Anna Kurnikova
Kortun olcul?ri.
Tennis
(
ing.
lawn tennis
) ? iki n?f?r v? yaxud h?r?sind? iki n?f?r olan iki komanda arasında oynanılan bir oyundur. Bu oyunun ?sas qaydaları ondan ibar?tdir ki, h?r bir oyuncu verilmi? topu r?qibin? t?r?f el? atmalıdır ki, r?qibi topa cavab z?rb?si vura bilm?sin. Bel? z?rb?l?r zamanı top a? cizgi il? i?ar?l?nmi? zonaya du?m?lidir. Tennis meydancası kort adlanaraq 3 zonaya bolunur: gil zonası (qırmızı v? ya?ıl), b?rk zona (o cuml?d?n sement v? y? asfalt) v? ot zonası. Butun dunyada m??hur olan bu oyun 1896-cı ild?n etibar?n
Olimpiya oyunlarının
proqramına daxil edilmi?dir. Do?ma v?t?nimizd? ilk d?f? r?smi olaraq 1995-ci ild?
Az?rbaycan Tennis Federasiyası
yaradılmı?dır.
Kort ? Tennisd? r?qibl?r kort adlanan meydanda mubariz? aparırlar. Bu meydan dordbucaqlı formasında olur v? futbolda oldu?u kimi iki hiss?y? b?rab?r olcud? bolunur. ?g?r futbolda meydanı m?rk?z x?tti ayırırsa tennisd? bu funksiyanı xususi setka da?ıyır. Bu setkanın uzunlu?u 12,8 metr, hundurluyu is? 1,07 metr olmalıdır. Setkada olan kvadrat ??killi bo?luqların h?r birinin sahs?i 40 millimetr olmalıdır. Bu q?bul olunmu? beyn?lxalq standartlardır. Sozuged?n setka paralel yel???r?k m?rk?z hiss?d? olur. Hal-hazırda kortların ozu d? 3 muxt?lif nov? (ot, torpaq v? sintetik) bolunur. Bu novl?rin adı kortların oldu?u materialın adı il? ust-ust? du?ur. Bel? ki, h?r tip kortun ozun?m?xsus xususiyy?tl?ri olur. Kort oyuncuya v? oyuna t?sir ed? bil?n vasit?l?rd?n sayılır. Ona gor? d? oyuncular qabaqcadan oyun keciril?c?k kortun novu il? maraqlanaraq h?min nov? uy?un olan taktika il? m??q el?m?y? ba?layırlar. Butun bunlara baxmyaraq konkret olaraq tennisd? "?n ?la nov" kimi fkirl?r yoxdu. Cunki ?n m??hur v? populyar yarı?lar bel? muxt?lif tipli kortlarda kecirilir.
Raketka ? Oyuncular topa z?rb? vurmaq ucun raketka adlanan al?td?n istifad? edirl?r. Raketka tutacaq v? qalın tor t?b?q?sind?n ibar?t olur. Raketkanın tutacaq hiss?si cox b?rk ??kild? olur ki, topa z?rb? vurmaq mumkun olsun. ?vv?ll?r bu hiss?ni a?acdan hazırlayırdılar. Muasir dovrd? is? bunu hazırlamaq ucun xususi materiallardan, daha cox is? keramika v? metallardan istifad? olunur. Raketkada h?mcinin sıx tell?rd?n t??kil olunmu? xususi tor t?b?q?si olur. Bu raketkanın ?n ?sas hiss?si sayılır. Cunki topla birba?a olaraq tor t?b?q?si t?masda olur. Bu t?b?q? topun istiqam?tin? v? onun sur?tin? boyuk t?sir edir. Bu torlar daha cox neylon, poliester v? kevlar kimi kimy?vi madd?l?rd?n hazırlanıb. Qiym?ti baha olan raketkalarda is? bu toru iribuynuzlu heyvanların damarlarından hazırlanır. Tennisd? bel? tip raketkalara "t?bii raketkalar" deyilir.
Top ? Oyun zamanı
kec?
adlı sıx yun material il? ?hat?l?nmi? rezin topdan istifad? olunur. Top daha yax?ı gorunsun dey? onu ad?t?n goz?carpan r?ngl?r? (sarı, ya?ıl v? s.) boyayırlar. Bununla da bu balaca topları gorm?k daha rahat olur v? oyuncular oyun zamanı hec bir c?tinlik c?kmirl?r.
Bir-birin? r?qib olan oyuncular meydanın ayrı-ayrı hiss?l?rind? q?rarla?ırlar. Oyun zamanı oyunculardan biri oturucu v?zif?sind? cıxı? ed?r?k topu o biri oyuncuya oturur. Dig?r oyuncu is? q?buledici rolunda olur. Bu h?r?k?tl? oyunda mubariz?y? start verilir. ?sas m?qs?d ondan ibar?tdir ki, oyuncu topu r?qib olan sah?y? el? vurmalıdır ki, top lazım olan hiss?y? toxunsun. Bir ??rtl? ki, r?qib oyuncu buna cavab z?rb?si vura bilm?sin. Oyuncunun dig?r m?qs?di ondan ibar?tdir ki, ona t?r?f g?l?n topu eyni qaydaya ?saslanaraq qar?ı t?r?f? vursun. Bir ??rtl? ki, top onun sah?sind? yer? bird?n (1-d?n) cox d?ym?m?lidir. Top iki d?f? (2 d?f?) yer? d?y?rs? onda xal r?qib oyuncuya veril?c?k. Topu yer? d?ym?d?n d? vurmaq olar. Bu bir q?d?r c?tin olur. Buna baxmyaraq ?n yax?ı usul c?ld t?rp?n?r?k goyd? g?l?n topu el? goyd? z?rb? vurmaqla qar?ı t?r?f? yollamaqdır.
Tennis oyununda oyuncuların qazandı?ı xallara ?sas?n geym (game-ingilis sozudur, t?rcum?si oyun dem?kdir) qazanmaq ucun mubariz? aparırlar. 1 geym qazanmaq ucun 4 d?f? xal qazanmaq lazımdır. Tennisd? xal qazanmaq sistemi 15?30?40-geym dusturuna ?sas?n gedir. Y?ni 4 xal sizin hesabınıza 1 geym ver?c?k. ?g?r dig?r oyuncu il? xal f?rqi 1 olarsa onda siz geym qazanmaq ucun daha artıq 1 xal qazanmalısınız. ?lk 6 geym udan oyuncu set qalibi sayılır. ?g?r r?qib oyuncu 4-d?n cox geym udubsa onda dig?r oyuncu set qazanmaq ucun 7 geym udmalıdır. Oyunun qalibi olmaq ucun is? 6 set qazanmaq lazımdır. ?g?r setl?rd? hesab 5:5 olarsa onda oyuncunun qalib g?lm?yi ucun ardıcıl olaraq 2 d?f? geym udması kifay?tdir. Butun bu kompenentl?rd? r?qibind?n tez davranan oyuncu oyunun qalibi olacaq. ?g?r setl?rd? 6:6 hesabı qeyd? alınarsa onda qalibi tay-breyk mu?yy?nl??dirir. Burda is? novb?ti 3 setd?n 2-sini qazanmaq kifay?tdir ki, oyunun qalibi olasan. B?zi turnirl?rd? is? tay-breyk zamanı novb?ti 5 setd?n 3-unu qazanmaq lazım g?lir ki, oyunun qalibi olasan.
R?smi tennis oyunlarında ba? hakim meydanın m?rk?zind?, onun ucun hazırlanmı? uca yerd? ?yl??ir. Qeyri-r?mi olaraq bu hakimi yuxarıda oldu?una gor? "hundurlukd?ki hakim" kimi adlandırırlar. Hamımızın daha cox izl?diyi futboldan f?rqli olaraq tennis-d? oyuncunun hakim? etiraz bildirm?si, umumiyy?tl? "a?zını acıb" soz dem?si q?ti olaraq qada?andır. Burda bel? h?r?k?t? gor? n?inki hakim, r?smi qurumlar oyuncunu ciddi ??kild? c?zalandıra bil?r. Hakimin ?sas v?zif?si topun sah?y? v? ya sah?d?n k?nra du?m?sini mu?yy?nl??dirm?kdi. Burda is? "hundurlukd?ki hakim"-? yerd? qalan 2 kom?kci hakim yardım edir. Onlar h?r?si meydanın bir kuncund? daynaarq topların du?duyu yer? diqq?tl? baxırlar. ?g?r ba? hakim t?r?ddud icind? olarsa kom?kci hakiml?r d?rhal ona kom?k edirl?r.
2006-cı ild?n b?ri olaraq WTA v? ATP tipli turnirl?rd? "elektoron hakim" layih?sind?n istifad? edilir. Bel? ki, yuks?k texnoloqiyalı kameraların verdiyi goruntu ?sasında mubahis?li m?s?s?l?r azalır. Bununla da tennis-d? hakim s?hvl?ri ciddi ??kild? a?a?ı enir. Cunki t?r?ddud zamanı videoya baxaraq hakiml?r d?qiq q?rar cıxarda bilirl?r.
Ad?t?n tennis? butun turnirl?r v? yarı?lar 2 yer? bolunur. Qadınların mubariz? apardı?ı yarı?lar v? ki?il?rin mubariz? apardı?ı yarı?lar. Tennis? nufuzlu turnirl?rin ?ks?riyy?ti 1?1 sistemind? y?ni t?kb?t?k ??kild? olur. Buna baxyaraq dunyada 2?2 (h?r komandada 2 oyuncu) sistemi il? keciril?n yarı?lar da olur. Az hallarda olmasına baxmyaraq Bbz?n is? mu?yy?n qruplar arasında (u?aqlar, g?ncl?r, veteranlar v? s.) olan yarı?lar kecirilir. B?zi yerl?rd? is? ?lill?r ucun n?z?rd? tutulmu? turnirl?r kecirilir.
Dunyada ?n geni? yayılmı? turnil?r is? iki tip? bolunur ? ATP (ki?il?r ucun) v? WTA (qadınlar ucun). Bu tip turnirl?rd? qalib g?l?n i?tirakcılar pul mukafatları v? dunya reytinqini mu?yy?n ed?n xallar qazanırlar.
Dunyada ?n prestijli tennis turnil?ri "Boyuk D?bilq?" adı il? kecirilir. "Boyuk D?bilq?" adlanan ?n nufuzlu turnirl?r siyahısına c?mi 4 turnir (Acıq Avstraliya cempionatı, Acıq Fransa Cempionatı, Acıq AB? cempionatı v? Vimbildon (?ngilt?r?) turniri) daxildir. Bu 4 turnird? qalib g?l?n i?tirakcılar daha cox xal qazanır.
Bundan ba?qa Beyn?lxalq Tennis Federasiyasının (ingilisc? ITF) dunya yı?maları arasında kecirdiyi m??hur "Devis Kuboku" (ki?il?r ucun) v? "Federasiya Kuboku" (qadınlar ucun) yarı?maları da movcuddur. Qarı?ıq komandalar (h?r komandada 1 ki?i v? 1 qadın) ucun is? ITF m??hur "Xofman Kuboku" adlı turniri t??kil edir.
Tennisd? bundan ba?qa el? d? boyuk ?h?miyy?t? malik olmayan turnil?r d? kecirilir. Bunlara misal olaraq "AAMI Classic" (Avstraliya), "JB Group Classic" (Cin), "Mubadala World Tennis Championship" (B??), "Suzuki Warsaw Masters" (Pol?a), "Masters France" (Fransa) v? "Open du Touquet" (Fransa) turnirl?rinin adını c?km?k olat. Bu turnirl?r ad?t?n tennis movsumund? qız?ın olmayan noyabr-yanvar ayları arasında kecirilir.
Az?rbaycanda keciril?n beyn?lxalq tennis turnirl?ri
[
redakt?
|
m?nb?ni redakt? et
]
2010-cu ilin fevralında Bakı Tennis Akademiyasında
Baku Cup
beyn?lxalq turniri c?rciv?sind? "Baku Cup-1" yarı?ları kecirilmi?dir.
[1]
 |
|---|
| Yay
| | |
|---|
| Qı?
| |
|---|