Yuxan Liyv
(
est.
Johannes Liiv
,
30 aprel
1864
[1]
[2]
[…]
?
1 dekabr
1913
[1]
[2]
[…]
) ? eston ?airi, yazıcısı v? t?rcum?cisi.
Liyv, Estoniyanın Alatskivi bolg?sind? olduqca yoxsul bir ail?nin u?a?ı olaraq dunyaya g?lib. Ail?si maddi durumları yax?ı olmama?ına baxmayaraq Liyvi olk?nin ?n boyuk ikinci ??h?ri olan Tartuda, jurnalist m?kt?bin? gond?rdi. Ancaq Liyv burada fiziki rahatsızlıqlarla u?ra?maq m?cburiyy?tind? qaldı v? m?kt?bi bitirm?d?n evin? dondu. Bununla birlikd? fasil?siz olaraq Olevik adlı g?zetd? ?eirl?rini v? ko?? yazılarını yayımlama?a ba?ladı. Ancaq yazdı?ı ?eirl?r dovrun Eston ?d?bi zovvi il? uy?un deyildi. Bu d, Liyvin ?eirlerinin uzun mudd?t gozardı edilm?sine s?b?b oldu.
Liyv daha sonra Vari (Kolg?) adlı qısa hekay?si il? u?ur qazandı v? bu heay? yayımlandı. Bu d?rin bir qay?ını anladan hekay?, Liyvin g?l?c?kd? duz yazı ve ?eirde gost?r?c?yi t?rzin bir ?ksi oldu. Bir cox oxuyucunun bilincind? hekay?nin ana xarakteri Villu v? Liyv arasındakı yaxınlıq sor?ulandı. Bu xarakter fiziki olaraq z?if olsa da zehni baxımdan guclu bir portret cızırdı. Liyv bir cox qısa hekay? q?l?m? aldı, ancaq bu hekay?l?rin hec biri "Vari" q?d?r u?urlu olmadı.
Liyv "Vari" satı?a buraxıldıqdan qısa mudd?t kecdikd?n sonra Tartudakı bir klinikada psixoloji mualic? gorm?y? ba?ladı. Burada Lyiv ucun ?izofrenya x?st?liyi qoyuldu. Liyv ozunu on?mli tarixi figurlarla ?laq?l?ndirm?y? ba?lamı?dı: Ozunu Car II Aleksandr-ın o?lu v? ya Pol?a kralı olaraq gorurdu. Onun bu mental rahatsızlı?ı il? olan mubariz?si olumun? q?d?r surdu.
Yuxan Liyv
Mirz? ??fi Vazehin
2 ?eirini
eston dilin?
t?rcum? etmi?dir
[3]
[4]
.
- Vaqif Arzumanlı
,
"Ur?kl?r qovu?anda"
, Bakı, "Yazıcı", 1990, s?h. 14
(az.)