Martin Van Buren
(
ing.
Martin Van Buren
;
5 dekabr
1782
[2]
[3]
[…]
,
Kinderhuk
[d]
,
Nyu-York ?tatı
?
24 iyul
1862
[2]
[3]
[…]
,
Kinderhuk
[d]
,
Nyu-York ?tatı
5 dekabr 1782, Kinderhuk,
Nyu-York
,
AB?
? 24 iyul 1862, Kinderhuk,
Nyu-York
,
AB?
) ?
Amerika Birl??mi? ?tatlarının
8-ci prezidenti (1837?1841), 8-ci vitse-prezidenti (1833?1837) v? 10-cu
Dovl?t katibi
(1829?1831).
Tomas Ceffersonla
yana?ı h?r uc v?zif?ni tutmu? yegan? ??xsdir.
Amerikanın
Britaniyadan
must?qillik qazanmasından sonra do?ulmu? ilk
AB? prezidentidir
.
[5]
Martin Van Buren 5 dekabr 1782-ci ild? Nyu-York yaxınlı?ındakı Kinderhuk ??h?rind? anadan olmu?dur. Sonralar yazdı?ı memuarlarında ?cdadlarının Amerikaya 1633-cu ild? Hollandiyadan g?ldikl?rini bildirirdi. Nufuzlu fermer v? meyxana sahibi olan atası Avraam Van Buren i?guzarlı?ı say?sind? boyuk s?rv?t toplaya bilmi?di. Martin ail?nin 5 u?a?ından ucuncusu idi. ?btidai t?hsilini latın dili t?dris olunan m?kt?bd? almı?, 14 ya?ında ik?n v?kil olmaq m?qs?dil? d?ft?rxanada i?l?m?y? ba?lamı?dır. O, dovrun tanınmı? v?kill?rind?n biri olan Frensis Silvesterin yanında praktika kecdikd?n sonra must?qil f?aliyy?t? ba?lamı?dır. 1803-cu ild? m?hk?m?d? i?l?m?y? ba?layark?n Martin Van Buren artıq yerli siyas?td? Ceksonun t?r?fdarı kimi tanınırdı.
Martin 1807-ci ild? anasının uzaq qohumu
Hanna Hoesl?
ail? h?yatı qurmu?dur.
30 ya?ında Nyu-York senatına secil?n Martin Van Buren do?ma ?tatın siyasi h?yatında ?h?miyy?tli rol oynamı?dır. Q, 1821-ci ild?
Nyu-York
Konstitusiya konventind? ?tatın siyasi sisteminin demokratikl??dirilm?si u?runda f?al mubariz? aparırdı. El? h?min il ?tatı Va?inqtonda t?msil ed?c?k iki senatordan biri secilir. Prezident Adamsın yeritdiyi siyasi kursa muxalif olması onu Ceksonla yaxınla?ma?a sovq edir. 1828-ci ild? yenid?n senator secils? d? mandatdan imtina ed?r?k Nyu-York qubernatoru seckil?rind? namiz?dliyini ir?li surur. Bu siyasi gedi?d? onun m?qs?di, paralel olaraq keciril?n prezident seckil?rind? Ceksonun namiz?dliyini t?bli? etm?k idi. O, qubernator secils? d?, 1829-cu ilin martında Ceksonun qurdu?u kabinetd? xarici i?l?r naziri v?zif?sini tutur. Prezidentin yaxın silahda?ı kimi 1831-ci ild? istefaya ged?r?k ona kabineti yenid?n qurmaq imkanı yaradır. Van Buren
?ngilt?r?d?
s?fir t?yin edils? d?, senatda olan muxalif quvv?l?r buna razılıq vermir. Lakin cox kecmir ki, Ceksonun Van Buren haqqında daha ciddi fikird? oldu?u a?kar
olur. Prezident onu ozunun siyasi varisi gorm?k ist?yirdi. 1836-cı ild? Ceksonun arzusuna uy?un olaraq Van Buren v?
Kentukki
?tatından Ricard Consonun uy?un olaraq prezident v? vitse-prezidentliy? namiz?dlikl?ri ir?li surulur. Cekson v? Van Burenin siyasi r?qibl?ri artıq
viql?r partiyasında
birl??s?l?r d? seckil?r? vahid namiz?dl? ged? bilm?dil?r. Bel? ki, 1836-cı il seckil?rind?
Ohayo
?tatından olan U. H. Harrisonla birg?
Tennessili
H. L. Vayt, Massacusetsd?n D. Uebster,
C?nubi Karolinadan
U. P. Manqam da seckiy? qo?uldular. S?sl?rin bolunm?si Van Burenin q?l?b?sini t?min etmi? oldu.
B?zil?ri Van Burenin g?l?c?k f?aliyy?tini sad?c? Ceksonun ucuncu prezidentlik mudd?ti olaca?ını deyirdil?r. Lakin veril?n proqnozların ?ksin? olaraq, Van Buren bir cox m?s?l?l?rin h?llin? ozun?m?xsus t?rzd? yana?ırdı. Muharib?l?rin artıq tarix? cevrilm?si onu ?ngilt?r? il? mulayim davranma?a sovq edirdi.
1837-ci ild? ba? vermi? iqtisadi bohran onun nufuzunaboyuk z?rb? vurmu?dur. Qırxıncı ill?r? q?d?r davam etmi? iqtisadi bohran, onun novb?ti seckil?rd? u?ur qazanmamasının ba?lıca s?b?bi olmu?dur. Buna baxmayaraq Van Buren prezidentliyi dovrund? qar?ıya cıxan bir cox probleml?ri muv?ff?qiyy?tl? h?ll edir. 1837-ci ilin qı?ında Niaqara cayında, 1838-ci ilin qı?ında is? ?imal-??rq s?rh?d zola?ında ?ngilt?r?yl?, h?r ikisi muharib? il? n?tic?l?n? bil?c?k qar?ıdurma yaranır. H?r iki halda general Uinfild Skottun r?hb?rliyi altında qo?unları
Kanada
il? s?rh?d bolg?sin? gond?r?n prezident ona munaqi??d?n yayınmaq v? dostluq munasib?tl?ri yaratma?ı tap?ırır. Bununla o, n?inki labud muharib?nin qar?ısını alır, eyni zamanda Birl??mi? ?tatlarla Kanada arasında mubahis?li s?rh?d problemini bird?f?lik h?ll edir. T??ssuf ki, Van Buren bu u?urlardan s?m?r?li yararlana bilmir. 1840-cı il seckil?rind? demokratların guclu kom?yin? baxmayaraq viql?r partiyasının numay?nd?si Uilyam Harrisona m??lub olur. Umumi s?sverm?d? 46,8 % s?s toplasa da, secimcil?r kollegiyasındakı s?sverm?d? pis n?tic? gost?rir (60?234).
Bel? a?ır m??lubiyy?t? u?raması onu hec d? ruhdan salmır.
Nyu-Yorkdakı
fermasında ya?ayan Van Buren yenid?n siyas?t? qayıtmaq haqqında du?unur. Bu m?qs?dl? 1842-ci ild? Birl??mi? ?tatlara s?f?r? cıxır. Lakin Texasın ilhaq edilm?sinin ?leyhdarı olması onun 1844-cu il prezident seckil?rind? q?l?b? calaca?ını ?ubh? altına salır v? demokratlar ehtiyat varianta ?l ataraq C. Polkun namiz?dliyini ir?li sururl?r. Van Buren yenid?n oz malikan?sin? c?kilir. C. Polkun siyasi x?ttinin c?miyy?td? birm?nali qar?ılanmaması, quldarlı?ın l??vi il? ?laq?dar partiya daxilind? ikitir?liyin yaranmasına bigan? qala bilm?y?n qoca siyas?tci 1848-ci il prezident seckil?rind? namiz?dliyini ir?li surur. O, seckil?rd? yalnız ucuncu yeri tutsa da, n?tic?d?n razı idi. M?hz onun say?sind? quldarlıq problemi ilk d?f? olaraq seckionu mubariz?nin ?sas amilin? cevrilirdi. Bu, eyni zamanda ?imal v? C?nub arasında munaqi??l?rin ba?lanmasına r?vac vermi?dir. Quldarlı?ın barı?maz ?leyhdarı olan Van Buren umumilikd? 10 % s?s toplasa da C?nub ?tatlarında bir s?s bel? ala bilmir.
Bu, Van Burenin milli siyas?td? sonuncu boyuk cıxı?ı idi. 1853?55-ci ill?rd? Avropaya s?yah?t? cıxır v? eyni zamanda tamamlaya bilm?diyi bioqrafiyasını yazmaqla m???ul olur. Burada o, siyasi partiyalara v? muasir partiyalı dovl?t? olan inamını bir daha t?sdiq edir.
Omrunun son ill?rini
Kinderhukdakı
Lindenvald malikan?sind? kecirir. O, 24 iyul 1862-ci ild?,
v?t?nda? muharib?sinin
qız?ın vaxtında v?fat edir.
| |
|---|
| Lu??tl?r v? ensiklopediyalar
| |
|---|
| ??c?r? v? nekropolistika
| |
|---|
|