Sepsis

Vikipediya, azad ensiklopediya
Naviqasiyaya kec Axtarı?a kec
Sepsis
XBT-10 R65.20 , R65.21
XBT-9 995.92
DiseasesDB 11960
MedlinePlus 000666
MeSH D018805
Vikianbarın loqosu  Vikianbarda ?laq?li mediafayllar
Sepsis-Mikrothomben1. JPG
Sepsis s?b?biyl? d?rinin l?k?l?nm?si v? iltihabı

Sepsis ? yunan sozu olub, m?nası "curum?" dem?kdir. Q?dim yunan aliml?ri sepsis zamanı qanın curuduyunu du?unurdu. Bu s?b?bd?n irinli infeksiyaya sepsis deyirdil?r. Sepsis ? muxt?lif mikroorqanizml?r v? onların toksinl?rinin tor?tdiyi a?ır infeksion x?st?lik olub, tor?dicinin novund?n asılı olmayaraq b?d?nin ozun?m?xsus cavab reaksiyası v? eyni tipli kliniki m?nz?r? il? ozunu buruz? verir. [1]

M?rh?l?l?ri [ redakt? | m?nb?ni redakt? et ]

Sepsis ? bakteriemiya, uzv v? sisteml?rin iltihaba cavab reaksiyası sindromu, a?kar sepsis, a?ır sepsis, septik ?ok m?rh?l?l?ri il? t?zahur edir.

Bakteriemiya (septisemiya) ? qan dovranında canlı bakteriyalar v? onların toksinl?rinin olmasına deyilir. Sepsisin sonrakı kliniki gedi?i b?d?nd? olan irinli iltihab oca?ına v? oradan ba?layan bakteriemiyaya ayrı-ayrı uzv v? sisteml?rin cavab reaksiyası il? t?zahur edir.

Uzv v? sisteml?rin iltihaba v? a?ır z?d?l?nm?l?r? cavab reaksiyası sindromu ? a?a?ıda gost?ril?n ?lam?tl?rl? ozunu buruz? verir: b?d?nin h?rar?ti 38°C-y? q?d?r yuks?lir, yaxud 36° C-d?n a?a?ı du?ur; n?bz vur?usu 90-ı kecir; t?n?ffusun sayı 20-ni otur, yaxud karbon qazının parsial t?zyiqi qanda 32 mm civ? sutunundan a?a?ı olur; qanda neytrofil leykositl?rin sayı 12.109/l-d?n yuxarı, yaxud 4.109/l-d?n a?a?ı olur; cubuq nuv?li leykositl?rin sayı artır, sola meyillilik mu?ahid? olunur. Sadalanan ?lam?tl?rd?n 2 v? artı?ı x?st?d? qeyd edildikd? h?min sindrom mu?yy?n edilir. Yeni terminologiyaya gor? sepsis muvafiq infeksiya oca?ı oldu?u halda inki?af ed?n iltihaba sistemli reaksiya sindromudur.

A?kar sepsis ? infeksiyaya qar?ı orqanizmin reaksiyası butun sisteml?r t?r?find?n t?zahur edir.

A?ır sepsis (sepsis-sindrom) ? ayrı-ayrı uzvl?rin f?aliyy?ti pozulur (hipoperfuziya), toxumalarda mikrosirkulyator d?yi?iklikl?r ba?layır, arterial qan t?zyiqi enir (hipotenziya). Mikrosirkulyator d?yi?ikliyin n?tic?sind? toxumalarda sud tur?usu toplanır, sidik ifrazı azalır, x?st?nin hu?u pozulur, sistolik qan t?zyiqi 90 mm civ? sutunundan a?a?ı enir.

Septik ?ok ? hipovolemiyaya qar?ı gorul?n intensiv t?dbirl?r? baxmayaraq, sepsis fonunda qan t?zyiqi daim enm?y? meyilli olur (90 mm civ? sutunundan a?a?ı), h?yati ?h?miyy?tli uzvl?rin f?aliyy?ti pozulur.

Daxili uzvl?rin yararsızlı?ı (disfunksiyası) ? a?ır v?ziyy?t? du?mu? x?st?nin daxili uzvl?rinin f?aliyy?ti yararsız hala du?ur.

?stinadlar [ redakt? | m?nb?ni redakt? et ]

  1. Derek C. Angus, M.D., M.P.H., and Tom van der Poll, M.D., Ph.D. "Severe Sepsis and Septic Shock" . The New England Journal of Medicine. 29 avqust 2013-cu il. 2023-08-14 tarixind? arxivl??dirilib . ?stifad? tarixi: 2023-08-14 .

Xarici kecidl?r [ redakt? | m?nb?ni redakt? et ]