Fransisk Ksaveri
(
lat.
Franciscus Xaverius
,
Fransisko Xavyer
,
isp.
Francisco (de) Javier
,
bask
Frantzisko Xabierkoa
, do?um adı:
Fransisko de Xassa i Aspilikueta
,
isp.
Francisco de Jasso y Azpilicueta
;
7 aprel
1506
[1]
[2]
?
3 dekabr
1552
) ? katolik muq?dd?s v? missioner, Yezuit Ordeninin qurucularından biri. O, Yaponiyaya ged?n ilk katolik missioner idi.
Fransisk
?qnati Loyola
il? birlikd? 12 mart 1622-ci ild?
Papa XV Qriqori
t?r?find?n muq?dd?s elan edilmi?dir.
Lizyolu Tereza
il? birlikd? o, katolik missionerl?rin himay?darıdır.
Fransiskn 7 aprel 1506-cı ild? ?spaniyanın ?imalındakı Sanguesa ??h?rind?ki Xavier q?srind? 5 u?aqlı bir ail?nin ?n kiciyi olaraq anadan olmu?dur. 1525-ci ilin yayında o, ilk t?hsilini aldı?ı Francisco de Xavier q?srini evin? qayıtmamaq ??rti il? t?rk etdi v? q?rbi Avropanın ?n yax?ı universiteti
olan Paris Universitetind?
f?ls?f? t?hsili alır.
Francisco de Xavier qalası
Parisd?ki t?hsil mudd?tind?n sonra f?ls?f? t?drisi vermi? v? bu sah?d?ki u?urlarına gor? t?rifl?nmi?dir. T?hsilini inki?af etdirm?k ucun Paris? g?l?n
Loyolalı ?qnatius
Fransisk? qar?ı duydu?u dostluq v? heyranlıqdan h?zz alma?a ba?ladı v? onlar eyni evd? ya?ama?a q?rar verdil?r. ?qnasio, Fransiskoya h?yatda ?n vacib ?eyin sosial u?urun arxasınca qacmaq deyil, “ruhunu xilas etm?k” oldu?unu ba?a du?m?y? kom?k ed?r?k, t?dric?n onu d?yi?dirm?yi bacarır.
15 avqust 1534-cu ild? Fransisk Loyolalı ?qnatius v? 5 dostu il? birlikd? oz q?rarları il? ozl?rini Allaha xidm?t? h?sr etm?k q?rarına g?ldil?r. V? bu tarix h?m d?
?sa C?miyy?tinin
(Yezuit ordeni) t?m?linin qoyuldu?u gundur.
1536-cı ilin noyabrında Parisd?n ayrılaraq, yanvarda
Venesiyada
g?lir. Bu ??h?rd? o, dig?r erk?n yezuitl?rl? tanı? olur. Onlar ??h?rd?ki x?st?xanada i?l?yir, Quds? getm?k ucun vaxt gozl?yirl?r. Osmanlılara qar?ı muharib? davam etdiyi ucun onlar sonda Quds? ged? bilmirl?r, sonra isv Papanın xidm?tind? olmaq ist?dikl?ri ucun Romaya gedirl?r.
1537-ci ild? kahinlik rutb?si aldıqdan sonra Fransisk Romada ?qnatiusun katibi oldu. ?qnatius onu Hindistana t?yin ed?nd? cox sevinmi?dir. Fransisk o vaxt Hindistanın q?rb sahilind? Portuqaliyanın ticar?t bolm?si olan
Qoada
i?? ba?layır. Daha sonra o, Papanın bolg?d?ki numay?nd?si olur. Bu missiyadan sonra o, missioner missiyası il? Yaponiyaya gedir.
Yaponiyada inanılmaz c?tinlikl?rl? qar?ıla?ır. Danı?ıq dilini bilm?m?si, yapon dilind? yazılmı? xristian kitablarının olmaması, hakimiyy?tin t?qibl?ri, xalqın etimadsızlı?ı, buddist rahibl?rl? r?qab?t onu c?tin v?ziyy?t? salmı?dı. C?tinlikl?rin? baxmayaraq, o, Mujd?ni ?lli iki krallıqda yaydı v? on bir il ?rzind? yuzl?rl? yaponu v?ftiz etdi. O, cox guman ki, h?ddind?n artıq z?iflikd?n Cind? v?fat etdi. Onun m?zarı indiki Qoadadır.
Bensheim orta korpusund? 1747-ci ild?n Fransisk Ksaveri heyk?li
Bu gun bizd? Fransisk Ksaveri t?r?find?n yazılmı? 130-dan cox m?ktub v? t?limat var. Fransisk Ksaverinin m?ktubları h?mi?? ist?r ??xsi, ist?rs? d? boyuk kutl?l?r? olsun boyuk auduteriyaya unvanlanmı? kimidir. Onun bir cox m?ktubları oxunmu?, kocurulmu?, t?krar sur?td? kocurulmu?, latın v? ba?qa dill?r? t?rcum? edilmi?dir. ?lk n??r olunan muhum m?ktub 1544-cu ild? Hindistandan Romadakı dostlarına yazdı?ı m?ktub idi. M?ktubları onun ??xsiyy?tini v? usullarını anlamaq ucun vacibdir, el?c? d? Uzaq ??rqd? xristianlı?ın ?saslarını v? t?bli?atını ba?a du?m?k ucun boyuk ?h?miyy?t k?sb edir. Fransisk Ksaverinin ?ovqu v? m?rh?m?ti m?ktublarında uz? cıxır. Onun ?sas maraqlarından biri Hindistana g?lm?mi?d?n ?vv?l v?ftiz olunmu? yerlil?rin qay?ısına qalmaq idi. O, bu yeni ibad?t ed?nl?r? lazımi t?hsil almaq ucun t?limatlara sahib ?n azı uc d?rslik yazdı. O, yerlil?ri portuqalların h?risliyind?n qorumaq v? yeni q?bul olunmu? dinl?rini qoruya bilm?l?ri ucun Portuqaliya kralından kom?k ist?mi?dir.
- 26 yanvar 1549-cu ild? Portuqaliya kralı III. Juana yazılmı?dır:
“
Zati-alil?ri ucun t?f?rruatları ifad? etm?s?k d?, xristianlar, bizim dinimiz? g?l?nl?ri .
.
.
.
M?n kapitanların v? tacirl?rin onlara kom?k etm?k v?zif?si olsa da, c?kdikl?ri t?hqirl?ri v? yaralarını yazıram.
Bu dozulm?z v? bir nov ??hidlikdir, s?birli olmaq v? butun qazanc v? s?yl?rin getdiyini seyr etm?k.
.
”
- 5 noyabr 1549-cu ild? Yaponiyadan Hindistanda qalmı? yezuit yolda?larına m?ktub yazdı. Yapon xalqının t?sviri onun Yaponiyaya olan heyranlı?ının n? d?r?c?d? oldu?unu gost?rir.
“
Yaponların cox yax?ı davranı?ları var; Onların hamısı xeyirxahdır, hec bir pisliyi yoxdur.
Onların goz?l l?yaq?t hissi var v? ??r?fi h?r ?eyd?n ustun tuturlar.
Bu, ad?t?n, kasıblar ucun a?ladıqları bir v?ziyy?t deyil.
.
.
Bir-birl?rin? munasib?td? cox horm?tlidirl?r.
.
.
Hec bir z?d?y?, t?hqiramiz sozl?r? dozmurl?r... Orta d?r?c?d? yeyirl?r, amma bir az cox icdikl?rini soyl?m?k olar.
.
.
Onlar hec vaxt qumar oynamırlar v? bunu ayıb sayırlar.
.
.
?nsanların ?ks?riyy?ti oxuyub yaza bilir.
.
.
Onların bird?n cox h?yat yolda?ı yoxdur... Yax?ı niyy?tli, unsiyy?tcil, oyr?nm?y? h?v?sli insanlardır.
.
”
- Onun 1522-ci ild? t?vazokarlıqla ba?lı yazıları butun yezuitl?r ucun istinad noqt?si olaraq qaldı.
“
H?r ?eyd?n ?vv?l, t?bli?d? boyuk t?vazokarlı?a nail olmaq ucun h?r ?eyi ?n muk?mm?l ??kild? Allaha aid etm?lidir.
Sonra, Allahın insanlara Oz sozl?rini e?itm?k ucun h?sr etdiyini v? t?bli? etm?k v? e?itm?k ucun m?n? lutf verdiyini gor?nd? insanları t?s?vvur edir?m.
M?n ozumu boyuk t?vazokarlıq icind? saxlama?a m?cburam, cunki verdiyim moiz? m?nd?n deyil, Allah t?r?find?n t?m?nnasız olaraq verilir... Oz eybl?rimd?n, gunahlarımdan, faydasızlıqlarımdan, noqsanlarımdan ba?qa hec n? bilm?m?y? diqq?t edir?m. v? nankorluq...
?nsanların q?lbind?n olan Allah qar?ısında daxil?n z?lil oluram, n? oldu?unu bilir?m v? moiz?l?rimd?, cıxı?larımda, ?s?rl?rimd? hec kimi incitm?m?y? son d?r?c? diqq?t yetirir?m, insanların qar?ısında ozumu alcaldıram.
.
.
H?r k?s diqq?t etm?lidir; Ciddi fikirl??s?k, oz catı?mazlıqlarımızdan ba?qa lov?alanacaq bir ?eyimiz yoxdur”.