Makaroni
(
it.
Maccheroni
) - boru??killi
makaron m?mulatı
. ?sas?n
?taliya m?tb?xin?
xas yem?kdir.
Makaron m?mulatları t?sdiq edilmi? qaydalara uy?un olaraq reseptl?rin sanitar qaydalarını v? texnoloji t?limatlarını gozl?m?k ??rtil? standartın t?l?bl?rin? ?sas?n hazırlanmalıdır. Bu m?mulatların ?sas?n
makaron
,
vermi?el
,
?ri?t?
v? s. kimi novl?ri var.
Makaron dediyimiz zaman a?lımıza g?l?n ilk ?ey
?taliya
olsa da, makaronun
Cin
,
Yaponiya
,
Fransada
k??f olundu?unu iddia ed?nl?r d? vardır. H?tta bu gun makaron istehlakının ?n yuks?k oldu?u ?taliyaya da bu yem?yin XIV ?srd? italyan taciri v? s?yyahı
Marko Polo
(1254-1324) t?r?find?n Cin s?yah?tind?n sonra g?tirildiyi iddia edilir. Sozsuz ki, italyanlar bu iddianı r?dd edirl?r. Cind? makaronun I ?srd? k??f olundu?u, h?tta 960-1280 ill?r arasında hokmdarlıq etmi? Sun xan?danlı?ı zamanında populyarlı?ının artıb, xususi makaron dukanlarının da acıldı?ı bilinm?kd?dir. Ancaq italyanlar, bir etrusk m?zarının yanında olan makaron istehsalında istifad?si ehtimal olunan al?tl?r? ?saslanaraq e.?. VII-III ?srl?r arasında ya?amı? olan etrusk tayfalarının makaronu k??f etdiyini iddia edirl?r. Etruskların da makaronun reseptini, o zamanlar muharib? v?ziyy?tind? olduqları yunanların "laganon" dedikl?ri x?mirin lay v?ziyy?tind? k?silm?si il? bi?iril?n yem?kd?n aldıqları v? "
lazanya
" adının da buradan g?ldiyi f?rz edilir. Dolayısı il? Marko Polonun Cind?n qayıtdı?ı zaman orada makaron yediyi haqqındakı sohb?tl?ri, oz olk?sind? olan bu qidanı burada gorm?kd?n hiss etdiyi ca?qınlıqla ?laq?l?ndirirl?r. Onsuz da Marko Polonun vaxtında ya?amı? olan italiyalı Lakapone da Todi v? Bokaccio kimi ?d?biyyatcıların ?s?rl?rind? makaron, lazanya v? raviolid?n b?hs edilir ki, bu da, o tarixl?rd? ?taliyada bu m?hsulun var oldu?unu gost?rir. Bundan ba?qa, 1200-cu ill?rd? Yaxın ??rqd? "
ri?ta
" v? Hindistanda "sevika", ?r?bl?rd? "itriyah" (h?r ucu iplik m?nasını verir) adlandırılan yem?kl?rin oldu?u biz? m?lumdur. H?tta "ri?ta" yem?yinin 1226-cı ild? yazılmı? bir resepti d? Ba?dadda tapılmı?dır. ?talyanların nazik uzun makaronlarına "spago"dan (ip) g?l?n spagetti adını verm?l?ri d?, bu ??rq m?n??yi ehtimalını quvv?tl?ndirmi?dir. Bu gun artıq bir makaron ??klini ifad? ed?n "makaroni" adı is? ilk zamanlarda butun makaron novl?rini qar?ılamaq ucun istifad? olunan bir sozdur. N? ucun bu sozun secildiyin? dair bir cox fantastik hekay?nin olmasına baxmayaraq, sozun d?qiq m?n??yi bilinmir. ?talyanlar makarona, x?mir m?nasında olan "pasta" adını uy?un gordukl?ri halda biz, "makaron" terminini t?rcih etmi?ik. Geni? miqdarda ilk makaron istehsalına XV ?srin ?vv?ll?rind?
Napolid?
ba?lanmı?, lakin dayanıqlılıq ?ld? oluna bilm?diyi ucun muv?ff?qiyy?tsizlikl? sona catmı?dır. Napolid? makaronun yax?ıca qurudulmasını v? dayanıqlı olmasını t?min ed?c?k iqlim ??rtl?rinin k??fi il?, 1800-cu ill?rd? makaron s?nayesi tam m?nada yaranma?a ba?lamı?dır. ?r?bl?rin Az?rbaycana g?ldikl?ri zamanlar, Az?rbaycan m?tb?xi
?ri?t?
il? tanı? olmu?dur.
Makaroninin t?rkibi ?sas?n un v? sudan ibar?tdir. Bununla b?rab?r
yumurta
, yaxud yumurta m?hlulu da mu?yy?n h?cmd? t?rkibin? qatıla bil?r. B?zi hallarda istehsalcılar t?r?v?z m?hlullarından tomat v? ya kokun m?hlullarından da ?lav? kimi istifad? edirl?r. Edil?n ?lav?l?r hesabına vermi?elin r?ngi d?yi?? bil?r. Bu m?hsul acı dad verm?m?li, r?ngi bir tonlu olmalıdır. Suda qaynadılan zaman vermi?el bir-birin? yapı?mamalı, formasını itirm?m?lidir. Rutub?ti 11-13%, tur?ulu?u 4 °C-d?n artıq olmamalıdır. Makaroni 30 °C-y? q?d?r olan temperaturda, 70 faizd?n artıq olmayan nisbi rutub?td? saxlanılmalıdır. ?stehsal gunund?n etibar?n vermi?elin saxlama mudd?ti ?lav?siz olanlarda 1 il, sudlu, k?smikli, yumurtalılarda 5 ay, tomatlılarda is? 3 aydır.
