылка)
- Аксаков И. С.
Наше знамя ? русская народность
2018 йыл 22 ноябрь
архивлан?ан
.
. / Составление и комментарии С. Лебедева / Отв. ред. О. Платонов. ? М.: Институт русской цивилизации, 2008. ? 640 с.
ISBN 978-5-902725-13-8
- ↑
При ревизии городских управлений Ярославской губернии открылся любопытный факт: с 1786 по 1847 год в
Мологе
фактически существовало два городских самоуправления: одно официальное, с 4 тысячами рублей дохода; другое тайное, но в сущности настоящее, имевшее 20 тысяч рублей дохода ? существовавшее в соответствии с числом жителей формировавших по общей раскладке его капитал. Город процветал, пока государство случайно не узнало тайны; голова был предан суду, незаконный капитал передан казённому и в результате, как записал Аксаков ≪город пришел в упадок и довольно скоро≫.
- ↑
Record #7538463 //
VIAF
(билд??е?)
?
[Dublin, Ohio]
:
OCLC
, 2003.
- ↑
2,0
2,1
Deutsche Nationalbibliothek
Record #118904264 //
Общий нормативный контроль (GND)
(нем.)
? 2012?2016.
- ↑
3,0
3,1
3,2
Bibliotheque nationale de France
идентификатор BNF
(фр.)
: платформа открытых данных
? 2011.
- ↑
4,0
4,1
4,2
4,3
4,4
Краткая литературная энциклопедия
(уры?)
?
М.
:
Советская энциклопедия
, 1962. ? Т. 1.
- ↑
Аксаков Иван Сергеевич //
Большая советская энциклопедия
(уры?)
: [в 30 т.]
/ под ред.
А. М. Прохоров
? 3-е изд. ?
М.
:
Советская энциклопедия
, 1969.
- ↑
Осповат А.Л.
Аксаков Иван Сергеевич
// Русские писатели 1800?1917. Биографический словарь / П. А. Николаев (гл. ред.). ?
М
.: Сов. энциклопедия, 1989. ? Т. 1: А?Г. ? С. 29?32.
- ↑
В поколенной росписи, составленной
Н. Ф. Иконниковым
, ошибочно указано, что родился 26.02.1823 г.
- ↑
Большая Российская энциклопедия: В 30 т. ? М.: Большая Российская энциклопедия, 2005.
- ↑
И. С. Аксаков в его письмах. Т. I. ? С. 42.
- ↑
http://az.lib.ru/a/aksakow_i_s/text_0160.shtml
.
.
- ↑
Астафьев А. В., Астафьева Н. А.
Из истории литературы Ярославского края
// Писатели Ярославского края. ? Ярославль: Верхне-Волжское книжное издательство, 1974. ? С. 24?25. ? 248 с. ?
5000 экз.
- ↑
Официальным редактором журнала считался
А. И. Кошелёв
.
- ↑
Также редактировал славянофильский журнал ≪Сельское благоустройство≫.
- ↑
Шидловский С. О.
Из проектов И. С. Аксакова по социокультурному обустройству Северо-Западного края Российской империи
// Славяноведение. ? 2013. ? № 5. ? С. 78?85.
- ↑
Быков В. Н.
Гласные Московской городской Думы (1863?1917)
//
Московский журнал
. ? 2008. ? № 12.
- ↑
Биография в энциклопедии ≪Кругосвет≫.
- Аксаков И. С.
/ В. В. Сербиненко // Новая философская энциклопедия :
в 4 т.
/ пред. науч.-ред. совета В. С. Стёпин. ? 2-е изд., испр. и доп. ?
М.
: Мысль, 2010. ? 2816 с.
- Осповат А.Л.
Аксаков Иван Сергеевич
// Русские писатели 1800?1917. Биографический словарь / П. А. Николаев (гл. ред.). ?
М
.: Сов. энциклопедия, 1989. ? Т. 1: А?Г. ? С. 29?32.
Книга
автор
<span data-key="автор" title="Имя автора или список авторов. Внимание: инициалы отделяются от фамилии и друг от друга неразрывным пробелом. Пример:
Петров А. Б.
" class="cx-template-editor-param-desc">
Осповат А. Л.
часть
Аксаков Иван Сергеевич
заглавие
Русские писатели 1800?1917. Биографический словарь
ответственный
П. А. Николаев (гл. ред.)
издательство
Сов. энциклопедия
- Кулешов А. С. Наумов О. Н.
Аксаковы. Поколенная роспись
. ? М.: ≪Территория≫, 2009.
- Никольский А.
Иван Сергеевич Аксаков. (Некролог) // Исторический вестник, 1886. ? Т. 23. ? № 2.
2018 йыл 28 сентябрь
архивлан?ан
.
? С. I?XX.
2018 йыл 28 сентябрь
архивлан?ан
.
- Словарь членов Общества любителей Российской словесности при Московском Университете
. ?
М.
: Печатня А. Снегиревой, 1911. ? С. 4.
?алып:Книга:Словарь членов Общества любителей Российской словесности при Московском Университете
- Сухомлинов М. И.
И. С. Аксаков в сороковых годах // Исторический вестник, 1888. ? Т. 31. ? № 2. ? С. 324?348.
2018 йыл 28 сентябрь
архивлан?ан
.
- Тесля А. А.
≪Последний из ?отцов“≫: биография Ивана Аксакова. ?
СПб.
: Владимир Даль, 2015. ? 799 с. ?
ISBN 978-5-93615-156-9
.
- Трубачев С.
Аксаков, Иван Сергеевич
// Русский биографический словарь : в 25 томах. ?
СПб.
?
М.
, 1896?1918.
- Усов П. С.
Дружеская группа // Исторический вестник, 18876. ? Т. 23. ? № 3. ? С. 634?639.
2019 йыл 15 апрель
архивлан?ан
.
- Победоносцев К. П.
Аксаковы : [Некролог Ивана Сергеевича Аксакова. ? Санкт-Петербург] :
тип. т-ва ≪Общественная польза≫, 1886
- Георгиевский А. П.
Иван Сергеевич Аксаков и современная действительность
, 1915 ? 47 с. (Оттиск из журн. ≪Вестник Образования и Воспитания≫, 1915, № 5?6)