Muq?dd?s Yelena adası

Vikipediya, azad ensiklopediya
Naviqasiyaya kec Axtarı?a kec
Muq?dd?s Yelena adası
Umumi m?lumatlar
Sah?si
  • 121 km²
Uzunlu?u
  • 15 km
Eni 11 km
Hundur noqt?si 818 m
?halisi
  • 3.924 n?f. ( 2022 ) [1]
Yerl??m?si
15°57′ c. e. 5°43′ q. u.
Olk?
Müqəddəs Yelena adası xəritədə
Müqəddəs Yelena adası
Muq?dd?s Yelena adası
Vikianbarın loqosu  Vikianbarda ?laq?li mediafayllar

Muq?dd?s Yelena adası ( ing. Saint Helena ) ? Atlantik okeannında Afrika qit?sind?n 2800 km q?rbd? yerl??mi? Boyuk Britaniyaya m?xsus ada. Adanın Napoleon Bonapart surgund? olan zaman ya?adı?ı iki ev v? d?fn olunmu? kicik bir ?razisi Fransaya aiddir. [2] Muq?dd?s Yelena adası ?trafındakı dig?r Merac adası ( ing. Ascension Island ), Tristan da Kunya ( ing. Tristan da Cunha)arxipelaqına daxil olan ( ing. Inaccessible Island ), ( ing. Nightingale Island ), Bulbul adaları kimi Boyuk Britaniyanin D?niza?ırı ?razisin? daxildir.

Suvey? kanalı tikil?n? q?d?r bu adalar Hind okeanına uz?n g?mil?r ucun strateji ?h?miyy?t da?ımı?dır.

Azsaylı ?halisi Boyuk Britaniyaya loyal olaraq qalmaqdadır. ?qtisadiyyatı z?if olan bu ada Londondan tam asılı v?ziyy?td?dir.

Co?rafiyası [ redakt? | m?nb?ni redakt? et ]

Vulkanik m?n??yli Muq?dd?s Yelena adası Afrikadan ( Anqola ) 1868 km, C?nubu Amerikadan ( Braziliya ) is? 3290 km aralıda yerl??mi?dir.

Adadnın 1 km radiusunda coxlu xırda adacıqlar yerl??mi?dir. Ada 121,7 km² sah?y?, iki 823 m Diana v? dig?r adsız 500 m-lik zirv?l?r? malikdir. Mulayim okean iqlimin? malikdir. ild? 1000 mm ya?ıntı du?ur. Ceymstaunda is? illik ya?ıntı c?mi 140 mm t??kil edir. Florasını ?sas?n evkalipt , s?rv a?acları v? bir cox kol v? muxt?lif c?m?n bitkil?ri t??kil edir.

Ay Yanvar Fevral Mart Aprel May ?yun ?yul Avqust Sentyabr Oktyabr Noyabr Dekabr ?llik
t°C 23,6 24,2 24,8 24,2 21,9 20,8 19,7 19,7 19,7 20,3 20,8 21,6 21,8
Ya?ıntı
(mm)
8 10 20 10 18 18 8 10 5 4 0 3 114

?halisi [ redakt? | m?nb?ni redakt? et ]

7543 n?f?r ?haliy? malikdir. Etnik t?rkibi ingilis , holland , portuqal , hindistanlı , afrikan v? cin m?n??lil?rind?n ibar?tdir.

?dar?etm? usulu v? inzibati bolgusu [ redakt? | m?nb?ni redakt? et ]

Boyuk Britaniyanın tabesind? oldu?undan ada qubernatorluq usulu il? idar? olunur v? qubernator qanunverici v? icraedici ?uralara r?hb?rlik edir. Bolguy? gor? bir ?sas (Muq?dd?s Yelena adası) v? iki ( Merac adası v? Trista da Kunya ) ondan asılı inzibati ?razil?rind?n ibar?tdir. ?nzibati m?rk?zi Ceymstaun ??h?ridir. Dig?r ??h?rl?r? Corcstaun ( Merac adası ), Tristan da Kunyada yerl???n Yeddi d?nizin Edinburqu ( ing. Edinburgh of the Seven Seas ) aiddirl?r.

Muq?dd?s Yelena adası siyasi v? h?rbi baxımdan Boyuk Britaniyadan tam asılı olsa da iqtisadiyatı qism?n ozunuidar?etm?y? malikdir.

Tarixi [ redakt? | m?nb?ni redakt? et ]

Napoleon Muq?dd?s Yelena sahilind?
Napoleonun surgund?ki evi

Muq?dd?s Yelena adası portuqliyalı naviqator Jan da Nova t?r?find?n Hindistan s?f?rind?n ev? qaıdark?n 21 may 1502 ci ild? "Muq?dd?s Yelena" gunund? k??f edilmi?dir. 1506 cı ild? is? portuqaliyalı d?nizci Tristan da Kunya t?r?find?n eyni adlı adalar k??f edilmi?dir. Bu adalar k??f edil?rk?n sakinsiz olmu?lar. Sonralalar portuqliyalı d?nizcil?r adaya ev heyvanları, meyv? a?acları, t?r?v?z bitkil?ri g?tirmi?, kils? v? bir nec? ev tiks?l?r d? tam m?skunla?a bilm?mi?l?r. 1613 cu ild? burada portuqaliyalılar hollandlara m?xsusn qızıl v? da?-qa? aparan yuk g?misini batırtmı?lar. ?ngilt?r? Hollandiya uz?rind? q?l?b? caldıqdan sonra adaya sahib olur v? 1659 cu ild?n Muq?dd?s Yelena adası Hindistana ged?n g?mil?rin su v? ?rzaq t?minat m?nt?q?sin? eyni zamanda h?rbi bazaya cevrilmi? olur.

1815 ci ild? adaya Napoleon Bonapart surgun edilmi? v? o 1821 ci ild? Lonqvudda oz evind? v?fat etmi?dir. Suvey? kanalının acılmasından sonra adanın strateji ?h?miyy?ti azalmı?dır. 1942 ci ild?n AB? -nin h?rbi-hava quvv?l?rinin bazası Merac adasında yerl??mi?dir.

T?s?rrufatı [ redakt? | m?nb?ni redakt? et ]

Budc?sinin 70 %-i Boyuk Britaniya maliy? yardımından asılıdır. Yerli ?halinin m???ullu?u balıqcılıq, maldarlıq v? kustar s?n?tkarlıqdan ibar?tdir. ?? yeri cox az oldu?undan ?halinin 25 %-i qon?u adalara v? Boyuk Britaniyada calı?maqdadır. Adada q?hv? , d?nli bitkil?r, t?r?v?zl?r ?kilir. ?sas ixracat m?hsulu k?tan bitkisi sayılır.

1960-ci ild? hava limanı tikilm?si ideyası ortaya atılsa da bu gun? kimi h?yata kecirilm?mi?dir. Hava limanının 2010-cu ild? istifad?y? verilm?si n?z?rd? tutulmu?dur.

Hal hazırda adanın hava ?laq?si h?rbi t?yyar?l?rl? h?yata kecirilir.

Kral poct xidm?ti ada il? ?laq?sini "Muq?dd?s Yelena" g?misi vasit?sil? h?yata kecirir.

?stinadlar [ redakt? | m?nb?ni redakt? et ]

  1. https://www.sainthelena.gov.sh/st-helena/statistics/ .
  2. "Muq?dd?s Yelena adasındakı Fransa mulku. Fransız dilind?)" . 2011-03-25 tarixind? orijinalından arxivl??dirilib . ?stifad? tarixi: 2010-01-27 .

?nternet saytı [ redakt? | m?nb?ni redakt? et ]