| Krit ?m?liyyatı
|
|---|
| ?kinci dunya muharib?si
|
 Alman para?utcul?ri Krit adasına en?rk?n. 1941-ci ilin mayı.
|
| Tarix
|
20 may - 1 iyun 1941 (13 gun)
|
| Yeri
|
Krit
,
Yunanıstan
|
| N?tic?si
|
Vermaxt
qo?unları qalib g?ldi
[1]
[2]
|
| ?razi d?yi?ikliyi
|
Krit adası Ucuncu Reyx qo?unları t?r?find?n ?l? kecirildi
|
|
|
|
|
|
Boyuk Britaniya
:
15,000
Yunanıstan
:
11,451
Avstraliya
:
7,100
Yeni Zelandiya
:
6,700
Umumi
:
40,000-61,800
[3]
(10,000 n?f?ri doyu? qabiliyy?ti olmayan)
|
Ucuncu Reyx
:
14,000 para?utcu
15,000 da? qo?unları
280 bombardmancı t?yyar?
150 qırıcı-bombardmancı
180 doyu? t?yyar?si
500 n?qliyyat t?yyar?si
80 planor
?taliya
:
2,700
|
|
|
4,123 olu
17,479 ?sir
16 g?mi (batıb v? ya z?d? alıb)
1 t?yyar? da?ıyıcı
1 sualtı g?mi
|
1,915 olu
1,759 itkin
2,000 yaralı
284 t?yyar?
1 italyan g?misi
1 italyan torpedo qayı?ı
|
|
|
?m?liyyat ?rzind? 500-d?n cox yerli yunan v?t?nda? oldurulub
|
|
Vikianbarda ?laq?li mediafayllar
|
Krit ?m?liyyatı
(
almanca
:
Luftlandeschlacht um Kreta
,
yunanca
:
Μ?χη τη? Κρ?τη?
) v? ya dig?r adı il?
Merkuri ?m?liyyatı
?kinci dunya muharib?si
?rzind? Yunanıstanın
Krit
adasında ba? vermi? h?rbi munaqi??.
Krit ?m?liyyatı dunya tarixind? para?utcul?rin i?tirak etdiyi ?n boyuk h?rbi ?m?liyyat hesab olunur v? h?l? d? butun dunyada para?ut diviziyalarına taktiki c?h?td?n t?dris olunur. H?r n? q?d?r mutt?fiq qo?unların Market Garden ?m?liyyatında daha cox sayda para?utcu i?tirak ets? d?, h?min ?m?liyyatda zirehli birlikl?rd?n istifad? olundu?una gor?, hava d?st?yi xaricind? hec bir d?st?k olmadan ba? tutan bu alman hucum ?m?liyyatı ?n boyuk hava endirm? (para?utcu) ?m?liyyatı olaraq q?bul edilir.
[4]
[5]
25 aprel 1941-ci ild?
Adolf Hitler
t?r?find?n imzalanan 28 saylı direktivl? Krit adasına hucum planı t?sdiql?nir. Merkuri ?m?liyyatı kod adı il? hazırlanan plana ?sas?n bu doyu? ?m?liyyatında Alman ordusunun 7-ci Para?ut diviziyası, 5-ci da?-atıcı diviziya v? planor alayı i?tirak edir. H?r?kat min? yaxın alman t?yyar?si t?r?find?n d?st?kl?nir.
General ?tudentin planına gor?, ilk hucum h?d?fi adanın ?imalında strateji c?h?td?n ?lveri?li ?razi olan Maleme olmu?dur. ?lk olaraq bu ?raziy? endiril?n para?utcul?r yaxınlıqda yerl???n aerodromu ?l? kecirmi? v? ?m?liyyata sonradan qatılan dig?r birlikl?r v? t?yyar?l?r doyu?un gedi?ind? h?min yerd?n istifad? etmi?dir.
?m?liyyat 20 may 1941-ci il tarixind? 3 min n?f?r? q?d?r alman para?utcul?rin Krit adasına endirilm?si il? ba?lamı?dır. H?min zaman adada t?qrib?n 28,600 n?f?r? yaxın mutt?fiq qo?unları movqe tutmu?du.
[6]
Almanlar para?ut v? planorl?rl? iki min? q?d?r ?sg?ri adanın ?imalında yerl???n Malemey? endirir v? bunun ardınca qısa zaman c?rciv?sind? adaya umumilikd? 22 min? yaxın ?lav? qo?un hiss?l?ri endirilir. Aerodroma en?n para?utcul?r a?ır t?zyiql? qar?ıla?ır.
Z?d?l?nmi? motorlarla hucumu davam etdirm?y? calı?an 5-ci da?-atıcı diviziyanın iki taboru is? gec? qaranlı?ında ingilis g?mil?rinin radarına yaxalanır, n?tic?d? 4 min n?f?r? yaxın itki ver?r?k oz limanlarına do?ru geri c?kilm?k m?cburiyy?tind? qalır. Bu qayıqlarda olan a?ır silahların da artıq adaya en?n alman quvv?l?rin? catdırılmaması n?tic?sind?
Vermaxt
qo?unu c?tin v?ziyy?td? qalır v? ingilis qo?unları il? cox c?tinlikl? mubariz? aparır.
H?r?katın almanlar ucun ?n vacib vaxtı 20 may gec?si hesab olunur. Bel? ki, gun boyu davam ed?n toqqu?malardan sonra alman qo?unları hec bir vacib ?razini ?l? kecir? bilm?diyi ucun ?m?liyyata ba?cılıq ed?n general ?tudent tabeliyind? olan ehtiyat quvv?l?ri Maleme aerodromuna ba? tutacaq hucumda istifad? etm?k q?rarına g?lir. Ert?si gun h?min ?razini ?l? kecirib havadan hucum v? d?st?k alma?a ba?lamı?lar.
26 may gunu general Freyberq v?ziyy?tin umidsiz oldu?unu v? muqavim?t gost?rm?y? gucl?rinin qalmadı?ını m?ruz? edir. Mutt?fiq qo?unların t?xliy?si 28 may gunu ba?layır v? 31 mayda t?xliy? tamamlanır. Bu t?xliy?nin t?min olunmasında ingilis generalı Kunninqhamın r?hb?rliyi altında olan donanma aktiv f?aliyy?t gost?rmi?dir. Alman t?yyar?l?rinin ardıcıl hucumları altında ba? tutan t?xliy? zamanı ingilis donanmasına m?xsus ucu kreyser, altısı mina g?misi olmaqla umumilikd? 9 g?mi m?hv edilmi?, uc zirehli v? ingilisl?rin Aralıq d?nizind? olan yegan? t?yyar? da?ıyıcı g?misi olmaqla 15 g?mi is? z?r?r gormu?dur.
- ↑
Stephen, Martin,
Sea Battles in Close Up World War 2, 2, Naval Institute Press, 1988, s?h. 53,
ISBN
1-55750-758-9
,
One way of dealing with Malta would have been an airborne invasion but
Hitler
would not countenance such a thing, especially after the pyrrhic casualties of the Crete victory.
- ↑
Buell, Thomas; Greiss, Thomas,
The Second World War: Europe and the Mediterranean, Square One Publishers, 2002, s?h. 101,
ISBN
0-7570-0160-2
,
The rank and file on both sides fought tenaciously on Crete, and in the end the Germans could claim only a pyrrhic victory.
- ↑
"Battle of Crete: Greece sacrificed much for the greater good"
.
2015-03-15 tarixind?
arxivl??dirilib
.
?stifad? tarixi:
2017-09-02
.
- ↑
Paul Collier.
The Second World War (4): The Mediterranean 1940?1945
. Bloomsbury Publishing. 6 iyun 2014. s?h. 74.
ISBN
978-1-4728-0990-2
.
2019-09-28 tarixind?
arxivl??dirilib
.
?stifad? tarixi:
2017-09-02
.
The first convincing demonstration of this potential in operational conditions came in May 1941, when the entire plan for the German airborne capture of Crete was decrypted two weeks before the invasion took place.
- ↑
Beevor, Antony.
Crete : the battle and the resistance
. London: Penguin. 1992.
ISBN
0-14-016787-0
.
- ↑
"New Zealand History online"
.
2009-04-21 tarixind?
arxivl??dirilib
.
?stifad? tarixi:
2017-09-02
.
