한국   대만   중국   일본 
Григориан календары ? Википедия

Григориан календары

( Григориан стиле битен?н й?н?лтелде)

Григориан календары ?? и?керг?н Юлиан календары урынына индерелг?н календарь. Юлиан стиле буйынса бер йылда 365,25 т??лек бар тип и??пл?нг?н. Григориан календарында йыл 365 к?нд?н тора, д?рт йыл?а бер килг?н к?бис? йылы 366 к?нд?н тора. ??м?лд? и?? Ер ?ояш тир?л?й 365 т??лек 5 с???т 48 минут 46 секундта тулы ?йл?неш я?ай. Шу?а к?р? календар?а м??им дата, к?н мен?н т?н тиге?л?шк?н к?н?? 21 март быуаттар ?тк?н ?айын артта ?ала бара. XVI быуатта бар дата 10 к?нг? артта ?ала. Был айырманы 1582 йылда Рим папа?ы Григорий XIII т???т?. Я?ы календарь тарих?а Григориан календары булып ин? [6] .

Григориан календары
Ниге?л?? дата?ы 1 ?инуар 1752 [1] , 15 октябрь 1582 [2] , ноябрь 1583 [3] , 15 октябрь 1582 [4] , 1648 [3] , 16 февраль 1682 [3] , 20 декабрь 1582 [3] , 14 февраль 1918 , 14 сентябрь 1752 , 1 март 1753 [5] ??м 1 ?инуар 1873
Рәсем
Кем х?рм?тен? атал?ан Григорий XIII [d]
Алыштыр?ан Юлиан календары ??м Tenp? calendar [d]
Т?п к?йл??се текст Inter gravissimas [d]
 Григориан календары Викимилект?

Григориан календарыны? структура?ы ??г?ртерг?

Григориан календары буйынса календарь йылды? уртаса о?айлы?ы?? 365,2425 к?н. К?бис??е? йыл о?айлы?ы?? 365 к?н, к?бис? йылы?? 366.

 

 
Григориан календарын индере??е? 400 йыллы?ына сы?арыл?ан 1982 йылда?ы к?нбайыш герман марка?ы. Маркала?ы ??р?т Иоганн Рашты? 1586 йылда ба?тырып сы?ар?ан китабынан алын?ан.

Шулай итеп, 1600 ??м 2000 йылдар к?бис? йылдары була, ? 1700-се, 1800-се ??м 1900-се йылдар к?бис? йылдары булмай. Шулай у?, 2100 йыл да к?бис? йылы булмай.

  • ?аны 400-г? ?алды??ы? б?ленг?н йыл?? к?бис? йылы;;
  • ?аны 100-г? ?алды??ы? б?ленг?н баш?а йылдар?? к?бис? т?гел;
  • ?аны 4-к? ?алды??ы? б?ленг?н баш?а йылдар?? к?бис? йылы;
  • ?ал?ан йылдар?? к?бис? т?гел.

Григориан календарына к?се? т?б?нд?ге ??г?решт?р?е к?? у?ында тота:

Григориан календарында?ы к?н тиге?л?неш йылы мен?н са?ыштыр?анда бер к?нл?к хата я?ынса 10 ме? йылда (юлианда?? я?ынса 128 йыл) туплана [7] [8] [9] .

Григориан календарында а?наны? тел??? нинд?й ете к?н?н?н йыл башланыр?а м?мкин. Д?й?м ал?анда, был йылына 2?×?7= 14 календарь варианты бир? ?алып:Д?ш?мбе башлан?ан к?бис? йыл

Ай?ар ??г?ртерг?

Григориан календары буйынса йыл 12 ай?а б?лен?, ул 28 к?нд?н 31 к?нг? тиклем дауам ит?:

ай К?нд?р ?аны
1 ?инуар 31
2 Февраль 28 (29?? к?бис? йылында)
3 Март 31
4 Апрель 30
5 Май 31
6 Июнь 30
7 Июль 31
8 Август 31
9 Сентябрь 30
10 Октябрь 31
11 Ноябрь 30
12 Декабрь 31

Бер ай эсенд? к?нд?р ?анын х?тер?? ?алдырыу ?а?и???е ??г?ртерг?

 
?ул ?ал?ыулы?тарынан хисаплау. ≪?ал?ыулы?≫?? 31 к?н, ≪уйпат урын≫?? 30 к?н (февраль ?с?н 28 й?ки 29 к?н)

Бер ай эсенд? к?нд?р ?анын х?тер?? ?алдырыу?ы? ябай ?а?и???е бар?? ≪т?й?н ?а?и???е≫.

Шулай у? ≪Ап-юн-сен-no≫ мнемоник ?а?и???е бар. Был ????е? ижект?ре 30 к?нд?н тор?ан ай?ар?ы? исемд?рен к?р??т?; февраль, йылына ?арап, 28 й?ки 29 к?н т?шкил ит?; ?ал?ан 7 ай?а 31 к?н була. Был мнемоник ?а?и??не? у?айлылы?ы шунда: ?ул т?й?нд?рен ≪и??пл?рг?≫ к?р?км?й.

Шулай у? ай?ар?а к?нд?р ?анын и?л?п ?алыу ?с?н м?кт?п ?йтеме бар. Инглиз теленд?: Thirty days have September, April, June and November . Немец теленд?ге аналогы: Dreißig Tage hat September, April, Juni und November .

Финляндия Православие сирк??е Пасханы григориан календары буйынса билд?л?й.

Юлиан ??м григориан календар?арыны? айырма?ы ??г?ртерг?

 
Римда 1584 йылда ?рм?н теленд? ба?ыл?ан Григориан календары

Григориан календары индерелг?н м?лд? уны? юлиан календары мен?н айырма?ы 10 к?н т?шкил ит?. ?мм? был айырма к?бис? йылдар?ы? т?рл? ?аны ар?а?ында арта. 1900 йылды? 1 мартынан 2100 йылды? 28 феврален? тиклемге календар?ар ара?ында айырма 13 к?н т?шкил ит?.

Юлиан ??м григориан календары даталарыны? айырма?ы григориан календарыны? дата?ы юлиан календарыны? ошо у? дата?ына тиклем нис? к?н ?те?ен билд?л?й:

Айырма, к?нд?р Осор (юлиан календары буйынса) Осор (григориан календары буйынса)
10 5 октябрь 1582?? 18 февраль 1700 15 октябрь 1582?? 28 февраль 1700
11 19 февраль 1700?? 17 февраль 1800 1 март 1700?? 28 февраль 1800
12 18 февраль 1800?? 16 февраль 1900 1 март 1800?? 28 февраль 1900
13 17 февраль 1900?? 15 февраль 2100 1 март 1900?? 28 февраля 2100
14 16 февраль 2100?? 14 февраль 2200 1 март 2100?? 28 февраль 2200
15 15 февраль 2200?? 13 февраль 2300 1 март 2200?? 28 февраль 2300
16 14 февраль 2300?? 12 февраль 2500 1 март 2300?? 28 февраль 2500

1582 йылды? 5 (15) октябрен? тиклемге юлиан даталарын григориан календары даталарына ?йл?ндерерг? м?мкин, ?мм? ????тт? был эшл?нм?й. ????тт?, я?ы календар?ы индере? даталары?? юлиан календары, ? унан ?у??ылары григориан календары буйынса бирел?. Григориан календарын шунда у? ?абул итм?г?н илд?р?? йыш ?ына 1582 йылды? 5 (15) октябрен?н алып ике дата к?р??тел?: ва?и?а бул?ан м?лд??? и?ке юлиан стиле буйынса ??м й?й?л?р эсенд? я?ыса григориан стиле к?р??тел?.?: М???л?н: ≪Пушкин Александр Сергеевич (26 май [6] июнь 1799, М?ск??, 29 ?инуар [10 февраль] 1837, Санкт-Петербург), уры? я?ыусы?ы, я?ы рус ???би?тен? ниге? ?алыусы [10] .

Тарихы ??г?ртерг?

Григориан календарына к?се? ?с?н т??шарттар ??г?ртерг?

Григориан календары тропик йыл?а ярай?ы у? те??л я?ынлашыу м?мкинлеген бир?. Я?ы календар?ы ?абул ите??е? с?б?бе булып к?н тиге?л?неше к?н?н?? юлиан календарына ?арата ?кренл?п ??г?ре?е тора, у?а ярашлы Пасханы? дата?ы ??м пасха тулы ??м астрономик ай?ар?ы? килешм??с?нлеге билд?л?н?. 325 йылдан к?н тиге?л?неше дата?ы 21 марттан 11 март?а тиклем шыла, ??м тап ошо я?ы календарь индере? ?с?н с?б?п була. Был алмашыныу икенсе ме? йыллы? башында у? ?и?ел?, ??м календар?ы т???те? к?р?клеге килеп тыуа, с?нки Пасха к?н?н д?р?? и??пл?м?? етди гона? тип ?анала. Тридент Советы (1545?1563) папа?а тейешле ??г?решт?р индерерг? ?уша [11] .

Григорий XIII тиклем папалар Павел III ??м Пий IV проектты тормош?а ашырыр?а тырышалар, ?мм? у?ыш?а ?лг?шм?й??р. Реформаны Грегорий XIII ?ушыуы буйынса рим астрономы Алойсий Лилиус, ? уны? вафатынан ?у? (1576) Христофор Клавий баш?ара. Улар?ы? эшт?рене? ????мт??е Мондрагон вилла?ында понтифик ?ултам?а?ы ?уйыл?ан папа булла?ында я?ыла ??м Inter gravissimas (≪И? м??имд?р ара?ында≫) беренсе юлы исеме мен?н атала [12] .

1582 йылда?ы календарь реформа?ы баштан у? католик ?алимдар ара?ында ла к?м?к протест ??м ?аты б?х?ст?р тыу?ыра..К?нбайыш Европаны? б?т? университеттары ла тиерлек реформа?а ??т?и ?аршы була ??м григориан календары бер нинд?й ниге??е? ≪юлиан календарыны? бо?олоуын≫ к????л?ндер?, тип белдер?. ?йтк?нд?й, айырыуса Париж ??м Вена университеттары ??т?и ?аршы булалар. Ул заманды? к?п кен? алдын?ы ?алимдары ла проектты ?ыр?а т?н?итл?й. Рим Папа?ы Григорий XIII реформа?а ?аршы сы?ыусылар?а сирк????н ?ыуыу мен?н янар?а м?жб?р була. [13] .

  1. я?ы календарь ?абул ите? м?ленд? а?ымда?ы датаны 10 к?нг? шылдыра ??м туплан?ан хаталар?ы т???т?;
  2. я?ы календар?а я?ы, те??лер?к, к?бис? йылы барлы??а кил?? к?бис? йылы тура?ында?ы ?а?и?? эшл?й башлай, й??ни 366 к?н, ?г?р:
    • йыл ?аны 400-г? б?лен? (1600, 2000, 2400);
    • ?ал?ан йылдар?? йыл ?аны 4-к? б?лен? ??м 100-г? б?ленм?й (… 1892, 1896, 1904, 1908 …);
  3. христиан Пасха?ын и??пл?? ?а?и??л?ре ??г?ртел? [14] .

Юлиан ??м григориан календар?ары даталары ара?ында?ы айырма ??р 400 йыл?а ?с т??лекк? арта.

?ай?ы бер илд?р?? Григориан стиле мен?н р?тт?н милли календар?ар ?улланыла: Израиль ( й???д календары ), ?индостан (Бер??м ?индостан милли календары), Бангладеш (бенгал календары).

Илд?р?е? григориан календарына к?се? дата?ы ??г?ртерг?

Д??л?тт?р юлиан ??м баш?а календар?ар?ан Григориан календарына т?рл? ваытта к?с?л?р [15] :

Юлиан календарыны?

а?а??ы к?н?
Григориан календарыны?

беренсе к?н?
Д??л?тт?р ??м территориялар
4 октябрь 1582 15 октябрь 1582 Испания , Португалия , Италия , Речь Посполитая (федератив д??л?т: Б?й?к Литва кен?злеге ??м Польша короллеге) (Литва губерна?ы юлиан календарына 1800 йылды? 1 (11) ?инуарында ?йл?не ?айта ??м 1815?1915 йылдар?а Р?с?й империя?ы составында документтар?а ике календарь ?а ?улланыла)
9 декабрь 1582 20 декабрь 1582 Франция , Лотарингия (юлиан календарына 1735 йылда ?йл?неп ?айта ??м ?абаттан григориан календарына 1760 йылы? 28 февраленд? к?с?)
14 декабрь 1582 25 декабрь 1582 Люксембург , Республика Соединённых провинций
21 декабрь 1582 1 ?инуар 1583 Фландрия, Голландия , Брабант, Бельгия [16] , Зеландия графлы?ы
31 декабрь 1582 11 ?инуар 1583 Ахен
10 февраль 1583 21 февраль 1583 Льеж епископлы?ы, Гронинген [юлиан календарына 10 (20) ноября 1594 йылды? 10 (20) ноябренд? ?йд?неп ?айта ??м григориан календарына ?абаттан 1701 йылды? 12 ?инуарында к?с?]
13 февраль 1583 24 февраль 1583 Аугсбург
4 октябрь 1583 15 октябрь 1583 Трир
5 октябрь 1583 16 октябрь 1583 Австрия ( Бриксен ), Бавария , Зальцбург , Регенсбург , Тироль, Фрайзинг
13 октябрь 1583 24 октябрь 1583 Брайсгау-Верхний Шварцвальд (район)
20 октябрь 1583 31 октябрь 1583 Базель епскоплы?ы
2 ноябрь 1583 13 ноябрь 1583 Юлих-Берг
3 ноябрь 1583 14 ноябрь 1583 Кёльн
4 ноябрь 1583 15 ноябрь 1583 Вюрцбург
11 ноябрь 1583 22 ноябрь 1583 Майнц
16 ноябрь 1583 27 ноября 1583 Баден-Баден , Страсбург архиепархия?ы
17 ноябрь 1583 28 ноябрь 1583 Мюнстер , Клева герцоглы?ы
14 декабрь 1583 25 декабрь 1583 Штирия герцоглы?ы
6 ?инуар 1584 17 ?инуар 1584 Австрия (Каринтия), Богемия
11 ?инуар 1584 22 ?инуар 1584 Швейцария (Люцерн, Ури, Швиц, Цуг, Фрайбург, Золотурн кантондары, Невшатель кантоныны? Ле-Ландерон коммунна?ы)
12 ?инуар 1584 23 ?инуар 1584 Силезия, Лужица
11 февраль 1584 22 февраль 1584 Швейцария (Обвальден, Нидвальден кантондары)
1 июль 1584 12 июль 1584 Вестфалия
3 октябрь 1584 14 октябрь 1584 Моравия
1584 1584 Америкала?ы испан колониялары, Швейцария , Тургау, Аппенцелль-Иннерроден, Аппенцелль-Аусерроден кантондары (юлиан календарына 1597 йылда ?абаттан ?йл?неп ?айта ??м 1798 йылда григориан календарына к?с?)]
16 июнь 1585 27 июнь 1585 Падерборн
21 октябрь 1587 1 ноябрь 1587 Венгрия
14 декабрь 1590 25 декабрь 1590 Трансильвания
22 август 1612 2 сентября 1612 Пруссия
13 декабрь 1615 24 декабрь 1615 Пфальц-Нойбург
1617 1617 Курляндия юлиан календарына Р?с?й империя?ына ?ушылыу 1796 йылды? 28 ?инуарында (8 февралд?) ?йл?неп ?айта]
1623 1623 Швейцария (Унтерваллис?? Вале кантоныны? бер ?л?ш?)
1623?1624 1623?1624 Швейцария (Граубюнден кантоныны? бер ?л?ш?)
1624 1624 Оснабрюк
15 март 1631 26 март 1631 Хильдесхайм кен?злеге, епископлы?ы
28 февраль 1655 11 март 1655 Швейцария (Вале кантоны)
1 февраль 1668 12 февраль 1668 Минден епископлы?ы
5 февраль 1682 16 февраль 1682 Эльзас, Страсбург
18 февраль 1700 1 март 1700 Дания (шул и??пт?н Норвегия ), протестант немец д??л?тт?ре)
30 июнь 1700 12 июль 1700 Нидерланд (Гелдерланд, Зютфен)
16 ноябрь 1700 28 ноябрь 1700 Исландия
30 ноябрь 1700 12 декабрь 1700 Нидерланд (Оверэйссел, Утрехт)
31 декабрь 1700 12 ?инуар 1701 Швейцария (Цюрих, Берн , Базель, Женева, Невшатель, Шаффхаузен кантондары, Гларус кантоныны? католик ?л?ш?), Нидерланд (Фрисландия, Гронинген)
30 апрель 1701 12 май 1701 Нидерланд (Дренте)
1724 1724 Швейцария (Санкт-Галлен ?ала?ы)
2 сентябрь 1752 14 сентябрь 1752 Б?й?к Британия , уны? колониялары (шул и??пт?н Т?нья? Америка североамериканские; Канаданы? Я?ы Шотландия?ы француз колония?ы булара? ??м Ирландия григориан календарын 1605 йылдан 1710 йылды? 13 октябрен? тиклем ?уллана.
17 февраль 1753 1 март 1753 Швеция (шул и??пт?н Финляндия )
16 февраль 1760 28 февраль 1760 Лотарингия
22 июнь 1798 4 июль 1798 Швейцария (Гларус кантоныны? протестант ?л?ш?)
13 декабрь 1798 25 декабрь 1798 Швейцария (Аппенцелль-Аусерроден кантоны)
1783?1811 1783?1812 Швейцария (Граубюнден кантоныны? протестант ?л?ш?: т??гел?р??н булып Оберэнгадин ??м Бергель коммуналары, а?а??ылары булып коммуны Ширс ??м Грюш коммуналары к?с?)
1863 Камбоджа
6 октябрь 1867 18 октябрь 1867 Аляска (территориялар?ы Р?с?й??н А?Ш-?абирг?н к?н?; я?ы календар?а к?се? даталар алмшыныу ва?ытына тура кил?, шу?а к?р? т???тм? 11 к?н урынына 12 к?н т?шкил ит?, ? шулай а?на к?нд?рене? хисап т?ртибе бо?ола)
1 ?инуар 1873 Япония
1885 Бирма (Мьянма)
1 апрель 1889 Сиам (Таиланд) (Бангкок ниге?л?нг?н ва?ыттан алып ??м 1 апрелд?ге йыл башынан; 1913 йылда будда вафатынан йылдар хисабы индерел?; 1941 йылда йыл башы 1 ?инуар?а к?серел?)
1889 Лаос
1 ?инуар 1896 Корея
1 ?инуар 1912 ?ытай Халы? Республика?ы (Миньго календары буйынса; граждандар ?у?ышы ар?а?ында к?се? 1929 йылда тамамлана)
14 ноябрь 1912 28 ноябрь 1912 Албания
11 май 1915 25 май 1915 Литва (немец оккупация?ы а?тында), Латвия (Курляндия -немец оккупация?ы а?тында)
31 март 1916 14 апрель 1916 Болгария
15 февраль 1917 1 март 1917 Т?рки? (румий календары ?а?ланып ?ала, айырма?ы 564 йыл)
22 август 1917 5 сентябрь 1917 Латвия (Лифляндия?? немец оккупация?ы а?тында)
31 ?инуар 1918 14 февраль 1918 РСФСР , Эстония
15 февраль 1918 1 март 1918 Украина (Украин халы? республика?ы)
17 апрель 1918 1 май 1918 Кавказ аръя?ы демократик федератив республика ( Грузия , ?зербайжан ??м ?рм?нстан
14 ?инуар 1919 28 ?инуар 1919 Югославия
31 март 1919 14 апрель 1919 Румыния
15 февраль 1923 1 март 1923 Греция
1 ?инуар 1926 Т?рки? [13] (румий календары буйынса йыл хисабынан григориан календарына к?се?)
17 сентябрь 1928 1 октябрь 1928 Мысыр
1949 ?ытай Халы? Республика?ы (Миньго календары буйынса йыл хисабынан григориан календарына к?се?; Тайваньда Миньго календары ?а?ланып ?ала) [16]
1 октябрь 2016 С???д ??р?бстаны

К?се? тарихы ??г?ртерг?

 
Григориан календарын индере?. Римда?ы Изге Петр соборында рим папа?ы Григорий XIII ??беренд?ге барельеф
 
Уильям Хогартты? ≪?айтары?ы? бе??е? ун бер к?н?б????!≫ картина?ы, 1755
 
Р?с?й?? 1918 йылды? 26?инуарында григориан календарын индере? тура?ында?ы Декрет
 
1919 йылды? 25 июненд? Харьков ?ала?ыны? ≪а?≫ гарнизоны буйынса бойоро?: григориан календарын б?т?р?? ??м юлиан календарына к?се?г? б?йле ирт?г?ге к?нд? 13 июнь к?н итеп ?анар?а
 
Р?сми р??ешт? календар?ы? донъяны? т?рл? илд?ренд? ?улланыла. (Дини ?лк?л? баш?а календар?ар ?абул ите?е м?мкин)     ?Григориан календаре     ?Григориан календаре, ?мм? баш?а эра буйынса     ?Баш?а календар?ар     ?Григориан ??м милли календар?ар?ы параллель р??ешт? ?улланыу

1582 йылда Григориан календарына Испания , Португалия (Испания провинция?ы булара?), Италия , Польша-Литва Содружество?ы ( Б?й?к Литва ??м Польша герцоглы?ы), Франция , Лотарингия.

1583 йыл а?а?ына улар?а Голландия , Бельгия , Брабант, Фландрия, Льеж , Аугсбург, Трир, Бавария , Зальцбург , Регенсбург , Австрия ??м Тироль ?л?шт?ре ?ушыла. ?ы?ы?лы факт та к???тел?. М???л?н, Бельгияла ??м Голландияла 1583 йылды? 1 ?инуары 1582 йылды? 21 декабрен?н ?у? кил?, ??м б?т? халы? шул йылда Раштыуа байрамын ?тк?рм?й ?ала [16] .

1583 йылда Григорий XIII Константинополь патриархы Иремия II-г? я?ы календар?а к?се? т??диме мен?н илселек еб?р?. 1583 йыл а?а?ында Константинополь советында т??дим Пасха байрамыны? ?ануни ?а?и??л?рен? тап килм?й тип кире ?а?ыла, ? я?ы календар?а эй?ре?сел?рг? анафема и?лан ител? [17] .

1584 йылда Австрия григориан календарына к?се??е тамамлай, Швейцария к?с? башлай (Люцерн, Ури, Швиз, Зуг, Фрайбург, Солотурн кантондары), Силезия, Вестфалия ??м Америкала?ы испан колониялары. XVI быуатта Швейцарияны? католик ?л?ш? григориан календарына к?с?, протестант кантондары 1753 йылда, ? ?у??ы?ы?? Грисон 1811 йылда.

?ай?ы бер осра?тар?а григориан календарына к?се? етди сыуалыштар мен?н о?атыла. М???л?н, 1584 йылда Польша короле Стефан Батори Ригала я?ы календарь индерг?нд?, урында?ы сау?аг?р??р, 10 к?нл?к шылыу улар?ы? поставкалар срогын бо?а ??м ?ур ю?алтыу?ар?а килтер?, тип баш к?т?р?. Баш к?т?ре?сел?р Рига сирк??ен емер? ??м бер нис? муниципаль хе?м?тк?р?е ?лтер?. ≪Календарь сыуалыштарын≫ 1589 йылды? й?йенд? ген? ба?тыралар [18] .

Григориан календарына к?ск?н ?ай?ы бер илд?р?? юлиан хронология?ы улар?ы? баш?а д??л?тт?рг? ?ушылыуы ????мт??енд? терге?ел?.

1752 йылды? 2 сентябренд? король Георг II ?арары мен?н григориан календарына к?ск?н Б?й?к Британияла датаны 10 к?нг? т?гел, ? 11 к?нг? ал?а к?серерг? тура кил?, с?нки континенталь Европала я?ы календарь к?с?н? инг?нд?н ?у? тотош бер быуат ?т?, шулай итеп та?ы бер ??т?м? к?н йыйыла [16] . 2 сентябр??н ?у? кин?т 14 сентябрь тыуа.

Подданный?ар улар?ы оло?айт?ан ?арар мен?н ??н???т булмай?ар. Илд? ≪Ун бер к?н?б???? кире ?айтары?ы?!≫ лозунгы?ы а?тында протест акциялары к???тел?. Уильям Хогартты? ≪?айлау?ар≫ серия?ыны? бер гравюра?ында тап ошо х?л к?р??тел?. ?ай?ы бер?? кеше ??мерен ??г?н сыуалыштар булып ала, м???л?н, Бристоль ?ала?ында [16] .

Я?ы календар?ы индере? ?алым йыйыусылар ?с?н д? етди финанс э?емт?л?рг? килтер?. 1753 йылда, григориан календарыны? беренсе тулы йылында, банкир?ар ?алым т?л????н баш тарта, с?нки улар ?с?н элекке дата ????ти була ??м улар 11 к?н алдан ?алым т?л?рг? ризалашмай?ар. ????мт?л? финанс йылы Б?й?к Британияла 6 апрелд? ген? башлана. Был дата 250 йыл элек бул?ан ?ур ??г?решт?р?е? символы булара? бе??е? к?нд?рг? тиклем ?а?ланып ?ал?ан [16] .

Швецияла 1700 йылдан алып 1740 йыл?а тиклем к?бис? к?нд?рен б?т?р?рг? ?арар ит?л?р. 1700 йылда беренсе к?бис? к?н? б?т?р?л?. ?у?ынан ?у?ыш башлана,??м к?се? онотола. Шулай итеп, ил ??ене? швед календары буйынса й?ш?й. 1711 йылда Карл XII быны урын?ы? тип таный, ??м и?ке стилг? кире ?айтыр?а ??м февраль айында 2 к?н ??т?рг? ?арар ит?. Шу?а к?р? Швецила 1712 йылда февралд? 30 к?н булы. 1753 йылда ?ына я?ы стиль индерел?. Шул у? ва?ытта 17 февралд?н ?у? кин?т 1 март барлы??а кил?.

Аляскала?ы григориан календарына к?се? ????ти булма?ан, с?нки унда датаны ??г?рте? датаны ??г?рте? линия?ын к?сере? мен?н берг? алып барыл?ан. Шу?а к?р?, 1867 йылды? 6 октябре йома?ынан ?у? та?ы ла бер йома барлы??а кил??? я?ы стиль буйынса 1867 йылды? 18 октябренд?.

1872 йылда традицион лунисолар?ан григориан календарына к?се? тура?ында ?арар?ы Япония ?абул ит?, шу?а к?р? икенсе к?нд?,бишенсе Мэйдзи йылы ун икенсе айыны? 2 к?н?н?н ?у? 1873 йылды? 1 ?инуары тура кил?, ????мт?л? Япония календары к?нбайышты? эре державалары календарына (Р?с?й??н тыш) тап килтерел?. Шу?а ?арама?тан, р?сми документтар бер ?к ва?ытта нэнго система?ын ?улланыуын дауам ит?.

Корея григориан календарын 1896 йылды? 1 ?инуарында ?абул ит?, уны ?абул ите??? Ю Кил-чун ???емлек к?р??т?. ???ем ?атнашты Ю Кил-чеунг [19] . ?абул ителг?н календарь буйынса ай?ар ?аны билд?л?н?? л?, 1895?1897 йылдар?а Чосон династия?ыны? беренсе йылында?ы йылдар ?аныны? и?кес? ?аналыуы дауам ит?. 1896 йыл буйынса Григориан календары Чосонды? 1392 йылына тап кил? [20] . 1897 ??м 1910 йылдар ара?ында ??м 1948 йылдан алып 1962 йыл?а тиклем корея календаре д??ерене? башы ?улланыла.1910 ??м 1945 йылдар ара?ында, Корея япон хакимлы?ы а?тында бул?анда, япон хронология?ы ?улланыла. 1945 йылдан 1961 йыл?а тиклем К?нья? Кореяла григориан календары б.б.т. 2333 йылда Кочосон д??л?тен? ниге? ?алын?ан хронология мен?н берл?штерел?. Т?нья? Кореяла 1997 йылды? 8 июлен?н я?ы ≪Чучхе хронология?ы≫ ?абул ител?, уны? башы?? 1912 йыл?? Ким Ир Сенды? тыу?ан йылы.

?ытай Республика?ы григориан календарын р?сми р??ешт? 1912 йылды? 1 ?инуарында ?абул ит?, ?мм? континенталь ?ытай х?рби диктатура осоронда т?рл? календар?ар ?улланыла. 1928 йылды? октябренд? Гоминьдан хакимлы?ы осоронда Милли х?к?м?т григориан календарын 1929 йылды? 1 ?инуарынан ?улланыр?а ?арар ит?. Шу?а ?арама?тан, ай?ар?ы нумерациялау?а ?ытай традиция?ы ?а?ланып ?ал?ан, ? хронологияны? башланыуы ?ытай Республика?ын и?лан ите??е? беренсе йылы?? 1912 йыл тип билд?л?нг?н. Был система ??ен ?ытай Республика?ыны? вари?ы тип ?ана?ан Тайваньда ?ле л? ?улланыла.1949 йылда ?ытай Халы? Республика?ы и?лан ителг?нд?н ?у? ?ытай материгы григориан календарын ?улланыуын дауам ит?, ?мм? элекке х?к?м?т индерг?н нумерация ??м йылдар хисабы б?т?р?л? ??м, СССР-?а ??м к?нбайыш илд?ренд?ге ке?ек, Христос раштыуа?ынан йылдар хисабы ?абул ител?.

Р?с?й?? совет власы контроле а?тында бул?ан территорияла григориан календары Халы? Комиссар?ары Советыны? 1918 йылды? 26 ?инуарында?ы указы мен?н индерел?, уны? буйынса 1918 йылды? 31 ?инуарынан ?у? 14 февраль барлы??а кил?. Ва?ытлы х?к?м?т ?олатыл?андан ?у? барлы??а килг?н баш?а д??л?т берекм?л?ре контроле а?тында бул?ан элекке Р?с?й империя?ы территорияларында я?ы стиль р?сми р??ешт? индерелг?н даталар т?рл?с? була. М???л?н, Ва?ытлыса Себер х?к?м?те я?ы стилде 1918 йылды? 31 авгусында ??ене? декретына ярашлы индер? ??м 1 октябрь к?н?н 14 октябрь тип и?лан ит? [21] . ? Р?с?й К?нья??а большевиктар власы и?лан ителг?нг? тиклем и?ке стиль буйынса й?ш?й??р

Шулай итеп, бер нис? илд?, шул и??пт?н Р?с?й??, 1900 йыл?ы календар?а 29 февраль була.

Григориан календар?а ?у??ылар?ан булып Греция 1923 йылда [22] , Т?рки? 1926 йылда ??м Мысыр 1928 йылда к?с?л?р [16] . Баш?а ??р?п илд?ре граждандар тормошонда григориан календарына к?с?, и? а?а??ы?ы булып С???д ??р?бстаны к?с? (2016) [23] .

Григориан календарында ?лег? тиклем Эфиопия (был илд? эфиоп календары ?улланыла) [16] , Иран ??м Аф?анстан (иран календары), Непал (непал календары) к?см?г?н.

1923 йылдан алып урында?ы православие сирк????рене? к?пселеге, Рус, Иерусалим, Грузин, Серб ??м Афон сирк????рен?н тыш, григориан календарына о?шаш ??м уны? мен?н 2800 йыл?а тиклем тап килг?н я?ы юлиан календарын ?абул ит?. Шулай у? формаль р??ешт? был я?ылы? М?ск?? м?х?лл?л?рене? бары?ы тарафынан да тиерлек ?абул ител?? л?, д?й?м ал?анда Сирк???? а?лашылмаусанлы?тар тыу?ыра, шу?а к?р? 8 ноябр?? ?к Патриарх Тихон ≪сирк?? ?улланыуына я?ы стиль индере??е ва?ытлыса кисектереп торор?а≫ бойора. Шулай итеп, Р?с православие сирк??енд? я?ы стиль бары?ы 24 к?н ??м?лд? була.

Таиландта тай ?ояш календары ?абул ителг?н, ул григориан календары булып тора, ?мм? баш?а хронология мен?н. Бе??е? д??ер хронология?ы ??м милли хронология ?ытай Республика?ында (Тайвань) (Минго календары), КХДР (Юче календары), Японияла (идаралы? девиздары буйынса хронология) параллель р??ешт? ?улланыла..

1948 йылда М?ск?? православие сирк????ре конференция?ында Пасханы, к?ск?н байрамдар ке?ек ?к, Александр пасхалия?ы буйынса (юлиан календары буйынса) и??пл?рг?, ? к?см?й тор?андар?? урында?ы сирк?? календары буйынса хисаплана.

Пролептик календарь ??г?ртерг?

Григориан календар инг?нг? тиклем даталар?ы билд?л?? ?с?н ?улланыл?ан календарь пролептик тип исемл?н?. М???л?н, бе??е? эра?а тиклемге даталар?ы билд?л?? ?с?н бе??е? эра?а тиклем 45 йылды? 1 ?инуарында индерелг?н юлиан календары ?улланыла [24] ?? тим?к, унан алда?ы даталар пролептик юлиан календары буйынса билд?л?н?. Юлиан календары ?улланылма?ан т?б?кт?р?? ва?и?алар?ы? дата?ын билд?л?? ?с?н 1582 йылды? 15 октябренд? григориан календары индерелг?нг? тиклем пролептик григориан календары ?улланыла, ва?и?алар даталары григориан календары ?а?и??л?ре буйынса билд?л?н?.

Аустерлиц янында?ы алыш ??г?ртерг?

Григориан ??м юлиан календар?ары ара?ында?ы айырма Австрия ??м Р?с?й армия?ыны? 1805 йылда?ы берлект?ге ??м?лд?ренд?ге хата?а с?б?псе бул?ан тип и??пл?н?, был Аустерлицта союздаштар?ы тар-мар ите??? ?ур роль уйнай [25] [26] .

Шулай у? ?ара?ы? ??г?ртерг?

Юлиан календары

И?к?рм?л?р ??г?ртерг?

  1. Berry?A. A Short History of Astronomy  (билд??е?) ? London : John Murray , 1898.
  2. (unspecified title) / под ред. P.?K.?Seidelmann , S.?E.?Urban ? 3 ? 2013. ? Б.?598.
  3. 3,0 3,1 3,2 3,3 Explanatory Supplement to the Ephemeris , Explanatory Supplement to the Astronomical Almanac ? Б.?414.
  4. Explanatory Supplement to the Ephemeris , Explanatory Supplement to the Astronomical Almanac ? Б.?416.
  5. Nar elva dagar forsvann  (швед.) // Popular astronomi ? Sverige : 2003. ? ISSN 1650-7177
  6. Климишин, 1990 , с. 97
  7. Cassidy S. Error in statement of tropical year.  (инг.)
  8. Красильников Ю. Солнце, Луна, древние праздники и новомодные теории. 2017 йыл 10 ?инуар архивлан?ан .
  9. Городецкий М. Л. К вопросу о точности григорианского календаря и лунного цикла // Историко-астрономические исследования, Вып. XXXV. ?М.: Физматлит, 2010, C. 289?293.
  10. В. С. Непомнящий. ?Пушкин Александр Сергеевич // Большая советская энциклопедия ( 3-е издание ) .?? Советская энциклопедия, 1969?1978.
  11. Паннекук А. История астрономии.?? Наука, 1966.?? С.?237.?? 592?с.
  12. Inter Gravissimas ?алып:La icon  (фр.)  (инг.)
  13. 13,0 13,1 Климишин, 1990
  14. Нестеренко Ю. В. Диофантовы приближения, церковные календари и пасхалия // Историко-астрономические исследования, Вып. XXXV.?? М.: Физматлит, 2010, C. 215?288.
  15. Климишин, 1990 , с. 455
  16. 16,0 16,1 16,2 16,3 16,4 16,5 16,6 16,7 Крис Тёрни. Изменчивый календарь // Кости, скалы и звезды. Наука о том, когда что произошло = Bones, Rocks and Stars: The Science of When Things Happened.?? Альпина нон-фикшн.?? 240?p.?? 3000 экз. ?? ISBN 978-5-91671-087-8 , ISBN 978-0-230-55194-7 .
  17. Е.?В.?Пчелов, Ю.?Э.?Шустова . Календарь // Православная энциклопедия .
  18. Всемирная история. Т. 11, С. 100?101. Минск: Литература, 1997.
  19. Peter H. Lee , ed., Sourcebook of Korean Civilization: Vol. 2: From the seventeenth century to the Modern Period, page 341 .
  20. Peter H. Lee , ed., Sourcebook of Korean Civilization: Vol. 2: From the seventeenth century to the Modern Period, page 382 and page 520, note 13 .
  21. Настольный календарь на 1919 год.?? Томск, Министерство народного просвещения, 1919.?? С. 3.
  22. '?θνο?', 1 Μαρτ?ου 1923, σελ. 1: ≪Το ν?ον ημερολ?γιον≫ . В некоторых источниках приводится дата 23 марта 1924, являющаяся в действительности датой перехода Элладской православной церкви на новоюлианский календарь .
  23. Saudi Arabia adopts the Gregorian calendar
  24. Климишин, 1990 , с. 308?318
  25. Lord Robertson. Prospects for NATO?Russian relations  (ингл.) (.pdf). NATO. Дата обращения: 30 апрель 2013. Архивировано 10 май 2013 года.
  26. Chandler, David G . From the Rhine to the Danube // The Campaigns of Napoleon.?? New York: Scribner, 1973.?? С.?383.?? ISBN 0-02-523660-1 .  (инг.)

???би?т ??г?ртерг?

?ылтанмалар ??г?ртерг?