Bu m?qal?ni vikil??dirm?k lazımdır. Lutf?n, m?qal?ni umumvikipediya v? redakt? qaydalarına uy?un ??kild? t?rtib edin.

Proqramın icrası
Umumi anlayı?lar
Kod T?rcum? Kompilyator Kompilyasiya vaxtı Kompilyatorun optimalla?dırılması Aralıq t?msilcilik (IR) ?cra ?? vaxtı sistemi ?cra mudd?ti ?cra edil? bil?n ?nterpretator Virtual ma?ın
Kod novl?ri
M?nb? kodu Obyekt kodu Bayt kodu Ma?ın kodu Mikrokod
Kompilyasiya strategiyaları
Vaxtından ?vv?l kompilyasiya (AOT) Tam vaxtında kompilyasiya (JIT) Tam vaxtında kompilyasiyanı izl?m?k Transkompilyasiya Rekompilyasiya
Gork?mli i? vaxtları
Android Runtime (ART) BEAM Common Language Runtime (CLR) v?  Mono CPython v?  PyPy crt0 Java virtual machine (JVM) LuaJIT Objective-C v?  Swift V8 v?  Node.js Zend Engine
Gork?mli t?rtibcil?r v? al?tl?r silsil?si
GNU Compiler Collection (GCC) LLVM v?  Clang
b m r

Virtual ma?ın v? ya x?yali ma?ın ^[1] ? ?m?liyyat sistemi il? komputer platforması arasında bir virtual muhit yaradır v? bu virtual muhit uz?rind? proqramların calı?dırıla bilm?sin? imkan verir. M?s?l?n, Linux-un yeni versiyası cıxdı v? siz bunu sınamaq ist?yirsiniz. Komputeriniz? format atıb Linux qurmaq t?bii ki c?tin olacaq. Virtualla?dırma proqramları say?sind? bu asanlıqla mumkun olur. H?r iki ?m?liyyat sistemini eyni anda istifad? ed? bil?rsiniz. V? ya Linux xo?unuza g?ldi, lakin Windows-dan da qopmaq ist?mirsiniz. Bunun ucun virtualla?dırma proqramlarını istifad? ed?r?k h?r iki ?m?liyyat sistemini d? istifad? ed? bil?rsiniz. ?st?diyiniz zaman bu qurdu?unuz ?m?liyyat sistemini sil? bil?rsiniz. Bu iki ?m?liyyat sistemi arasında surukl? burax usulu il? fayllarınızı rahatca kocur? bil?rsiniz. Ayrıca bu proqramlar say?sind? bir ?m?liyyat sistemind?n dig?rin?, komputeri yenid?n ba?latmadan rahatca kec? bil?rsiniz. Virtualla?dırmanın bir dig?r faydası da, guv?nm?diyiniz bir proqramı ?vv?l virtual ma?ında test edib daha sonra ana ma?ınınızda istifad? ed? bilm?nizdir.

Virtual ma?ın yaradılaca?ı zaman, virtual ma?ının istifad? ed?c?yi q?d?r bir t?chizat(Ram, prosessor, hard disk) t?sis edilir. Virtualla?dırmanın bir dig?r ?h?miyy?tli faydası da budur: Bir yerd? onlarla server oldu?unu du?un?k. Bunların hamısı ucun avadanlıq, soyutma v? elektrik x?rci olacaq. Virtualla?dırma il? bu server-l?rı bir server ic?risind? yı?araq enerji v? zaman q?na?t t?min edil? bil?r. Gorunduyu kimi virtualla?dırma serverl?r uz?rind? d? edil? bil?r.

Hypervisor, virtualla?dırma texnologiyasında ana ?m?liyyat sisteminin bird?n cox qonaq ?m?liyyat sistemini calı?dıra bilm?sini t?min ed?n ara hiss?y? veril?n addır. Hypervisor-ı virtualla?dırma platformasının ozu v? ya nuv?si olaraq du?un? bil?rsiniz. Hypervisor-a eyni zamanda Virtual Mexanika Monitoru (Virtual Machine Monitor) d? deyilir.

Virtual ma?ında i?l?y?n proqramlar virtual ma?ına normal komputer kimi muraci?t edir v? virtual ma?ın da oz novb?sind? h?min muraci?tl?r? komputer kimi reaksiya gost?rir. Hal-hazırda coxlu Virtual ma?ınlar vardır, bunlardan ?n m??hurları VirtualBox, VMWare Workstation, Windows Virtual PC-dir.

• Virtual box
• Vmware
• Parallels
• QEMU
• Windows Virtual PC

?sas m?qal?: VirtualBox

VirtualBox, dem?k olar ki, butun ?m?liyyat sisteml?rini d?st?kl?yir v? bu proqram il? virtual bir ?m?liyyat sistemi quraraq iki ?m?liyyat sistemi arasında cox sur?tli kecid ed? bil?rsiniz. Virtual box od?ni?siz, z?ngin oz?llikli, yuks?k performanslı v? rahat interfeys? sahib bir proqramdır.

?sas m?qal?: VMware

VMware il? qonaq ?m?liyyat sisteminin aktiv hala g?tirdikd?n sonra bu qonaq ?m?liyyat sistemin? t?tbiqi proqramları yukl?y? v? onun d?st?kl?diyi xidm?tl?ri ver? bil?rsiniz. VMWare-in bir nec? versiyaları var. M?s: VMware Player, VMware Workstation v? s. VMware Player inki?af etmi? v? ?irk?tl?r s?viyy?sind? xususiyy?tl?r? ehtiyac duymayan, yalnız virtual ma?ın meydana g?tirib i?l?tm?k ist?y?n istifad?cil?r ucundur v? pulsuzdur. VMware Workstation is?, VMware Player kimi xususiyy?tl?r? sahib, bununla b?rab?r qonaq ?m?liyyat sisteminin gorunu?l?rini alma, qonaq ?m?liyyat sistemind? edil?n d?yi?iklikl?ri t?krar oynatma kimi ?lav? xususiyy?tl?ri d? ozund? saxlayır.

Parallels, Mac versiyası il? on? cıxsa da Windows v? Linux-da da calı?ır. Intel v? AMD prosessorları ucun edil?n optimalla?dırılması say?sind? ana komputerin t?chizatına birba?a olaraq cata bil?n Parallels, virtual ma?ına kecdiyiniz anda ?m?liyyat gucunu oz uz?rin? alır.

Qemu, qonaq kodu birba?a olaraq ana t?chizat uz?rind? i?l?dir, dinamik d?st?kli t?chizatlar arasında emulyasiya ed?, virtual diskl?ri avtomatik olaraq olcul?ndir? bilir. Qemu, i?l?m?k ucun idar?ci huquqlar t?l?b etm?diyind?n USB yadda?ları istifad? etm?y? olduqca ?lveri?lidir.

Windows Virtual PC, yalnız Windows distributivl?rini emulyasiya etm?y? istiqam?tli bir virtual ma?ın proqramıdır. M?s?l?n yalnız Windows XP-d? calı?an bir proqramınız varsa Virtual PC i?iniz? yarayacaqdır.

Virtual ma?ınlar normal, fiziki komputerl?ri imitsasiya edir. Y?ni komputeriniz daxilind? ?lav? bir komputerd? yaratmı? olursunuz. Virtual ma?ın (proqram) fiziki komputeri emulyasiya edir, buna gor? d? virtual ma?ının:

• BIOS -u;
• Vincestri (s?rt diskinizd? ayrılmı? yer);
• CD-ROM (sizin CD-ROM v? ya qo?ulmu? ISO-obraz);
• Sizin real ma?ın, ??b?k? resursları v? ya dig?r virtual ma?ınlarla ?laq? ucun ??b?k? adapteri;

?lk Virtual ma?ın Gerald J. Popek ve Robert P. Goldberg t?r?find?n mu?yy?nl??dirilmi?dir. Virtual ma?ınların ?n yax?ı t?r?fi bu sisteml?rd? i?l?y?n proqramlar hec vaxt bu ?m?liyyat sistemind?n k?nara cıxa bilmirl?r, ona gor? d? cox vaxt b?zi proqramları virtual ma?ınlarda test edirl?r.

1. ↑ ?smayıl Calallı . " virtual machine " // Rasim ?liquliyev (redaktor). ?nformatika terminl?rinin izahlı lu??ti (az.) . Bakı: "?nformasiya texnologiyaları" / "Bakı" n??riyyatı. 2017. s?h. 788. ISBN   978-9952-434-82-8 . 6 sentyabr 2023 tarixind? arxivl??dirilib (PDF) ( #archive_missing_url ) .