Moqao ma?araları
cin. 莫高窟
40°02′14″ ?m. e. 94°48′15″ ?. u.
Olk?	CXR
Yerl??ir	Qansu
Uslubu	Cin memarlı?ı
V?ziyy?ti	stabil
UNESCO Umumdunya ?rsi
Tipi	M?d?ni
Kriteriya	i, ii, iii, iv, v, vi
T?yin edilib	1987
?stinad nom.	440
Dovl?t	CXR
Region	Asiya
Vikianbarda ?laq?li mediafayllar

Moqao ma?araları , ( cin. 莫高窟 ), Moqao ma?ara-m?b?d kompleksi , Bin Budda ma?araları v? ya Dunhuanq ma?araları adları il? tanınır. Cinin Qansu ?yal?tinin Dunhuanq ??h?rin 25 km c?nub-??rqind? Minqsha da?ının ?t?yind? yerl???n ma?arada 492 m?b?d vardır.

Tarixi ?p?k Yolunun uz?rind? yerl???n ma?arada Buddist s?n?tinin ?n goz?l ?s?rl?ri vardır.Buddist yeraltı m?b?dinin tikili?in? 366-cı ild? ba?lamı? v? bu dovr ?rzind? burada ?n d?y?rli buddist ?s?rl?rin? sı?ınacaq olmu?dur. ^[1] Moqao ma?araları Lonqmen ma?ara-m?b?d kompleksi v? Yunqan ma?ara-m?b?d kompleksi il? birlikt? Cinin ?n tanınan Buddist yeraltı m?b?dl?rind?n biridir.

1987-d? Umumdunya irsi sıyahısına daxil edilmi?dir. ^[2]

Tarixi [ redakt? | m?nb?ni redakt? et ]

Danı?ılanlara gor? 366-cı ild? Lezun (Le Z?n, 樂尊) adında bir Buddist rahip Dunhuanq ??h?rin? g?lir. Minqsha Da?ına baxan zaman qızıl r?ngli gun?? i?ıqlarının arasında minl?rl? Budda x?yal ed?n Lezun, x?yalından ilham alaraq ilk ma?aranın qazıntısına ba?layır. Sonralar ma?araların sayı artır, Tan sulal?si dovrund? ma?araların sayının min? catdı?ı m?lumdur. ^[3] Sad? bir h?yat t?rzi sec?n Buddist rahipl?r kamill??m?k m?qs?di il? bu ma?aralara uz tuturdular. IV ?srd?n XIV ?sr? kimi rahibl?r q?rbd?n heyk?ll?ri Dunhuanq ??h?rin? g?tirmi?, ip?k yolundan kec?n b?zi tacirl?r is? buraya goz?l r?sm ?s?rl?ri h?diy? etmi?l?r.

Ma?aralar [ redakt? | m?nb?ni redakt? et ]

Tan sulal?si dovrund? ma?araların sayı min? catmı?dı.Bu gun is? biz? 735 ma?ara m?lumdur. ?imal bolg?d? olan ma?aralar sad? c?nub bolg?d? olan ma?aralar is? t?mt?raqlı idi. Yeni sulal?l?r hakimy?t? g?ldikd? yeni ma?aralar tikilirdi. Bu s?b?bl? ma?araların ici, heyk?ll?r v? r?sm ?s?rl?ri bir-birind?n k?skin f?rql?nir. Umumilikd? ma?aranın divarlarındakı r?sm ?s?rl?ri 42000 m² ?razini tutur. XI ?srd?n sonra b?zi ma?aralar divarlar il? ba?lanaraq qiym?tli ?lyazmalar v? muq?dd?s ??yalar ucun anbar rolunu oynayırdı. Bu gun be? yuz? yaxın ma?aranın tikilm? ili oyr?nilmi?dir:

• On altı barbar (carlıqlar) (366-439) - 7 ma?ara
• ?imali ?ei (439-534) v? Q?rbi ?ei (535-556) - 10 ma?ara
• ?imali Zhou (557-580) - 15 ma?ara
• Suy sulal?si (581-618) - 70 ma?ara
• Erk?n Tan sulal?si (618- 704) - 44 ma?ara
• Boyuk Tan sulal?si (705-780) - 80 ma?ara
• Orta Tan sulal?si (781-847) - 44 ma?ara
• Son Tan sulal?si (848-906) - 60 ma?ara
• Be? sulal? on krallıq (907-960) - 32 ma?ara
• Sun imperiyası (960-1035)- 43 ma?ara
• Si Sya (1036?1226) - 82 ma?ara
• Yuan sulal?si (1227?1368) - 10 ma?ara

??kill?r [ redakt? | m?nb?ni redakt? et ]

• 
  Xuanzanqın ba?cılı?ı il? dini m?rasim
• 
  Budist m?b?din ??kli
• 
  Cin imperatorunun budizm il? m???ul olması

?stinadlar [ redakt? | m?nb?ni redakt? et ]

Xarici kecidl?r [ redakt? | m?nb?ni redakt? et ]

Vikianbarda Mogao Caves il? ?laq?li mediafayllar var.

• Dunhuang Academy Arxivl??dirilib 2012-06-15 at the Wayback Machine
• A large collections of images of murals and other artifacts from the Mogao Caves in Dunhuang Arxivl??dirilib 2008-03-01 at the Wayback Machine
• International Dunhuang Project Arxivl??dirilib 2011-07-20 at the Wayback Machine
• Mogao caves video
• Harvard Art Museums, some murals and a statue removed from Dunhuang by Langdon Warner Arxivl??dirilib 2013-04-14 at Archive.today
• British Museum The cave-temples at Dunhuang Arxivl??dirilib 2015-10-07 at the Wayback Machine
• Wisdom embodied: Chinese Buddhist and Daoist sculpture in the Metropolitan Museum of Art