Xan qızı Nat?vanın evi
Abid?nin 2021-ci ild?ki v?ziyy?ti
39°45′53″ ?m. e. 46°45′03″ ?. u.
Olk?	Az?rbaycan
??h?r	?u?a
Yerl??ir	?u?a rayonu
Aidiyyatı	Qaraba? xanlı?ı
Memar	K?rb?layi S?fixan Qaraba?i [1]
Sifari?ci	Xur?idbanu Nat?van
Tikilm? tarixi	XVIII ?sr
Uslubu	Arran memarlıq m?kt?bi
V?ziyy?ti	erm?nil?r t?r?find?n da?ıdılıb
UNESCO Ehtiyat Siyahısı
Tipi	M?d?ni
Kriteriya	i,iv,v,vi
T?yin edilib	2001
?stinad nom.	1574
Dovl?t	Az?rbaycan
Region	Avropa
Az?rbaycandakı tarixi abid?l?rin milli qeydiyyatı
?stinad nom.	342
?h?miyy?ti	Olk? ?h?miyy?tli
Sarayın birinci v? ikinci m?rt?b?l?rinin planı
Vikianbarda ?laq?li mediafayllar

Xan qızı Nat?vanın evi ? ?u?a ??h?rind? yerl???n XVIII ?sr? aid tarix-memarlıq abid?si. Binanın birinci m?rt?b?sind? xidm?ti xarakterli v? xidm?tcil?rin ya?aması ucun n?z?rd? tutulmu? yeddi otaq yerl??ir. C?nub t?r?fd? uc giri? qapısı yerl??ir. Onlardan ortada yerl???n qapı d?hliz?, yanlarda yerl???n dig?r iki qapı is? yan otaqlara aparır.

Nat?vanın sarayının memarlı?ı ?u?a ??h?rinin ya?ayı? tikilil?rinin memarlı?ı ucun xarakterik olmasa da, boyuk maraq k?sb edir. Tikilinin c?nub fasadı vertikal ??kild? yerl??dirilmi? bell?rl? bolunmu?dur. ?kinci m?rt?b?nin p?nc?r?l?rini c?rciv?y? alan bell?r is? dig?rl?ri il? muqayis?d? daha da geni?l?ndirilmi?dir.

Xur?idbanu Nat?vanın evi ?u?anın ilk zamanlarında in?a edilmi? mulkl?rind?n biridir. Nat?vanın sarayı boyuk bir ?razini ?hat? ed?n h?y?t v? bu h?y?td? muxt?lif xidm?ti tikilil?r? d? malikdir. ^[2]

Bulbulun t???bbusu il? Az?rbaycan SSR Xalq Maarif Komissarlı?ının 10 oktyabr 1932 -ci il tarixli q?rarına ?sas?n r?smi olaraq ?u?a Musiqi M?kt?bi yaradıldı (bu h?m d? Az?rbaycanda yaradılan ilk u?aq musiqi m?kt?bi idi). M?kt?b? r?hb?rlik H?s?nov soyadlı ??xs? tap?ırıldı. M?kt?b Xan qızı Nat?vanın evi olmu? binada f?aliyy?t? ba?lamı?dı.

1987 -ci ild? binada restavrasiya i?l?ri aparılmı? v? Nizami G?nc?vi adına Milli Az?rbaycan ?d?biyyatı Muzeyinin filialı olan Xur?idbanu Nat?vanın ev-muzeyi f?aliyy?t? ba?lamı?dır. Muzeyin ilk direktoru Namiq Babayev olmu?dur. ^[3]

Evin c?nub divarı k?rpicd?n, qalan divarları is? yerli da?lardan in?a edilmi?dir. Bina planda 24x12.5 metr olcuy? malikdir v? duzbucaqlı formasındadır. Binanın yerd?n dama q?d?r olan hundurluyu 8.5 metr? b?rab?rdir. Binanın birinci m?rt?b?sind? xidm?ti xarakterli v? xidm?tcil?rin ya?aması ucun n?z?rd? tutulmu? yeddi otaq yerl??ir. C?nub t?r?fd? uc giri? qapısı yer almaqdadır. Onlardan ortada yerl???n qapı d?hliz?, yanlarda yerl???n dig?r iki qapı is? yan otaqlara aparır. ^[4]

A?a?ı m?rt?b?nin otaqları iki qrupa bolunur ki, onlardan da birin? dord, dig?rin? is? uc otaq daxildir. Bu otaq qrupları arasında ?laq? yalnız d?hliz vasit?siyl? h?yata kecirilir. ^[4]

Parad xususiyy?ti da?ıyan ikinci m?rt?b?y? evin q?rb divarında in?a edilmi da? pill?k?n aparır. ?kinci m?rt?b?nin m?rk?zind? geni? qonaq zalı, onun ?trafında is? ya?ayı? ucun n?z?rd? tutulmu? dord otaq yerl??ir. Zal, h?r iki t?r?fd?n butun uzunlu?u boyunca 5x3.5 metr olcul?r? malik iri ??b?k? p?nc?r?l?r vasit?siyl? i?ıqlandırılır. C?nub divarında boyuk giri? qapısı ?trafında daha iki p?nc?r? yerl??ir. Parad zalının hundurluyu 5 metr? yaxındır. Altında antresollar yerl???n dig?r dord ota?ın hundurluyu is? bir q?d?r azdır. Parad zalının interyerinin b?z?dilm?sind? freska r?sml?ri v? alebastr uz?rind? oyma naxı?lardan istifad? olunmu?dur. ^[4]

Nat?vanın sarayının memarlı?ı ?u?a ??h?rinin ya?ayı? tikilil?rinin memarlı?ı ucun xarakterik olmasa da, boyuk maraq k?sb edir. Tikilinin c?nub fasadı vertikal ??kild? yerl??dirilmi? bell?rl? bolunmu?dur. ?kinci m?rt?b?nin p?nc?r?l?rini c?rciv?y? alan bell?r is? dig?rl?ri il? muqayis?d? daha da geni?l?ndirilmi?dir. ^[5] Bolunm?l?r arasındakı f?rqli m?saf?l?r say?sind? binanın memarlı?ı quruluqdan xilas edilmi?dir. Ustd?n ?lav? edilmi? horizontal bolunm?l?r say?sind? fasad duzgun v? yungul xarakter ?ld? etmi?dir. ^[5]

Evin birinci v? ikinci m?rt?b?sinin k?rpic divarı oxvari ta?lar v? duzbucaqlı formaya malik p?nc?r?l?rl? h?ll edilmi?dir. Ucuncu m?rt?b? is? kor k?rpic divara malikdir. Fasadın bu cur bolunm?si maraqlı i?ıq-kolg? oyunu effekti yaratmı?dır. ^[5] Binanın yerli da?lardan tikilmi? v? ?imala baxan fasadı is? oz formaları il? yerli ?u?a evl?rinin memarlı?ına daha yaxın olsa da, memarlıq i?l?rinin keyfiyy?tin? gor?, bir cox b?y-a?a evl?rind?n geri qalır. ^[5]

• Авалов, Э. В. Архитектура города Шуши и проблемы сохранения его исторического облика. Баку: Элм. 1977.
• А. В. Саркисов, А. М. Ализаде. О некоторых архитектурных памятниках Шуши (Памятники архитектуры Азербайджана (сборник материалов), т. II). Москва-Баку. 1950.
• Фатуллаев, Ш. С. Памятники Шуши. Баку. 1970.
• Саламзаде, А. В. Архитектура Азербайджана XVI-XIX вв. Баку. 1964.

• ?u?a Dovl?t Tarix-Memarlıq Qoru?u
• Xan qızı bula?ı