Nikotin
(Nicotiana tabacum), (C
10
H
14
N
2
),
qu?uzumukimil?r
(Solanaceae) bitki f?sil?sind? olan guclu uyu?durucu v?
alkaloid
Fransız diplomat olan Jean Nico
Portuqalya
s?firliyi el?diyi 1559-1561-ci ill?r arasında tutun toxumlarını
Fransaya
yollayaraq adını tutund? olan aktiv madd?l?rd?n biri v? son d?r?c? z?h?rli madd? olan Nikotin? verilm?si ucun ??rait yaratdı.
Nikotiniya
ail?si bitkil?rinin yarpaqlarından ?ld? edilir. Sigaret ??klind? tutdurul?r?k v? ya inc? qıyılmı? tutunu ?m?r?k nikotin istifad? olunur. Normal bir siqaret 20 mg. nikotin da?ıyır. Yanaraq c?kildiyind?n 1-1.5 mg. nikotin alınır.
Nikotin tutun yarpaqlarında rast g?l?n alkaloidl?rd?n ?n ?h?miyy?tlisidir. Tutund? (toxumunda v? yarpaqlarında) nikotinin miqdarı 2-12%-? q?d?r ola bilir. Nikotin,
piridin
v? pirrolidin kimi iki heterotsiklik nuv?nin birl??m?si olub, kimy?vi qurulu?ca 1-metil-2-β-piridilpirrolidindir.
Tutun
v? tutun m?mulatları dunya sa?lı?ının bir nomr?li t?hluk?sidir. Tutun v? m?mulatlarına gor? h?r il sad?c?
AB?da
350 min insan v?fat edir, 22 milyard dollarlıq sa?lıq x?rci od?nir, 43 milyard dollarlıq i? quvv?si itkisi ya?anır. Sigaretd?n ol?nl?r a?a?ıdakı s?b?bl?r? gor? ol?nl?rin c?mind?n coxdur
AIDS
,
kokain
,
Heroin
,
alkoqol
,
yan?ın
,
avtomobil q?zası
,
cinay?t
ve
intihar
.
Nikotinin
M?rk?zi Sinir Sistemi
(
m?rk?zi sinir sistemi
) v? ekoloji sinir sistemind? b?rab?r d?r?c?d? x?b?rdar edici v?
depresiyont?sirl?ri
var. Nikotin q?bul etdikd?n sonra,
euphoriya
, oyanıqlıq, hafiz? v? diqq?tin artması ve sıxıntıdan qurtulma kimi t?sirl?ri olur. Amma eyni zamanda nikotinin ozun? d? g?rginlik yaradır. Nikotinin t?sirl?rin? qar?ı
tolerantlıq
inki?af edir v? ilk siqaret istifad? ed?rk?n yaranan t?sir yaranmır.
Nikotin, ?sas ??klind? su il? asanlıqla qarı?an (60 ° C-d?n a?a?ı v? 210 ° C-d?n yuxarı) acı dadlı, higroskopik, ya?lı bir mayedir. Nikotinin sıxlı?ı dem?k olar ki, suyun sıxlı?ına b?rab?rdir (1,01 q / sm
3
).
Nikotin molekulu piridin v? pirrolidin dovrund?n ibar?tdir. Pirrolidin halqası, piridin halqasının v? N-metil qrupunun trans t?nziml?nm?si il? z?rf konformiyasını q?bul edir.
Baza (pKb (pirrolidin) = 8.02, pKb (piridin) = 3.12) olmaqla nikotin tur?ularla reaksiya girdikd? duzlar ?m?l? g?tirir (ad?t?n b?rk v? suda h?ll olunur). Fizioloji pH d?y?rl?rind? nikotin 69% il? protonla?ır. Nikotin bir q?d?r qutblu v? mediada a?a?ı polarite il? asanlıqla h?ll olunur, buna gor? d? d?ri vasit?sil? yax?ı udulur v? qan-beyin baryeri vasit?sil? beyin toxumasına daxil olur.
Nikotin isti qanlı heyvanların orqanizmind? toksik olmayan v? fizioloji baxımdan asanlıqla oksidl??ir - nikotinik tur?usu - vitamin PP, pirolidin dovru is? karboksil qrupu il? ?v?z olunur. Ayrıca, muxt?lif oksidl??dirici madd?l?rin v? ultrab?nov??yi radiasiyanın t?siri altında nikotin metilamin v? nikotin oksidin? oksidl??ir.
Umumilikd? ust t?n?ffus yollarında karsinojen t?sir(xalq dilind? kanserojen),daha cox alımında is? kokarsinojen t?sir (pozulmu? hucr?,x?rc?ngli toxunma) olur, damarları buzm? t?sirin? gor? is? ur?k dovranı sistemind? probleml?r yaradır. Yuks?k t?zyiq,
ur?k tutması
riskinin 20 qat artması, ur?k dayanması, koroner arter x?st?liyi; hamil?likd? onc?d?n do?um yaratdı?ına rast g?linir. H?m d? a?ız, damaq,
n?f?s borusu
x?rc?ngl?rinin 90%-d?n coxu sigaretl? ba?lı olub,
A?ciy?r x?rc?ngi
olanlarda birinci s?b?b siqaret istifad?cil?rind?dir.
http://www.bilgiustam.com/nikotin-nedir-zararlari-nelerdir-2/