Salvador Alyende

Vikipediya, azad ensiklopediya
Naviqasiyaya kec Axtarı?a kec
Salvador Alyende
isp. Salvador Guillermo Allende Gossens
??xsi m?lumatlar
Do?um tarixi 26 iyun 1908 ( 1908-06-26 ) [1] [2] […]
Do?um yeri
V?fat tarixi 11 sentyabr 1973 ( 1973-09-11 ) [3] [4] […] (65 ya?ında)
V?fat yeri
V?fat s?b?bi gull? yarası [d] [7]
Partiya
  • Cili Sosialist Partiyası [d]
T?hsili
F?aliyy?ti siyas?tci , h?kim , c?rrah
İmzanın şəkli
Vikianbarın loqosu  Vikianbarda ?laq?li mediafayllar

Salvador Alyende ( isp. Salvador Allende Gossens ; 26 iyun 1908 [1] [2] […] , Santyaqo [5] ? 11 sentyabr 1973 [3] [4] […] , Santyaqo [6] ) ? 1970?1973-cu ill?rd? Cilinin sosialist prezidenti. Alyende seckil?r vasit?sil? hakimiyy?t? q?lmi? ilk marksist prezident olmu?dur. Hakimiyy?t? g?lm?kd? ?sas m?qs?di kimi, Cilid? orta t?b?q?nin maraqlarına cavab verm?k oldu?unu bildir?n, Alyende xalqın etimadını qazana bilm?mi? v? 11 sentyabr 1973-cu ild? general Auqusto Pinocet t?r?find?n devrilmi?dir . Salvador Alyende cevrili? zamanı Prezident Sarayının alınmasında h?lak olmu?dur.

U?aqlıq v? g?nclik ill?ri [ redakt? | m?nb?ni redakt? et ]

Alyende orta t?b?qd?n olan ail?d? anadan olmu?dur. Orta m?kt?bi bitirdikd?n sonra anadan oldu?u Valparasio ??h?rind? tibb t?hsili alma?a ba?layır. Ali m?kt?bd? t?hsil aldı?ı ill?rd? f?al siyas?tl? m???ul olma?a ba?layır v? solcu g?ncl?rin t??kil etdiyi t?dbirl?r? qatılır. T?dbil?r zamanı etdiyi cıxı?lar n?tic?sind?, qısa zamanda uzvu oldu?u t??kilatın liderl?rind?n birin? cevrilir. XX Cili prezidenti Karlos ?banez de Kampoya qar?ı numayi?l?rd? i?tirak etdiyi ucun h?bs olunur v? t?hsil aldı?ı ali m?kt?bd?n qovulur. Bir il sonra dostları il? birlikd? solcu yonumlu Partido Socialista adlı kommunist partiyasını yaradır.

Siyasi f?aliyy?t? ba?laması [ redakt? | m?nb?ni redakt? et ]

Alyende 1937-ci ild? mill?tv?kili secilir. Bu ill?rd? vaxtı il? k?narla?dırıldı?ı Valaspiro Universitetin? b?rpa olunur v? burada tibb sah?si uzr? d?rsl?r kecir. Cili Xalq C?ph?sinin r?hb?ri Pedro Aqueyra Kerda Alyendeni 1939-cu ild? s?hiyy? naziri v?zif?sin? t?yin edir. Salvador Alyende siyasi f?aliyy?tind? maddi durumu a?ır olan insanların maraqlarını mudafi? etm?kl? ba?layır. Qısa zaman ?rzind? sosial baxımdan az t?min olunmu? insanlar ucun b?zi qanunların q?bul olunmasına nail olur. Gost?rdiyi bu cur f?aliyy?t? gor? ??rti olaraq Kasıbların Kralı adını alır. 1943-cu ild? Cili sosialist partiyasının icra komit?sinin r?hb?ri t?yin olunur.

Prezidentliy? namiz?d olması [ redakt? | m?nb?ni redakt? et ]

1964-cu ild? Cilili f?hl?l?rin t??kil etdiyi yuru?d?, Alyendeninin siyas?ti d?st?kl?nirdi.

Alyende orta v? a?a?ı t?b?q?nin maraqlarını t?min ed?n m?s?l?r? daha cox diqq?t ayırması, xalqın boyuk bir qisminin onu d?st?kl?m?sin? s?b?b olmu?du. 1952-ci ild? keciril?n prezident seckil?rind? ?n real namiz?dl?rd?n olan Alyende, ?g?r xalq ist?y?rs? namizd?liyini ir?li surm?y? hazır oldu?unu bildirmi? v? bununla da prezidentlik yolunda boyuk bir addım atmı?dır. H?min il Frente del Pueblo adlı siyasi partiya yaradan Alyende namiz?dliyini ir?li surmu?, lakin c?mi 60 min s?s toplaya bilmi?di. U?ursuzlu?a baxmayaraq, sonrakı ill?rd? kecil?c?k prezident seckil?ri ucun m??lub oldu?u 1952-ci ild? aktiv f?aliyy?t ba?lamı?dır. 1970-ci ild? Sosialist, Kommunist, Liberallardan ibar?t Xalq Birliyi adlı siyasi komit? yaradır.

1952, 1958 v? 1964-cu ild? keciril?n prezident seckil?rind? namiz?dliyini ir?li surur, ancaq qalib q?l? bilmir. IV d?f? namizd?liyini ir?li surduyu 1967-ci ild? s?sl?rin 36% toplayaraq, qalib elan olunur. Seckil?rin ba?a catmasından 2 ay sonra Alyend? prezident sarayına kocur v? buradan olk?ni r?sm?n idar? etm?y? ba?layır. Alyende hakimiyy?tinin ilk ill?rind? ozunu m?tbuatın dostu kimi t?qdim edir v? bununla da c?miyy?td? ?n radikal partiyaların bel? etimadını qazana bilir.

Sosial iqtisadiyyat planı [ redakt? | m?nb?ni redakt? et ]

Salvador Alyende hakimiyy?tinin ilk aylarında, Cilid? sosialist c?miyy?tin qurulmasının vacibliyini qeyd edirdi. Varlı insanların mulkl?ri musadir? edilir, insanlar uz?rind? ciddi n?zar?t yaradılırdı. Alyendenin ?mri il? 15 ya?ından kicik u?aqlara v? yeni do?ulmu? korp?l?rin analarına gund?lik yarım litr sud verilirdi. Olk?d? ?n az maa? alan ??xsl?rin ?m?khaqqıları iki d?f? artırıldı. Olk?d? f?aliyy?t gost?r?n xarici ?irk?tl?r? qar?ı sanksiyaların t?yin olunması v? yerli ?irk?tl?rin dovl?tin n?zar?tin? kecm?si prosesi sur?tl?nirdi. 1970-ci ild? Cilid? Kuba s?firliyinin acılması AB? -la olan munasib?tl?rin g?rginl??m?sin? s?b?b olmu?dur.

H?mcinin bax [ redakt? | m?nb?ni redakt? et ]

?stinadlar [ redakt? | m?nb?ni redakt? et ]

  1. ↑ 1 2 Salvador Allende // filmportal.de   (alm.) . 2005.
  2. ↑ 1 2 Salvador Allende // GeneaStar   (fr.) .
  3. ↑ 1 2 Bibliotheque nationale de France BnF identifikatoru   (fr.) : acıq m?lumat platforması. 2011.
  4. ↑ 1 2 Salvador Allende // filmportal.de   (ing.) . 2005.
  5. ↑ 1 2 do?um haqqında ??had?tnam?.
  6. ↑ 1 2 Deutsche Nationalbibliothek Record #118502085 // Umumi t?nziml?m? n?zar?ti (GND)   (alm.) . 2012?2016.
  7. ↑ https://www.bbc.com/news/world-latin-america-14210729 . BBC .
M?nb? ? " https://az.wikipedia.org/w/index.php?title=Salvador_Alyende&oldid=7526599 "