Mir (Kosmik Stansiyası)
Tap?ırıq ni?anı
|
![Mir Insignia](//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/f/f5/Mir_insignia.jpg) Mir ni?anı
|
Tap?ırıq M?lumatları
|
Tap?ırı?ın Adı
|
Mir
|
Qalxı?
|
19 fevral 1986
21:28:23
UTC
Baykonur
, SSR?
|
Ta??ırı?ın
ba?a catması
|
23 mart 2001
05:50:00 UTC
|
Ekipaj
|
28 uzun mudd?tli hey?t
|
Tap?ırıqda
|
4.594 gun
|
Orbitd?
|
5.511 gun
|
Orbitd?ki dovr sayısı
|
89.067
|
Yerd?n
?n uzaq
|
393 km
|
Yer?
?n yaxın
|
385 km
|
Period
|
89,1 d?qiq?
|
Orbital meyl
|
51,6 d?r?c?
|
Q?t etdiyi m?saf?
|
3.638.470.307 km
|
Orbitd?ki c?kisi
|
124.340 kq
|
Qurulu?u
|
|
Mir Kosmik Stansiyası
|
Mir
(
Rus
:
Dunya
dem?kdir:
dunya
v? ya
sulh
), 1986-cı ild?n 2001-ci il? q?d?r a?a?ı Yer orbitind? qalan
Sovet ?ttifaqının
v? ardınca
Rusiya
t?r?find?n idar? olunan
kosmik stansiyası
. ?lk modul 19 fevral 1986-cı ild? kosmosa gond?rilib. B???riyy?tin uzun mudd?tli olaraq kosmosda, icind? ya?ayıb ara?dırmalar apardı?ı ilk elmi-kosmik t?dqiqat stansiyasıdır . Edil?n beyn?lxalq ?m?kda?lıq say?sind?, muxt?lif mill?tl?rin
kosmik xadiml?rinin
istifad?sin? verildi. Orbit? 1986-cı il il? 1996-cı ill?r arasında gond?ril?n bir cox modul il? u?urlu birl??m?l?r h?yata kecirdi. 23 mart 2001-ci ild? missiyası ba?a catdı v? atmosfer? gir?r?k yanması t?min edildi.
1996-cı ild? tamamlanmı? halda Mir
Mir, ?vv?l
Sovet ?ttifaqı
t?r?find?n gond?rilmi?
Salyut kosmik stansiyaları
?sas alınaraq hazırlanmı?dır(1971-ci ild?n sonra yeddi Salyut kosmik stansiya gond?rilmi?dir). ?sas?n Rusiya istehsalı insanlı "Soyuz" raketl?ri v? Progress yuk g?mil?ri t?r?find?n t?mir edildimi?dir, lakin bundan sonrakı ucu?lar
Буран
kosmik g?misi ucun t?yinat noqt?si olaraq planlanmı?dır. Orbitd?ki " Mir " -in ?sas m?qs?di geni? v? ya?anıla bil?c?k elmi laboratoriya yataymaq idi.
AB?
ozun? Mir-? ox?ar olaraq Space Station Freedom stansiyasını yaratma?ı planlamı?, amma bu layih?
Sovet ?ttifaqının
suqutundan sonra beyn?lxalq ?m?kda?lıq yolunun acılması m?qs?dil? dayandırılmı?dır (bax.
Beyn?lxalq Kosmik Stansiyası
). Bundan ba?qa,
Challenger Kosmik G?misi
Mir -in qalx?ından bir aydanda daha qısa mudd?t ?vv?l planlanmı?dı. Daha sonrakı ill?rd?, "
Soyuq muharib?
" dovrund?n sonra, Shuttle-Mir proqramı il? Rusiyaya aid olan Mir -in imkanları il? Amerikanın kosmik g?mil?rinin imkanları birl??dirilmi?, bir qrup Amerikalı v? dig?r q?rb olk?l?rind?n olan kosmonavtların stansiyanı ziyar?t etm?k v? ya stansiyadakı uzun mudd?tli elmi-t?dqiqat calı?malarında i?tirak etm?l?rin? d?st?k vermi?dir. Mir v? ona ba?lanmı? kosmik g?mi 250 tonluq a?ırlı?ı il? kosmik t?dqiqatlar tarixinin ?n boyuk orbital g?misi unvanın almı?dır.
100 tonluq Mir-in ici, borular, kabell?r v? elmi ? t?dqiqat cihazlarından ?lav? gunluk h?yat f?aliyy?tin? aid ??yalarda vardır. ?ki qısa mudd?t xaricind?, Mir 1999-cu il avqusta ayına q?d?r davamlı xidm?td? olmu?dur.
15 ya?ındakı Rus kosmik stansiyasının s?yah?ti, 23 mart 2001-ci il tarixind?,
Fici
yaxınlarında
Sakit okeanın
c?nubuna du?m?si il? sonlanmı?dır. Son gunl?rin? q?d?r, bir cox sahibkarın, ehtimal ki ilk orbital televizya/film studiyası qurmaq ucun Miri almaq kimi planlar vardı. Ancaq stansiya daha da istifad? olunma?a yarasız idi v? t?hluk?siz deyildi. Kosmik sah?nin bir cox numay?nd?si Mir -in ?n azından b?zi hiss?l?rinin istifad? oluna bil?c?yini, bundan ba?qa orbit? material cıxartma?ın yuks?k x?rcli oldu?unu hesab edildikd?, Mir -in yox edilm?sinin boyuk bir furs?t itgisi oldu?unu fikirl??irl?r.
Sovet
v? Rus kosmonavtların ba?qa Mir beyn?lxalq elm adamlarına v? Amerikalı astronavtlara da ev sahibliyi etmi?dir.
Mir Kosmik Stansiyası, ?
Kosmik m?kik
t?r?find?n Mir? g?tiril?n birl??m? modulları xaricind? ? h?r biri ayrı ayrı Proton Raketl?ri il? orbit? gond?ril?n bir cox Mir modulunun orbitd? birl??m?si il? ?m?l? g?lmi?dir.
Modul
|
Qalxma tarixi
|
Qalxı? vasit?si
|
Kenetlenme tarihi
|
C?ki
|
Soyuz
|
M?qs?d
|
Nuv?
|
19 fevral 1986
|
Proton 8K82K
|
Bilinmir
|
20,100 kq
|
Bilinmir
|
Ya?ayı? sah?l?ri
|
Kvant-1
|
31 mart 1987
|
Proton 8K82K
|
~9 aprel 1987
|
10,000 kq
|
TM-2
|
Astronomiya
|
Kvant-2
|
26 noyabr 1989
|
Proton 8K82K
|
6 dekabr 1989
|
19,640 kq
|
TM-8
|
Yeni ve inki?af etmi? ya?am d?st?k modulları
|
Kristall
|
31 May1990
|
Proton 8K82K
|
10 iyun 1990
|
19,640 kq
|
TM-9
|
Texnologiya, maddi emal,
Geofizika
v?
Astrofizika
laboratoriyaları
|
Spektr
|
20 may 1995
|
Proton 8K82K
|
1 iyun 1995
|
19,640 kq
|
TM-21
|
AB?-Soveet ?m?kda?lıq proqramı c?rciv?sind? edil?n t?crub?l?r
|
Birl??m? modulu
|
12 noyabr 1995
|
STS-74 Atlantis
|
15 noyabr 1995
|
6,134 kq
|
TM-22
|
Kosmik m?kiyin birl??m?si ucun istifad? olundu.
|
Priroda
|
23 aprel 1996
|
Proton 8K82K
|
26 aprel 1996
|
19,000 kq
|
TM-23
|
Uzaqdan q?bul etm? modulu
|
Mir v?
Ay
, Yerin ilk peyki, 1998
Elektromaqnit spetkr v? x-?uaları ?milm?l?rini olc?r?k
Astrofizika
t?dqiqatlarının edilm?sind?n yola cıxılaraq bu ad verilmi?dir.
Kristall
(Кристалл) "kristal" dem?kdir. Bu modulun ?sas calı?ma sah?si biyoloji kosmik ??raitd? maddi istehsal texnologiyaları oldu?u ucun bu ad verilmi?dir.
Spektr
(Спектр) "spetkr" dem?kdir . Atmosfer q?buledicil?rin? gor? bu ad verilmi?dir.
Priroda
(Природа) "t?bi?t" dem?kdir.
Progress
(Прогресс) "t?r?qqi, ir?lil?yi?" dem?kdir.
Soyuz
(Союз), "birlik, ittifaq" anlamındadır (Sovietskii Soyuz, Советский Союз = Sovet ?ttifaqı). Bundan ba?qa Soyuz modulu uc kicik moduldan ?m?l? g?l?n bir birl??m? oldu?undan bu adla anılır.
- Mir s?f?rl?rinin siyahısı
- Mir kosmos yuruyu?l?ri siyahısı
- Mir? ged?n kosmik g?mil?rin v? hey?tl?rl?rin siyahısı
- H?mcinin baxın: Kosmos yuruyu?l?ri siyahısı
- Mir kosmik stansiya ziyar?t?il?ri
- Orbital stansiya
xidm?t ed?n kosmik stansiyaların statistikaları ucun
- Salyut
- Skylab
- Soyuz
- Progress
- Beyn?lxalq kosmik stansiya
- 11881 Mirstation asteroitine uzay istasyonunun adı verilmi?tir.
- Shuttle-Mir Programı