Bu m?qal?nin m?tnini Az?rbaycan dilin? uy?unla?dırmaq lazımdır. M?qal?d? cuml? qurulu?larındakı yanlı?lıqları v? orfoqrafik s?hvl?ri duz?ltdikd?n sonra {{Az?rbaycanca deyil}} ?ablonunu silm?yi unutmayın.

Bu m?qal?ni vikil??dirm?k lazımdır. Lutf?n, m?qal?ni umumvikipediya v? redakt? qaydalarına uy?un ??kild? t?rtib edin.

Kommunizm

Konsepsiyalar

Marksizm-Leninizm f?ls?f?si Sosializm Beyn?lmil?lcilik Kollektivcilik Sinfi mubariz?

?deologiya

Utopik sosializm Marksizm Leninizm Marksizm-Leninizm Trotskizm Titoizm Cucxe ideyaları Maoizm ?nv?r Xoca ideyaları Ce Qevaracılıq Ho ?i Min ideologiyası Roza Luksemburq ideyaları Pracanda Yolu Anarxo-kommunizm Avrokommunizm

??xsiyy?tl?r

Tomas Mor Henri Sen-Simon ?arl Furye Robert Ouen Karl Marks Fridrix Engels Roza Luksemburq Vladimir Lenin Lev Trotski ?osif Stalin Mao Tsedun

Simvollar

Kommunizm h?r?katının r?mzl?ri

Ba? movzu

Anarxizm Antikapitalizm Antikommunizm Muharib? kommunizmi Demokratik m?rk?ziyy?t Proletariat diktaturası ?btidai kommunizm Sosializm Stalinizm

Sinfi mubariz? anlayı?ı ilk d?f? Karl Marks v? Fridrix Engels birlikd? yaratdı?ı Kommunist Manifesti adlı ?s?rind? "?ndiy? q?d?rki butun c?miyy?tin tarixi, sinif sava?ları tarixidr" demi?dir. Marksa gor? kapitalizmd? istehsal edici movqed? olan ancaq bu movqey? qar?ı istehsal vasit?l?rinin burjuaziyanın oz?l mulkiyy?tind? olmasından otru istismar edil?n i?ci sinfinin bu istismardan qurtulması ucun burjuaziyanın iqtidarına son verm?si v? istehsal vasit?l?rinin dovl?t n?zar?tin? kecilm?sidir.

Sinfi mubariz?, Marksist sinif teoriyasında v? tarix anlayı?ında sinifl?r arası munasib?tl?rin must?qil halı olaraq t?sbit edilir. Marksist tarix anlayı?ına gor? sinfi mubariz?l?r yalnız mu?yy?n bir andakı c?miyy?tin sinifl?r arasındakı mubariz?si deyildir, ?ksin? o tarixin motorudur, y?ni tarixi inki?afın v? il?rl?m?nin daya?ı ifad?sini sinifl?r arasındakı mubariz? tapır. Marksizmd? ?sas olaraq."Tarix sinfi mubariz? tarixidir" fikri goturulur.

H?r qabaqcıl sinif, mu?yy?n bir m?rh?l?d? murt?cel??ir v? m?nf??tl?rini movcud olanın qorunmasında tapır. Marksist teoriyada Bu qacınılmaz olaraq bel?dir. Marks bunun misalını burjuaziyanı, feodalizmi tovsiy? ed?rk?n inqilabcı oz boyukluyunu qurduqdan sonra murt?ce olaraq ortaya cıxar. Ancaq sınfi mubariz? bitm?mi?dir v? onu m?hv ed?c?k sinif burjuaziya il? birlikd? do?ulmu?dur. Y?ni proletariat

Sinfi mubariz?nin qayna?ı sosial iqtisadi ??rtl?r deyil?n maddi c?miyy?t qurulu?udur, y?ni mu?yy?n bir andakı istehsal munasib?tl?ri il? murt?ce istehsalcılar arasındakı munasib?t v? ziddiy?tl?rin toplamı. Bunun n?tic?sind? sinfi mubariz?nin mu?yy?n bir dovrund? bir must?qil sinif dig?r sinif t?r?find?n yenil?r v? iqtidarını itir?r. Bu ?sas olaraq istehsal t?rzind?ki d?yi?m?nin n?tic?sidir. Bu d?yi?m? b?rab?rind? m?nf??tl?ri must?qil sinifd?n f?rqli olan yeni bir sinif do?ulmaqdadır. Marksizm "Sinifl?rin ortaya cıxmasından etibar?n, tarixi, sinfi mubariz? tarixi olaraq anlamaq lazım oldu?unu" dey?r. Quldarlıqdan Feodalizm?, oradan kapitalizm? kecildiyini, bu kecidl?ri t?min ed?n itici gucun, maddi iqtisadi qurulu?a ba?lı olan sinifl?r arasındakı mubariz?nin oldu?u bildirilir.

Proletariata g?ldikd? is? v?ziyy?t f?rqli olmu?dur. Proletariat gerc?k m?nf??tini sinif olaraq oz varlı?ını da ortadan qaldırmaqda gor?r. Buna Misal olaraq Marksın"Sinfi c?miyy?ti davam etdirm?k deyil son qoymaq" fikri, MArksın iqtisadi-siyasi du?unc?l?rini izl?y?r?k soyl?m?k g?r?k?rs? proletariatın maddi-toplum qurulu?dan qaynaqlanması c?tin bir v?zif?dir. Muxt?lif marksist du?unurl?r (Georg Lukacs, Antonio Gramsci ya da Althusser kimi) bu teoriyanın acıqlamasını verm?y? calı?mı?lar. Kimi iqtisadi t?yin olunma, kimi irad?ci bu teoriyalarda sinfi mubariz?nin t?m?l bir elmi-siyasi arqument olaraq funksiya gor?r.